การวัดระยะทางเชิงมุม เป็นการบอกตำแหน่งของดาวหรือวัตถุท้องฟ้าโดยบอกเป็นมุม (ซึ่งหมายถึง มุมระหว่างเส้นตรง 2 เส้นที่ลากจากตาของเราบนโลกไปยังดวงดาวบนท้องฟ้า) เช่น ดาวเหนืออยู่สูง จากขอบฟ้า 13 องศา ดวงจันทร์เฉียดดาวเสาร์ 1 องศา เป็นต้น
ถ้าเราไปดูดาวกับเพื่อนแล้วเขาบอกว่า "นั่นไงดาวไรเจลอยู่สูงจากขอบฟ้าทิศตะวันออก 22 องศา..." เราจะรู้ได้อย่างไรล่ะว่า 22 องศามันแค่ไหน ไม่ยากค่ะ ก็ใช้มือของเรานั่นแหละวัดได้เลย จะใช้มือซ้าย หรือมือขวาก็ได้แล้วแต่ถนัด แต่ขอให้เหยียดแขนให้ตรงนะคะ แล้วกางมือเหยียดนิ้วให้เต็มที่ ใช้ตาข้างใดข้างหนึ่งเล็งผ่านนิ้วก้อยและนิ้วโป้งไปบนท้องฟ้า โดยให้ปลายนิ้วก้อยชี้ที่ขอบฟ้า ระยะทางเชิงมุมบนท้องฟ้าจากปลายนิ้วก้อยถึงปลายนิ้วโป้งจะประมาณ 22 องศาค่ะ

นอกจากนี้ก็ยังมีการทำมือในลักษณะอื่น ๆ อีก :-
 |
1 กำปั้น = 10 องศา |
 |
( กางนิ้วให้เต็มที่ด้วยค่ะ )
ปลายนิ้วโป้งถึงปลายนิ้วก้อย = 22 องศา
สำหรับแบบนี้จะหุบนิ้วชี้ นิ้วกลาง และนิ้วนางเอาไว้ก็ได้ |
 |
( กางนิ้วให้เต็มที่ด้วยค่ะ )
ปลายนิ้วชี้ถึงปลายนิ้วก้อย = 15 องศา |
 |
ความหนาของนิ้วชี้ = 2 องศา |
 |
ความหนาของนิ้วชี้กับนิ้วกลาง = 4 องศา |
 |
ความหนาของนิ้วชี้กับนิ้วกลางและนิ้วนาง = 5 องศา |
 |
ความหนาของนิ้วก้อย = 1 องศา |
หนังสืออ้างอิง
นิพนธ์ ทรายเพชร, การดูดาวขั้นต้น, นานมีบุ๊คส์, 2538
อารี สวัสดี, ดิน ฟ้า เวลา ดาว, เอกสารประกอบการอบรม"นักดาราศาสตร์ในอนาคต รุ่น 3" สมาคมดาราศาสตร์ไทย, 2539
|