พระสมเด็จวัดระฆังฯ พิมพ์ทรงเจดีย์

"วัดระฆังโฆษิตาราม พิมพ์ทรงเจดีย์" ผู้เล่นใหม่ๆ มักจะแยกความแตกต่างระหว่างพิมพ์ทรงเจดีย์ไม่ออก วิธีการคือ ให้สังเกตุดูองค์พระพิมพ์ใหญ่นั้น จะมีพุทธลักษณะใหญ่ ผึ่งผาย ดูประหนึ่งเป็นพระประธานที่ประดิษฐานอยูในอุโบสถ ส่วนทรงเจดีย์นั้น องค์พระดูเรียวบางกว่า เปรียบเหมือนการนั่งแบบผายไหล่ออกกับการนั่งห่อไหล่

นอกจากนี้จุดที่เส้นซุ้มครอบแก้วบรรจบกับเส้นตัดขอบแม่พิมพ์ด้านซ้ายมือขององค์พระพิมพ์ใหญ่จะบรรจบกับตรงข้อศอก ส่วนทรงเจดีย์จะแล่นเลยมาบรรจบกับตรงฐานชั้นล่าง และให้สังเกตุหัวฐานใต้หน้าตักด้านขวาขององค์พระเป็นสำคัญ จะเห็นความแตกต่างอย่างชัดเจน พระทรงเจดีย์ หัวฐานจะเรียวยาวดังคำเปรียบเทียบของคนโบราณว่า เหมือนหัวเรือสำปั้น ส่วนพิมพ์ใหญ่จะเป็นแท่งธรรมดา

วิธีพิจารณา

๑. ให้สังเกตุลักษณะองค์พระด้วยตาเปล่า ตั้งแต่พระเกศถึงฐานด้านล่าง จะอยู่ในลักษณะสามเหลี่ยม คล้าย พระเจดีย์ในพระพุทธศาสนา อันเป็นที่มาแห่งชื่อพิมพ์

๒. ให้ดู ๔ จุดใหญ่คือ

* กลางพระเกศมีรอยขยัก

* หัวฐานด้านขวาองค์พระใต้หน้าตักเรียวคล้ายหัวเรือ

* มีเส้นพิมพ์แตกวิ่งเชื่อมมุมซุ้มครอบแก้ว กับมุมหัวฐานชั้นล่างด้านขวาขององค์พระ

* จุดบรรจบของซุ้มครอบแก้วกับเส้นตัดขอบแม่พิมพ์ด้านซ้ายวิ่งมาชนกันตรงฐานชั้นล่าง

๓. ด้านหลังของทรงเจดีย์ทุกพิมพ์ จะเป็นหลังเรียบ แต่ตามขอบทั้งสี่ด้านจะมีรอยปูไต่อันเกิดจากการตัดตอก

๔. พระสมเด็จวัดระฆังฯ พิมพ์ทรงเจดีย์ จะมีความหนากว่าพระสมเด็จทุกพิมพ์

๕. อันตรายอย่างหนึ่งคือ ทรงเจดีย์ มีแม่พิมพ์เหมือนกันทั้งในวัดระฆังฯ และวัดบางขุนพรหม จึงมีการย้ายวัด ให้พิจารณาจากคราบกรุ เพราะพระวัดระฆังฯ จะไม่ปรากฎคราบกรุโดยเด็ดขาด

การตัดตอก พระวัดระฆังฯจะตัดตอกจากด้านหลังมาด้านหน้า ดังนั้น ด้านหน้าจะไม่ปรา กฎเนื้อปลิ้นจากการกดตอก และด้านหลังจะมีรอยปูไต่ตามขอบข้าง ในขณะที่วัดบางขุนพรหม ด้านหน้าตามขอบทั้งสี่ด้านจะมีเนื้อนูนปลิ้นขึ้นมา และด้านหลังรอยปูไต่จะปรากฎกระจายไปทั่ว ไม่เฉพาะเจาะจงว่าจะมีตามขอบ

๕. ให้ดูการหดตัวของเส้นที่ประกอบบนองค์พระให้เป็น วิธีนี้ต้องใช้กล้องขยาย 10 เท่าตรวจสอบเส้นต่างๆ เช่น เส้นซุ้มครอบแก้ว เส้นวงแขนซึ่งเรียวยาวกว่าส่วนอื่นจะหดตัวมากกว่า ดังนั้น ส่วนที่ติดกับพื้นผนังจะงอโค้งเข้าไปเหมือนเส้นขนมจีน ไม่ใช่ตั้งขึ้นเป็นฉาก จะเห็นได้ชัดเจนในพิมพ์ทรงเจดีย์ ซึ่งเส้นสายจะเรียวบางกว่าพิมพ์ใหญ่

การพิจารณาพิมพ์พระที่ถูกต้อง ควรจำตำหนิแม่พิมพ์ให้ได้ เมื่อจับองค์พระในสมองต้องประกอบขึ้นเป็นลักษณะของแม่พิมพ์ที่ถูกต้อง แล้วนำสิ่งที่อยู่ในสมองทาบลงบนองค์พระในมือ เหมือนเป็นภาพสเก็ตซ์ หากผิดจากภาพร่างให้ตั้งข้อสงสัยว่าอาจจะผิดพิมพ์ อย่าใช้องค์พระที่อยู่ในมือเป็นหลัก แล้วไล่หาความเหมือน เพราะจะเกิดการผิดพลาดและสับสนได้ง่าย

เนื้อหาโดย ราม วัชรประดิษฐ์

หนังสือ " ศึกษาและสะสม"

Copy right 1999-2002, Bestamulet All Rights Reserved