| |
AZERBAJGXANO
Azerbaycan |
Lando sudoriente de Eu'ropo, cxe la bordoj de Kaspia maro.
- Landkodo: AZ.
- E-nomo: [a] Azerbajgxanio; [o] Azerbajgxana Respubliko.
- Nacia nomo: [o] Azarbaycan Respublikasi.
- Areo: 86.600 kv.km.
- Politika sistemo: evoluanta demokratio.
- Sxtatestro: prezidento Hejdar Aliev (1993).
- Legxdona organo: Mili Megxlis (125 membroj).
- Politikaj partioj: Nova Azerbajgxano, Popola Fronto, Partio de Nacia Sendependeco, Musavat.
- Cxefurbo: Bakuo (3.200 mil).
- Urboj: Gangxa (274 mil), Sumgajt (150 mil).
- Adm. divido: 59 distriktoj, 11 urboj kaj 1 autonoma respubliko (Nahxicxevano). Iama au'tonoma provinco Montara Karabahxo nun estas okupita de Armenio.
- Logxantaro: 7.748.000 (2000), inter ili 90% azeroj, 3% rusoj.
- Sxtatlingvo: azerbajgxana.
- Kredantoj: muzulmanoj (sunaistoj).
- Nacia festo: 28a de Majo - tago de la respubliko.
- Monunuo: azerbajgxana manato;
- Ekonomiko: lando posedas gravajn krudajxojn de nafto, fero, havas evoluintan agrikulturon.
- Pokapa GNP: 480 $.
- Historio: La konflikto kun Armenio pro Montara Karabahxo kau'zis malordojn en la lando dum 1988-89 jaroj. En 1990 sovetaj milittrupoj eniris en Bakuo kaj deklaris militan staton. En 1991 azerbajgxanaj cxefuloj subtenis Moskvan putcxon. Azerbajgxano deklaris sendependecon kaj en 1991 membrigxis en KSSx. En 1992 farigxis membro de UNO. Renovigxis la milito en Karabahxo. Naciisma prezidento A.Elcxibej cedis sian lokon al iama komunisto H.Aliev. En lastaj jaroj estis kelkaj senrezultaj provoj de milita renverso.
- Heredajxo: heroikaj monumentoj - "Libro de Dede Gorgud" (XII jc.) kaj "Koroglu" (XVI jc.); lau'dpoezio en persa lingvo; muzikiloj: Tar, Sazan, Kemancxa, Zurna; Palaco de Sxirvansxahxoj en Bakuo, mau'zoleo de Jusuf Kusejr-Oglu en Nahxicxevano, "Kizkalas" en Bakuo.
Landoj de la mondo, 2000