Για την αποξένωση της εργασίας - Καρλ Μαρξ
…Ο εργάτης γίνεται ολοένα και φτωχότερος όσο αυξάνεται ο πλούτος που παράγει, όσο αυξάνεται η παραγωγή του σε ισχύ και μέγεθος. Ο εργάτης γίνεται ένα εμπόρευμα φθηνότερο από ποτέ όσο περισσότερα εμπορεύματα δημιουργεί ο ίδιος. Με την αυξανόμενη αξία του κόσμου των αντικειμένων προωθείται σε άμεση αναλογία η υποτίμηση του κόσμου των ανθρώπων. Η εργασία δεν παράγει μόνο εμπορεύματα: παράγει τον εαυτό της και τον εργάτη σαν εμπόρευμα – κι αυτό στην ίδια γενική αναλογία που παράγει εμπορεύματα. Το γεγονός αυτό εκφράζει απλώς ότι το αντικείμενο που παράγει η εργασία – το προϊόν της εργασίας – την αντιμετωπίζει σαν κάτι αλλότριο, σαν δύναμη ανεξάρτητη από τον παραγωγό. Το προϊόν της εργασίας είναι εργασία που έχει ενσωματωθεί σ’ ένα αντικείμενο, που έχει γίνει υλική: είναι η αντικειμενοποίηση (το προτσέσσο μετατροπής σε αντικείμενο) της εργασίας. Η πραγμάτωση της εργασίας είναι η αντικειμενοποίησή της. Στο χώρο της πολιτικής οικονομίας αυτή η πραγμάτωση της εργασίας εμφανίζεται σαν μη πραγμάτωση για τους εργάτες, η αντικειμενοποίηση σαν απώλεια του αντικειμένου και υποδούλωση σ’ αυτό, η ιδιοποίηση σαν αποξένωση, σαν αλλοτρίωση… - Καρλ Μαρξ
"… Ο εργάτης λοιπόν αισθάνεται τον εαυτό του μόνο έξω από την εργασία του, και στην εργασία του αισθάνεται έξω από τον εαυτό του. Είναι σε οικείο περιβάλλον όταν δεν εργάζεται κι όταν εργάζεται δεν είναι σε οικείο περιβάλλον. Η εργασία του επομένως δεν είναι εθελοντική αλλά καταναγκαστική, είναι καταναγκαστική η εργασία. Δεν είναι λοιπόν η ικανοποίηση μιας ανάγκης, είναι απλώς μέσο για την ικανοποίηση αναγκών εξωτερικών προς αυτήν. Ο αλλότριος χαρακτήρας της εμφανίζεται σαφώς στο γεγονός ότι όταν δεν υπάρχει κανένας φυσικός ή άλλος καταναγκασμός, η εργασία αποφεύγεται σαν κοινωνική μάστιγα. Η εξωτερική εργασία στην οποία ο άνθρωπος αλλοτριώνει τον εαυτό του, είναι εργασία της αυτοθυσίας, της απονέκρωσης. Τέλος, ο εξωτερικός χαρακτήρας της εργασίας για τον εργάτη παρουσιάζεται στο γεγονός ότι δεν είναι δική του, αλλά κάποιου άλλου, ότι δεν του ανήκει, ότι σ’ αυτήν ανήκει όχι στον εαυτό του αλλά σ’ έναν άλλο…" - Καρλ Μαρξ
Αποσπάσματα κλεμμένα από το «Καρλ Μαρξ: Χειρόγραφα του 1844, Εκδ. Διεθνής Βιβλιοθήκη»
"Το ζήτημα δεν είναι να απελευθερώσουμε την εργασία αλλά να την καταργήσουμε." - Κ. Μαρξ - Η Γερμανική Ιδεολογία "Η εργασία είναι η πράξη της αλλοτρίωσης της ανθρώπινης δραστηριότητας" - Κ. Μαρξ - Χειρόγραφα του 1844 "Ο αλλότριος χαρακτήρας της εργασίας εμφανίζεται σαφώς στο γεγονός ότι όταν δεν υπάρχει κανένας φυσικός ή άλλος καταναγκασμός, η εργασία αποφεύγεται σαν την πανούκλα." - Κ. Μαρξ - Χειρόγραφα του 1844 "Εάν το προϊόν της εργασίας είναι η αλλοτρίωση, η παραγωγή καθεαυτή πρέπει να είναι ενεργός αλλοτρίωση, η αλλοτρίωση της δραστηριότητας, η δραστηριότητα της αλλοτρίωσης. Στην αποξένωση του αντικειμένου της εργασίας συνοψίζεται απλώς η αποξένωση της ίδιας της εργασίας." - Μαρξ - Οικονομικά και Φιλοσοφικά Χειρόγραφα του 1844 "Έτσι, η συνείδηση που έχει ο άνθρωπος για το είδος του μεταμορφώνεται από την αποξένωση με τέτοιο τρόπο που η ειδοποιός ζωή γίνεται για αυτόν μέσο." - Κ. Μαρξ - Χειρόγραφα του 1844 "Ό,τι ισχύει για την σχέση του ανθρώπου με την εργασία του, με το προϊόν της εργασίας του και με τον εαυτό του, ισχύει και για την σχέση του ανθρώπου με τον άλλο άνθρωπο, και με την εργασία και το αντικείμενο της εργασίας του άλλου ανθρώπου. Στην πραγματικότητα, η πρόταση ότι η ειδοποιός φύση του ανθρώπου αποξενώνεται απ' αυτόν σημαίνει ότι ο ένας άνθρωπος αποξενώνεται από τον άλλο, όπως ο καθένας τους από την ουσιαστική φύση του ανθρώπου." - Μαρξ - Χειρόγραφα του 1844 "Η εργασία καθεαυτή, όχι μόνο στις παρούσες συνθήκες αλλά στο βαθμό που ο σκοπός της γενικά είναι η απλή αύξηση του πλούτου, είναι επιζήμια και ολέθρια.." - Μαρξ - Χειρόγραφα του 1844 "Μια άλλη πηγή εξαχρείωσης των εργατών είναι ο εξαναγκασμός για εργασία. Η ελεύθερη παραγωγική δραστηριότητα είναι η υψηλότερη απόλαυση που γνωρίζουμε, αλλά όταν είναι υποχρεωτική γίνεται η πιο επίπονη, ταπεινωτική τιμωρία. Δεν υπάρχει τίποτε χειρότερο από το να είσαι εξαναγκασμένος να κάνεις το ίδιο πράγμα κάθε μέρα από το πρωί μέχρι το βράδυ, ενάντια στην θέλησή σου. Και όσο πιο ανθρώπινος αισθάνεται ο εργάτης, τόσο πιο πολύ πρέπει να μισεί την εργασία του, επειδή αισθάνεται την επιβολή της και το άσκοπο περιεχόμενό της." - Ενγκελς - Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία, 1845 "Σε όλες τις προηγούμενες επαναστάσεις ο τρόπος δραστηριότητας μένει αμετάβλητος και πρόκειται μόνο για μια άλλη κατανομή αυτής της δραστηριότητας, για μια νέα κατανομή της εργασίας σε άλλα πρόσωπα. Η κομμουνιστική επανάσταση στρέφεται αντίθετα ενάντια στον προγενέστερο τρόπο δραστηριότητας, εξαλείφει την εργασία και καταλύει την κυριαρχία όλων των τάξεων, καταργώντας τις ίδιες τις τάξεις, γιατί αυτή γίνεται από την τάξη που δεν λογαριάζεται σαν τάξη μέσα στην κοινωνία, που δεν αναγνωρίζεται σαν τέτοια και που είναι ήδη η έκφραση στους κόλπους της τωρινής κοινωνίας της διάλυσης όλων των τάξεων, των εθνοτήτων κλπ." - Μαρξ - Ένγκελς - Η Γερμανική Ιδεολογία Σημ: Τα παραπάνω αποσπάσματα των Μαρξ και Ένγκελς πάρθηκαν από κείμενο της Διεθνιστικής Κομμουνιστικής Ομάδα (GCI)που βρήκαμε στην ιστοσελίδα του "βραχόκηπου" (http://www.vrahokipos.net/old/theory/work.htm)