Hispan Ido Societo
Sociedad Española Idista
Apartado de Correos 3142 E-14080 Córdoba, España

Curso por Correspondencia de la Lengua Auxiliar Ido

Lección IX

EL VERBO CONDICIONAL

La forma condicional se obtiene añadiendo a la raíz del verbo la sílaba us; me esus, yo fuera, sería o fuese; tu esus, tu fueras, serías o fueses; il esus, el fuera, sería o fuese; ni havus, nosotros tuviéramos, tendríamos o tuviésemos; vi havus, vosotros (ustedes) tuviérais, tendríais o tuvieseis; li havus, ellos tuvieran, tendrían o tuviesen; me parolus, yo hablara, hablaría o hablase; tu donus, tú dieras, darías o dieses; il venus, el viniera, vendría o viniese.

EL VERBO.— EL IMPERATIVO

El imperativo se obtiene por medio de la terminación ez añadida a la raíz del verbo; esez, sed, sea usted; ni esez, seamos nosotros; havez, tened, tenga usted; venez, venid, venga usted; voluntez, tenga usted la bondad; ne parolez kun il, no hable usted con él.

TIEMPO Y HORA.— TEMPO E HORO

La palabra española hora se traduce en IDO por kloko. Se coloca primero las horas, enseguida los minutos: Esas du kloki, son las dos; du kloki e quarimo, dos horas y cuarto; du kloki e duimo, dos horas y media; du kloki e tri quarimi, dos horas y tres cuartos; sis kloki quaradek, seis horas y cuarenta minutos; non kloki kinadek e quar, nueve horas y cincuenta y cuatro minutos.

Para indicar el lugar y el tiempo se emplea la palabra ye, que no tiene significación particular. Ejemplos: ye la lasta foyo, la última vez; ye nokto-mezo, a media noche; la treno arivos ye tri kloki duadek, el tren llegará a las tres (horas) y veinte (minutos).

PRONOMBRES INDEFINIDOS

Pronombres indefinidos son los que vagamente aluden a personas o cosas. Los principales son: ula, alguno, a, cierto, a; ula kozo, o, abreviando, ulo, alguna, cierta cosa; nula, ninguno, a; nula kozo (o nulo), ninguna cosa, nada; ulu alguien (persona); nulu, nadie; uli, algunos; nuli, ningunos; ule, de algún modo (forma adverbial); nule, de ningún modo; irga, cualquiera; irge, de cualquier modo o manera; irgu, cualquiera (persona); irgo, cualquiera (cosa); altra, otro, a; altre, de otra manera o modo; altro, otra cosa; kelka, alguna, a; kelka pano, algún pan; singlu, cada uno; omna, todo, toda; multa, mucho, a; multa pano, mucho pan; poka, poco, a; poka vino, poco vino; plura, varios, as; plura plumi, varias plumas; ipsa, mismo; tanta, tanto, a.

Pondremos algunos ejemplos de frases completas que ilustren al alumno lo suficiente para el uso correcto de los pronombres indefinidos: me skribos ipsa la letro, yo mismo escribiré la carta; donez a me irgo, deme usted cualquier cosa; irgu komprenos to, cualquiera (persona) comprenderá eso; venez irge, ma venez, venid de cualquier modo, pero venid; me ne povis vendar omna mea libri, no he podido vender todos mis libros.

EJERCICIOS

Después de leídas en alta voz, cópiense y apréndanse de memoria las palabras siguientes:

vice qua
supozar
esforci
konsentar
pekunio
apertar
apertez
voluntar
informar
aceptar
atencar
repozar
turo
konsilo
ombro
vespero
horo
donar
lente
en vez de que
suponer
esfuerzos
consentir
dinero
abrir
abrid, abra Vd.
tener la bondad
informar
aceptar
atender, poner atención
reposar, descansar
vuelta
consejo
sombra
tarde
hora
dar
lentamente
ni bezonas
necesa
saja
rapide
frue
hike
frazo
lore
ne plus
sat
precize
do
horlojo
kontenta
certe
arboro
konocar
venar
klozez
necesitamos
necesario
sensato, a
rápidamente
temprano
aquí
frase
entonces
ya... no. no... más
bastante
precisamente
por lo tanto, así pues, pues
reloj
contento, a
ciertamente, por cierto
árbol
conocer
venir
cerrad, cierre usted

LECTURA Y TRADUCCIÓN

Por indikar la hori dil horlojo, on uzas la vorto «kloko». Vice qua kloko esas? on darfas dicar od uzar la frazo: qua tempo esas? Il parolis a singlu. El esus kontenta, se el ne plus standus malada. Il venus certe kun me, se il savus ke me facos montoturo. Tu ne donus ad il pekunio, se tu konocus il tam bone kam me. Ni komprenus vu plu bone, se vu parolus kelke plu lente. Me irus volunte che mea parenti, se me havus la necesa tempo. Dicez ad il ke il paroles kun me. Klozez la pordo ed apertez la fenestro. Ni laborez rapide, kande la laboro esos facita, ni repozos en la ombro dil grad arboro. Ka vu povas dicar a me, qua kloko esas? Esas nun precize non kloki duadek. Ye qua kloko ni manjos cadie vespere? Ni manjos ye ok kloki. Ni bezonos tri hori por irar al urbo, se ni do departos hike ye sis kloki, lore ni arivos en la urbo ye non kloki. Tempo esas pekunio. Tanta esforci por nulo.


SequantaLeciono X

AnteaLeciono VIII

Irez al endukto, klefo ed indexo dil kurso

Irez al indexo dil loko