THƯƠNG QUÁ...
 NHỮNG NẼO ÐƯỜNG VIỆT NAM

Loi xua xe ngua hon thu thao
Nen cu lau dai bong tich duong

Bat dau mot trang viet cho nhung ngay thang vua qua, long cu ngo la xa xua lam. Ma xa xua that, boi vi trai dat tuy tron, nui song van con do, nu cuoi xua van con dong tren moi ke than quen. The ma tu mot noi sau tham cua coi long, qua khu da bi vui chon trong mot thuc tai hoan toan xa la. Cay thanh gia da moc roi tren nam mo cua tuoi tho. Doi canh thoi gian cu bay mai qua, nem tat ca nhung chuoi doi xa xua do, nhu mot vien soi lot thom vao long dai duong. Con lai chang chi la trang viet. Con lai chang chi la loi tam su vun vat cua mot vai nguoi ban. Con lai chang chi la doi luc nao do, dong di vang lai len ve voi ky uc bang moi gioi cua mot khuc hat, vai buc tranh va nam ba buoi chieu hoai cam.

Biet viet the nao day trong biet bao cau chuyen muon nho va muon viet. Biet chon loc the nao day trong tram tram ngan ngan dieu roi ren. Nhung co mot thuc te duong nhu lam xot xa va dau buon nhat, do la nhung nam thang em dem, vui tuoi thuoc ve tuoi tho da vinh vien xa xoi. Dieu cay dang ay khong phai chi duoc do luong bang lop bui mo tren mot trang sach cu, khong phai chi rieng duoc tinh bang do mon cua mot vien da cuoi giua khe nuoc xiet. Dau buon thay boi nhung quen thuoc tu bau troi xanh, tieng chim som, con mua chieu, tu mai nha quet voi vang am cung, Quoc Lo so 15 thang tap, tu rang nui nho soi sang hang dem va bai bien lan tan voi nhung lan song liem bo. Tat ca da chim ngap, da vui chon, da phai nhat va lun tan theo nhung thang ngay bao lua. Lam than ngut ngan. Chien tranh, guom giao, bon ngan nam lich su la tieng guom khua, tieng phao no, mau ben tren ngon co va tung hang le nong cua nhung con tim ba me.

Mot lan nua, bao nhieu nguoi lai phai ra di. Roi bo manh vuon, nuong khoai. Roi bo cau ca tieng noi, going ho quen thuoc. Ho ra di nhu cai dao xua to tien tung khan goi:

Toi di tu Ai Nam Quan
Sau vai ngan nam le
Chia doi mot ho tram con da len duong
(Truong Ca Con Duong Cai Quan cua Pham Duy)

Han nhien khong nhu "Nuoc Non Ngan Dam Ra Di" ma Pham Duy da ghi lai lan ay:

Toi di theo buoc ai tinh
Di cho tram ho hoa binh am no
Buoc di vao long muon dan
Bang long trinh nu mo mang
Bang tinh say dam oi chang
Uoc nuoi dam hoa binh trong ai an

Ho ra di bi dat nhu nhung bay chim bo xu, bay mai, bay mai… Di voi mot noi long nao nuot, buc ruc, bang khuang. De roi vin vao mot tuong lai chao dao nhu dau lai tren mot nhanh hoa lay dong:

Con chao mao du nhanh hoa lay
Ve nui nam hay lung tay
Con chao mao du nhanh hoa lay
Ve phia xa hay o mai day
Oi con chim Hong
Oi con chim Lac
Hoi nhung canh chim huyen su xa voi
Nhung canh chim huyen thoai xa xoi
Oi con chim Hong
Oi con chim Lac
Hoi nhung canh chim cua Tien voi Rong
Nhung canh chim bay ve Me Linh
Bat ngat troi Phu Dong quang vinh
Nhung canh chim khoi dong Hoa Lu
Nhung canh chim Le Ly Tran xua.

Vay do, ho di tim ngay mai, mot manh dat que nguoi de tru chan. Vi o do co ban ngay, anh binh minh va muon tieng chim liu lo tren canh biec. Chi co the, nhung dieu duong nhu la don gian ay da duoc danh doi bang mot con toan bat dang thuc. Ho phai tra mot gia rat dac de doi lay tuong lai, mot ngay mai va mot noi long khac khoai, cuu mang huong lua, huong khoai, ma noi do chinh ban than moi nguoi ra di da lon len suot khoang doi tho au.

Viet Nam, dong nghia voi Sai Gon, dong nghia voi Hoi An, Vung Tau va voi minh co le khong gi khac hon la ngoi nha hai tung tren con duong Ly Thuong Kiet. Viet Nam, hen ngay tro lai khi binh minh duoc moc len cho tieng cuoi tho tre, cho cau ca tren lua, cho rang dua non khong con han nhung vet dan oan sau:

Ve thon xua ta hat khuc hoan ca
Ngot huong lua tinh que them dam da
Dao dat bao niem vui trong mai la…

Ve thon xua, gio day phai chang chi con la nhung uoc mo huyen hoac? Phai chang day chi la khai niem mo ho cua nhung giac mong say dam? Nhung dau sao di nua, do van la y nguyen mai mai canh canh ben long cua nhung ke song tha huong. Cu tin tuong di, om ap di nhu doi cau ca dao xua:

Chieu chieu ra dung cong sau
Trong ve que me ruot dau chin chieu

Chua bao gio suc manh cua ngon tu lai sau sac va xac dang den the:

Ra di con dang doi cho gio mua
Que nguoi ngoi nho den ngay vui qua
Gio chieu thuong nhac khuc ca biet ly
Co nhin que cu lap trong suong mo

Minh da nghi nhieu den con duong ve que cua nhung muc tu. Lan kia, minh da duoc doc tren mot trang viet trong tac pham "Hon Buom Mo Tien", khi mot chang sinh vien thanh pho ve que an gio. Con duong ve que cua nhung muc tu bao gio cung van la neo duong dat lay loi, nhung canh dong nang triu bong vang, vai co thon nu voi chiec non la rach ta toi, rach beng bec. Canh ao ba ba phai mau, son vai nhung lai dep nhu mot buc tranh thuy mac:

Duong vo xu Nghe quanh quanh
Non xanh nuoc biec nhu tranh hoa do

Viet Nam oi! dong que oi! Cho du nhung dau kho hoac suong vui, cho du nhung ngheo nan va lac hau, cho du nhung moc mac den loa lo don so. Nguoi con dan Viet Nam roi mai di den dau cung vinh vien nho ve. Nho ve cai manh dat sinh ra ta, nuoi nang ta, ru ta khon lon, day cho ta biet yeu thuong, trao cho ta mot con tim biet tu hao vi mau vang sam tren da thit.

Minh khong co dip ra Mien Trung, co le do la mot dieu dang tiec. Du vay tu mot nguyen nhan nao do cua cai nhin chu quan, minh da danh mot cam tinh kha lon cho dai dat gian nan va nhung con nguoi gioi giang va da cam ay. Lan no trong mot dem cam trai, minh ngoi tam su voi Diep Ai Huong ben cai lua trai ngun ngut khoi. Noi ve Mien Trung, noi ve mot khuc hat Quang Binh, minh bao:
- "Cuoc doi minh co le roi day se gan lien voi cai dat mien Trung, sau nay minh se ve song o do."
Do la mot giac mong that tho, that tre, that hon nhien, that tuoi dep ma minh manh nha tu cai thuo biet yeu Hoi An.

Viet cho Mien Trung, khuc ruot cua to quoc, qua la mot dieu kho. Cho du the, bang an tuong va tinh cam chan chat, minh han cu viet vay. Minh co mot ba co day su que o Hue, vung dat cua chiec non bai tho, cua tieng chuong Thien Mu, cua nhung lang tam co kinh. Mien dat cua nhung dem trang thanh khua mai cheo tren dong Huong Giang huyen dieu, cua nhung going ho Hue, "rang mo rua te" khong the nao nham lan duoc. Hue, la dat co do cua nhung trieu dai tu sau Trinh Nguyen phan tranh, vi the ma co minh co mot cai ho dai tham thuoc: Cong Tang Ton Nu.

Gio dua canh truc la da
Tieng chuong Thien Mu, canh ga Tho Xuong

Nhung neo duong Viet Nam, tu nhung loi mon tro gach da, tu nhung neo dat trau di lay loi, cho den nhung dai lo thenh thang luot gio. Bao gio cung gieo vao long nguoi nhung an tuong sau sac. No dan ve nhung mien tru phu hay can coi, dan ve Truong Son cao ngat, hay nhung bai cat trang phao cua nhung bo bien nam trung bo. Yeu Viet Nam, yeu Quoc Lo Mot qua mot Bien Hoa day buoi, qua mot Long Khanh voi nhung mang rung cao su tham u, qua mot Ham Tan, mot Phan Thiet phang phat mui mam ruot, de roi dua cao len mai, len mai… bo qua nhung vi do.

Minh ra Long Khanh lan no trong mot dip kha dac thu: Chuyen ve que tham Tran Quoc Anh. Cai dao sau tet truong moi nao nhiet lam sao, dac biet la cai lop cua chung minh phai chuan bi thi tot nghiep. Va roi mot buoi chieu thu bay gap minh Do Long bao:
_ "Mai ra Long Khanh tham Quoc Anh nhe!"
Minh ung ngay. To mo sang hom sau, khi minh va Ta Kien Hung lo do den thi Do Long, Du Tuan Phong, Lai Kim, Trieu Thi Chi da dung o ben tu bao gio roi. Cung phai chat vat lam moi tau duoc du ve. Con duong ve Long Khanh, Quoc Lo Mot, Mien Trung doi voi minh that la moi la. Tren nhung neo duong toan nhung doc va doc. Bon minh bao nhau chu ve Mien Tay cu moi mot chang duong la mot chiec cau, mot dong song lang lo. Con ve Mien Trung moi cay so la mot chiec deo. Xe xuyen qua nhung con duong vat len thiet cao, thiet cao tren lung troi. Hai ben duong nhung thua rung cao su cu am u, an phia sau nhung hang cao su moi thap le te, trong xanh mon mon. Chiec xe con heo chat choi, khoi xang mit mu the ma nhon vui lam. Chung minh lai duoc dip noi cuoi huyen thuyen.

Minh khong con nho cai vung dat cua Quoc Anh o mang ten la gi nua. Chi mang mang nhung an tuong rang qua khoi mot chiec cau xi mang, ben trai la mot ngon nui cao ngat, ngon doi day may trang bech. Doc hai ben duong la nhung khu nha Viet Nam nam phoi nang tran trui. Nang len cao ca mot vung dat yen vang den ron nguoi. Ca mot thanh pho, lang mac chim trong cai chet. Nha Quoc Anh rat de tim, Lai Kim bao the va dung that. Ngoi nha gac tuong xi mang lop ngoi. Phia truoc la mot chiec ao moi dao va nhung hang rao chom chom nhu giao vay quanh. Cua dong im lim, bon minh goi mai, goi mai, tieng mot con cho nao sua dau day… Chi Kim bao co le Quoc Anh da ra ray. Ban nhau mot hoi roi tat ca quyet dinh ra nuong luon.

Dao xua minh da doc duoc mot bai nghien cuu cua Tran Kim Thach tren mot to bao khoa hoc. Long Khanh la mot vung hoa son, ngoi cho Long Khanh ngay nay lai chinh la mieng nui lua chet bi xoi mon tu lau. Vi vay ma mien dat do Long Khanh rat thich hop cho cac loai cay an trai, mit to nu, sau rieng ngat huong. Bon minh buoc di cung cai thanh vang va cai nang cua mot buoi trua choi chang. Hai ben con duong dat la nhung ruong lua ray voi nhung tep lua thon dai, phat pho theo gio. Ruong dat nuc ne, kha kho. Rai rac dau day la nhung thua dat trong hoa mau: lan, san, khoai tay, khoai mon va ca. Vai manh dat trong ta toi duong nhu sau mua gat bap vua xong. Lan ay bon minh quay ve trong cai buon, cai tiec re vi khong gap duoc mot thang ban. Sau bua com trua dam bac va chan tinh do ong cau Quoc Anh thao dai. Bon minh doi nhung chiec non dan to tuong ra bia duong cho xe… Chat choi, chen chut, ngot ngat. Chuyen ve oi that la au sau! Buoi chieu Chu Nhat ve lai Sai Gon that muon mang.

Phai chi ma tim duoc Quoc Anh co le minh lai duoc vao tham khu rung hoang day bi hiem, day niem vui, day thu cua han roi. Tiec that, cuoc song cua nhung bom dan, nhung khoi lua da day dua tan tac nhung ban be chung minh. Da de bep di va lam vo toang di nhung uoc mo va du dinh sac so nhu nhung bot bong xa bong cua tuoi doi hoc sinh. Tan cai nam cuoi cung hoi con mang phu hieu Minh Vien. Sau cai tet 72 voi va, cha biet au lo: O Thanh, Van Cam Thanh, Tu Ve Tai, Luu Van Sanh, Phan Ai Binh, Trieu To Phan, Ba Den va con nhieu, nhieu nua…da chang ke hoach ra tham Da Lac trong dip he do sao? Cha ngo lua cua cuoc chien ben ve nhanh qua! Roi tu do minh khong co dip ra cai thanh pho vung cao do nua…

Da Lac, "Chao cai thanh pho cua nguoi nay binh an, nguoi kia hanh phuc". Mot khung troi on doi giua mot vung troi nhiet doi. Trang nhat ky cua Thay Kim, bai thuyet trinh sau mua thi lan thu hai, minh da noi nhieu ve mien cao nguyen Lam Vien giau cai dep, cai mong mo cho mot noi du lich ly tuong. Ho Than Tho, Thac Cam Ly, Thung Lung Tinh Yeu, mot buc tranh mau cua mot buoi hoang hon ben suon doi, mot dan bo thu thai gam co, mot danh tu cua co Tuong Vi. Da Lac, vung dat cua mu suong ngu tri, que huong cua nhung loai hoa mong ga, ti gon sac so, nguon goc cua bao nhieu cho hoa tren con duong Nguyen Hue, Nguyen Trai vao chap giap tet o Sai Gon.

Lai roi Cao Nguyen Lam Vien. Roi Ho Nai, Dinh Quan, Lam Dong, Bao Loc noi co nhung rung tra blao ngat huong, bat ngan. Cao nguyen Di Linh, mot vung dat cao trai dai tren day Truong Son trung diep, dong nang tay mua. Co ai da ve Ban Me Thuoc chua? Mot cai ten rat Thuong, mot thanh pho vung cao "Buon Muon Thuo". Khong phai chi vi vung dat do ba gian thich hop voi nhung rung ca phe phu kinh anh mat troi. Ban Me Thuoc, som nang chieu mua, "Bui Mu Troi", "Bun Mot Tat", pho nui cao cua nhung long nguoi don hau, chan chua an tinh.

Roi mot Kon Tum quanh que, mot Pleiku dieu hiu voi nhung nguoi con gai cao nguyen ma do moi hong.

Em Pleiku ma do moi hong
O day buoi chieu
Quanh nam mua dong
Nen mat em uot
Nen toc em uot
Nen em mem nhu
May chieu trong...

Mien Tay Nguyen duoc khep lai giua giong thanh thot, nhip dieu yeu thuong ron ra trong tieng khen, tieng dan to rung cua sau muoi dan toc thieu so vung cao, buon, soc…Ba Na, Gio Rai, E De cung voi dieu mua sap ron rang, vui tuoi, truyen thong.

Mien Trung kho can nang chay. Dat Mien Trung khong co lop phu thuc vat phong phu, xanh um va ram rap nhu Mien Tay, the nhung con nguoi Mien Trung lai rat can man, chiu dung. Ai da den Phan Thiet, Phan Rang, Phan Ri, Nha Trang, Tuy Hoa, Qui Nhon, Da Nang, Cam Ranh, Hue… chua nhi? Mot day dong bang ven bien nhu mot chuoi hat kim cuong diem trang cho eo dat hep ngheo nan do. Nha Trang, mot thanh pho cua bien vo cung dep, nhung bai cat trang phao, con song xanh ri rao:

Nha Trang ngay ve minh toi tren bai khuya
Toi di vao thuong nho
Toi di tim con gio
Toi xay lai mong mo nam nao
Bo bien sau hai dua toi cu gan nhau.
Dem xua bien nay nguoi yeu trong canh tay
Dem nay con cat trang
Dem nay con con song
Dem nay con trang soi
Nhung roi chi con toi tren bai khuya khoc cho nguoi tinh…

"Toi nhu la con oc, bo vo nam tren cat" de dam minh vao cai bao la, ruc ro cua mien thuy duong cat trang. Nha Trang, Dao Rua, Dao Yen. Nha Trang, Hon Chong, Thap Cham… Nhung vien gach suyt soat va nhung den dai bao lau van vung vang, ngao nghe truoc lop phong hoa cua thoi gian. Thap Cham, hon dat Chiem Thanh, co do cua nhung vi vua Hoi, cua nhung nguoi con dan dong ho Che. Thap Cham, loi sap xep gach bi an…

Toi co vai nguoi ban que o Tuy Hoa, phong khoang, de chiu. Toi cung co vai nguoi ban nua o Qui Nhon, que huong cua Nguyen Hue, vi anh hung ao vai voi cuoc hanh quan than toc va cai tet mung nam dua quan chinh phat vao Thang Long. Qui Nhon, noi chon nhau cua vo Binh Dinh, voi nhung nguoi dan ba lanh loi,sac sao va gioi dan:

Ai ra Binh Dinh ma coi
Dan ba cung biet cam roi di huyen

Chua duoc den Da Nang, Hoi An, hai thanh pho Quang Nam mot giau co va mot hien hoa dam tham. Duoc biet Hoi An tu mot trang bao tren tap chi Thoi Nay. Fai Fo, mot thuo da la trung tam buon ban Au Viet. Nhung con pho hep, con duong voi mai tuong len xuong tung dot nhu bac thang. Nhung ngoi nha trong pho co voi mai ngoi thap le te. Tu xua minh da rat yeu Hoi An qua trang sach Tieng Chuong Duoi Day Bien cua Nguyen Truong Son. Khoi Viet va cuoc tham hiem len dao hoang. Chieu mua, chiec hang sau vao long bien va nguoi dan chai o Lang Ca. Con nuoc thuy trieu phu kin cua ra. Nhung doan xe cho quang bi mat va nguoi buoc len tu long bien. Vi giao su mat tich va mot thanh pho chim dam trong lan nuoc man… Hoi An, ngay nay da mat roi cai dang ve diem kieu cua mot co gai dep.

Minh khong biet gi nua tu vi tuyen thu muoi bay tro ra ngoai. Mot Tri Thien, mot Quang Tri, cay cau Hien Luong va mot con song Ben Hai do ra song Cua Viet. Vung dat dia dau gioi tuyen nhieu bom dan va nuoc mat. Co le con co deo Ngang cua Ba Huyen Thanh Quan ngay ay:

Buoc toi deo Ngang bong xe ta
Co cay chen la da chen hoa
Lom khom duoi nui tieu vai chu
Lac dac ben song ro may nha
Nho nuoc dau long con quoc quoc
Thuong nha moi mieng cai gia gia
Dung chan ngoanh lai troi non nuoc
Mot manh tinh rieng ta voi ta

Viet Nam, hieu Nguoi qua it so voi thang nam dang dac ngu trong noi Nguoi. Cuoc song da doi thay qua nhieu. Man dem buong xuong. Bay qua vo canh cuoi khanh khach. Ai hieu cho que huong Viet Nam khoi lua ngut ngan? Ai thong cam noi nhung canh loan ly tren trang giay cua Nguyen Dinh Chieu gio lai tai dien. Que huong toi, Mien Nam, Dong Nai:

Tan nha lu tre lo xo chay
Mat o bay chim dao dat bay
Ben Nghe cua tien tan bot nuoc
Dong Nai tranh ngoi nhuom mau may

Toi lai muon viet that nhieu, that tha thiet va ray ruc ve que huong cua nhung canh co, canh vac trong ca dao me. Que huong cua nhung canh dong menh mong:

Dung ben ni dong ngo ben te dong menh mong bat ngat
Dung ben te dong ngo ben ni dong cung bat ngat menh mong

Vang, que huong cua bao hang cao, bao rang dua, luy tre xanh, hoa luc binh, rang tram bau, tre tran trau va nhung canh dieu no gio. Bao hinh anh than quen, bao dieu ma ngay xua ngo la quen thuoc, the ma khong tim duoc tren bat cu vung dat nao co loai nguoi. Sai Gon, thu do, con tim, ba trieu dan chen chuc tren mot vung dat duong kinh do muoi cay so. Sai Gon, hon ngoc vien dong, binh dinh, den duoc hoa le. Tu thuo be minh da quen di tu luc nao cau ho quen thuoc:

Den Sai Gon ngon xanh ngon do
Den My Tho ngon to ngon lu

Nhac si Y Van da cha hat ve thanh pho do nhu the nay chang:

Dung chan tren ben khi chieu nang chua phai
Tu xa thap thoang muon ta ao tung bay
Khap chon vui tuoi noi chan nhau den noi day
Sai Gon dep lam Sai Gon oi Sai Gon oi

Nhung thang ngay song o Sai Gon that dep, that nhieu ky niem. Nho con duong Minh Phung rach tuom. Cay cau Cay Go cu ky khong con nuoc. Nho cay cau Binh Tien dai thong, ngoi nha Lai Kim vang lang va chiec dong do to tuong. De nao quen duoc ngoi nha cua Di Nam, chen trong mot con hem cua day lau huyen nao. Minh da song o do ba nam, cho ve am cung sau nhung chieu tan hoc. Ngoi nha be chat choi, kho ngu boi vi bao gio cung vang day nhung giong hat den tu tu phia. Minh song voi gia dinh Di Nam, voi chi Huong, chi Dinh, chi ba Hen, nhung dem xem TV, nhung som on bai, nhung chieu mua dot…tram lang va binh di lam. Con duong di hoc gio da lac dac nhung hang phuong chac la cao bang xe buyt roi. Ngay xua doan duong Luc Tinh luc nao cung trong that tham nao . Nang chay va mua ngap den nua cai banh xe dap. Con duong Luc Tinh dan ve Phu Lam, Xa Cang Mien Tay ma noi do, da doi ban minh men theo Quoc Lo Muoi Sau ve mien dong bang song Cuu Long bat ngat va tru phu. Lan cuoi den do vao mot buoi sang dau thang sau, ben xe som ron rip, tap nap nhung chiec ao ba ba. Lan tung cua chen vao phong ve Chau Doc-Tan Chau…

Sai Gon, cai thanh pho tung bung khong bao gio ngot tieng xe.
Sai Gon, nhung con mua rao bat chot. Nhung trua nang chay va nhung dem nong buc.
Sai Gon, Duong Cung Thanh Duong voi nhung sang Chu Nhat ngap muon ta ao, cai dong ho to tuong truoc cua buu dien. Con duong Duy Tan cay dai bong mat. Nguyen Binh Khiem ben Thao Cam Vien voi nhung hang me ram ric, giao dau voi nhau. Con duong Thong Nhat truoc Dinh Doc Lap thenh thang. Dai lo Le Loi voi nhung chieu cuoi tuan ngua xe nhu nuoc ao quan nhu nem. Khai Tri, Song Moi va cac nha sach khac moi thu hut lam sao.

Minh o Sai Gon, minh o Pho Duc Chinh, con duong kha khiem nhuong voi nhung cua hang giai phau xe hoi. Can lau bon tang quen thuoc, am cung va thoai mai. Sai Gon, biet viet lam sao cho cai thanh pho da tung chon sau nhung dau chan va ky niem. Noi do bay nam hieu doi nhieu nhat, minh da lon len cung thoi gian voi chiec la xanh tren canh, chong sach them cao va con duong di hoc bong quen di tung cua nha, khuc quanh, hon da.

Ba nam, cu the moi ngay minh qua Pho Duc Chinh, Nguyen Van Sam, ngang nha Ta Kien Hung, ra Ky Con, chiec den do tai nga nam lau lac. Roi doan duong vut gio Tran Hung Dao rong rai. Luot ngang Dai Nam, Nguyen Van Hao, Hung Dao voi nhung ban quang cao mau sac sac so va loi trang tri gian di ma tan ky. Khoi mot Nguyen Cu Trinh vang xe, nhieu hang quan nhau. Chiec doc cuoi duong khien cho Kien Hung doi ban toat mo hoi dua minh sang Vo Tanh. Khuc duong cong nhieu linh, nga tu ngang duong Truong Vinh Ky dan bon minh sang Nguyen Trai rop bong ram, chat choi va nhieu xe. Nguyen Trai, ngoi truong Bac Ai do so. Cua hang hoa thoang thoang huong sac. Benh vien Phuoc Kien, ben xe Vung Tau roi giao nhau voi doan duong Nguyen Tri Phuong – truong minh o day. Sai Gon, noi da chon sau biet bao ky niem, noi buon vui va mot quang doi toc xanh ao trang. 

Sai Gon, Binh Tien, Binh Tay, Cho Ray, Ban Co, Khanh Hoi…ra mot xa lo, chiec cau Phan Thanh Gian cao vong. Cho den nhung vung Lai Thieu, Bien Hoa, Thu Duc.

Sai Gon oi toi da mat nguoi trong mong roi
Sai Gon oi thoi da het thoi gian tuyet voi

Biet bao nguoi ban duong con lai hay da ra di. Canh cu nguoi xua, mong rang roi day voi minh, voi cau ca, trang giay, no se luu lai cho nhung quang doi sau cua minh vai thuoc phim tuyet voi nhat ma minh da co. Nho tim toi nhe! Nho mai nhau nhe! Hay tran trong no nhu nhung gi ma ta yeu qui nhat. Nhung ngon tu dep nhat ta danh cho tung dua ban, tung bi thu voi nhung giong dia chi noi den: Sai Gon.

Sai Gon de o kho ve
Trai di co vo gai ve co con

Mot cau ca dao chan chat, don gian ma rat thuc. Minh doc duoc no trong tac pham "Bay Ngay Trong Dong Thap Muoi" cua Nguyen Hien Le. Co le do la mot tac pham ma minh yeu thich nhat, doc nhieu nhat trong quang doi tho tre. Dong Thap Muoi, Thien Ho Vuong, nhung bay ca linh do ve Hong Ngu trong mua thang muoi. Mien Tay, mot vung dat duoc tao nen boi phu sa song Cuu Long trai dai bao la. Dac trung cua Mien Tay la song rach va mau xanh cua hoa la. Cau hat voi nhung bac cao moi duc da lam sao:
Ve Mien Tay, co ai ve Mien Tay.
Con duong Quoc Lo Muoi Sau, huyet mach cung cap lua gao va luong thuc cho thanh pho dan ta ve Mien Tay qua mot Ben Luc nhieu thom, cay cau thuo nao dai nhat Viet Nam. Qua mot Tan An ma noi do co nhung con song dan ve Sai Gon. Quoc Lo Muoi Sau, con duong nhua hep, vat ngang nhung dong lua, nhung thua ma xanh mat diu, nhung luy tre xa, nhung mai nha thap le te nam thap thoang sau nhung lum cay triu qua. Xoai Thanh Ca, man Hong Dao, vu sua Lo Ren Long Dinh, oi Sa Li, lom chom Trung Luong. Tam muoi cay so duong de qua mot nga tu ve Bac My Thuan, Bac Vam Cong va mot nga te ve My Tho, mot thanh pho vuon len sam uat da thay cho cau ru ngay nao cua me.

Nho ve My Tho, de nao quen duoc nhung ngay xa xua cung O Thanh, Van Cam Thanh, Luu Van Sanh, Tu Ve Tai… ve nha O Sin Se choi. Nhung buoi he nhau thue do di tam con, nuoc len day day kho loi den khiep. Roi me choi mai den chieu xuong lai voi va goi "cau lai" dua ra nhung khu vuon cay trai giua con. Oi nhung chiec non day man do ao, nua an nua quang vao giong nuoc song Tien nang phu sa vang duc. Roi nhung chieu hom dao thanh pho, keo chuoi, chuoi kho, chuoi ep… an mai van con thay cai ngot cua cay trai mien tay to quoc. Lam sao quen duoc lan ngoi bac sang tham Ong Dao Dua. Mot chiec con voi nhung khu nha noi bac tren nhung mieng van. Dung hon la mot lang lup xup, nghiem nghi voi nhung chang trai phu bo ba ba nau, dau quan khan nau cao ky la. Ong Dao Dua, mot lao gia nho tho, dau quan khan che lay mot chiec binh dai tham thuoc, nhung loi don quanh lao da ton lao len lam mot vi thanh song trong long cua nhung nguoi dan moc mac, don hau o day. Hai muoi nam khong nam, khong noi chuyen, an toan la dua, uong toan la nuoc dua. Roi la nhung cau sam thai binh, chien tranh, cu nhu Trang Trinh Nguyen Binh Khiem ngay xua:

Bao gio lua moc tren tien
Voi di tren giay het quyen thay tang

Sau nay, trong mot buoi hoc o lau ba Minh Vien, O Bin len cho biet cai con cua Ong Dao Dua da chay, may ngay moi tan lun. Vang, tan lun luon sau khi ong bi bat, buon cuoi ghe nhi. Chiec ban da cua ong de cho cho My, Nga va hai phia Viet Nam. Nguoi ta bao rang da co luc ong dinh moi Nguyen Van Thieu den thuong luong gi day.

Minh da ve que huong cua dua that roi: Ben Tre, Kien Hoa. Con duong xe lam sao lai giong neo duong vao Long Dien chi la. Ben Tre buon la lung, vai con pho, vai quan hu tieu cu ky, lau doi. Bon minh di rong vao cong vien, nhung chiec xich du, hinh chup bang thich, roi vao ca truong Dai Dong trong mot buoi trua nang ve thanh vang. Truoc mat la mot bo ho nuoc trong leo leo. Nhung tan diep phu xuong duom day nhung canh hoa do choe ruc ro. Minh nghi luc bay gio hinh nhu anh re cua La Kim Anh duong lam hieu truong o do. Chieu, van chiec xe lam ca rich ca tang, phai dung lai lau "bu ri" may lan dua bon minh ve lai My Tho.

Gia tu Truc Giang, gia tu Ben Tre canh dep nhu mo, trai thanh gai lich don cho khach du. Lan no bon minh di xa hon, xuong tan que cua Van Cam Thanh o Vinh Long. Qua mot chiec Bac My Thuan ngo nghinh, xa la. Con Song Tien nuoc chay cuon cuon, song trao nuoc xoay. Vinh Long, mot tinh ly kha lon, ngoi nha tho sac so. Chiec tru bia ngay nga ba Ben Tre, ly sinh to lac leo giua dem lanh.

Roi lan ay bon minh voi va ra Can Tho, tim mai moi co mot quan hu tieu ben ve duong. Chuyen len Can Tho lan do nham vao ngay nong dan Viet Nam, 26 thang 3. Chiec le dai, duong pho xenh xang. Chiec bac Can Tho khong thay bo ben kia. Cai vua lua Mien Nam mang nhieu ky niem. Voi minh, Can Tho duoc goi ghem nhieu tam chan tinh va uu ai nhat van la chuyen di sau mua thi tot nghiep cung cac ban ben Tran Khai Nguyen va Tri.

Chieu hom o So thu ve, mua roi tam ta. Con mua rao nhiet doi quen thuoc xoi tren nhung mieng ao mua giang tam bo cua mot vai hang quan ben ve duong Nguyen Binh Khiem. Riet roi bon minh phai vao tru tam tai chiec phong ve lop ton cua So Thu bay gio da chat nit nguoi. Vai bai hat duoc cat len minh va Duong Hung ngam nga mai .

Que huong oi co gi dep hon the
Dat nuoc hen ho nhung mua gat
Tinh yeu bat dau tu doi mat
Ngay mai bat dau tu hom nay…

Cau chuyen lang sang mot chuyen du lich, mua van chua ngot. Cuoi cung danh phai dam mua ra ve. Da quyet dinh toi nay den nha Trieu Thi Chi. The la chuyen di Mien Tay hinh thanh tu do. 

Dem ay bon minh ngu muon mang, lai phai thu xep ho Chi mot it viec nha. Voi quyen nhac dan ca tren tay, minh ngoi bep duoi dat ben mot bo tuong. Mot thoang nao do bong uoc ao Hue Tri den la lung. Khuya xuong nhanh chong … 

Ba gio khuya, cha biet cau nao danh thuc day. Minh cam thay co ve gi ban than ghe gom…Troi toi den nhu muc, bon minh cuoc bo tren con hem lom chom da. Con duong Tran Quoc Toan lang nhu to, gio ngu say nhat cua thanh pho la day …. Chuyen xe lam khoi xang mit mu dua bon minh ra Xa Cang Mien Tay. Ca mot vung dat im lim nhu bai tha ma boi biet bao nguoi ngu ben bo them ve duong, phai noi rang kho nhoc lam moi mua duoc ve xe ve Chau Doc. Cua vua mo, cung voi rung nguoi minh ua vao phong ve, chen nhau nhu ep tom dung hai ben lan can quay ban ve. Cai ret cua buoi hung dong thanh pho chot tan bien nhuong cho cho tung giot mo hoi nho ra nhe nhai. Chat qua! Minh muon no tung ca hai buong phoi . Cuoi cung tau duoc hai ve xe, len voi va ra ngoai, gio phon phot vao da thit mat lanh. Binh minh cua mot ngay moi duong len. 

Xe chay roi. Cung ngoai bay gio chu nhi. Le ra minh co the danh mot giac de bu lai cai ngu voi va dem qua. The nhung van khong tai nao do giac. Trang bao chuyen tay tu Do Long va Thi Chi tan day ghe phia truoc xuong toi cho bon minh, doc bang thich. Quyen tieu thuyet cua Ly My duoc moi ra, nhung dong chu nhay mua lung tung truoc mat . Xe qua song Vam Co, chay mai, chay mai. Chuyen xe tho gan nhu la toc hanh luot bang bang tren duong. Qua Trung Luong , xe truc chi ve Cai Be, ngang Cai Lay. Qua Bac My Thuan, bon minh khong vao Vinh Long ma di mai ve Sa Dec, Lap Vo. Anh nang ban mai do ve, bao nhieu cai ten lang, ten huyen Viet Nam khong tai nao nho het. Xe qua Bac My Thuan, lai mot ngo te ve Rach Gia, Ha Tien. Xe ngoat qua ben trai, dau mot giay lat roi xuong thang Long Xuyen. Minh thay long reo vui nhe nhe. Long Xuyen cai thanh pho nghi mat kha dep cua Mien Tay, nhieu biet thu hoa le ben bo song Hau. Nho mai huong vi cua don banh tet chuoi muoi xu, da an roi lai muon an them lan nua, trai chuoi do ao nhu trau quet voi duoc boc ben ngoai boi cai deo thom cua nep Mien Tay va cai xop don cua hat dau trang . ..

Da xe trua, nhung con gio dong mat ruoi thi nhau tuon vao cua xe lam nhoa di cai nong buc cua mot vung dat gan bien gioi. Truoc mat minh la nhung canh dong bao la lo loet, tung mang bi bo hoang co ngap tieu dieu, xo xac…. Got giay cua chien tranh da lan toi day. Gan Chau Doc hon, day That Son hung vi da an hien sau nhung lum tre. Con duong kha quanh co khien vung nui xa luc o truoc mat, luc o ben trai. Xe cang chay cang gan vung lua cua chien tranh hon nua. Tung doan nguoi tu Chau Doc do ve Long Xuyen. Nhung tam van, tam ton dung len tam bo ben ve duong cua mot lang nho. Me gia con tho chen chuc nhau, dan chay nan.

Vao duoc cho Chau Doc thi da la cai vang ngat cua mot buoi trua met moi. Thanh pho im lim... Vai ngoi nha co rat Viet Nam tuong voi vang, vuon hoa giay, ngoi do… Loi xay cat khong co ve phon vinh va moi me nhu Long Xuyen nhung "Dan o day giau lam", Phong noi the. Buoi com trua thinh soan tai nha Phong xong. Bon minh quay ra pho. Oi mot thanh pho rach tuom, ngoi cho do nat, lac dac dau day nhung chiec lo cot moi dung, mau xi mang con sang choang. Dan Kho Me van thuong phao kich vao day lam. Cach hom minh den do hon muoi ngay, anh cua Phong bao lai mot cuoc tan cong cua ho day. Chieu xuong lang le va mau chong, le ra bon minh co the don xe loi ra nui Sam cho mau va tien. Nhung vang xe, duoc mot vai chiec gia lai dac do, nen thoi danh cuoc bo vay. Ngon nui Sam sung sung truoc mat, con duong nho voi nhieu doc cao, mot vai hang quan nguoi Viet lan nguoi Kho-Me ben ve duong. Minh uoc doan khong cach do hai lan tu cho Vung Tau ra Bai Sau. The ma cu di mai cha toi, Long cu lam nham trach. Da vay lai con gap vai con mua may tat ngang. Phong cuoi thu thi: 

Chieu mua bien gioi anh di ve dau?
Sao con dung ngong noi giang dau…. 

Mot ngoi chua khong hieu tho gi kha to tuong va sac so ben duong lam noi nghi chan tam. Sang ben Chua Ba, buoc vao cong bong khong con ve ton nghiem, nhung quan hang xen, tre con tap nap. Ngoi chua xay cong phu va ton kem, mang ban sac Trung Hoa phan nhieu. Nghe noi rang chuyen xay lai chua hoi 1972 van con giu lai cho ngoi cua Ba. Nguon goc cua nhung le "Via Ba Chau Doc" hang nam khong hieu vi sao ma thu hut ca nhan dan Mien Tay nay. Hang nam vao mua thang ba am lich nguoi ta do ve day nuom nuop. Ba chang qua la mot pho tuong to lon mat do choe, deo day vang va ao lua la nhung gam. Nguoi ta bao luc thinh Ba xuong nui, biet bao chang trai khieng ba khong noi ma chi co bon nang trinh nu lai dua Ba xuong de dang. Roi chua Ba, roi canh nghi ngut tram huong, minh bong nho doan van trong bai "Lang Thanh Mai" cua Thach Lam hoi con hoc lop bay ben Minh Vien: 

"Tieng chuong chua chieu nao cung gieo su tinh mich tren khap neo co thon . Khi bong toi da trai dai tren khap mot nua qua dia cau , thi nhung ngon den dau Viet Nam duoc thap len…" 

Bon minh qua tham mo Ong Thoai Ngoc Hau va Ba Chau Vinh Te….. Nghe noi Ong Nguyen Van Thoai nay day la nguoi da co cong khai pha mien Hau Giang. Con kenh Vinh Te ma Ong cung nhan dan Chau Doc dao dan ra tan Ha Tien. Ngoi co mo khong nguoi cham soc, da loang lo va reu phong nhieu boi thoi gian.… Nui Sam kha cao, may nho nhung bac da to tuong, bon minh len, len mai. Dam ba cai am nho, vai pho tuong than. Chieu nga bong, nhung tia sang con lai co vuong vit lay cai mau xanh cua cay co. Khi hau mat diu, thanh vang. Mot buoi chieu that em a, hien hoa. ngoi tren phien da, bon minh nhin ra xa, ca mot vung Chau Doc nam gon trong tam mat. Bon minh do nhau tim thay mot ong nong dan dan trau ve nha giua hang ngan thua ruong xanh um mon mon. Minh tam tac, uoc ao gia co mai nhung buoi chieu dieu ky em ai nhu the nay nhi. The nhung dang sau luy tre, ben bo kinh Vinh Te, minh thay mot vung cong dia hoang tan va day nui lo mo xam xit cua lanh tho phia xa. Ba Chuc la ngon nui gan do. "Gio do nat het roi, may hom nay dan co ve do xem lai nha cua." Phong noi.

Roi nui Sam, bon minh quay ve chuan bi cho buoi com toi. Phong, minh va Ly My di mua mam thai Chau Doc, vai bo rau song cay nong me chet duoc. Chau Doc ve dem that hiu hat. Troi toi den nhu muc. Vai ngon den dau day hat leo let ra ngoai. Cong vien co chay dieu hiu. Minh cha buon cuoi gion. Ra ngoi ben bo song nghe nuoc len. Long xao xuyen la. Hinh bong Tri cu chap chon, minh bao ve ngu truoc. Dem Chau Doc muoi nhieu va oi nong, nong buc.

Roi Chau Doc vao mot buoi sang thang sau, xe do ve Can Tho tren nhung con duong xum xue cay la va hoa nang, dau dau cung la nhung dong song lap lanh, nhung mai tranh, con do, co lai va bong dua. Mien Tay qua la giau dep. Minh viet tren mot quyen dia ly:

Sam oi chao em nhe !
Lua ngap dong vang ruc nhung bo de
O day khong co tinh em
Cau hat xua nhu chot tro ve
Nghe am long anh nhung chieu bien gioi .

Chieu hom dau tien o Can tho, bon minh sang nha ngoai Duong Hung, mot gian nha co kinh, day tieng chim va mau trang bo cau, an sau tan ngo cuoi cua mot hem. Nhung dieu vui la van la cuoc di tham Con Song Lon o ngoi o Can Tho. 

Ngoi do, nhung con duong dat, mai nha la hien hoa con kenh minh boi bang thich. Coc o day nhieu vo cung, nhung qua man hong dao moi ngot lim lam sao. Bon minh ra ve khi chieu gan tat nang. Ghi nho mai giay phut te song cua Tri va giong cuoi dac chi cua Kien Hung. 

Hom sau bon minh nguoc dong Cuu Long di Tra On, lai mot cai cho nho sam uat, bao bap luoc, nhung ly dau do banh lot, to hu tieu … Bon minh ngoi tai mui tau, dong dua chan xuong lam ban len nhung tia nuoc mat diu….. Tuan Phong noi nhieu ve chuyen Mien Tay. Chang biet the nao ma tau chot gay banh lai, luc sang ghe Do Long than tho lam sao lai quay ve Tra On …. Tau xa dan , xa dan ….. cuoi mai . 

Chiec do cho cui dua bon minh ve muon mang . Lai them mot phen cuoi non ruot voi cai ve so hai cua Trieu Thi Chi.

Tu gia Can Tho, tu gia Ben Ninh Kieu, cong vien, nha hang noi, buoi cho dem, duong pho nhon nhip. Mot chuoi ngay di tham Mien Tay kha khan truong, nhieu niem vui cung an tuong sau sac. Roi Mien Tay trong mot con mua dem mua ha. Mua lam ram, mua ri ra lam nhoa di nhung anh den chap chon thoat ra tu nhung mai nha tan canh dong xa hun hut. Mua dem dau mua hay nhung giot nuoc mat tien dua, tieng mua roi, tieng xe ru giua dem truong hay tieng buon nuc no. Xin cam on Mien Tay, cam on mot buoi tien dua don hau cho mot tuoi doi ra di, mai mai roi cha biet co con duoc hay chang ngay tro lai... Ngoi nha chat choi cua Trieu Thi Chi, mai nha nhieu chat tho cua ngoai Duong Hung , cho den cai gac day nhung do vat cua nha Tuan Phong… Cha hieu vi sao lan dau tien den do lai sau nang an tinh den the….

Minh da nghe va doc rat nhieu ve cai vung dat cuoi mui. Mot nha tho nao da tung bao:

Dat nuoc ta nhu mot con tau
Mui thuyen ta do mui Ca Mau

Vang, mui Ca Mau hang nam duoc dong hai luu cua bien Dong, mang phu sa tu cua song Cuu Long den boi dap den tu 60 cho den 100 met. Khi nhung canh dam lay moi thanh lap thi nhung rung sat thi nhau den ngu tri, giu dat va ngay cang chiem lan ra bien. Do la cac loai cay Xu, Duoc, Vet den nhung rung Cham, to am qui bao cua nhung loai ong mat. Rung U Minh, ben bien gioi Mien la mot canh rung sat to tuong, bao la. Cac loai cay nuoc man cao ngat, che phu va lam tam toi ca mot vung ram rap. Than bun la mot nguon loi kinh te chua khai thac het tiem nang, co noi day den hang tram met. Nhung mua nang rao, canh rung hay tu chay ngam tieu pha nhieu vung lon. Duoc la mot loai cay nuoc man, co du suc sinh truong va thich ung manh me, than co the cao vai ba thuoc, nhung thuong thi chi cao bang nguoi. La day, map, xop va mong nuoc. Qua la nhung cay dai bang gang tay, moc thang, khi rot cam vao dat nay mam hoac troi tren thuy trieu de tap vao nhung vung dat phu sa khac. Dan Long Thanh thuong don duoc ve ung than, da re lai tot.

Ca Mau, vung dat cua "Muoi keu nhu sao thoi, dia loi lenh benh nhu banh canh", noi ma trau bo duoc ngu mung. Truyen thuyen ve vung dat cui mui cua to quoc duoc nhac den bang nhieu kinh ngac. Lan ay minh da duoc nghe thay Hung ke chuyen ve cong tu Bac Lieu, nhung chang trai giau su mang tien dot de lay anh sang tim nhung xap tien rot ho ban be. The do, con nguoi Mien Tay rat phong khoang, cung nhu vung dat lam choi an thiet cua ho vay. Chi Ly Quy, Sieu Chu que o Bac Lieu. Chau Hoc Quang hien lanh nha nhan que o Tan Chau. Tu Ve Tai lanh len, ua cuoi, mot cay dan ghi ta thoi Minh Vien lai cung que voi vi anh hung dan toc Nguyen Trung Truc. Neu nhu con co cai may man duoc hoc tiep voi Tai luc ay. Co le bon minh lai duoc dip men ve Ha Tien va tu do biet dau da dap do ra Phu Quoc roi.

Ha Tien, cai bai bien dieu hien ben bo Vinh Thai Lan nay mang nhieu net dep tieu bieu cho giang son gam voc lam. Minh da duoc xem Hon Trong Mai voi nhung canh buom cang gio, nhung hon da con luu lai giua bien khoi ghi dau su xam thuc cua nuoc tien vao bo tu ngan nam truoc. Minh nghi den Vinh Ha Long, con duong ve Ha Tien vo nat nhieu boi chien tranh keo qua that tan khoc. Thach Dong, chua chien co con mai do hay chang?

Minh yeu tac gia Nguyen Hien Le khong chi o tac pham be be xinh xinh ma minh quen gap thuo chi Duong Cam Du cho muon nhung quyen Tuoi Hoa nuc mui giay moi ma lan ay chi Cam Du vac ca thung sua sach ra cho minh mac suc chon lua. Mot buoi chieu bo lang ra can gac van den lau bong nhan. Minh bong tim thay Bi Mat Dau Lua cua Nguyen Hien Le. The do, dao sau nay minh khong con co cai may gap lai quyen ay trong muon ngan quyen khac. Du vay Nguyen Hien Le da luu lai mot tinh cam sau dam trong qua tim minh tu luc thieu thoi do. Roi lon len trong mot buoi mai cua nhung ngay he nam lop tam, minh cung Luu Van Sanh, Van Ngoc Xuan ra dao cac quan sach o thanh pho. Nho hoai lan ay, "Ky niem mot buoi sang dzung dzang dzung dze tai cho Ben Thanh". Luc ve minh viet tren quuyen sach Song Hai Muoi Bon Gio Mot Ngay la the. Hom ay giua quay sach day lam nguoi cua ong ta. Minh bay cho Che Xuan mua quyen Loi Hoa Y Ngoc, mot quyen sach ma minh nghi la trong sach va xuc cam nhat trong lang sach Viet Nam thuo ay. Nhu nhung Bai "Y chi co lam cho bang duoc moi thoi", "Nhung canh thu cho Bob"… Roi khong hieu vi sao minh lai tau duoc mot quyen sach hap dan va quy bao: "Bay Ngay Trong Dam Thap Muoi". Quyen sach da dong vai tro va la mot cai mau chot cho doi minh, tu do…minh yeu dia ly Viet Nam.

Hoi ay Nguyen Hien Le con lam o Bo Thuy Loi, chuyen di khao sat muc nuoc va nhung vung ruong nuoc ngap o Dong Thap da luu lai cho ong mot tap ky su vang danh. Minh con nho mai mai tam ban do don so cua pham vi Dong Thap, Cao Lanh, Hong Ngu, Tan Chau, Moc Hoa, Tan An. Trung tam canh dong la mot chiec thap muoi tang xa xua. Ong Nguyen Hien Le bao lai co thuyet noi rang ngay xua co den muoi cai thap nhu vay dung de truyen tin cho nhau, vi the ma canh dong mang ten Dong Thap Muoi. Dac trung cua canh dong la nhung rung co hoang ram rit no day nhung doa sen hong do choi. Lai co nhung con song, con rach, con kenh cai lon, cai be giang day va dan luoi vao nhau. Dong Thap Muoi ngoai mot doi noi dat phen chua do nuoc mua dong lau ngay khong thao duoc. Nhung vung hoang vu, bao la chua khai thac. Con ky du ra la nhung canh dong nang triu bong vang, nghe noi thuy trieu lam luc theo Cuu Long Giang len tan Campuchia. Nen mot so vung ngap man can phai rua troi nhieu moi co the cay cay duoc.

Vao duoc Dong Thap roi thi co le cha bao gio lo doi. Tom, ca, cua dong khoi ra o day. Dac biet la cac loai ca dong vao mua thang muoi, ca linh tu bien ho cua Cam Bot keo ve den kit ca song. Nhan dan cac mien ven bien gioi nhu Hong Ngu lay ro ra bo song ma cu vot lay vot de. Phan lon chi de lam phan bon cho cac loai cay an qua ma thoi. Dong Thap Muoi, minh chua co dip den va mai mai se chang co dip den. Cai uoc mo nho nho ngay do gio da khong con co so de nay mam nua. Tuy vay Dong Thap Muoi da gieo vao long, vao con tim tho ngay thuo ay cua minh mot hinh anh hung vi, hoang vu va huyen bi.

Day Thap Muoi que huong toi than yeu
Trong lua vang von trong anh nang chieu
Vang tieng ho khap chon co lieu
Day Thap Muoi xanh tuoi quanh nam
Sau nhung mua trong dau ta uom tam
Sau nhung mua trong dau thai hoa
Thap Muoi Oi,
Day Mien Nam
Vui tu do
Xay binh an
Ho oi, ai vo Dong Thap ma nghe
Co chieu, chieu ve, em be, em be hat ve, ve ma choi
Dong xanh xanh ngat chan troi
Ho oi, quanh nam dong lua phi nhieu
Lua ve nuoi dan no am tang tinh tinh tinh tang
Ai di xin nho xom lang
Quanh nam cay cay cho nha nha Viet Nam

Tuy the cung co mot so vung sau giua Thap Muoi hoang so heo lanh, tren thi troi duoi thi nuoc phen, khong trong mot thu gi moc len ca, ma ca cung khong song noi, ech nhai cung che, muon ra vo phai di suong, mot phuong tien di chuyen duy nhat. Nguoi dan o day ra cua la quen suong be nhu dan thanh pho quen xe co. Ngay ca nhung co ban ganh cung ngoi va cheo suong ca lanh lanh tren song rach. Hinh anh mot chiec ghe di truoc voi doi nguoi cheo, phia sau la mot chiec ghe xa tich duong lon qua mot cay cau tre bat ngang hai khu vuon duoc cat ngang boi nhung con rach, mai nha la lup xup hien len giua nhung be chuoi to bang, doi lum tre xum xue:

Bo chiec ghe sau cheo mau anh doi
Keo lo chuyen tau anh bac em nam

Buc tranh cua Tran Dang Khoa gieo vao long nguoi sau sac biet bao.

Mien Nam ve ngon ngu cung co rat nhieu sac thai rieng biet. Rieng ve ngon tu Tam Ban, mot loai suong nho cung da di vao tu vung cua Phap. Ngoai ra mot it cau noi binh dan do su tiep xuc thuong xuyen va gan gui giua nguoi Viet voi nguoi Mien nen cung co doi chut anh huong, vi du nhung tu va chu nhu “mot cay”, “ca long tong”… deu xuat phat tu do.

Khep lai vai trang ve Mien Tay, ve cai mien dat cua nhung canh co canh vac, ve que huong cua nhung dieu hat ho, ve, cac dieu ly va bao nhieu dieu hat ru con, ru cho que huong:

Que huong toi co con song xanh biec
Nuoc guong trong soi toc nhung hang tre
Tam hon toi la mot buoi trua he
Xoa nang xuong dong song lap loang

Khep lai mot vung dat mau mo cua to quoc, minh nhu nghe dau day am vang nhung cung bac thiet tha, se that ma dieu hien biet bao cua tieng dan bau. Trong cai am thanh huyen dieu cua tieng doc huyen cam do co trang su bi dat cua que huong, dong le cua ba me tien con va nhung dem trang len muon toa anh thanh thanh noi ngon tre dau lang, tat ca deu nhu an hien, an hien… mong lung qua, tuyet voi qua....

TaiPei 1980