Tacka 28 Berlinskog ugovora
	Prema tacki 28 Berlinskog ugovora nove granice koje je dobila Crna Gora su ove: Linija koja ide od Ilijinog brda sjeverno od Klobuka, spusta se Trebisnjici prema Velikom Karevu koje ostaje u sastav Bosne i Hercegovine, potom se penje tokom ove rijeke gore do tacke koja lezi kilometar ispod usca Ceplice i odatle se najkracim putem spaja sa visovima koji granice Trebisnjicu. Zatim ide prema Pilatovu, ostavljajuci ovo selo Crnoj Gori, potom produzava visovima u sjevernom pravcu - udaljujuci se ukoliko je to moguce, na rastojanju od 6 km od druma Biljeca - Korito - Gacko do klanca, sto lezi izmedju Somine planine i brda Curila, odatle ide u istocnom pravcu do Vratkovca ostavljajuci ovo selo Bosni i Hercegovini do brda Orline. Odavde se granica, ostavljajuci Crnoj Gori selo Ravno, penje u pravcu izmedju sjevera i sjevero-zapada preko visova Lebrsnika i Volujaka, a potom se spusta najkracim putem ka rijeci Pivi, koju ona presijeca i spaja se sa Tarom, prolazeci izmedju Crkvice i Nedvine. Od ove se tacke granica ponovo penje preko Tare do Mojkovca, odatle ide grebenom predgorja do Siskog jezera. Polazeci od ovog mjesta ona se spaja sa starom granicom kod sela Sekulare. Odavde ide nova granica grebenima Mokre planine ostavljajuci selo Mokra Crnoj Gori, dolazi do tacke Br. 2166 austrougarske generalstabne karte iduci glavnim lancem i vododelnicom izmedju Lima s jedne strane, i Drine kao i Zljena sa druge strane. Zatim se dodiruje sa granicama izmedju pokrajina Kuci - Drekalovici s jedne strane i Kucke krajine, kao i pokrajina Klimenta i Gruda s druge strane, sve do ravnice Podgorice, odakle ide Plavnici, ostavljajuci Albaniji pokrajine Klimente, Grude i Hote. Odavde nova granica presjeca jezero kod ostrva Gorica Topal i polazeci od Gorice Topal ide pravo do visova grebena, odatle ide vododelnicom izmedju Megurada i Klimeda, ostavljajuci Mrkovic Crnoj Gori i dostize Jadransko more kod Velike Kruce. Granica je na sjevero-istoku linija koja ide od obale izmedju sela - Susana i Zubaca, a zavrsava se na krajnoj jugoistocnoj tacki crnogorske granice kod Vrsuta planine. Plavsko-gusinjsko bosnjacko i albansko stanovnistvo odlucilo je da se odupre odlukama Berlinskog kongresa i ne dozvoli ulazak crnogorske vojske na njihovu teritoriju. Glavni uzrok ovakve reakcije Plavljana i Gusinjana bio je strah od nasilnog pokrstavanja, strah od oduzimanja zemlje, protjerivanja, jer to je bila stalna praksa crnogorske vojske nakon otimanja teritorija. Zlocine koje su vasojevicke vojvode pocinile 1856-1858. godine u Gornjem Polimlju (Vasojevicima) nad njihovom bracom Plavljani i Gusinjani nisu zaboravili, pa su se odmah organizovali i formirali Odbor narodnog spasa, u koji su usli najugledniji ljudi tog kraja: Jakup Ferovic, Jahja ef. Music, Husein-beg Redzepagic, Bilal-aga Sehovic, Omer Basuljevic, Matko Lalicic, Husein Bektesevic, Sulejman Jasavic i drugi. Clanovi ovog odbora su nakon prvog sastanka dali besu da ce oruzijem braniti svoj vatan, sto je i u pjesmi ostalo opjevano: "Ako bude nasa besa stara, mi im zemlju bez krvi ne damo Nek im sultan dadne zemlju tamo, neka vodi Knjaza ka Stambolu, neka oba idu ka djavolu..." Ali-beg Sabanagic je takodje pristupio ovom Odboru, medjutim clanovi su u pocetku sumnjali u njegovu iskrenost sto se kasnije pokazalo pogresnim. Njihovu sumnju je drzala cinjenica da je Ali-beg bio gusinjski kajmakam i da je morao biti lojalan turskom sultanu Abdul Hamidu II, koji je, iako teska srca bio primoran da naredi Plavljanima i Gusinjanima da svoju teritoriju ustupe Crnoj Gori. Medjutim, tada je Ali-begu proradio odlucujuci patriotski osjecaj i on je otkazao poslusnost sultanu po prvi put u svome zivotu! Rastrzan izmedju osjecaja duznosti i casti opredijelio se na odbranu vatana. Tada je izgovorio cuvene rijeci: Branicu svoj vatan! Naime, malo prije Berlinskog kongresa u istanbulskom predgradju Yesilkoy, koga hriscani nazivaju San Stefan, (nakon poraza Turske u rusko-turskom ratu 1877-1878 godine) odrzan je mirovni kongres na kojemu je ruski car Aleksandar II dao na poklon Crnogorcima - Bar, Ulcinj, Podgoricu, Kolasin, Zabljak, Plav i Gusinje, a crnogorski knjaz Nikola trazio je od ruskog cara sjevernu Albaniju, veci dio Novopazarskog sandzaka kao i Metohiju (Dukadjin) i Prizren. Bosnjacko i albansko stanovnistvo navedenih oblasti se pocelo organizovati kako bi se suprostavilo najavljenim odlukama. Tako je u Prizrenu 10. juna 1878. odrzana Osnivacka skupstina Prizrenske lige na kojoj je bilo prisutno 47 bosnjackih i albanskih predstavnika. Okupljeni predstavnici su donijeli Uredbu o formiranju posebne vojske Prizrenske lige koja je trebalo da broji 190.000 boraca koji bi bili organizovani u 380 bataljona. Na ovoj skupstini prihvacen je program "Taalimat" (Instrukcije). U ovom Odboru on je zauzimao znacajnu ulogu te mu je dodijeljen zadatak da izvrsi opstu mobilizaciju. Na samom pocetku formiranja pokreta otpora kod Plavljana i Gusinjana je vladala velika sumnja u odlucnost Ali-pase da se stavi na celo svog naroda koji nije htio da se preda bez borbe. Zbog takve sumnje narod je gusinjskom kajmakamu i pjesmu otpjevao: "...Gdje si beze carski murtatine, znadel beze crn ti obraz bio, bar ti si se ovamo rodio, knjaz Nikola sad te pridobio, nama nije cudo na Sultana, sto je poc'o zemlju izdavati, nas ko brave knjazu prodavati, mi mislimo da nas zastitite, vi hocete da nas porobite..." Historijska je cinjenica da se Ali-pasa u pocetku stvarno kolebao, jer do tada za njega je sultanova rijec bila svetinja, ali je smogao snage i u prelomnom i sudbonosnom trenutku osjetio da njegov narod ne priznaje odluku o predaji Plava i Gisinja Crnoj Gori i da nece zivjeti pod krstom. Svoju odluku da ce braniti Plav i Gusinje i da otkazuje poslusnost Sultanu, Ali-pasa je izrazio u pismu koje mu je uputio u Istanbul. "Uzviseni Padisahu, do sada sam bio tvoj pasa, a od sada sam svoj i svog naroda, ne dam Plava i Gusinja Crnoj Gori za zivota svoga!" U prvi mah ljut zbog otkazane poslusnosti, iako je teska srca prihvatio odluku da preda Plav i Gusinje, sultan Abdul Hamid II salje vojnu ekspediciju na celu sa Mehmed Ali-pasom da izvrsi predaju Plava i Gusinja. Tadasnji kosovski valija, Hafiz-pasa, pod cijom vlascu je bila i gusinjska kaza, je takodje trazio od Glavnog odbora Prizrenske lige da se pokori Sultanu. Komandant turskih askera Mehmed Ali-pasa je morao da izvrsi sultanovu zapovjest, iako je na Berlinskom kongresu, kao jedan od tri clana turske delegacije bio protiv odluke velikih evropskih sila da se preda Plav i Gusinje Crnoj Gori. Turski general Mehmed Ali-pasa je morao biti sprijecen u svojoj namjeri, jer je po svaku cijenu htio da udje u Plav i Gusinje! Glavni odbor Prizrenske lige je donio odluku da se ovaj general likvidira. U prvi mah islo se na to da se pronadje covjek iz njegove pratnje koji ce taj zadatak obaviti. Pokusali su da stupe u vezu sa izvjesnim Krakicem koji je bio rodom iz Plava, medjutim, on je bio lojalan svom gospodaru pa je odbio takvu ponudu. Rodjeni brat od Ali-pasinog pratioca, cuveni Saban Krakic je ovo bratovo odbijanje shvatio kao izdaju i sramotu, pa je rijesio da ubije rodjenog brata govoreci: "Vise volim svojega vatana, i nasega velikoga sibijana, no i tebe brata ko hajvana..." U pratnji Mehmed Ali-pase bilo je sedam ceta. U sukobu koji je nastao izmedju Plavljana, Gusinjana i Djakovaca na jednoj, i turskih askera na drugoj strani, ovaj general je ubijen. Dogadjaj se desio 8. septembra 1878. godine u Djakovici. Nakon propasti ove ekspedicije, na pritisak evropskih sila - potpisnica Berlinskog ugovora, sultan Abdul Hamid II salje drugu ekspediciju pod vodjstvom proslavljenog gazije iz zadnjeg rusko-turskog rata, starog Ahmed Muhtar-pase. On je krenuo sa 15 bataljona nizama (regularne turske vojske) i stacionirao se u Peci, Djakovici i Prizrenu, te je na taj nacin blokirao glavne prilaze Plavu i Gusinju. Muhtar-pasa nije krenuo na Plav i Gusinje, vec se drzao pri strani. Ostro je reagovao na pritisak crnogorske vlade, da turska vojska treba sto prije da udje u Plav i Gusinje i da joj ih preda. Na ovo insistiranje, rumelijski marsal - Ahmed Muhtar-pasa se pismeno obratio ruskom konzulu u Prizrenu Jastrebovu rijecima: "Crnogorci se ponasaju tako kao da traze da kokosku, koju smo ustupili, ocupamo, ispecemo, zacinimo, pa da im je takvu, gotovu, stavimo jos usta." Kada su crnogorci vidjeli da sultanova vojska koju je predvodio Muhtar-pasa nece da krene na Plav i Gusinje rijesili su da sami krenu, ubijedjeni da su dovoljno jaki da savladaju tamosnje stanovnistvo. Medjutim, nisu imali u vidu cinjenicu da narod koji se bori da opstane na svojem, djedovskom ognjistu ne moze nikada biti porazen.
			nazad na pocetak