1. ARAŞTIRMA PROJESİNİN ADI

 

Türkiye’de İlköğretim II. Kademe Sosyal Bilgiler dersinde öğrenci başarısındaki cinsiyete dayalı farklılıklar.

İlköğretim II. Kademe 6. ve 7. sınıflarda Sosyal Bilgiler dersinde öğrenci başarısı ile cinsiyet arasındaki ilişkisi

3. ARAŞTIRMA PROJESİNİN AMACI

 

3.1 Sosyal Bilgiler dersindeki öğrenci başarısındaki cinsel farklılıklar olup olmadığını belirlemek.Cinsel farklılıkları ortaya koyup, bunun çıkış sebeplerini ortaya çıkarmak.

3.2 Kız veya erkek öğrencilerin sosyal bilgilerdeki düşük başarısına neden olan faktörler belirlendiğinde, onların başarıları ve ileriki hayatlarında bilimsel alanlardaki faaliyetlere katılımları artıp gelişecektir. Ayrıca, en iyi çalışmaların nasıl yapılacağı konusunda da bir fikir sahibi olunacaktır. 

4. ARAŞTIRMA PROJESİNİN ÖNEMİ

 

Başta Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere gibi birçok ülkede bu konu ile ilgili yapılan araştırmalar artış göstermekle beraber, bu çalışma Türkiye’deki ilklerden biri olacaktır(Byaraktar, 1999). Bundan dolayı, bu çalışmanın varolan araştırmalara katkısı önemli, çünkü daha önce yapılan çalışmalardan elde edilen bulguların farklı kültürler için geçerli olup olmadığı konusuna ışık tutacaktır.

Bundan başka, bu çalışmanın cinsiyete dayalı sosyal bilgiler ders başarısı farklılıklarını ve etkileyen faktörleri belirlemesi nedeniyle de sosyal bilgiler eğitimi açısından doğurgaları olacaktır. Çalışmanın bir sonucu olarak, Türkiye’ deki eğitimciler kız veya erkek öğrencilerin sosyal bilgilerdeki başarısının ve ilerideki hayatlarında sosyal bilgilerle ilgili alanlardaki mesleklere katılımlarının artırılması yönünde en iyi nasıl yardımcı olabileceklerini daha iyi anlayabileceklerdir. 

5- ARAŞTIRMA PROJESİNİN YÖNTEMİ

5.1. Kavramsal Çerçeve

Bu araştırma Türkiye’deki ortaöğretim öğrencilerinin sosyal bilgiler dersi başarısı ve sosyal bilgilere karşı tutumlarını cinsiyet ve sınıf seviyelerine göre inceleyecektir. Araştırma, İç Anadolu bölgesinden seçilecek okullarda gerçekleştirilecektir. Öğrenciler, ilgili alanlarda sınava tabi tutulacak ve sosyal bilgilere karşı tutumlarını ölçmek için de bir anket uygulanacaktır. Verilerin analizi, çoklu varyant analizi yöntemi kullanılarak gerçekleştirilecektir.

5.2. Varsayımlar

Bu araştırmada kız ve erkek öğrencilerin sosyal bilgiler 6. ve 7. sınıftaki başarılarının yaklaşık eşit seviyede olması beklenmektedir.

5.3. Kapsam ve Sınırlılıkları

İç Anadolu bölgesi İlköğretim kurumlarından rasgele olarak 4 tanesi seçilecek ve testler altıncı ve yedinci sınıf seviyelerinde ayrı ayrı uygulanacaktır. Türkiye’deki eğitim sisteminin merkezi olduğu düşünülürse, bu okulların Türkiye’yi temsil eden okullar olduğu kabul edilmelidir. Ülke genelinde, okullarda ders programları, ders kitapları ve görülen konular yüksek oranda paralellik arz eder. 

Çalışma yaklaşık olarak 240 öğrenci ile gerçekleştirilecektir. Öğrenciler İlköğretim altıncı ve yedinci sınıf seviyelerinde öğrenim gören kız ve erkek öğrenciler olacaktır. Kız ve erkek öğrenci sayısının yaklaşık olarak eşit olması bekleniyor.

Sosyal bilgiler ders başarısında olası cinsiyet farklılıkları, Türkiye’deki ilköğretim kurumlarında eğitim gören öğrencilere uygulanmak üzere aşağıdaki sorular temel alınarak incelenecektir: 

1. Sosyal bilgiler ders başarısında cinsiyet farklılıkları var mı?

2. Sosyal bilgilere karşı tutumda cinsiyet farklılıkları var mı?

3. Öğrenci başarısı ve derse karşı tutum arasında bir bağlantı var mı?

4. Farklılıklar sınıf seviyesiyle değişme gösteriyor mu?

5.4.1. Veri toplama araçları 

Sosyal bilgiler sorularından oluşan testler Milli Eğitim Bakanlığı’na ait soru bankasından seçilerek oluşturulacaktır. Bu testler altı ve yedinci sınıflar için ayrı ayrı hazırlanacaktır. Test soruları standart olmaları nedeniyle, ayrıca içerik geçerliliği konusunda bir denetleme yapılmasına gerek olmayacaktır. Her bölüm testi yaklaşık olarak 20-25 çoktan seçmeli sorudan oluşacak, öğrenciler yanıtları bir scantron kağıdı kullanarak işaretleyecekler. 

Öğrencilerin sosyal bilgilere karşı olan tutumları ise 20-25 ifadeden oluşturulacak bir anketle ölçülecek. Anket ifadeleri daha önceki araştırmalarda kullanılanlar temel alınarak oluşturulacaktır. Ankette kullanılacak ifadeler bilimin öneminin nasıl algılandığını, bilimin öğrenci kafasında bir tehdit veya korku unsuru olarak görülüp görülmediği, bilimle ilgili mesleklerin öğrenciye cazip gelip gelmediği ve ayrıca, genel olarak öğrencinin okula bakış açısı ve derslere genel ilgisini ölçmeye yönelik olacaktır. Öğrenciler yanıtlarını 5 dereceli Likert ölçeği kullanarak, scantron kağıtlara işaretleyeceklerdir.  

5.4.2. Verilerin toplanması 

Milli Eğitim Bakanlığı’ndan, çalışmaya katılacak okulların müdürlüklerinden ve öğretmenlerden izinler sağlandıktan sonra, test ve anket uygulamadan önce, öğrenci ve öğrenci velilerinin de onayları sağlanmış olmalıdır. Araştırmada yer almak istemeyen öğrenciler katılmayacaktır. Sınavları uygulayacak olan öğretmenler test ve anket hakkında bilgilendirilecek ve bunların uygulanmasında, göz önünde bulundurulması gereken noktalar kendilerine sınavdan önce açık bir şekilde iletilecektir. İkinci yarıyıl sonuna doğru belirlenen günde sınav ve anket uygulaması gerçekleştirilecektir

5.4.3. Verilerin analizi 

Veri analizi çoklu varyant analiz yöntemi ile yapılacak; bağımsız değişkenler cinsiyet ve sınıf seviyesi, bağımlı değişkenler ise fizik, kimya ve biyoloji testlerinden alınan başarı puanları ve sosyal bilgilere karşı tutum puanlarından oluşacaktır. Çoklu varyant analizi için alfa seviyesi .05 olarak alınacaktır. Çoklu varyant analizi bu değerlendirme için uygun görüldü çünkü çoklu varyant analizi değişkenler arasındaki interkorelasyon gibi önemli bilgileri sağlama kapasitesindedir. Alfa seviyesini kontrol altına alır. Aynı zamanda çoklu varyant yönteminin belli durumlardaki farklılıkları, diğer yöntemlere göre daha büyük bir hassasiyetle belirlenebilir.

Araştırma 2001-2002 öğretim yılının ilk dönemindeki yaklaşık 4,5 aylık bir dönemde uygulanacaktır. Eylül 2001 de başlayacak olan çalışma, Şubat 2002 tarihinde her yönüyle bitmiş olacaktır.

ARSLANTÜRK, Zeki. Araştırma Metod ve Teknikleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları. 3. Baskı.

BAYRAKTAR, Şule. (1999). Türkiye’de Ortaöğretim Düzeyinde Fen bilimleri öğrenci Başarısındaki Cinsiyete Dayalı Farklılıklar. Ohio Üniversitesi, Doktora Tezi.

DUVERGER, Maurice. (1999). Sosyal Bilimlere Giriş. (Çev: Ünsal Oskay). İstanbul: Bilgi Yayınevi.

ERDEN, Münire. (1996). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Alkım Yayınevi

FINDIKOĞLU, Ziyaeddin Fahri. (1961). İçtimaiyat Metodoloji Nazariyeleri. İstanbul: İ. Ü. İktisat Fakültesi Yayınları

SEYİDOĞLU, Halil. (1987). Bilimsel Araştırma ve Yazma, Ankara: Olgaç Matbaası

SÖNMEZ, Veysel. (1996). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretmen Klavuzu, Ankara: Pegem Yayınları.

TÜTENGİL, Cavit Orhan. (1975) Sosyal Bilimlerde Araştırma ve Metod. İstanbul: İ. Ü. İktisat Fakültesi Yayınları

8. ARAŞTIRMA PROJESİNİN ÇALIŞMA PLANI

Bu çalışma belirli aşamalardan oluşacaktır. 2001 Eylül ile 2002 Şubat tarihleri arasında yaklaşık beş ay sürmesi beklenen proje bir plân dahilinde devam ettirilecektir. Projenin ilk iki ayında planlama ve literatür taraması gibi işlemler yapılacaktır. Projenin üç ve dördüncü ayında ise anket ve soru hazırlama, okul ve öğrenciler için izin alma işlemleri yapılacaktır. Geriye kalan zamanda ise soruların ve anketin öğrencilere uygulanması -verilerin toplanması- verilerin analizi için harcanacaktır.

Ek kısmı çalışma plânında da belirtildiği gibi Kasım ve Aralık 2001 tarihlerinde literatür taranmasından sonra oluşturulacaktır.