TÜRK HAT SANATI

İkiden fazla noktanın yan yana gelmesinden "hat" meydana çıkmaktadır. Hat, sözlüklerde çizgi anlamına gelmekte, çizgiler şekillenerek yazıyı meydana getirmektedir.

En eski yazı türleri eski Mısır'ın  hiyeroglif yazısı, "hatt-ı mıhi" denilen çivi yazısı, eski Fenikeli'lerin yazısı, Eti ve Uygur'ların yazıları, Çin, Latin ve Arap yazıları gibi yazılardır.

Atalarımız Türkler, İslam dinine en büyük hizmeti onun kuruluşundan yayılmasına kadar siyasi ve askeri alanda olduğu gibi kültür alanında da  yapan milletlerin başında gelmektedir. Yüzyıllar boyu, 1928 yılına kadar  yurdumuzda Arap yazısı kullanıldığı, resmi daireler ve özel işyerlerinde yazılar elle yazıldığı ve daktilo makinesi ile yazma sistemi o kadar yayılmamış bulunduğundan güzel yazı yazan hattatlar büyük bir ilgi görmüşler, her yerde aranmış ve desteklenmişlerdir.

Gazneliler ve Selçuklu'lardan itibaren bütün Türk boyları ve kavimlerinin her yüzyılda yazı ve kitap san'atlarında zirve sayılacak eserleri bugün dünya kütüphaneleri ve müzelerinde üstün zevk örnekleri olarak saklanmakta ve sergilenmektedir.

Yazı tarihini son devrin bu konuda en büyük bilginlerinden İbnü'l-Emin Mahmut Kemal İnal'ın "Kemalü'l-Hattatin" adını verdiği "Son Hattatlaréından şöyle özetleyebiliriz:  "İnsanlığın tarihi kadar eski olan yazı, yüzyıllarca çok yavaş bir ölçüde gelişmiştir."

Her yazı türü kullanıldıkları yere ve işe uygun kurala bağlanmıştır.

Bütün yazı ile uğraşanların ve ilgilenenlerin kabul ettikleri bir gerçek vardır: Türkler bu yazıyı aldıktan sonra ona kendi zevk inceliklerinden öyle şeyler katmışlar ve öyle geliştirmişlerdir ki, özellikle en çok kullanılan sülüs, nesih ve celi yazılarının gelişmesinde, bütün islam ülkeleri ve  ulusları içerisinde üstün bir yere erişmişlerdir.

Atalarımız Kur'an yazısına çok büyük önem vermiş, İslam dünyasında halen okunmakta olan Kur'an nüshalarının çoğu Türk hattatları tarafından yazılmıştır.

       

 

 

Zahriye'de temellük kitabesi

Nas Suresi. Yakut

 

 

Levha : Allah tevfik ve hidayetin sahibidir.

 

 

       

 

 

Karalama. Sülüs

       

Murakka. Sülüs-Nezih

 

 

Kur'an-ı Kerim. Sülüs ve Nezih
Mir Ali Şir Nevai Divanı

 

 

 

 

Murakka. Aslan biçiminde Sülüs yazı

 

 

Hadis-i Şerif. Şeyh Hamdullah
Murakka. Sülüs

 

 

Levha. Ta'lik Yesarizade. Allahın rahmetinden ümidinizi kesmeyiniz.

Levha. Celi-sülüs

 

 

Hadis_i Şerif. Celi-sülüs istif levha

 

 

Levha. Celi-sülüs istif.

 

Levha. Celi-sülüs istif.

  Kaynak: Başlangıçtan Günümüze Türk Hat Sanatı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları