Hitabet: Calistiginiz yerin formal yada informal olmasina gore degisen bir konu kime nasil hitap edeceginiz. Formal yerlerde genelde protokole gore Mr./ Ms. Kullanilmaktadir. Informal isyerlerinde ise is arkadasinizin “You can call me Jim” demesine kadar size tanistirildigi sekilde hitap etmenizde fayda var. 

Emir/ rica: Isteklerinizi “ I want you to do this“  seklinde degil, karsinizdaki insanin da bir programi oldugunu goz onune alarak “ do you think you could fit this into your schedule within the next two days?” seklinde sormak gerekir. Cumlelerinizin “ben” cumlesi degil “sen” cumlesi olmasina dikkat edin.

 Cinsiyet:

• Kapiya ilk giden onu acar ve diger kisi alana kadar acik tutar.

• Asansore en yakin kisi ilk biner.

• Gerek erkek gerek kadin olsun, biri (kadin/erkek ) odaya girdiginde ayaga kalkmalidir.

• Elsikisirken kimin elinin once sikilacagina dair bir protokol yoktur.

• Is yemegine kim ev sahipligi yapiyorsa o faturayi oder.

• Kahve makinasini kullanan herkes sirayla kahve yapmalidir (kadin olsun erkek olsun farketmez).

• Gorev taniminizda patronun yada diger calisanlarin ozel alisveris vb. Gibi islerini yapacaginiz yoksa bunlari yapmak zorunda degilsinizdir. Bunlari birer ozel rica olarak gorup degerlendirmek gerekir.

• “honey, sweety” gibi isimler ofiste kullanilmaz. Birisi size karsi kullanirsa “ My name is…, not honey” olarak duzeltebilirsiniz.

Ofiste yiyecekler: masanizin ustunu temiz tutmak, etrafta kirli tabak/bardak birakmamak, dokulen yiyecek ve icecekleri temizlemek gerekir. Baskalarinin sizin yemek yiyisinizi izlemek istemeyeceklerini goz onunde bulundurarak ofisiniz varsa kapinizi kapayin, yoksa mumkun oldugunca temiz bir sekilde yiyeceginizi yiyip yediklerinizi toparlayip herkesin masasindan uzak bir cop kutusuna atin (yemek artiklarinin kokusuyla diger calisanlari rahatsiz etmek istemiyorsaniz). Telefonu agzinizda lokmayla acmayin, kirli parmaklarla bilgisayar kullanmayin. 

Etikler:

• Ozel hayatinizla is hayatinizi (iliskilerinizi, zamaninizi ve de maddi imkanlari kullanma acisindan) birbirine karistirmayin.

• Sizin icin huzunlu bir gun olabilir ama bunu is yerinize yansitmayin.

• Isyerinde kufur ve bayagi sakalardan uzak durun.

• Aglamak, bagirmak gibi duygusal patlamalarinizi ofiste yasamayin. Derin nefes alip verme teknikleriyle kendinizi sakinlestirin.

• Randevu almadan bir baskasinin ofisine “ugramayin”

• Sikayet etmekten ve dedikodu yapmaktan azrailden kacar gibi kacinin. Elestiri yapacaksaniz ya soruna bir cozum one surun yada bir alternatif ortaya koyun.

• Taranmak, makyaj tazelemk gibi ozel bakim ihtiyaclarinizi tuvalette karsilayin, is arkadaslarinizin onunde degil.

• Is gorusmesi sirasinda ilgisiz telefon gorusmeleri yapmak, randevu alarak size gelmis kisiyi bekletmek, gulumsememek ve el sikismamak yada gorusmeyi aniden sonlandirmak kaba olduklari kadar, is etigine de aykiri davranislardir.

 Selamlasma: Patronunuz, daha yasli biri, musterileriniz icin ayaga kalkmali, asistaniniz ve is arkadaslariniz icin kalkmamalisiniz.

 Toplanti duzenlerken:

• Toplantidan once bir “agenda” duzenleyin ve toplantida bunu takip edin.

• Toplantidan once ve sirasinda toplantinin amacini katilimcilara hatirlatip bu amactan uzaklasilmasini engelleyin.

• Toplantinin baslangic ve bitis saatlerini belirleyin, bunlari uygulayin!

• Genelde, “chairperson” giristen en uzak koltuga oturur. Onun hemen yanindaki koltuklar sirasiyla ziyaretci veya konuklara, ust yonetici kadrosuna yada evraklari dagitacak/ not alacak asistana aittir. Eger toplanti cok formal bir toplantiysa (or/ uluslararasi iki sirket gibi) taraflar masanin karsilikli uzun kenarlarina gene  “chairperson” ortada olacak sekilde otururlar. Konuklar, genelde kapiyi gorecek sekilde otururlar.

Giyim:

• Temizlik en onemli unsur. Temiz tirnaklar, elbiseler, saclar….

• Utulu kiyafetler. Giyiminiz hemen burusan turden bile olsa ilk basta bir utulenmis olmalari dikkat cekecektir.

• COK AZ miktarda parfum etraftakileri hava icin kacismaya zorlamadikca guzeldir. Eger kendinizi turk hava yollarina binmis gibi hissediyorsaniz bilin ki parfum miktarini kacirdiniz!

• Disleriniz fircalanmis, deodorant ile vucut kokulari denetlenmis olmalidir.

Ilerlemek icin:

• Ayrinti hatasi yapmaktan kacinin, olumlu ve “can do” tavriyla konulara yaklasin. Sorunlar varsa bunlari analitik bir sekilde ortaya koyup cozum onerileri getirin. Negatif yorumlari ne kendi kendinize ne de baskalarina aksettirmeyin.Pozitif bir tavir takinin.

• “Deadline” lara riayet edin.

• Agresiflik ile liderlik arasindaki farki iyi anlayin ve is yerinde bir “lider” konumuna girin.

• Birlikte oldugunuz insanlara karsi dusunceli davranin.

• Diger calisanlardan malzeme yada baska seyler odunc almaktan kacinin (onlarin zamanlarina saygi duyun)

• “confidential” bilgileri yaymayin.

• Dedikodu yapmayin.

• Elestiri yapmaniz gerekiyorsa kisisellikten uzak olmasina dikkat edin. Bir cozum yada degisiklik onermeyi unutmayin. Size yapilan elestirileri kisisel almayin. Savunmaya gecmeyin. Problemin cozumunun en onemli hedef oldugunu unutmayin.

• Bir ickiden fazlasi is yemeginde bile olsaniz fazladir…

• Ailenizin sizi ofiste ziyaret ettigi saatleri gun sonlarina yada kimseyi rahatsiz etmeyecek gunlere denk getirin.

• Kufur kullanmayin, daginik olmayin. Bagirmayin.

• SIGARA ICMEYIN. Icmek zorundaysaniz kokusunun ustunuzden gitmesini sagladiktan sonra ofise girin.

• Ruh halinizi ofise yansitmayin.

• Kendi zamaninizi da baskalarinin kini de bosa harcamayin.

• yazismalariniz, konusmalariniz “to the point” yani kisa ve hedefe yonelik olsun.

Zam: yillik zam artisina “merit increase” deniyor. bunu, cogu is yeri iyi is cikaran elemanlarina  duzenli olarak veriyor. bu artirmanin miktari ise girerken maasla birlikte belirlenebildigi gibi acik birakilip sirketin yillik karina/karsizligina gore degisedebiliyor. kotu ekonomik kosullarda sirket bu zammi vermeyi tamamen kesebiliyor. “cost of living” increase ve “commute expenses” tabir edilen destek para sirket tarafindan karsilandigi gibi, maasinizdaki “tax witholding” puanini degistirerek de ayda elinize gecen para miktarini artirabilirsiniz.

Zam isterken: Amerika da herkes kendi hayatindan sorumlu oldugu icin sirketler genelde siz istemedikce merit increase disinda artis yapmiyorlar. Zam isterken baskalarini ornek gostermekten, sikayet etmekten, saldirmaktan ve  iddiaciliktan kacinin. Sirkete katkilariniz ve yaptiginiz calismanin sirkete gerekliligi “job description” da bulunmayan sorumluluklari da uzerinize almis olmaniz, sirkete buyuk paralar kazandirmis olmaniz, kendinizi ise girdiginizden beri gelistirmis olmaniz (or/ master yada doktora  erecesi almis olmaniz) one surulebilecek argumanlar arasinda.

Patronunuzdan bunlari konusmak icin randevu alirken “raise” lafini kullanmayin.”I’d like to talk about my job” demeniz yeterlidir. Gorusmeye gittiginizde elinizde gerekcelerinizi beliten bir taslak bulunsun. patronunuzun size hak vermesini saglayacak argumanlari daha onceden dusunmus olun. Isinizi cok sevdiginizi ve gelistirmek icin planlariniz oldugunu soylemeyi unutmayin. Patronunuz baskalarina danismak oldugunu soylerse, zammin verilip verilmeyecegini ne zaman ogrenebileceginizi sorun. Eger zam verilmezse yada cevap verilecegi soylenen tarihte cevap gelmezse yeni bir is aramak yada mevcut maasinizla yetinmek seceneklerinden birini secmek durumundasiniz demektir.  

Yazar: Funda Yilmaz

Kaynaklar:

Emily Post's Etiquette (16th Edition) by Peggy Post 

Emily Post Institute 

International Business Culture 

E-Mail Etiquette 

[ Home ] [ Up ]

©2004 funda yilmaz                                                                     last updated:02/26/2004