Hitabet:
Calistiginiz yerin formal yada informal olmasina gore
degisen bir konu kime nasil hitap edeceginiz. Formal yerlerde
genelde protokole gore Mr./ Ms. Kullanilmaktadir. Informal
isyerlerinde ise is arkadasinizin “You can call me Jim”
demesine kadar size tanistirildigi sekilde hitap etmenizde fayda
var.
Emir/
rica: Isteklerinizi “ I want you to do this“
seklinde degil, karsinizdaki insanin da bir programi
oldugunu goz onune alarak “ do you think you could fit this
into your schedule within the next two days?” seklinde sormak
gerekir. Cumlelerinizin “ben” cumlesi degil “sen”
cumlesi olmasina dikkat edin.
Cinsiyet:
-
Kapiya ilk giden onu
acar ve diger kisi alana kadar acik tutar.
-
Asansore en yakin kisi
ilk biner.
-
Gerek erkek gerek
kadin olsun, biri (kadin/erkek ) odaya girdiginde ayaga
kalkmalidir.
-
Elsikisirken kimin
elinin once sikilacagina dair bir protokol yoktur.
-
Is yemegine kim ev
sahipligi yapiyorsa o faturayi oder.
-
Kahve makinasini
kullanan herkes sirayla kahve yapmalidir (kadin olsun erkek
olsun farketmez).
-
Gorev taniminizda
patronun yada diger calisanlarin ozel alisveris vb. Gibi
islerini yapacaginiz yoksa bunlari yapmak zorunda
degilsinizdir. Bunlari birer ozel rica olarak gorup
degerlendirmek gerekir.
-
“honey, sweety”
gibi isimler ofiste kullanilmaz. Birisi size karsi
kullanirsa “ My name is…, not honey” olarak
duzeltebilirsiniz.
Ofiste
yiyecekler: masanizin ustunu temiz tutmak, etrafta kirli
tabak/bardak birakmamak, dokulen yiyecek ve icecekleri
temizlemek gerekir. Baskalarinin sizin yemek yiyisinizi izlemek
istemeyeceklerini goz onunde bulundurarak ofisiniz varsa
kapinizi kapayin, yoksa mumkun oldugunca temiz bir sekilde
yiyeceginizi yiyip yediklerinizi toparlayip herkesin masasindan
uzak bir cop kutusuna atin (yemek artiklarinin kokusuyla diger
calisanlari rahatsiz etmek istemiyorsaniz). Telefonu agzinizda
lokmayla acmayin, kirli parmaklarla bilgisayar kullanmayin.
Etikler:
-
Ozel hayatinizla is
hayatinizi (iliskilerinizi, zamaninizi ve de maddi imkanlari
kullanma acisindan) birbirine karistirmayin.
-
Sizin icin huzunlu bir
gun olabilir ama bunu is yerinize yansitmayin.
-
Isyerinde kufur ve
bayagi sakalardan uzak durun.
-
Aglamak, bagirmak gibi
duygusal patlamalarinizi ofiste yasamayin. Derin nefes alip
verme teknikleriyle kendinizi sakinlestirin.
-
Randevu almadan bir
baskasinin ofisine “ugramayin”
-
Sikayet etmekten ve
dedikodu yapmaktan azrailden kacar gibi kacinin. Elestiri
yapacaksaniz ya soruna bir cozum one surun yada bir
alternatif ortaya koyun.
-
Taranmak, makyaj
tazelemk gibi ozel bakim ihtiyaclarinizi tuvalette
karsilayin, is arkadaslarinizin onunde degil.
-
Is gorusmesi sirasinda
ilgisiz telefon gorusmeleri yapmak, randevu alarak size
gelmis kisiyi bekletmek, gulumsememek ve el sikismamak yada
gorusmeyi aniden sonlandirmak kaba olduklari kadar, is
etigine de aykiri davranislardir.
Selamlasma:
Patronunuz, daha yasli biri, musterileriniz icin ayaga kalkmali,
asistaniniz ve is arkadaslariniz icin kalkmamalisiniz.
Toplanti
duzenlerken:
-
Toplantidan once bir
“agenda” duzenleyin ve toplantida bunu takip edin.
-
Toplantidan once ve
sirasinda toplantinin amacini katilimcilara hatirlatip bu
amactan uzaklasilmasini engelleyin.
-
Toplantinin baslangic
ve bitis saatlerini belirleyin, bunlari uygulayin!
-
Genelde,
“chairperson” giristen en uzak koltuga oturur. Onun
hemen yanindaki koltuklar sirasiyla ziyaretci veya konuklara,
ust yonetici kadrosuna yada evraklari dagitacak/ not alacak
asistana aittir. Eger toplanti cok formal bir toplantiysa
(or/ uluslararasi iki sirket gibi) taraflar masanin
karsilikli uzun kenarlarina gene
“chairperson” ortada olacak sekilde otururlar.
Konuklar, genelde kapiyi gorecek sekilde otururlar.
Giyim:
-
Temizlik en onemli
unsur. Temiz tirnaklar, elbiseler, saclar….
-
Utulu kiyafetler.
Giyiminiz hemen burusan turden bile olsa ilk basta bir
utulenmis olmalari dikkat cekecektir.
-
COK AZ miktarda parfum
etraftakileri hava icin kacismaya zorlamadikca guzeldir.
Eger kendinizi turk hava yollarina binmis gibi
hissediyorsaniz bilin ki parfum miktarini kacirdiniz!
-
Disleriniz fircalanmis,
deodorant ile vucut kokulari denetlenmis olmalidir.
Ilerlemek
icin:
-
Ayrinti hatasi
yapmaktan kacinin, olumlu ve “can do” tavriyla konulara
yaklasin. Sorunlar varsa bunlari analitik bir sekilde ortaya
koyup cozum onerileri getirin. Negatif yorumlari ne kendi
kendinize ne de baskalarina aksettirmeyin.Pozitif bir tavir
takinin.
-
“Deadline” lara
riayet edin.
-
Agresiflik ile
liderlik arasindaki farki iyi anlayin ve is yerinde bir
“lider” konumuna girin.
-
Birlikte oldugunuz
insanlara karsi dusunceli davranin.
-
Diger calisanlardan
malzeme yada baska seyler odunc almaktan kacinin (onlarin
zamanlarina saygi duyun)
-
“confidential”
bilgileri yaymayin.
-
Dedikodu yapmayin.
-
Elestiri yapmaniz
gerekiyorsa kisisellikten uzak olmasina dikkat edin. Bir
cozum yada degisiklik onermeyi unutmayin. Size yapilan
elestirileri kisisel almayin. Savunmaya gecmeyin. Problemin
cozumunun en onemli hedef oldugunu unutmayin.
-
Bir ickiden fazlasi is
yemeginde bile olsaniz fazladir…
-
Ailenizin sizi ofiste
ziyaret ettigi saatleri gun sonlarina yada kimseyi rahatsiz
etmeyecek gunlere denk getirin.
-
Kufur kullanmayin,
daginik olmayin. Bagirmayin.
-
SIGARA ICMEYIN. Icmek
zorundaysaniz kokusunun ustunuzden gitmesini sagladiktan
sonra ofise girin.
-
Ruh halinizi ofise
yansitmayin.
-
Kendi zamaninizi da
baskalarinin kini de bosa harcamayin.
-
yazismalariniz,
konusmalariniz “to the point” yani kisa ve hedefe
yonelik olsun.
Zam:
yillik zam artisina “merit increase” deniyor. bunu, cogu is
yeri iyi is cikaran elemanlarina
duzenli olarak veriyor. bu artirmanin miktari ise
girerken maasla birlikte belirlenebildigi gibi acik birakilip
sirketin yillik karina/karsizligina gore degisedebiliyor. kotu
ekonomik kosullarda sirket bu zammi vermeyi tamamen kesebiliyor.
“cost of living” increase ve “commute expenses” tabir
edilen destek para sirket tarafindan karsilandigi gibi,
maasinizdaki “tax witholding” puanini degistirerek de ayda
elinize gecen para miktarini artirabilirsiniz.
Zam
isterken: Amerika da herkes kendi hayatindan sorumlu oldugu
icin sirketler genelde siz istemedikce merit increase disinda
artis yapmiyorlar. Zam isterken baskalarini ornek gostermekten,
sikayet etmekten, saldirmaktan ve
iddiaciliktan kacinin. Sirkete katkilariniz ve yaptiginiz
calismanin sirkete gerekliligi “job description” da
bulunmayan sorumluluklari da uzerinize almis olmaniz, sirkete
buyuk paralar kazandirmis olmaniz, kendinizi ise girdiginizden
beri gelistirmis olmaniz (or/ master yada doktora
erecesi almis olmaniz) one surulebilecek argumanlar
arasinda.
Patronunuzdan
bunlari konusmak icin randevu alirken “raise” lafini
kullanmayin.”I’d like to talk about my job” demeniz
yeterlidir. Gorusmeye gittiginizde elinizde gerekcelerinizi
beliten bir taslak bulunsun. patronunuzun size hak vermesini
saglayacak argumanlari daha onceden dusunmus olun. Isinizi cok
sevdiginizi ve gelistirmek icin planlariniz oldugunu soylemeyi
unutmayin. Patronunuz baskalarina danismak oldugunu soylerse,
zammin verilip verilmeyecegini ne zaman ogrenebileceginizi sorun.
Eger zam verilmezse yada cevap verilecegi soylenen tarihte cevap
gelmezse yeni bir is aramak yada mevcut maasinizla yetinmek
seceneklerinden birini secmek durumundasiniz demektir.
Yazar:
Funda Yilmaz
Kaynaklar:
Emily
Post's Etiquette (16th Edition) by Peggy Post
Emily
Post Institute
International
Business Culture
E-Mail
Etiquette
|