Έγκλημα και …Τρομοκρατία

Η 11η Σεπτεμβρίου έμελλε να αποτελέσει κοσμοϊστορικό γεγονός, ορόσημο στην παγκόσμια διπλωματική σκηνή και πιθανόν αφετηρία για τη σκέψη και την πολιτική συγκρότηση –ιδίως- του «πολιτισμένου», «δυτικού» κόσμου.

Κανείς δεν μπορεί παρά να καταδικάσει μια πράξη τρομοκρατίας, ιδιαίτερα όταν συνοδεύεται με εκατόμβες νεκρών και τραυματισμένων, μέσα στους οποίους συγκαταλέγονται (φαινομενικά έστω) αθώοι πολίτες κάθε κοινωνικής τάξης και εθνικότητας. Η πλειονότητα των ηγετών ανά τον κόσμο έσπευσαν να τονίσουν μετά την τρομοκρατική επίθεση την συμπόνια τους προς τον αμερικανικό λαό, και τον αποτροπιασμό τους προς την απαράδεκτη, απρόσμενη και αδικαιολόγητη αυτή πράξη. Πολλοί άλλοι εντόπισαν το ενδιαφέρον της υπόθεσης στην εξήγηση και την αιτιολόγηση αυτής της επίθεσης υποστηρίζοντας το διαχρονικό ελληνικό γνωμικό «ουδέν κακόν αμιγές καλού», καλώντας εκ παραλλήλου τον μέσο αμερικανό και ευρωπαίο –κοινώς- πολιτισμένο πολίτη να αναρωτηθεί που βρίσκονται τα αίτια και πώς οδηγηθήκαμε σ’ αυτό που σύσσωμη η παγκόσμια πολιτική καταδίκασε.

Πριν όμως, βιαστούμε να βαφτίσουμε ως τρομοκρατική την συγκεκριμένη πράξη και να θεωρήσουμε αντίπραξη την αμερικανική εισβολή στο Αφγανιστάν θα πρέπει να κοιτάξουμε στην ιστορία τη διαμόρφωση του όρου τρομοκρατία. Κι αυτό γιατί ίσως, δεχόμαστε, (συνειδητά ή ασυνείδητα) να απορρίψουμε τον χαρακτηρισμό της «τρομοκρατίας» σε μια πράξη που ενσωματώνει στην ουσία της μία εθνικοαπελευθερωτική ιδεολογία. Η ελληνική ιστορία άλλωστε, διδάσκει ως ηρωική την ανατίναξη της μονής Αρκαδίου, της τουρκικής ναυαρχίδας στο λιμάνι της Χίου κτλ, νομιμοποιώντας την χρήση βίας αν κατευθύνεται προς την εθνική ανεξαρτησία. Συνηθίζουμε να συμπαριστάμεθα στο Κουρδικό ΡΚΚ το οποίο στενάζει κάτω από τον άδικο και απάνθρωπο τουρκικό δυνάστη, ή οποιαδήποτε μειονότητα πασχίζει να ξεφύγει από τα δεσμά του κυρίαρχου πληθυσμού. Αν κοιτάξουμε περισσότερο προσεκτικά την ιστορία αλλά και τις ιδιαιτέρως λεπτές οικονομικές και γεωπολιτικές ισορροπίες που έχουν επιβληθεί στη μέση ανατολή θα αντιληφθούμε πως κάποιοι έχουν αναδείξει ως ύπατο ρυθμιστή των κρατικών συνόρων, των ανθρώπινων ελευθεριών και δικαιωμάτων την εξόρυξη του μαύρου χρυσού και την πραγμάτωση οικονομικών συμφερόντων στην περιοχή. Ο ρόλος του ρυθμιστή επαφίεται για μια ακόμα φορά στον μηχανισμό της αγοράς που έχει την τάση να προσεγγίζει τη μεγιστοποίηση του κέρδους υποτιμώντας την ηθική, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ανθρώπινη αξία. Αντικειμενικές αποδείξεις αποτελούν οι πόλεμοι στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν ή οπουδήποτε αλλού θίγονται τα αμερικανικά –οικονομικά- συμφέροντα.

Ανάμεσα στο ένα εκατομμύριο νεκρών ιρακινών, στους χιλιάδες νεκρούς των παλαιστινίων, στα θύματα των εμφυλίων και πλέον πλάι στους –αρκετούς ήδη- νεκρούς Αφγανούς είναι λογικό να φωλιάζει και να αναδύεται το μίσος ανθρώπων και οικογενειών που γνώρισαν την απανθρωπιά, την ανισότητα, την απαξίωση και την αθλιότητα προκειμένου οι αμερικανοί να ικανοποιήσουν (αγνοώντας τους εγχώριους πληθυσμούς) τα δικά τους συμφέροντα. Όταν θέλεις να ζήσεις το αμερικανικό όνειρο, να δημιουργήσεις αφθονία και ευημερία έχεις δύο τρόπους: Ή δουλεύεις και αναπτύσσεσαι δημιουργώντας πλούτο, ή καταφέρνεις να κλέψεις τον πλούτο τον άλλων. Και οι αμερικάνοι με τους δυτικοευρωπαίους «εταίρους» τους διάλεξαν τον δεύτερο τρόπο. Και ίσως το παράκαναν! Είναι πασίγνωστο πως το 20% του πληθυσμού καταναλώνει το 80% των πλουτοπαραγωγικών πηγών του πλανήτη. Είναι γνωστές επίσης στατιστικές μελέτες που αναφέρουν πως ένα ελάχιστο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει τεράστια ποσοστά κεφαλαίου. Πασίγνωστο δε παράδειγμα αποτελεί κι η περιουσία του Bill Gates και του κάθε δισεκατομμυριούχου που η περιουσία του ξεπερνά κατά πολύ το ΑΕΠ αρκετών κρατών.

Όταν, όμως, καταληστεύεις και εκμεταλλεύεσαι την παγκόσμια κοινωνία για να πλουτίσεις με τις πολυεθνικές στο νοτιοανατολικό ασιατικό τόξο, και σε άλλα μέρη του πλανήτη που δεσμεύουν εργατικό δυναμικό για ένα πιάτο φαϊ σκορπώντας την φτώχεια (πάνω από ένα δις άνθρωποι ζουν με εισόδημα που ισούται με 1 δολάριο την ημέρα δηλ. αντιστοιχεί σε ελληνική κατανάλωση 380 δρχ. / ημέρα), αγοράζεις με ψίχουλα πρώτες ύλες από την Αφρική για να ελαχιστοποιήσεις το κόστος σου, και γεμίζεις με τοξικά ραδιενεργά υλικά και καρκίνο τον ινδικό και τον ειρηνικό ωκεανό με την αποκόλληση παλαιών πλοίων και πυρηνικές δοκιμές είναι λογικό και αυτονόητο η τόση καταπίεση να ξεσπάσει εναντίων σου. Η δράση προκαλεί αντίδραση. Η πίεση που δέχονται τόσοι λαοί τόσο με τα παραπάνω όσο ακόμα και σε πολιτικό επίπεδο, με δικτατορίες που εξασφαλίζουν την ακεραιότητα των αμερικανικών συμφερόντων (7ετία στην Ελλάδα 1967-1974) είναι που δημιουργεί την βία και την τρομοκρατία. Η ακόρεστη δίψα του καπιταλισμού για κέρδος και η ορμή της επιβολής που προστάζουν τα οικονομικά συμφέροντα καταλύουν τις ελευθερίες των λαών και προκαλούν οργή αγανάκτηση και έχθρα.

Το φυσικό επόμενο όλων αυτών είναι η τρομοκρατία. Προϊόν αποκλειστικής παραγωγής του καπιταλισμού. Το ίδιο το σύστημα γεννά τις ανισότητες σπέρνει την καταστροφή και θερίζει την απόγνωση των λαών, ενώ το ίδιο το σύστημα απαντά με βία στη βία και διαιωνίζει τον ίδιο φαύλο κύκλο. Ας μην μας ξενίζει λοιπόν η επίθεση που είδαμε στις 11 Σεπτεμβρίου. Το περίεργο ίσως εντοπίζεται στο ότι έγινε μάλλον αργότερα από όσο θα υπολόγιζαν ειδικοί, κοινωνιολόγοι στρατιωτικοί και πολιτικοί αναλυτές. Κανείς δεν επικροτεί την βία και την τρομοκρατία. Κανείς όμως δεν μπορεί να νομιμοποιήσει κοινωνίες που εκμεταλλεύονται ολόκληρο τον πλανήτη για να αναπτυχθούν, που στηρίζουν την ευημερία τους στο έλλειμμα, στην κλεψιά των άλλων. Καμία οικονομία δεν στηρίζεται ηθικά όταν το κόστος ευκαιρίας της προόδου της ισούται με την εξαθλίωση και τον θάνατο άλλων ανθρώπων. Και ας μην εγκρίνουμε κάθε δημιουργία νέας Αρείας φυλής. Η ζωή των αμερικανών πολιτών είναι πολύτιμη, όσο πολύτιμη είναι και η ζωή ενός Κινέζου, ενός Βιετναμέζου, ενός Ιρακινού, ενός Κορεάτη, ενός Σέρβου ή ενός Αφγανού. Και σε τελευταία ανάλυση ίσως, οι πολιτικές πράξεις πολλών κρατών (π.χ. Αφγανιστάν) να είναι αποκομμένες από την λαϊκή βούληση και να στερούνται της νομιμοποίησης των λαών όταν μάλιστα οι εξουσίες δεν είναι από το λαό εκλεγμένες. Οι αμερικανοί όμως, δεν έχουν ούτε αυτή τη δικαιολογία. Έκαναν τις επιλογές τους τώρα πληρώνουν το τίμημα της ευημερίας τους.