KÖTÜ DÜŞÜNCELER
Ceza kanunumuz "hakaret", "sövme" ve "düşmanlık" suçlarını cezalandırmıştır. Cumhurbaşkanını göreviyle ilgili konularda, hakaret ederek eleştirmek halinde, 158. maddeden dolayı bir yıl hapis cezası verilmektedir. Cumhuriyeti, TBMM'yi, Hükümeti, askeri kuvvetleri, bakanlıkları, adliyeyi hakaret içeren ifadelerle eleştiren kişi, 159. madde gereğince bir yıl hapis cezasına mahkum edilmektedir. Din konusu veya kürt sorunundan bahsederek halk arasında düşmanlık yayan kişiye 312 maddeden dolayı bir yıl hapis cezası verilmektedir. Hakaret, sövme, düşmanlık kavramlarının eleştiri kavramı ile sınırını tespit etmek gerçekten zordur. Uygulamada çok sayıda yazar, düşünür, siyaset adamı, ağır şekilde sert ifadelerle yaptıkları eleştirilerinden dolayı, hakaret, sövme, düşmanlık var denilerek 158, 159, 312, 480., maddelerden dolayı mahkûm olmuştur. Kısaca resmi ideolojiye karşıt, farklı, aykırı muhalif düşünce açıklamaları, "yıkıcı", "bölücü", "irticai" "tehlikeli", "şiddet yanlısı" şeklinde tanımlanarak yasaklanabilmektedir.
Düşüncenin açıklanış biçimi ve sınırları, toplumların sosyal ve kültürel gelişkinliğiyle orantılıdır. Örnek hukukçu ve özgürlük savaşçısı sn. Sami Selçuk'un, bir dava nedeniyle yazdığı muhalefet şerhinden alıntı yapmak istiyorum.
"...B.Shaw: 'Burası ingiltere mi, tımarhane mi ? İngiliz kibarları, zenginliğin kutsandığı bir tapınak ve bakirelerin satıldığı bir pazardır. İngilizler şaşkın, kibirli, budala bir ulustur.Bu ülkede Başbakan olmaktansa, köpek olmayı yeğlerim.' ; J.P.Sartre; 'Cezayiri önce işgal ettik, sonrada ikiyüzlü bir sırıtkanlıkla adını değiştirdik fransız cezayir'i dedik' der ve fransızlara 'katiller' diye saldırırken ne ingilizler, ne fransızlar yazarlarını cezaevine sokmayı düşünmüşlerdir.
...Yazar Averçenko, 'Devrimin sırtına saplanan on iki bıçak' adlı yapıtında, Lenin'le alay etmiş ve ona sövmüştür. Buna karşılık Lenin şunları yazmıştır. ' Son kertesine varmış bir nefretin, bu ustaca yazılmış kitaba, nasıl yer yer gerçekten güçlü, yer yer de gerçekten zayıf bölümler getirdiğini görmek ilginç oluyor...Bence kitaptaki anlatımlar yeniden yayımlanmaya değer. Yetenekli insanlara cesaret vermeliyiz.' Zor kullanarak devrim yapan bir kişinin hoşgörüsü, Stalin döneminin kanlı sayfalarıyla elbette karşılaştırılamaz.
...Bir süre önce, Fransız Cumhurbaşkanı Chirac ve Başbakanı Jospin, ikinci dünya savaşında Fransa'nın yahudilere karşı suç işlediğini itiraf edebilmişlerdir. Fransızlar bu itiraflara tepki göstermek şöyle dursun, bu devlet adamlarını alkışlamışlardır.
...Japon tarihçisi Saburo İenega, Japon tarihi adlı kitabında, Japon ordusunun Çin'de, Singapor'da ikinci dünya savaşı sırasında kimyasal silah kullanarak suç işlediğini yazmış, yönetim kitabın okullarda okutulmasını yasaklamıştır. Ancak Japon Yüksek mahkemesi, bilimsel / tarihsel gerçeklerin yasaklanamayacağına karar vererek, yönetimin işlemini iptal etmiştir.
...Amerikan Yüksek mahkemesi, protesto için bayrağı yırtmayı, düşünce açıklama özgürlüğüne sokmuş ve eylemin hukuka uygun olduğunu belirtmiştir. Kanada Yüksek Mahkemesi, mahkemeyi aşağılama ve ona saldırının , kinci ve açık saçık propagandanın, düşünceyi açıklama özgürlüğünün kapsamına girdiğini...vurgulamıştır.
...Volney'in 'yıkıntılar', Renan'ın 'İsa'nın Yaşamı' adlı yapıtlarıyla, Hugo'nun , Zola'nın konuşma ve yazılarında Hiristiyanlığa, kiliseye onaylanmayaçak oranda saldırıda bulundukları ve özgür Fransa'nın bunlar karşısındaki tutumu bilinmektedir.
...AİH Mahkemesi, bu temel ilkeleri birçok kez vurguladıktan sonra, daha somut olaylarda tutumunu belirgin biçimde ortaya koymuştur. Profil dergisinin basımcısı Peter Micheal Ligens, Avusturya Başbakanı Kreisky için 'oportünizmin en aşağılığı, ahlaksızlık, onursuzluk, vahşilik, siyasal ahlaktan yoksunluk' sözcüklerini kullanarak onu aşağılamış ve Avusturya Mahkemelerince hüküm giymişti.......Distillers şirketinin çıkardığı Thalidomide adlı ilaçın sakat doğumlara yol açması üzerine, Sunday Times, yetkiliyi 'cimrilik yapacak kadar pişkin ve utanmaz' olmakla suçlamış ve gazete İngiltere'de hüküm giymişti...Forum dergisi basımcısı Gerhard Oberschlick, Parti lideri ve eyalet valisiJörg Halder'i 'ahmak, geri zekalı' diye aşağılamış ve Avusturya'da hüküm giymişti... (AİH Mahkemesi, bu davalarda ilgili ülkeleri mahkum etmiştir.)
...Yukarıda sergilenen AİH Mahkemesinin bir kesim kararlarındaki sövgüleri, düşünce özgürlüğü kapsamında algılaması benim içinde şaşırtıcıdır. Ancak bu görüşü paylaşmasak bile, düşünceyi açıklama özgürlüğü konusunda Batının ve AİH Mahkemesinin hoşgörü sınırlarını geniş tutmaktaki bu tutumu, yargı kararlarımızı yeniden gözden geçirme konusunda, sanıyorum bizi en azından düşündürecek boyutlardadır. Eleştiride estetiği aşmamak ve incelik elbette asıldır. Ancak eleştiri estetiği aşıldığında, onaylamadığımız bu aşırılığa katlanmak, onu hoşgörü sınırları içinde değerlendirerek hukuka uygunluk öğesini geniş tutmak, toplum ve eleştirilen düşüncenin yararınadır...."
Düşünce açıklamanın kötü bir biçimi olsa da; hakaret, sövme ve düşmanlık içeren fikirlerin, hapis cezasıyla cezalandırılması birçok yönden sakıncalıdır. Mağdur olan kişi, hukuk davasıyla tazminat alarak amacına ulaşabilir.
Mağduru tatmin etmek, aynı zamanda kamuoyunu da tatmin edici olacaktır. Hakaret , sövme ve düşmanlık içeren fikir suçları tümden kaldırılarak, başta 158,159,480,312 inci maddeleri suç olmaktan çıkarılarak, yalnızca tazminata konu olması şeklinde düzenlenmesi, köklü, esaslı bir çözüm olacaktır.
Eserleriyle, düşünceleriyle bir çok mahkeme kararına gerekçe ve ilham olmuş, büyük hukukçu sn. Sami Selçuk' un, şu önerisiyle yazıyı noktalayalım. "Esasen düşüncelerin, inançların yasaklanması hep aynı sonuçları doğurmuştur. Sokrates, Nesimi, Galileo, Bruno, Voltaire v.b. nin başına gelenler ve günümüzde bu düşünürlerin taçlandırıldıkları anımsanmalı ve tarihin tekerrür etmemesi için ondan ders alınmalıdır."
Hacı Ali Özhan
Bu makale ........... tarihinde yayımlanmıştır.
