YAŞ'A YARGI

Yüksek Askeri Şura toplantıları aslında sıradan bir resmi kurul toplantısıdır. Bu kurul toplantısının basında geniş yer alması pek normal görülmemelidir. Gerçi silahlı kuvvetlerin yeni komuta heyetinin tespiti nedeniyle basının ilgisi doğaldır, ancak siyaset içerikli tartışmalarla yer alması normal görülemez. YAŞ kararlarının tartışmalara neden olan işlemi daha çok disiplinsizlikleri nedeniyle göreve son verme kararlarıdır. Özellikle 28 şubat dönemi nedeniyle 1997 yılından sonra irticai görüş sahipleri olarak nitelenen personelin görevlerine son verilmesi nedeniyle YAŞ toplantıları gereğinden fazla ülke gündemine getirilmiştir.

YAŞ kararları yargı makamlarının da konuşmalarına konu oluyor. Sayın Cumhurbaşkanı Anayasa Mahkemesi Başkanı iken yaptığı konuşmada Şura kararlarının yargı denetimine açık olması gerektiğini savunmuştur. Anayasa Mahkemesi Başkanı ,Yargıtay Başkanı, Danıştay Başkanları da yargı denetimine açılması gerektiğini protokol konuşmalarında yeterince belirtmişlerdir. Kısaca hukukçular arasında genel kabul görmüş hukuki bir gereklilik haline gelmiştir.

YAŞ kararları yargı denetimine açılsın denirken, genellikle disiplinsiz personelin görevine son vermek kararları düşünülüyor. Ancak YAŞ' ın asli görevi, terfi ve emeklilik işlemleriyle TSK komuta heyetinin seçimine ilişkin kararlardır. Albaylıktan generalliğe yükselme ve generallerin bir üst rütbeye yükselmeleri ile kuvvet komutanlarının seçimi gibi özelliği olan bir konu yargı denetimine açılmalı mıdır ? Aslında anayasa koyucu YAŞ kararlarını yargı denetimi dışına çıkarırken "...terfi ve emeklilikleriyle ilgili kararların özellik ve önemi..." gerekçesiyle 125 maddeyi düzenlemiştir. Dolayısıyla emeklilik ve generalliğe terfi gibi işlemlerin yargı denetimine açılmasında konuyu bütün yönleriyle inceleyip karar vermek ihtiyacı bulunmaktadır.

Personelin görevine son verme türünde YAŞ' ın görevi yokken, 1983 yılında TSK Personel kanuna yapılan ekleme ile görevleri arasına girmiştir. Yapılan ekleme de disiplinsizlikleri nedeniyle "... Şura tarafından incelenmesi Genelkurmay Başkanlığınca gerekli görülenlerin silahlı kuvvetlerden ayırma işlemi, Yüksek Askeri Şura kararı ile yapılır." hükmü getirilmiştir. (926 sayılı kanun m.50/c ve 94/b) TBMM' de ekleme öneren teklif sahibi milletvekilinin gerekçesi, personelin emekli edilmesi önemli bir karar olduğu için kuvvet komutanlığının yetersiz, eksik karar verebileceği nedeniyle, deneyimli komutanlardan oluşan en üst heyet olan YAŞ' ın "gereğinde" karar vermesi daha isabetli olacaktır demiştir. Hatta TBMM genel kurulunda yapılan görüşme de, teklif yalnızca emekli etme işlemi ile sınırlı iken, başka bir milletvekili bu gerekçeye göre emeklilik çağı gelmemiş kişilerinde görevine son verilirken "gereğinde" YAŞ' ın karar vermesi daha uygun olur demiştir.

Kısaca bugün yakınmalara neden olan bu eklemenin yapılış amacı budur. Anayasa ve kanunun gerekçesi ile uygulamanın örtüştüğünü söylemek zordur. Amaç personeli korumak iken, haklarında hiçbir disiplin ve soruşturma işlemi yapılmadan, nasıl neden disiplinsiz oldukları dahi bilinmeden "irticai, bölücü" gibi tanımlamalarla bazı personelin görevine son verilmiştir. Disiplinsiz personelin görevine kuvvet komutanları son verebildiğine göre, YAŞ' ın gündemine bu konu alınmayabilir. Başbakan YAŞ' ın başkanı olduğu için gündemi ve görüşme konularını belirlemek Başbakan' ın takdirindedir. Dolayısıyla Genelkurmay Başkanınca YAŞ gündemine getirilen disiplinsiz personelin dosyaları ilgili kuvvet komutanlıklarınca değerlendirilmek üzere gerekçesiyle görüşme dışında tutularak iade edilebilir. Ayrıca eğer emeklilik ve terfi gibi özellikli konuların yargı denetimi dışında tutulması benimsenecekse, 1983 yılında kanuna yapılan ekleme kaldırılarak disiplinsizlik dosyalarını görüşmek Şura dışına çıkarılarak yakınmaları ortadan kaldırmak mümkündür.

Hacı Ali Özhan

Bu makale vakit gazetesinde 2 ağustos 2003 tarihinde yayımlanmıştır.