Ngày nay không chỉ có người luyện tập Aikido mới biết đến triết lí của bộ môn này mà ngay cả những người không luyện tập môn này cũng biết nữa. Đó là nhờ có nhiều sách báo nói đên Aikido. Do đó, nhiều trong số những người này có thể còn hiểu biết hơn một số môn sinh đến với Aikido vì những hấp dẫn của các đòn thế ngoạn mục trong những cuộc biểu diễn, hoặc các bạn bè tới sân tập rồi ghi tên học, hoặc đến tập cho cơ thể khoẻ mạnh dẻo dai hơn đồng thời tự tin hơn và lại có thể tự vệ lúc cần thiết, nhất là vào thời gian trước 1970 tại VN.

Tôi đến với Aikido là do được các cháu con ông anh ruột mời đến dự khán cuộc thi lên đai tại võ đường Aikido (sau này là Đạo Đường Trung Ương Tenshinkai, và cũng là trụ sở của Tổng Cuộc Hiệp Khí Đạo VN). Từ thích thú khi quan sát các đòn thế trong cuộc thi đến say mê những chỉ dẫn chính xác,những phân tách do ông thầy giảng và biểu diễn. Vài tháng sau, khi đã sắp xếp lại thì giờ, tôi đã chính thức đến xin thầy Đặng Thông Phong cho theo học.Vốn đã quen với lối đánh cứng nhắc (trong các phái dương cương), nay phải loại bớt CƯƠNG, theo NHU mà tập theo những đòn thế vòng cầu, xoay tròn quanh Nhất Điểm (đan điền), tôi thật vất vả vì phải làm việc gấp đôi: loại bỏ những gồng cứng và thay thế bằng những thế nhu nhuyễn và rồi còn phải mài dũa cho kỹ thuật thấm dần. Vì thích thú trong tập luyện, thời gian đi mau quá, quyên cả thi lên đai khiến Thầy phải nhắc tôi mỗi đợt thi. Thế rồi tôi cũng được lên đai đen. Thầy Phong cho tôi phụ tá lớp sáng 2-4-6.

Chính trong thời gian này, tôi học được nhiều hơn, nắm vững mối thế đã học hơn, vì trước đây mình chỉ mải tập cho mỗi đòn được "sạch nước cản", nhớ đòn, nhưng nay phải kiện toàn đòn thế đã học hầu có thể phân tích, chỉ dẫn cho những người đi sau. Thật đúng là "teaching is learning". Rồi tôi cũng đậu nhị đẳng và được chính thức phụ trách một lớp sáng. Thầy chỉ thỉnh thoảng đến chỉ thêm các biến hoá của đòn.

Thời gian này TC.HKĐ.VIỆT NAM giới thiệu bản dịch cuốn Aikido in Daily Life của vũ sư 10 đẳng Koichi Tohei, huấn luyện viên trưởng của Tổng Đoàn Aikikai lúc bấy giờ, cuốn này tạo ảnh hưởng rất mạnh tới nhiều người quan tâm tới bộ môn Aikido tại VIỆT NAM lúc đó. trong đó có tôi. Nhờ có nhiều quen biết và khả năng ngoại ngữ, tôi nhờ mua và được đọc thêm các sách khác về Aikido trong P.X TSN cũng như những ấn bản được thân hữu từ các nước ngoài đem về, để thoả mãn mong muốn tìm hiểu Võ Đạo Aikido.

Sau này tôi mới ‎y thức rõ ràng về KI(khí lực, nội lực), cũng như phương pháp tập để phát triển KI (luyện khí, khí công). Qua kinh nghiệm học tập và tham khảo thêm các sách trong và ngoài Aikido, tôi nhận thấy hầu hết đều đã được học tập từ đầu nhưng không được chỉ dẫn cụ thể . Có lẽ do trở ngại ngôn ngữ mà các thầy Nhật Bản đã không truyền lại rõ ràng chứ không phải "dấu nghề", mà chỉ nói đơn giản : "Cứ luyện tập mỗi đòn thế cho thật nhuần nhuyễn là tự thấy KI" Còn phương pháp luyện KI thì mình đã chẳng thường xuyên tập Aiki-taiso (phần luyện tập khí lực) và ngồi đẩy KI là gì? Những Kokyu cũng như mỗi đòn thế khi nhuần nhuyễn đều chẳng khi thì phát KI khi thì dẫn KI đói phương để rồi "tá lực đả lực" là gì? Nhưng liệu có cần phải chỉ dẫn thêm trong các buổi tập về lối hô hấp Aikido được đề cập tới trong Aikido in Daily Life, hay trong cuốn Aikido của John Steven (viết dưới sự hỗ trợ của thấy Shirata Rinjiro), hoặc cuốn của thấy Saotome, vv... Sau này nếu có dịp tôi sẽ xin trình bầy những gì đã hệ thống lại trong thời gian tìm hiểu và giảng dạy cho môn sinh ở VIỆT NAM (1985-1999)

Đối với những người hay thắc mắc, đòi hỏi, tìm hiểu như tôi thì khi tìm được những giải đáp mới yên tâm trên con đường luyện tập.Ngày nay, vì sách báo nói về Aikido rất phong phú , khi đã đọc, các học viên thường hay đặt những câu hỏi về bộ môn, nếu mình không chuẩn bị thấu đáo tất sẽ có lúc lúng túng với họ.

Tôi đã đạt được một số kết quả khả quan nhờ ứng dụng triết lí Aikido trong lúc giảng giậy sinh ngữ cũng như chuyên môn, hay nói chuyên với từng nhóm người trong nhiều đề tài liên hệ, HOÀ HỢP (harmonized) với tập thể để rồi DẪN dắt họ (leading ki) tới mục tiêu mình đã định. Tuy nhiên, gập trường hợp khó quá thì cũng phải Tenkan (một lối "lăng ba vi bộ" của Aikido) mà né, vì mình tự lượng "công phu" còn yếu kém, không "hoá giải" được.

Trên đây là môt vài kinh nghiệm và những suy nghĩ của tôi về Aikido viết ra để chia sẻ với các môn đệ Aikido trong và ngoài nước cũng như với các bạn yêu thích và tìm hiểu VÕ ĐẠO. Mong sớm có dịp hàn huyên thêm về đề tài này.

Cho tới nay, với lòng say mê Aikido, từ triết lí đến kỹ thuật, tôi nguyện sẽ sống với tinh thần của Aikido, ứng dụng nguyên li của bộ môn trong cuộc sống, ít nhất cũng tạo được không khí hoà hoãn, quanh mình, dáng duy trì Duy Nhất Điểm để thâm tâm được ổn định và khoẻ mạnh.

Ngô Quyền
Houston, 18 tháng 6 năm 2003