Θέμα
|
Marx
|
Weber
|
|
|
|
Αιτιότητα
|
1η
εκδοχή: Ιστορικός εξελικτικισμός (το προλεταριάτο είναι προορισμένο να
ανατρέψει και θα ανατρέψει την αστική τάξη με βάση τη θεωρία περί αλλαγής των
κοινωνιών: «εάν Α τότε Β») 2η
εκδοχή: Ιστορική δυνατότητα (το προλεταριάτο ενδέχεται να μην σταθεί στο ύψος
του ‘ιστορικό καθήκον’ της ανατροπής της αστικής τάξης, εξ ού και το δίλημμα
«σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα) |
Ιστορική
και κοινωνική αιτιότητα με όρους πιθανότητας (υποκειμενική ελευθερία) –
Ποικιλία αιτιακών αλυσίδων που ενδέχεται να έχουν προσδιορίσει το υπό μελέτη
αντικείμενο – Η ‘ιστορική αιτιότητα’ καθορίζει τις μοναδικές συνθήκες που
οδήγησαν στην εκδήλωση ενός γεγονότος – Η ‘κοινωνιολογική αιτιότητα’ υποθέτει
ότι υπάρχει κανονική σχέση μεταξύ δύο φαινομένων (με τη μορφή «το Α είναι
περισσότερο ή λιγότερο ευνοϊκό για το Β») |
Καπιταλισμός |
Προϊόν
της ταξικής πάλης και της νίκης των αστών επί των φεουδαρχών – Καπιταλιστές
κατέχουν τα μέσα παραγωγής |
Προϊόν
της καλβινιστικής-προτεσταντικής
ηθικής που ευνοεί την υπερίσχυση του «πνεύματος του καπιταλισμού»-
Καθολικές, ισλαμικές και βουδιστικές κοινωνίες είτε δεν μπορούν να ευνοήσουν
την καπιταλιστική ανάπτυξη είτε την εμποδίζουν. |
Αποξένωση
|
Στον
καπιταλισμό ο εργάτης στερείται της ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής – Δεν
ενδιαφέρεται για το προϊόν που παράγει – Στο εργοστάσιο νοιώθει ξένος και
απρόσωπος – Δουλεύει μόνο για την εξασφάλιση της επιβίωσης – Μόνο με την
προλεταριακή επανάσταση οι εργάτες ως σύνολο-τάξη ξαναπαίρνουν τα μέσα
παραγωγής στα χέρια τους (κοινωνικοποίηση μέσων παραγωγής) |
Για
την αποξένωση του ατόμου στη βιομηχανικής κοινωνίας φταίει ο «εξορθολογισμός»
που οφείλεται στην ανάπτυξη της γραφειοκρατίας – Η υπέρμετρη ανάπτυξη της γραφειοκρατίας
οδηγεί στο «σιδερένιο κλουβί» της ολοκληρωτικά διευθυνόμενης κοινωνίας όπου
οι απρόσωπες σχέσεις αντικαθιστούν τις προσωπικές καθιστώντας όλες τις
ενέργειες – εργασία και σχόλη – θέμα ελέγχου και συναλλαγής. |
Κοινωνικές τάξεις
|
Προκύπτουν
σε κάθε ταξική κοινωνία λόγω της σχέσης τους με τα μέσα παραγωγής και τον
κοινωνικό καταμερισμό της εργασίας π.χ. φεουδάρχες-δουλοπάροικοι,
αστοί-προλετάριοι |
Οι
τάξεις δεν είναι μόνο προϊόντα της οικονομίας – Η ένταξη ανθρώπων σε
ταξινομικές κατηγορίες στηρίζεται στα πρότυπα κατανάλωσης, γοήτρου,
κοσμοαντιλήψεων και τρόπων ζωής – Πλουραλιστικό μοντέλο κοινωνικής σύγκρουσης
στη σύγχρονη κοινωνία |
Εξουσία
|
Πηγή
της πολιτικής εξουσίας είναι η οικονομική εξουσία – Η κυρίαρχη οικονομικά τάξη
είτε διοικεί το κράτος η ίδια είτε κυβερνά μέσω των πολιτικών κομμάτων που
την αντιπροσωπεύουν |
Κατανόηση
της εξουσίας ως την ευκαιρία ενός ανθρώπου, ή μιας ομάδας ανθρώπων να «πραγματοποιήσουν τη θέλησή τους
ενεργώντας συλλογικά ακόμη και ενάντια στην αντίσταση των άλλων» - Η βάση
άσκησης της εξουσίας μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με το ιστορικό και δομικό
κοινωνικό πλαίσιο – Η εξουσία μπορεί να ασκηθεί και χάριν της εξουσίας και
όχι μόνο για την αντιπροσώπευση των συμφερόντων κοινωνικών τάξεων |
Νομιμοποίηση
της εξουσίας |
Κυριαρχία
της αστικής ιδεολογίας |
1.
Ορθολογική εξουσία 2.
Παραδοσιακή εξουσία 3.
Χαρισματική εξουσία |
Επιμέλεια:
Υποψήφιος
Διδάκτορας Πολιτικής Επιστήμης
ΜΠΣ
Πολιτικής Επιστήμης και Κοινωνιολογίας
Τμήμα
Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης
http://www.oocities.org/homo_politicus/index.html