Trôû Veà

Thieän Taâm

 

Veà ñeán US vaøo giöõa khuya, treân saân nhaø ñaày laù khoâ.   Quaù meät moûi sau chuyeán bay Vieät Nam - US daøi ñaêng ñaúng, toâi naèm thieáp ñi cho ñeán tröa hoâm sau.  Khi tænh giaác nhìn qua cöûa soå, toâi choaùng ngôïp vôùi aùnh saùng trong vaét treân cao, vaø maøu vaøng choùi cuûa röøng caây quanh nhaø  Muøa Thu ñaõ veà!  ÔÛ chôùm Thu, caây thay laù muoân maøu tuyeät dieäu.  Toâi chôït nhaän ra mình ñaõ ñang ôû US.  Chæ qua moät giaác Nam Kheâ, böøng con maét daäy, nhaän bieát hai caûnh ñôøi traùi ngöôïc. 

            Trôøi Vieät Nam, khi toâi veà, aâm u buoàn thaûm.  Trôøi Vieät Nam vôùi nhöõng côn möa raøo maø chæ ñoä möôøi laêm phuùt sau ñaõ bieán nhöõng con ñöôøng thaønh nhöõng gioøng soâng nhoû.  Duø ôû ngay treân maët tieàn ñöôøng Nguyeãn thieän Thuaät, moät trong nhöõng con ñöôøng chính, toâi cuõng ñöôïc thaáy caûnh xe coä ñang chaïy treân ñöôøng, khi möa xuoáng, boãng choác nguôøi vaø xe loäi bì boõm treân gioøng soâng taïm bôï - Voâ-thöôøng hieän höõu ngay töùc khaéc, khoâng caàn phaûi möôïn caâu "Thöông haûi bieán vi tang ñieàn".  

            Trôøi Vieät nam naéng gay gaét, ñoå moà hoâi, vaø khoâng khí ñaày buïi baëm.  Möa xuoáng laøm maùt ñaát, goät röûa ñi phaàn naøo buïi nhô, cuoán troâi ñi raùc röôûi ... nhöng laïi khieán nhöõng caûnh ñôøi lam luõ theâm laàm than.  Nhöõng gaùnh haøng rong, nhöõng ngöôøi baùn veù soá, nhöõng baùc xích loâ ... eá aåm .. laøm sao coù ñuôïc böõa côm chieàu cho gia-ñình ?  Ngaøy xöa, caùc vò Vua chuùa phaûi laäp ñaøn traøng teá leã Ñaát Trôøi, xin cho möa thuaän gioù hoøa, ñeå daân chuùng ñöôïc an-cö laïc nghieäp.  Gaëp khi haïn haùn, maát muøa, Vua ra leänh xuaát kho löông thöïc ñeå cöùu ñoùi cho daân ....  Ngaøy nay, Ñaûng ñoái vôùi Trôøi khoâng kieâng neå, ñoái vôùi ngöôøi khoâng xoùt thöông ... Coù phaûi vì vaäy maø Trôøi khi cho tay naøy moät traän möa thì tay kia laáy laïi mieáng aên?  Caùi nghieäp laø nghieäp chung cuûa caû moät daân toäc!

            Lôøi nhaïc "... Queâ höông em ngheøo laém ai ôi! Muøa Ñoâng thieáu aùo, Heø thôøi thieáu aên.  Trôøi raèng Trôøi haønh côn luït moãi naêm, khieán ñau thöông khaép traøn ngaäp Thuaän An ñeå lan bieån khôi ..."  xöa chæ ñeå giaønh cho mieàn Trung  Nhöng baây giôø, vöïa luùa phì nhieâu cuûa mieàn Nam coø bay thaúng caùnh ñaõ maát roài hình aûnh thanh bình töôi ñeïp cuûa ngaøy xöa cuõ, ñaõ heát roài loái soáng phong-löu cuûa moät thôøi vaøng son coâng-töû Baïc Lieâu, thay vaøo ñoù laø söï ñoùi keùm vaø noãi ñau ñôùn xoùt xa:  Mieàn Nam bò luõ luït!  Mieàn Nam bò oâ nhieãm vì chaát hoùa hoïc.  Baïc Lieâu vôùi bao nhieâu gia-ñình bò muø loøa vì chaát hoùa hoïc bôûi nöôùc luït hoøa tan vaøo soâng con soâng caùi ñi vaøo töøng ñôøi soáng cuûa moãi gia-ñình.  Caû moât laøng Daân Mieân ôû Vónh Chaâu, Baïc Lieâu chuyeân ngheà troàng haønh,  bò muø vì khoâng ñöôïc daïy caùch duøng phaân boùn, hoï raûi phaân baèng tay vaø duøng tay ñoù queät moà hoâi treân traùn, treân maét ...

            Trôû veà Vieät Nam chuyeán naøy, chuùng toâi coù dòp thöïc-hieän yù-ñònh ñi cöùu-trôï ñoàng baøo bò thieân-tai luõ luït ôû huyeän Thoaïi Sôn, An Giang, cuøng vôùi  GÑPT  chuøa Vónh Nghieâm, ñoaøn A Daät Ña.

            Ñoaøn chuaån bò ñöôïc 300 phaàn quaø.  Chuùng toâi chung goùp moät soá tieàn maët goùi geùm trong caùc bao thö cho moãi phaàn quaø.    Khôûi haønh töø chuøa Vónh Nghieâm, chuùng toâi ñeán taäp trung taïi chuøa AÁn Quang, ñoaøn giuùp chuyeån thöïc phaåm cöùu-trôï cuûa chuøa leân caùc xe vaän-taûi, roài cuøng leân ñöôøng ñi veà mieàn An Giang.   Hoäi Phaät giaùo Thaønh Phoá ñaõ xin pheùp nhaø nöôùc töø moät tuaàn tröôùc.   Nhaø nöôùc cho pheùp nhöng khi xuoáng Tænh vaø Huyeän thì phaûi xin pheùp ñòa-phöông.

            Quaõng ñöôøng daøi maáy tieáng ñoàng hoà laø moät chuoåi lo aâu cho thaân phaän "Vieät kieàu" cuûa toâi, keû lôõ quen soáng vôùi baûo-hieåm söùc khoûe, baûo-hieåm nhaân-maïng, mang giaây an-toaøn treân xe ...  Chöa thaáy moät quoác-gia naøo coi thöôøng, hoaëc khoâng coù, luaät ñi ñöôøng nhö taïi daát nöôùc mình.  Hay taïi ñôøi soáng quaù baáp beânh khieán ngöôøi ta khoâng coøn coi troïng maïng soáng cuûa mình nöõa?  taïi cuoäc soáng quaù cô cöïc, bon chen ñaõ khieán ngöôøi ta chaáp nhaân moïi baát traéc?

            Trong thaønh-phoá, nhaát laø taïi caùc ngaõ naêm, ngaõ baûy .. xe chaïy khoâng ñöôøng loái, khoâng theo chieàu thuaän nghòch.  Bieån meânh moâng theá kia maø soâng chaûy coøn thaønh gioøng, treân ñöôøng phoá nhoû beù giôùi haïn naøy, xe coä laïi nhö nhöõng ñaøn kieán gaëp möa, tuùa ra traêm höôùng, chen chuùc, laán aùp nhau, maïnh ñöôïc yeáu thua.  Caøng lieàu, caøng ra khoûi gioøng xe coä sôùm.  

            Trong thaønh phoá, duø xe chaïy loaïn xaï, nhöng coøn ñôõ sôï vì toác-ñoä khoâng quaù nhanh.

ÔÛ ngoaïi-oâ, cuõng vôùi caûch chaïy xe nhö vaäy, nhöng toác-ñoä nhanh, neân tai-naïn haàu nhö coù theå xaûy ra baát cöù luùc naøo, maø phöông-tieän truyeàn thoâng vaø caáp cöùu laïi khoâng coù.  Moïi söï  chaéc phaûi tin vaøo soá phaän may ruûi cuûa moãi ngöôøi.  Ban ñeâm, nhìn nhöõng aùnh ñeøn cuûa caùc xe chaïy ngöôïc chieàu, toâi hoa caû maét, vì khoâng coù xe naøo chaïy treân cuøng moät loái vôùi xe naøo.  Taát caû caùc xe ñeàu chaïy theo loái rieâng cuûa mình, gioáng nhö nhöõng phi-thuyeàn khoâng gian ñang bay löôïn moät caùch hoãn loaïn treân khoâng trung.  Coù luùc toâi phaûi nhaém maét laïi chôø ... cheát, vì thaáy roõ raøng xe mình ñang lao thaúng vaøo  chieác xe khaùc ... nhöng laïi chaúng coù chuyeän gì xaûy ra.   Coù moät laàn chieác xe cuûa chuùng toâi bò moät xe khaùc ñuïng thaät maïnh vaøo hoâng sau cuûa xe.  Toâi nghe tieáng beå vôõ vaø tieáng va chaïm maïnh, nhöng xe toâi ngoài vaãn chaïy tænh bô vôùi toác ñoä cuõ.   Baùc taøi tieác cuûa :"Kieåu naøy chaéc nguyeân khuùc sau daøn ñeøn cuûa xe tui ñi ñoong".   Ngöôøi chung quanh baøn: "Xe kia chaéc laø xe hai baùnh hoaëc ba baùnh".  Khoâng coù söï ngöøng laïi.  Moãi ngöôøi vaãn ñi theo höôùng ñôøi cuûa mình. 

             Chuùng toâi qua caàu Baéc Myõ Thuaän, chieác caàu môùi xaây naøy do chính phuû UÙc xaây taëng daân Vieät Nam vôùi ñieàu kieän nhaø nöôùc Vieät Nam khoâng ñöôïc laáy tieàn "qua caàu" cuûa daân.  Luùc chöa xaây caàu,  ñieàu kieän gì Ñaûng cuõng nghieâm chænh chaáp-thuaän.   Nhöng caàu xong roài, Ñaûng laáy thueá maõi loä khoâng chöøa moät daân ñen.  Chính phuû UÙc coù giaän thì cuõng chaúng laøm gì ñöôïc nhau.   Caùc quoác gia khaùc thaáy göông naøy, chaüng daùm giuùp "ngöôøi anh em Xaõ-Hoäi Chuû Nghóa" nöõa.   Ñaûng ñaâu caàn töông-lai cho daân-toäc.  Baây giôø côø ñeán tay ai ngöôøi ñoù phaát,  aên ñöôïc luùc naøo hay luùc ñoù.  Vaø daân mình naøo coù bieát tieàn "maõi loä" seõ vaøo tuùi ai, chæ bieát nhieàu gia ñình ngheøo ñaønh ôû laïi beân kia caàu chôø ... cheát, chöù khoâng laøm sao traû tieàn maõi loä haøng ngaøy.   Caùi caàu môùi ñoà soä vaø ñeïp gaàn baèng caàu Golden Gate ôû Cali, nhöng daân ngheøo thì chæ coù theå "ñöùng ngaån troâng vôøi aùo tieåu thô".  Ñi boä thì khoâng xong, xe hai baùnh thì chaúng laøm sao chôû haøng buoân baùn ñöôïc.   Coù nhöõng xe ba baùnh, khi ñeán chaân caàu beøn ... thaùo baùnh thöù ba ra, vaø chòu khoù laøm thaân traâu ngöïa keùo xe qua caàu ... ñeå thoaùt tieàn maõi loä.  Baây giôø ngöôøi daân khoâng khoå vì "chuyeän moät chieác caàu ñaõ gaãy" maø laïi khoå vì "chuyeän moät chieác caàu môùi xaây"... caùi naøy môùi thaät laø ngöôïc ñôøi ñaéng cay!

            Chuùng toâi xuoáng ñeán Tænh, trình dieän Tænh, Tænh chæ xuoáng Huyeän, Huyeän bieåu toái roài ñi nghæ, saùng mai seõ cho ñi Xaõ.  Chuùng toâi nghæ ñeâm taïi moät nhaø khaùch Coâng Ñoaøn.  Ñeå giaûm thieåu chi-phí (do ñoaøn chuùng toâi töï ñaøi thoï) chuùng toâi möôùn hai phoøng, moät cho phaùi nam, moät cho phaùi nöõ, moãi phoøng möôøi ngöôøi.  Quaù meät nhoïc, chuùng toâi thay phieân veä-sinh cho ñôõ noùng böùc, roái naèm xeáp lôùp beân nhau nguû moät giaác ngon laønh.

             Ñeán saùng hoâm sau, Huyeän cho ñi XaõVónh Traøng (Ñònh Thaønh).  Bao nhieâu coâng söùc boû ra ñeå quyeân goùp ñöôïc quaø cöùu-trôï ... cuõng khoâng saùnh baèng coâng-söùc "tranh-ñaáu" vôùi chính-quyeàn ñòa-phöông ñeå ñem ñöôïc quaø ñeán taän tay ñoàng baøo naïn-nhaân. Vaøo ñeán ñaàu Xaõ, ñaõ coù baø Ñaïi-dieän Xaõ chaïy Honda theo chaän ñaàu xe.  May maø xe chuùng toâi ñang loäi bì boõm, nöôùc cao ñeán nöûa baùnh xe, neân xe baø baét kòp.   Baø khuyeân chuùng toâi neân quay xe laïi, vì caøng vaøo trong, nöôùc caøng cao vaø khoâng theå ñi xa hôn ñöôïc nöõa.  Chuùng toâi nghe theo, quay xe ra tìm ñöôøng khaùc.   Ñaïi-dieän Xaõ vaøo taän trong xe hoûi chuùng toâi coù bao nhieâu phaàn quaø, moãi phaàn coù nhöõng moùn gì vaø bao nhieâu tieàn maät.  Chuùng toâi khai thaät heát, tröø khoaûn tieàn maët thì chæ noùi  laø coù raát ít tieàn.  Xaõ khuyeân chuùng toâi neân ñeå quaø laïi cho Xaõ phaân phoái giuøm vì ñöôøng ñi vaøo chæ coù theå ñi ghe, vaø raát nguy hieåm, ñaõ coù ngöôøi ñi cöùu-trôï bò boû maïng ..v.v.  Quyù Thaày vaø caùc anh chi lôùn thöông löôïng vôùi Xaõ.  Ñoaøn chuùng toâi ñöùng naéng chôø cho ñeán quaù tröa.  Xaõ nhaát-ñònh khuyeân vaø caâu giôø.  Chuùng toâi nhaát-ñònh chôø.  Tuøy duyeân hoùa ñoä.  Chuùng toâi cho Xaõ bieát laø chuùng toâi xin ñöôïc trao quaø taän tay ñoàng baøo, neáu khoâng ñöôïc, chuùng toâi seõ ñem quaø veà Thaønh phoá phaân phaùt cho daân ngheøo.  Xaõ bieát laø khoâng xong, neân moät luùc sau,  cho pheùp cbuùng toâi ñöôïc ... cöùu-trôï. Nhöng Xaõ khoâng giuùp tìm phöông-tieän chuyeân chôû (baèng ñöôøng soâng).  Xaõ döa chuùng toâi danh saùch cuûa 300 hoä.  Chia laøm 3 nôi : Raïch OÂng Coø, Kinh H, Kinh G.   Nghe teân cuõng ñuû thaáy ... mieät mieàn trong.   Chuùng toâi phaûi töï thöông löôïng vôùi daân ñòa-phöông ñeå möôùn nhieàu chieác ghe nhoû.  Vöøa chôû ngöôøi vöøa chôû quaø.   

             Ghe cuûa chuùng toâi ñi treân laøn nöôùc ñuïc ngaàu.  Nöôùc soâng khoâng coù moät chuùt gì laø "gioøng An Giang soâng xanh nöôùc bieác" cuûa baøi haùt ngaøy xöa.  Soâng naøy noái lieàn Long Xuyeân vaø nuùi Saäp.  Trôøi noùng oi böùc laï luøng.  Toâi ngoài giöõa ñoáng meàn cöùu trôï coù bao nylon, neân tha hoà maø ñoå moà hoâi hoät.  Moïi ngöôøi cuûng chung moät ñieàu:   ngöôøi naøo cuõng bò nöôùc soâng taït vaøo öôùt aùo quaàn vì möïc nöôùc soâng chæ xaáp xæ meùp ghe.  Tröôùc khi böôùc chaân xuoáng ghe, toâi caûm thaáy sôï vì khoâng bieát bôi.  Nhöng baây giôø nhìn nhöõng caên nhaø hai beân bôø soâng ngaäp nöôùc, nhón nhöõng neùt maët buoàn aûm ñaïm cuûa nhöõng con ngöôøi ñaõ maát heát taát caû kia, caùi sôï cuûa toâi ñaõ troán ñi luùc naøo khoâng bieát.  Gioøng nöôùc maét thöông caûm töï döng tuoân traøo, toâi ngeïn ngaøo thaáy mình may maén hôn ñoàng baøo mình raát nhieàu.  Toâi phaûi ñeo kính maùt ñeå khoâng laøm baän loøng caùc baïn quanh toâi.  Nöôùc soâng, nöôùc luït, nöôùc möa, moà-hoâi, nöôùc maét ... coù phaûi caùi khoå naøo cuõng ñeán baèng nöôùc vaø roài cuõng seõ ñöôïc röûa baèng nöôùc.  Gioøng nöôùc Cam Loà.

             Trong kinh daïy, phaûi cho taän tay, giuùp taän maët.  Thaät ñuùng nhö vaäy, phaûi nhìn thaáy neùt buoàn, neùt chòu ñöïng cam phaän, neùt tuûi, neùt möøng ... cuûa nhöõng ngöôøi daân queû ngheøo gaëp eo, môùi thaáy moùn quaø mình ñem ñeán khoâng thaám thía gì, môùi thaáy "coâng ñöùc' cuûa mình khoâng ñaùng coâng cuûa ngöôøi ngoài giöõa tröa heø suoát maáy tieáng ñoàng hoà, chôø ñôïi moät goùi quaø cöùu-trôï nhoû gioït.  Môùi bieát thöông taän taâm, xoùt taän loøng.  Phaùt xong, coù nhieàu ñoàng baøo ñeán than raèng hoï chöa bao giôø ñöôïc laõnh phieáu.  Chöa bao giôø ñöôïc cöùu trôï duø nhaø ngaäp nöôùc hôn nöûa.  Chuùng toâi löïc baát toøng taâm.  Duø muoán cho cuõng khoâng coù hôn ñöôïc phaàn quaø naøo.  Kinh-nghieäm cho bieát, laàn sau seõ phaûi mang theâm caùc phaàn phuï troäi maø khoâng khai baùo vôùi chính-quyeàn, ñeå chuùng toâi coù theå tuøy duyeân maø phaùt theâm.  Nhìn aùnh maét thaát voïng cuûa hoï, nhìn nhöõng ñaùm ngöôøi ngoài troâng ngoùng ñöôïc keâu teân, toâi thaáy laïi hình aûnh cuûa chính mình nhöõng ngaøy treân ñaûo ti-naïn.  Toâi thaáy "baát-nhò" thò hieän roõ raøng.  Toâi laø hoï, hoï laø toâi.  Chuùng toâi coù cuøng nhöõng ñau khoå, cuøng nhöõng öôùc muoán.  Toâi ñaõ töøng nhaän, ngöôøi ñaõ töøng cho.  Ngöôøi cho vaø ngöôøi nhaän khoâng khaùc.  Treân xe, chuùng toâi noùi ñuøa vôùi nhau veà nguyeân taéc "cho" theo kieåu "Boá-thí Ba La Maät"  - "Chuùng toâi xin ñem quaø taëng anh chò.  Anh chò nhaän, ñoù laø laøm ôn cho chuùng toâi.  Xin caùm ôn anh chò."  Töôûng laø ñuøa chôi, nhöng ñoù laø söï thaät.  Ngöôøi ta nhaän roài, mình vui bieát bao, vui veû moùn quaø nhoû nhoi maø vaãn ñöôïc nhaän baèng caû moät taám loøng.  Khoâng coù ngöôøi nhaän, coâng ñi nhö ñi chôi maø thoâi.  Khoâng coù anh thì khoâng coù toâi.  Khi anh nhaän moùn quaø, toâi thaáy toâi trong anh.  

            Phaùt xong quaø, chuùng toâi ngoài ngay taïi quaùn ñaàu chôï Xaõ ñeå chia vôùi nhau töøng chieác côm naém chaám muoái meø, böõa aên chung cuoái cuøng tröôùc khi trôû veà.  Toâi laïi muoán khoùc khi thaáy moät ñoaøn aùo lam quaây quaàn vôùi nhau ñaày thöông yeâu.  Khi thaáy maáy baø chò caû ñaõ bao nhieâu chuïc naêm trôøi vôùi chieác aùo lam.   Hôn möôøi naêm tröôùc, chò caàm ñoaøn daãn daét chuùng toâi, baây giôø vaãn laø chò, ngöoøi chò voâ-danh ñaû aâm thaàm quyeân goùp, laëng leû mua quaø, ñoùng goùi, taän tình lo laéng, chaêm soùc töøng mieáng aên nöôùc uoáng cho ñoaøn chuùng toâi ...  Suoát moät ñôøi, caùc chò vaãn mieät maøi laøm vì ngöôøi khaùc maø khoâng nghó ñeán söï döøng laïi. 

            Toâi nghó ñeán caùc vò boà-taùt nguyeän khoâng thaønh Phaät cho ñeán khi chuùng sanh khoâng coøn khoå, duø ôû coõi ta-baø hay ôû coõi ñòa-nguïc.  Nôi naøo coù khoå, nôi aáy coù boà-taùt.  Coù phaûi caùc chò laø boà-taùt theå-hieän? Coù phaûi nhöõng ngöôøi coù loøng ñoùng goùp, nhöõng ngöôøi coù taâm söùc ñem quaø ñeán nôi, vaø caû nhöõng ngöôøi nhaän ... ñeàu laø nhöõng vò boá-taùt ñem vui cöùu khoå.  Toâi tin laø phaûi coù voâ-soá boà-taùt vò chuùng sanh voâ-soá löôïng, neáu khoâng coù voâ-soá boà-taùt thì laøm sao cöùu ñoä heát ñöôïc.

            Boà-taùt ngaøn tay ngaøn maét chính laø chuùng ta ñoù.  Neáu chuùng ta khoâng coù loøng ñoùng goùp töø nôi ta ôû, laøm sao coù quaø ñem ñeán nôi naøy.  Coù phaûi caùnh tay chuùng ta ñaõ vöôn daøi ra töø nôi mình soáng, ñeán taän nôi naøy? Phaûi coù ngaøn tay ngaøn maét môùi cöùu trôï ñöôïc muoân ngaøn ñôøi soáng laàm than treân queâ höông mình, töø Nam ra Baéc.  Moãi ngöôøi chuùng ta chính laø moät phaàn cuûa ngaøn tay ngaøn maét cuûa boá-taùt Thieân Thuû Thieân Nhaõn ñoù.

             Treân ñöôøng veà, vaãn gioøng soâng cuõ, toâi baên-khoaên khoâng bieát bao giôø nhöõng ngöôøi khoán khoå naøy môùi coù theå trôû laïi cuoäc soáng bình thöôøng.   Khoâng bieát nôi ñoù coù chuøa hoaëc nhaø thôø cho ngöôøi ta ñeán caàu nguyeän cho bôùt khoå.  Khoâng bieát ngöôøi ta coù töï bieát ñôøi laø voâ-thöôøng ñeå chaáp-nhaän caûnh khoå deã daøng hôn.  Khoâng bieát sau nhieàu gian khoå, ngöôøi ta cuoái cuøng coù seõ bôùt mong muoán ñeå bôùt phieàn naõo ?

             Trôû veà, toâi ñaõ quen vôùi söï daèn soùc vaø söï  khoâng an-toaøn cuûa xe, neân ñaõ chaáp nhaän vaø coù ñöôïc caùi "voâ-uùy" taïm thôøi.  Ñöôøng veà vui hôn ñöôøng ñi.  Coù phaûi vì mình ñaõ trao ñoåi ñöôïc nieàm vui vôùi ngöôøi ?  Ñöôøng veø ngaén hôn ñöôøng ñi.  Coù phaûi vì mình khoâng muoán xa nhöõng khuoân maët aùo lam ñaõ cuøng chia gian nan, xeû ngaäm nguøi trong hai ngaøy qua? 

Buoåi toái trôøi möa laát phaát.  Xe qua caàu Baéc Myõ Thuaän.  Treân xe tieáp tuïc nhöõng chuyeän vui Phaät phaùp, nhöõng caâu haùt, tieáng cöôøi ... 

"Bong bong, nghe tieáng toâi xin ngöôøi nôû nuï cöôøi.

 Bong bong, nghe tieáng toâi xin ngöôøi ñem maét thöông nhìn cuoäc ñôøi.."

             Trôû veà, coù nhöõng nôi baát-bình vì thôøi cuoäc, nhöng nieàm thöông vaãn traøn ñaày trong toâi.

             "Queâ-höông moãi ngöôøi chæ moät, nhö laø chæ moät Meï thoâi.  Queâ-höông neáu ai khoâng nhôù, seõ khoâng lôùn noåi thaønh ngöôøi..."  Queâ-höông, neáu ngöôøi caàm ñaàu bieát tin Phaät, tin Chuùa, bieát thöông daân meán nöôùc, bieát soáng vôùi trung hieáu, leã nghóa ... thì söï trôû veà seõ laø söï trôû veà toaøn dieän.  Bao nhieâu nhaân-taøi haûi-ngoaïi, bao nhieâu voán lieáng daønh duïm, khoâng ai tieác ñeå ñem veà xaây döïng laïi queâ höông.  Chæ tieác moät ñieàu, khi ñaát nöôùc coøn naèm trong tay moät thieåu soá chæ bieát thu vaøo cho baûn thaân vaø moät Ñaûng ñoäc quyeàn ñoäc ñoaùn thì bao coâng lao xöông maùu ñem veà chæ laø ... trao duyeân laàm töôùng cöôùp.  Muoán coù söï trôû veà töø haûi-ngoaïi, keå caàm ñaàu vaän nöôùc phaûi trôû veà tröôùc ñaõ, trôû veà vôùi quoác-hoàn quoác tuùy, vôùi tinh-thaàn thöông daân nhö con ñeû cuûa caùc vua ñôøi Traàn, töø boû chuû-nghóa voâ-nhaân.  Khi ñoù söï trôû veà laø ñieàu taát yeáu, vaø ñaát nöôùc seõ huøng maïnh töï-nhieân./.