Textus litteris capitalibus rusticis exaratus (V saec.)

Lingua latina fuit olim sermo rusticus, a populis indoeuropaeis in Italicam paeninsulam inductus, qui in eo quod olim fuit oppidulum Roma uocatum adeo creuit, ut pedetemptim totum orbem terrarum peruaderet, et lingua cultus maximi momenti fieret. Romani imperio pollentes hanc linguam populis subiectis intulerunt non solum ui, sed etiam eorum cultus magnitudine, ut ubicumque terrarum ab omnibus adhiberi coepta est. Post imperium euersum, lingua cultusque romani (praecipue ius) non corruerunt, immo magis magisque polluerunt usque ad dies nostros, quamquam usus linguae uiuae multo inferior factus sit quam antea, mea quidem sententia rerum politicarum causa. Scriptores latini uero maximae elegantiae semper extiterunt, a Liuio Andronico usque ad Ioannem Pascoli.
Ecclesia catholica Romana hereditatem accepit Imperii Romani, praecipue quoad instituta (velut e.g. pontifex, basilica, lingua latina, etc.) universitatemque suam (nam καθολικός graece eandem uim habet ac “universalis”). Codex iuris canonici, encyclicae aliaque istiusmodi acta adhuc latine uulgantur. Opus recentissimum latine exaratum est Catechismus Catholicae Ecclesiae.
Latinitas perennis maius insigne unitatis cultusque Europaei facta est, quod facile demonstratur a uerbis eius in omnes linguas europaeas hodiernas irreptis. Multi sunt nostris diebus conatus ad hanc linguam reuiuescendam, quam meminisse iuuat numquam periisse, sed tantum esse coartatam; primum locum obtinent incepta, inter quae maximi momenti mihi uidentur:
a) Praesidentia Finnica Unionis Europaeae quae anno MCMXCIX vulgavit agenda etiam latine;
b) societas finnica YLE et societas germanica Radio Bremen quae uulgant nuntios radiophonicos etiam latine;
c) greges interretiales qui congregant latinitatis amantes ex toto orbe terrarum, uelut e.g. Grex Latine Loquentium et LatinChat-L.

Quomodo lingua latina instrumentum communicationis internationalis fieri potest

Textus litteris gothicis exaratus

Variis de causis homines consilium ineunt linguae latinae discendae. Pro certo habeo complures esse qui adeo hanc linguam ex imo corde ament ut cum initio in eius studio incubuissent tantum ad scriptores classicos melius intelligendos, deinde persuasissimum habuerunt sibi res non esse cum fossili, uelut ceterum argumento sunt quam plurima opera hac lingua continenter composita usque ad memoriam nostram, sed cum magno instrumento commercii expolito et exquisito, quo uti uolunt tamquam sermone vivo. Procul dubio lingua latina nullius est sermo patrius, quod non obstat quominus homines possint magna cum facilitate linguas non iam a matre traditas attingere, sicut scriptor ille francogallicus Montaigne prae se fert, qui latine didicit usque a puero antequam francogallice, et sicut monet euentus recens duarum linguarum in usum uiuum inductarum a duobus uiris hebraeis, quibus nomina sunt Lodovicus Zamenhof et Eleazarus Ben Yehuda: de lingua esperantica hebraicaque loquor, altera lingua auxiliaris internationalis, altera sermo patrius seu usitatus circiter 6.000.000 hominum. Utri lingua latina potest assimilari? Non abs re duco eam esse similem esperanticae: mea quidem sententia lingua latina progredi potest ut intrumentum commercii internationale fiat quod iuxta linguam anglicam, haud necessario contra eam collocetur – fortasse res nimis ambitiosa rebus sic stantibus – quod haud pauci docti uiri hodie magna cum humilitate efficere conantur, sperantes fore ut exemplum bonum quam plurimos alliciat. Exemplum linguae hebraicae alienum mihi uidetur a lingua latina, cum de lingua in regione definita inhaerenti agatur, necnon natura internationali carenti (scilicet extra societatem iudaicam, quae natura internationalis est), linguae latinae uero deest regio qua possit longe lateque diffundi (conemur si a ciuibus Romanis qui nunc sunt petamus quid de hac re sentiant…). Si linguae esperanticae neque hebraicae referre uolumus latinam, cursum teneamus oportet quem olim tenuerunt huius linguae fautores, scilicet instituta nationalia condendo uelut iam exstant LVPA in Germania et SALVI in America Septentrionali, ea arte coniungendo, eorum proposita diuulgando, institutum internationale condendo, velut illud quod Universala Esperanto Asocio uocatur, congressus internationales indicendo, & alia. Quis uestrum uelit in patria sua sectionem “Internationalis Latinistae” condere?

Textus antiqui

E “fibula Praenestina”:

MANIOS MED FHE FHAKED NUMASIOI
MANIOS = Manius; MED = me; acc. FHE FHAKED = fecit; NUMASIOI = Numerio
classice: MANIUS ME FECIT NUMERIO

E “vase Dueni”:

IOVESAT DEIVOS QVOI MED MITAT NEI TED ENDO COSMIS VIRCO SIED ASTED NOISI OPE TOITESIAI PACARI VOIS DUENOS MED FECED EN MANOM EINOM DV(/Z)ENOINE MED MALO STATOD
1 HON(CE) = hun(ce) / 2.SAKROS = sacer (sakros < sakrs < saker) / ESED = erit (esed < ered < erid < erit) / 5.REGEI = regi / 6.PREVAM = privam; (cf subtilis en tela) / 10.IOXMENTA = iumenta

E “Lapide nigro”:

1.QUI HUN[C LUCUM VIOLAVIT... 2. ...]SACER ERIT 3.SORD[ES NE QUIS FUNDAT... 4. ...]A.AS 5.REGI IU[S ERIT PIACULUM FACERE... 6. ...MULTATE MULTAM PR]IVAM 7.QUOS RE[X MULTARIT BOVES DANTO... 8. ...REX...]CALATOREM 9.HAB[ETO... 10. ...IUNGEN]TO IUMENTA 11. CAPITA DUO TAU[R(UM)... 12.CIRCUM ITER PE[R... 13. ...EU]M QUI AVILLO 14. NEQU[E....FACIAT... 15. ...]IUS IUSTO 16.LUCO[...

E “carmine Fratrum Arvalium”:

E NOS LARES IUVATE [E] NOS LARES IUVATE E NOS LARES IUVATE NEVE LU[EM] RUEM MARS SINERIS INCURRERE IN PLURES NEVE LUEM RUEM MARS [SI]NERIS INCURRERE IN PLURES NEVE LUEM RUEM MARS SINERIS INCURRERE IN PLURES SATUR ESTO [F]ERE MARS LIMEN [SAL]I STA ILLICO SATUR ESTO FERE MARS LIMEN SALI STA ILLICO SATUR ESTO FERE MARS LIMEN SA[L]I S[T]A ILLICO (SATIS FUERUNT MARS LIMEN SALI STA ILLICO) [SEM]UNIS ALTERNI VOS ACCIPITE CUNCTOS SEMUNIS ALTERNI VOS ACCIPITE CUNCTOS SEMUNIS ALTERN[I] VOS ACCIPITE [CUNCT]OS ET NOS MARS IUVATO ET NOS MARS IUVATO ET NOS MARS IUVATO TRIUMPE TRIUMPE TRIUMPE TRIUM[PE TR]IUMPE

Nexus interretiales

Media:

Greges:

a) virtuales
Grex Latine Loquentium, a Konrado Kokoszkiewicz conditus: www.grexlat.com et www.alcuinus.net/GLL/
LatinChat, grex virtualis ad latine interretialiter conversandum: groups.yahoo.com/group/LatinChat-L
Circulus Latinus Portus Alacris: groups.yahoo.com/group/circulus-latinus
Rostra Nova: www.bingo-ev.de/~rw937/rostra

b) reales
Societas Circulorum Latinorum sedem habet Londinii: augustinus.eresmas.net/scl
Circulus Latinus Matritensis: augustinus.eresmas.net
Circulus Latinus Barcinonensis: circulus.albinus.org/circulus.htm
Circulus Latinus Gerundensis: girona.latinitatis.com
Circulus Latinus Caesaraugustanus: zaragoza.latinitatis.com
Circulus Latinus Gaditanus: gades.latinitatis.com
Circulus Latinus Safrensis: www.alcuinus.net/zafra
Circulus Latinus Lutetiensis: membres.lycos.fr/lutetiensis
Circulus Latinus Perpinianensis: perpignan.latinitatis.com
Circulus Latinus Londiniensis: members.lycos.co.uk/avitus2002/CLL.html
Sodalitas Latina Mediolanensis: www.filologico.it/sodalitas.htm
Circulus Latinus Bononiensis: www.oocities.org/sodalitaslatina
Circulus Latinus Panormitanus: www.cirlapa.org
Circulus Latinus Bruxellensis, seu Amici Melissae: membres.lycos.fr/melissalatina
Circulus Latinus Vindobonensis: scribatis ad joe@grg21.ac.at
Circulus Latinus Zagrabiensis: membres.lycos.fr/latinitas/zagreb/index.htm
Circulus Latinus Varsoviensis: albinus.chez.tiscali.fr/varsovia
Circulus Latinus Seattlensis: ttt.boreoccidentales.org
Circulus Latinus Bogotensis: bogota.latinitatis.com
Circulus Latinus Portus Alacris: www.oocities.org/circuluslatinus
Circulus Latinus Bonaerensis: http://buenos-aires.latinitatis.com/
Sodalitas Ludis Latinis Faciundis: www.klassphil.uni-muenchen.de/%7estroh/sodalitas.html
Societas Latina Lexintoniensis: www.uky.edu/ArtsSciences/Classics/latcolloq.html
The Later Latin Society of Tasmania: www.informalmusic.com/latinsoc
S.A.L.V.I. (Septentrionale Americanum Latinitatis Vivae Institutum): www.latin.org
L.V.P.A.(Latinitatis Vivae Provehendae Associatio): members.surfeu.de/ipg
Progetto Latino Vivo: www.pamparato.com/ima/latino/latino.html
Centrum Latinitatis Europaeum: www.centrumlatinitatis.org

Schola:

Litterae:

Lingua:

Instituta:

Cultus romanus:

Paginae personales:

Res nova!

Scribatis!

© Massimiliano Distaso 2002