
KIBRIS TURK KARIKATUR SANATININ KISA BIR OZETI ... 
KIBRIS TURK MIZAH KULTURU UZERINE..
Kibris Turk Toplumunda once "Sozlu Mizah" vardi...
Saz asiklarinin ve halk sairlerinin soyledigi "Mizahi Siir" ler
(Taslama),gölge oyunu ustalarinin "Karagoz- Hacivat v.b" tiplemeleri,
ortaoyunu
"Meddah"larinin hiciv ve nukte dolu oykuleri Kibris Turk Mizahı'nın
ilk
orneklerini olusturmaktadir. Kibrıs Turk Mizahi'nin kokeninde -agirlikli
olarak- Osmanli mizah anlayisi vardir. Bunun nedeni, Kibris adasinin
uzun
yillar Osmanli Imparatorlugu'nun egemenliginde kalmasıdır
(1571-1878).
Anadolu'nun çeşitli yorelerinden Kibris 'a gonderilen nufus,
gelenek ve
goreneklerinin yaninda, sosyal yasamlarinin vazgecilmez unsuru olan
mizah
kulturlerini de birlikte getirmislerdir...
Kibris Turk Toplumunda onemli bir yere sahip olan mizah kulturu, sosyal
bir
eglence aracı olarak (Golge Oyunu, Kukla, Ortaoyunu) yansitilmanin
yanisıra,
Kibris Turk Sozlu Halk Edebiyatı'nın ceşitli dallariında
da (Masal , Destan ,Bilmece,Mani, Tekerleme v.b.)
kullanilagelmistir.Osmanlı Imparatorlugu'nun baslangicindan (1571), Kibris adasinin
Ingiliz
Krallıgı yonetimine geçtigi tarihe dek (1878), Kibris Turk
Mizahi sozlu
olarak yansitilmistir. Bunun nedeni, Osmanli yonetimindeki Kibris'ta,
bagimsiz matbaaciligin olmamasi nedeniyle, herhangi bir gazete ve
derginin
yayimlanmamasidır. Bagımsız matbaaciligin gelismesiyle
birlikte, Kibrisli
Turk ve Rum Toplumlari kendi gazetelerini yayimlamaya baslarlar. Kibrisli
Türklerin yayımladığı ilk gazete olan "Saadet"
(1889-?)in ardindan birkac
yil sonra bircok gazete yayin hayatina girer. Kibrisli Turklerin
ilk mizah
gazetesi olan "Kokonoz" (1896 - 1910)'un yayimlanmasiyla, Kibris
Turk Mizahinda
"Yazili Mizah" donemi baslar. "Davul" mizah gazetesi
(1920-1923)'nin
yayimyla birlikte Kibris Turk Karikatur Sanati da filiz
vermeye baslar.

KIBRIS TURK BASININDA ILK KARIKATURCU:
AHMET RIFAT EFENDI...
Kibris Turk Karikatur Sanati'nin ilk ornekleri "Davul" mizah
gazetesinde gorulur. Bu karikaturlerin sahibi, Kibris Turk Basini'nda "Kliseci
Rifat"olarak bilinen Ahmet Rifat Efendi (1892-1975)' dir... "Davul"
mizah
gazetesinde yayimlanan karikaturlerin birçogu, Turkiye Cumhuriyeti'ni
kuran
Mustafa Kemal Ataturk ve Turk Kurtulus Savasi (1919-1922)
uzerinedir. Ahmet
Rifat Efendi'nin cizdigi karikaturlerde, Anadolu'ya saldiran Emperyalist
devletler elestirilmekte, Mustafa Kemal'le birlikte bagimsizlik
mucadelesi
veren Kuvay-i Milliye ve Anadolu insani yuceltilmektedir. Ahmet
Rifat Efendi, ilk Kibrisli Turk karikaturcusu olmanin yanisira ; Kibris Turk
Basini'nda Osmanlica harflerle karikaturlerini yayimlayan ilk ve son
kisidir
ayni zamanda . Ahmet Rifat Efendi, "Davul" mizah gazetesinin
yanisira "Ses"(1935-1938) gazetesinde de karikaturler çizer...

KIBRIS TURK KARIKATUR SANATI'NDA
"YAZILI KARIKATUR" DONEMI...
Arastirmacilar, 1940'li yillarin son donemine kadar, Ahmet Rifat
Efendi disinda, Kibris Tusk Toplumunda başka bir karikaturcunun olmadigini
belirtirler. 1940 ve 1950'li yilları arasinda, Kibris Turk Basiniı'nda
uc
onemli karikaturcunun cizgilerini goruruz: Ismet Vehit Guney, Sevki
Cankaya
ve Ramiz Gokce. Uçu de donemlerinin en etkili cizerleridir. Bu
donemlerde
"Yazili Karikatur" anlayisi etkindir. Cizilen karikatürler
resim agirliklidir. Anlatılmak istenilen konu ve espri, cizgiyle degil,karikaturun
altindaki yaziyla vurgulanmaktadir. Kibris Turk Toplumunda, daha
cok ressamligiyla taninan Ismet Vehit Guney, donemin en etkili gazetesi
olan
" Istiklal" (1949-1953) ve "Koylu" (1954-1955)' de karikaturlerini
yayimlar. Sevki Cankaya'nin karikaturleri, Kibris Turk Basini'ndan çok
Turkiye' dek
gazetelerde yer almaktaydi. Karikatur sanatina, ogrenim gordugu "Magusa
Namik Kemal Lisesi"ndeki "Duvar Gazetesi" ile baslayan
Ramiz Gokce, 1956
yilinda "Cizgi" ismini verdigi ilk kisisel karikatur albümünü
yayımlayarak
bu calismalarini yogunlastirir. Arastirmacilar, "Cizgi"
karikatur albumunun,
Kibris Turk Karikatur Sanati'nıi ilk albumu oldugunu belirtirler.
Ramiz
Gokce bu donemlerde "Halkin Sesi" (1942-), "Bozkurt"
(1951-1991) "Time Of
Cyprus" (1955-?..) ve "Cyprus Mail" (1945-) isimli
gazetelerde de
karikaturlerini yayimlar. 1940'li yillarin sonlarında, sayfalarinda
cok az
karikature yer veren "Zirilti" (1947-1948) mizah dergisi
yayimlanir.
"Zirilti" mizah dergisinde, karikaturden çok mizahi makale ve
siirler yer
almaktaydi . Bu dergide yer alan eserlerin bir cogunun takma isimlerle
yayimlandigi bilinmektedir...

KIBRIS TURK KARIKATUR SANATI'NDA
"YENILESME DONEMI"...
1960 ve 1970'li yillar, Kibris Turk Karikatur Sanati' nin "Yenilesme
Donemi"dir. 1960 yıilari oncesinde yayimlanan "Yazili
Karikatur" anlayısı,yerini, daha az yazıila yansitilan karikatur turune birakir.
Cizilen
karikatUrlerde anlatilmak istenilen konu ve espri, yazi ve cizgiyle
butunleserek vurgulanmaktadir. 1960'li yillarda, Ramiz Gökce "Karga"(1964-
1965) mizah dergisi'nde; Tarik Arsal ve Aziz Amerikali isimli cizerler
ise "Amcabey" (1965-1966) mizah dergisinde karikaturlerini
yayimlarlar.1970'li yillarda, Guner Pir "Halkın Sesi","Zaman
"(1973- 1979); Erdogan
Baybars "Savas" (1968-1973), "Bozkurt", "Halkın
Sesi"; Erten Kasımoglu"Halkın Sesi", "Kurtulus" (1978-1984), "Oncu"
(1981-1981), "Yeni Devir"(1978-1979); Serhan Gazioglu "Yeni Duzen" (1975-), "Halkın
Sesi"; Necmi
Astam "Olay" (1978-1985), "Halkın Sesi" isimli
gazete ve dergilerde
karikaturlerini yayimlarlar... Bu donemlerin cizerleri, Kibris Turk
Karikatur Sanati'nda "Yenilesme Donemi"ni baslatmanin yanisıra,
"Yazisiz
Karikatur" (Cizgiyle Mizah) anlayısinin da ilk orneklerini
verirler...

KIBRIS TURK KARIKATUR SANATI'NDA
"EVRENSELLESME DONEMI"...
1980'li yillar, Kibris Turk Karikatur Sanati'nda onemli bir donemin
baslangicidir. 1970'li yillarda filizlenen "Yazisiz Karikatur"
(Cizgiyle Mizah) anlayisi, karikaturcu Musa Kayra'nin onculuguyle, yerel boyuttan
evrensel boyuta tasinir. Bu yillarda, yerel basinin yanisira, ozellikle
uluslararasi alanda etkinlik gosterip, basarı saglayan bircok yeni
karikaturcunun imzalarina rastlanir : Musa Kayra, Huseyin Cakmak, Alper
Susuzlu, Mustafa Tozaki, Mehmet Ulubatli, Cemal Tunceri, Bertan Soyer ve
Arif Albayrak... Bu donemlerde cizilen karikaturlerde , yerel ve evrensel
sorunlar-olaylar, agırlıklı olarak,
cçizgisel yorumla
yansitiliır. Anlatılmak
istenilen konu ve espri, cesitli sembol ve simgelerle belirtilir. Bu
yontemle cizilen karikaturler, dunyanın bircok ulkesindeki farkli
uluslarin
ortak sorunlarini yansitan ve anlasilir kilan gorsel bir dil gorevini
ustlenmektedir... Bu anlayisin uygulayicisi bircok Kibrisli Turk
Karikaturcu, dunyanın cesitli ulkelerinde duzenlenen uluslararasi
karikatur
etkinliklerinde onemli oduller kazanmıslardir. 1980 ve 1990'li
yillarda,uluslararasi karikatur etkinliklerinden cok, Kibris Turk Basini'nda
karikaturlerine rastlanan cizerler sunlardir: Serhan Gazioglu, Necmi
Astam,Mustafa Azizoglu, Erdogan Baybars, Ramiz Gokce, Utku Karsu, Zuhal
Denizci,
Aziz Yavuzdogan, Kemal Bozkurt, Ergin Asyalı, Ergun Soforogulları...

|
KIBRIS TURK KARIKATURCULERININ
"ORGUTLENME DONEMI"..
 |
Kibris'li
Turk Karikaturculer, 1986 yilina gelininceye dek, bireysel bir sekilde etkinlik
gostermislerdir... Arastirmacilar, cok kucuk bir cografya
uzerinde yasamalarına ve aynı donemlerde karikatur cizmelerine ragmen,birçok
karikaturcunun, biribirlerinin varligindan habersiz olduklarini
belirtirler... Kibris'li Turk Karikaturculer, Kibris Turk Karikaturculer
Dernegi'nin kurulmasndan onceki tarihlerde, cizdikleri karikaturleri gazete
ve dergiler araciligiyla kamuoyuna iletiyorlardi... Kibris Turk Karikatur Sanati, 1970'li yillarin sonlarina dogru, salon ve sokak sergilerinin
yanisira cesitli yayinlar araciligiyla da kamuoyuna iletilmeye baslandi. Ne
var ki, bircok karikaturcu mesleki haklarindan ve sanatsal isbirliginden
yoksundu. Bunları saglayacak bir orgute gereksinim vardi. Bu nedenle, 25
Ocak 1986 tarihinde Serhan Gazioglu, Alper Susuzlu, Huseyin Cakmak, Mehmet
Ulubatli, Musa Kayra ve Cemal Tunceri isimli cizerler Kibris Turk Karikaturculer Dernegi'ni kurarlar...
 |
AVRUPA
KARIKATURCULER FEDERASYONU (FECO)
VE KIBRIS TEMSILCILIGI (FECO-CYPRUS)...1988 yilinda, Avrupa Karikaturcu Orgutleri Federasyonu (FECO) uyeligine
kabul edilen Kibris Turk Karikaturculer Dernegi, uluslararası orgut kimligi
kazanarak FECO-CYPRUS adi altinda farkli bir orgutlenmeye girmistir. FECO
uyeligi nedeniyle, FECO Genel Başkan Yardimciligina Huseyin Cakmak; FECO
Genel Sekreter Yardimciligina ise Musa Kayra atanmislardir... |

KIBRIS TURK BASININDA YAYIMLANAN KARIKATUR-MIZAH DERGISI VE GAZETELERI...
Kibris
Turk Basini'nda bugune kadar 7 tane mizah dergisi yayimlanmistir:
Kokonoz (1896-1810), Akbaba (1897-1898), Davul (1920-1923), Zırıltı
(1947-1948), Karga (1964-1965), Amcabey (1965-1966), Akrep (1988-), Lololo
(1993-) Cirkef (1999-)...
KIBRIS TURK BASININDA KARIKATUR CIZENLER...
Huseyin
CAKMAK
Musa
KAYRA Kibris'li
Turklerin ilk gazetesi olan "Saadet"in yayimlanmasindan gunumuze,Kibris Turk Basini'ndaki cesitli gazete ve dergilerde -hatiri sayilacak
miktarda karikaturu yayimlanan- 26 cizerin ismine rastlanmistir. Bu
cizerlerin bazisi uzun soluklu olup gunumuzde de karikaturlerini yayimlarken; bircogu kisa omurlu olup inzivaya cekilmislerdir... Kibris Turk
Basini'nda -saptayabildigimiz kadariyla- karikaturleri yer alan cizerler ve
karikaturlerin yayimlandigi gazete ve dergiler söyle: Ahmet Rifat Efendi
(Davul, Ses), Ismet V. Guney (Istiklal, Koylu), Sevki Cankaya (Halkın
Sesi,Bozkurt, Hursoz), Ramiz Gokce (Halkın Sesi, Bozkurt, Times Of Cyprus,
Cyprus
Mail, Kurtulus, Akrep, Olay, Kibris Postası, Ortam), Aziz Amerikali (Amcabey), Tarik Arsal (Amcabey), M.Serhan Gazioglu (Yeni Duzen, Halkin
Sesi, Yeni Cag, Hekimce, Akrep, Cigir, Mimarca), Güner Pir (Halkın
Sesi,Zaman, Kibris Postasi), Erdogan Baybars (Savas, Bozkurt, Halkın Sesi,
Kibris Postasi, Yenigün, Akrep, Kibrisli, Lololo), Erten Kasimoglu (Halkın Sesi,
Yeni Devir, Oncu, Kurtulus), Musa Kayra (Yeni Duzen, Halkın Sesi, Söz,Kurtulus, Kibris Postasi, Akrep, Ortam, Olay, Kibris Sanat), Necmi Astam
(Olay, Halkin Sesi, Kibris Postasi, Buket, Bozkurt), Huseyin Cakmak (Yeni Duzen,
Bozkurt, Ortam,Genclik, Ozgurluk , Soz, Kibris Postasi, Akrep, Nokta
Kibris, Lololo, Yesilada, Vatan, Kibrislı), Alper Susuzlu (Yeni Duzen,Kibris Postasi, Akrep, Kibris, Lololo, Vatan, Demokrat), Mustafa C. Azizoglu
(Yeni Duzen, Genclik), Zuhal Denizci (Yeni Duzen, Ortam), Utku Karsu (Soz,Kurtulus, Ortam, Halkın Sesi, Buket, Akrep, Cag-Ses, Kibris, Sosyalist
Gozlem), Mehmet Ulubatlı (Yeni Duzen, Akrep, Ogretmen), Mustafa Tozakı
(Yeni Duzen, Ortam, Akrep, Rekortmen, Vatan, Kibris), Cemal Tunceri (Kibris
Postasi, Bozkurt,
Akrep, Lololo, Kibris, CagSes), Arif Albayrak (Ortam,Yeni Duzen, Kibris, Akrep, Lololo, Hekimce), Bertan Soyer (Yeni Duzen,
Akrep), Aziz Yavuzdogan (Kibris, Ortam), Kemal Bozkurt (Bozkurt, Kibris,Halkin Sesi), Ergin Asyaiı (Birlik), Ergun Soforoglu (Ortam)...

KIBRIS TURK BASINI'NDA YARGILANAN KARIKATURCULER...
Kibris Turk Basini'nda, -saptayabildigimiz kadariyla- cizdikleri
karikaturlerden dolayi yargilanan veya sorusurmaya ugrayan iki
karikaturcunun ismine rastlariz: Erten Kasimoglu ve Huseyin Cakmak...
Karikaturcu Erten Kasimoglu, 22 Haziran 1976 tarihli "Halkin Sesi"gazetesinde cizdiği "Iktidar Koltugu" alt yazili bir karikaturu
nedeniyle,donemin "Kibris Turk Federe Devleti" (1976-1983) Savciligi tarafindan
sorusturmaya tutulur. Erten Kasımoglu, sorusturma olayını söyle
anlatır: "Karikaturu cizdigim donem, Denktas'in genel baskanligini yaptigi UBP
iktidarı donemiydi. Bu tarihlerde, Ganimet olaylari toplumun gundemindeydi.Cizdigi karikaturde, Rumlardan Ganimet kalan mallarin uzerinde Denktaş'i
otururken yansitmiş, altina da "iktidar Koltuğu" alt başligini
yazmistim.Karikatur, Kibris Turk Toplumunun yanisira, Kibris Rum Basini'nda da cok
ilgi görüp gundem olusturunca, bu olaylardan gocunan bazi egemen cevreler,sanatci
hakkinda soruşturma aciılmasini saglamislardir. Donemin "Halkın
Sesi" gazetesi
yoneticileriyle birlikte, savciliga cagirilip ifade verirler. Bizleri, dönemin
muhalif politikacı ve Avukatlarından Fuat Veziroğlu savunuyordu.
Çizilen
karikatürde, Savcılığın üzerinde durduğu en önemli
nokta, Denktas'ın şahsı
ve ganimet konusu degil, karikatürdeki para kasalarından taşan Kıbrıs
Lirası, Dolar ve Ingiliz Sterlinleriydi. Savcılık, bu
konudaki suçlama veya
iddianın nedenini öğrenmek istiyordu. Savcı: "Neden Türk
Lirası değil de,
yabancı paralar çizildi" diye sordu. Yanıtımız ise:
"Çünkü piyasada Turk
Lirası gibi yabancı para da geçerlidir" şeklindeydi. Olay,
davaya
donusturulmeden sorusturmayla kapatıldı. "Iktidar
Koltugu" alt yazılı
karikatur, o günlerde, Kibris Turk Toplumunda en çok konuşulan
konulardan
biri olmustu"...Cizdiği karikatür nedeniyle yargılanan diğer bir karikaturcu
ise Huseyin Cakmak'tır. 7 Mart 1987 tarihli "Ortam" gazetesinde cizdigi
bir karikatur nedeniyle, Huseyin Cakmak'a ve karikaturu yayimlayan "Ortam" gazetesi
yoneticilerine, donemin Başbakani Dervis Eroglu tarafindan 50 Milyonu askin
tazminat davasi acilir. Huüseyin Cakmak, Basbakan Dervis Eroglu'nun, "T.C
ile
Birlikte Yuruyecegiz" seklindeki demeci uzerine cizdgği karikaturde,
Eroglu
ile donemin T.C Basbakani Turgut Ozal'i "Efendi-Köle" şeklinde
yansitmişti.Basbakan Dervis Eroglu, cizilen karikaturun, kendisini kopek seklinde
yansitiyor iddiasıyla dava acmisti. 1988 yilinda acilan dava, Lefkosa Kaza
Mahkemesi tarafindan,
1992 yilina dek cesitli nedenlerle gorusulmeyerek
ertelenir. 16 Aralik 1992 tarihinde durusmasina baslanan dava, 22 Ocak 1996
tarihine dek goruşulur ve yargiclarin "Karar" verilebilmesi amaciyla
suresiz
bir tarihe ertelenir. Karikatur davasida, Basbakan Dervis Eroglu'nu
Avukat
Fuat Veziroglu, Huseyin Cakmak ile "Ortam" gazetesi yoneticilerini
Avukat Erdem
Algun savunmaktaydi... 6 Mayıs 1994 tarihinde "Karar" icin
toplanan
mahkemenin birinci yargici olan Seyit Bensen, cizilen karikatürde, Basbakan
Dervis Eroglu'nun hayvan seklinde yansitilip hakaret edildigi, bu nedenle
karikaturcu Huseyin Cakmak ile "Ortam" gazetesi yazi isleri
sorumlusunun 200' er milyon TL kişisel para cezası ödemeleri gerektiğine karar
verir.
Davanin ikinci yargici olan Huseyin Besimoglu ise, sözkonusu karikaturde,iddia edildigi gibi, tazminat odenmesini gerektirecek herhangi bir suc ve
hakaret unsuru bulunmadigina karar verir... Iki farkli karar nedeniyle,karikatur davasi "Red ve Iptal" edilir... 7 yıla yakin
bir süre
devam eden
karikatur davasina bircok uluslararasi orgutler tepki gostermisler, Huseyin
Cakmak'a dayanisma belirtmislerdi...

KIBRISLI TURK KARIKATURCULERINIİN ULUSLARARASI ETKINLIKLERDE KAZANDIGI
ODULLER...
Kibris'li Turk Karikatur Sanatcilari, 1970'li yillardan itibaren uluslararasi
karikatur etkinliklerine yonelirler... Bu yonelisin birtakım nedenleri
vardir: Dunya karikaturunu daha da yakindan tanimak, farkli ulkelerdeki
cizerlerle iletisim kurmak, Kibris Turk Karikaturu'nun dis dunyadaki yerini
saptamak... Kuskusuz en onemli neden, Kibris Turk Basini'nin, Kibrıs Turk
Toplumu'ndaki siyasi partilerin hegemonyasinda bulunmasidir. Kibris Turk
Toplumunda yayimlanan bircok gazete ve dergi, siyasi partilerin bultenleri
durumundadir... Bu anlayisla yayimlanan gazete ve dergilerde, yazarlik ve
karikaturculuk, "sanat ve emek" degeri tasimamakta, ragbet
gormemektedir.Gazete ve dergiler, militan anlayıslarla hazirlanmakta ve sadece siyasi
partilerin goruşlerini yansitmaktadirlar. Farkli bir goruse tahammül
yoktur.Telif hakki veya emegin karsiligi diye birsey de sozkonusu olamaz. Okur
sayisini arttirabilme kaygusu da onemli degildir. En onemli sey, parti
yoneticilerinin demeclerinin yer almasidir. Bu nedenlerle, basindan dislanan
karikaturculer, uluslararası etkinliklere yonelmek zorunda kalmislardir...Kibris'li Turk Karikaturculer katildiklari uluslararasi karikatur
etkinliklerinden -mesleki itibar saglamanin yaninda- bugune dek 200'u askin
oduller kazanmislardir. 

|
KIBRIS'LI
TURK KARIKATURCULERININ VE KIBRIS TURK KARIKATURCULER DERNEGI'NIN
YAYIMLADIGI KARIKATUR ALBUMLERI..
Huseyin
CAKMAK

|

|

"Cizgi", Ramiz Gökce (1955)., "Cızzzgıcıklar",
Musa Kayra (1983)., "Taslar",Necmi Astam (1984)., "Afrodit Adasindan Cizgiler", Alper Susuzlu
(1992).,
"Ali Baba'nin Ciftligi", Utku Karsu (1992)., "Cevre Karikatur
Albumu",KTMMOB-KTKD (1994)., "Turhan Selçuk-Insan Hakları Karikatur Sergisi
Albumu",
KTKD Yayinlari (1994)., "Isirgan Otu", Cemal Tunceri (1996).,
"10.Yil
Albumu", KTKD Yayinlari (1996)., "Kutlu Adali-Faili Meçhul Karikaturi
Yarismasi Albumu", Adam Yayinlaiı (1996)., "Mizahi Çizgiler ve Oykuler
Albumu", KTKD-IKY (1996), Cypriot Cartoon Exhibition Album", "Ihsan
Ali
Foundation Publication", (1996)., "Ilaç Karikatur Yarışması
Albumu",KTTB-KTKD Yayinlari, (1997)., 1995-Ulusal Altin Muflon Karikatur Yarismasi
Albumu", KTKD Yayinlari, (1997) "Tan Oral Karikatur Sergisi Albumu",
KK-MEKB
Yayinlari (1998) "YDU 1. Geleneksel Karikatur Yarismasi Album "
, YDU Yayinlari (1998), "Kibris Turk Karikatur Sanatinin Kisa Bir
Tarihcesi"Huseyin Cakmak, KK-MEKB Yayinlari (1999)... Huseyin Cakmak 
KIBRIS'TAKI
KARIKATURCU KURULUSLARI VE ADRESLERI TURKISH
CYPRIOT CARTOONIST ORGANISATIONS CONTACT&ADRESSES KIBRIS
TURK KARIKATURCULER DERNEGI TURKISH CYPRIOT CARTOONISTS ASSOCIATION
P.K.87
LEFKOSA-KIBRIS ( VIA TURKEY) TEL&FAX:+(392)22
86 592
cakmak@north-cyprus.net  AVRUPA
KARIKATURCU ORGUTLERI FEDERASYONU (FECO) KIBRIS TEMSILCILIGI (FECO
-CYPRUS)- FEDERATION
OF EUROPEAN CARTOONISTS ORGANISATIONS(FECO)CYPRUS PEPRESENTATIVE(FECO -CYPRUS) P.K.643
LEFKOSA-KIBRIS(VIA TURKEY) TEL&FAX:+(392)22
86 592 ULUSLARARASI
ALTIN MUFLON KARIKATUR FESTIVALI-INTERNATIONAL
GOLDEN MOUFLON CARTOON FESTIVAL P.K.87
LEFKOSA-KIBRIS(VIA TURKEY) TEL&FAX:+(392)22
86 592 AKREP
KARIKATUR GAZETESI VE KARIKATUR YAYINLARI MERKEZI-AKREP
CARTOON MAGAZINE AND CARTOON PUBLICATION CENTER P.K.643
LEFKOSA-KIBRIS(VIA TURKEY) TEL&FAX:+(392)22
86 597 |
|
A
SHORT SUMMARY OF TURKISH CYPRIOT CARTOONS
ON TURKISH CYPRIOT HUMOR...
First of all, there was "Oral Humor" in the Turkish Cypriot
Community...Humorous Poems (Satires) recited by bards and folk poets, shadow-theater
characters like " Karagoz - Hacivat", public story tellers'
stories containing
satire and wisecrack are considered the first examples of Turkish Cypriot
Humor...Turkish Cypriot Humor is-heavily based on Ottoman humor due to the fact
that
the Island of Cyprus was under the control of the Ottoman Empire for many
years (1571-1878). The people who were sent from different regions of
Anatolia not only brought their traditions and customs but also brought
their culture along with them.
Humor which plays an important part in the Cypriot Turkish Community has
not
only been reflected as a social entertainment mediator (shadow plays,
puppet
shows) with thetrical characteristics but also has been used in the
various
branches (story, epic, riddle, ballad, tongue-twister) of Turkish Cypriot
Oral Folk literature...
Turkish Cypriot Humor was passed over orally from the beginning of the
Ottoman Empire (1571) till the date when the Island's control was handed
to
the British Empire (1878). The reason for that is during the reign of the
Ottoman Empire there weren't any independent printing facilities in
Cyprus;
to allow newspapers and magazines to be published...
With the development of independent printing, Turkish Cypriot and Greek
Communities atarted to publish their own newspapers. "Saadet"
(1889-?) was
the first newspaper published by the Turkish Cypriots to be followed by
various newspapers.
In Turkish Cypriot Humor "The period of humor with caption"
started with the
first humor newspaper "Kokonoz" (1896-1910)
The Turkish Cypriot cartoon as an art starts with "Davul".

THE FIRST CARTOONIST IN TURKISH CYPRIOT PRESS: AHMET RIFAT
EFENDI...
The first models of the Turkish Cypriot Cartoon as an art are seen in
"Davul" a humor newspaper. Ahmet Rifat Efendi (1892-1975) known
as "Klieci
Rifat" in Cypriot Turkish Press in the creator of these cartoons.
Most of
the cartoons published in "Davul" humor newspaper are related to
the War of
Independence and M. Kemal Atatürk, the founder of the Turkish Republic.
In
the cartoons of Ahmet R. Efendi imperialist states attacking Anatolia are
criticized; on the other hand, National Forces and Anatolian people
fighting
for independence under Mustafa Kemal Ataturk are praised. Besides being
the
first Turkish Cypriot cartoonist, Ahmet Rifat Efendi is the first and the
last person to publish his cartoons using the Ottoman Turkish script.
Ahmet
Rifat Efendi drew cartoons not only for "Ses" newspaper
(1935-1938) but for
"Davul" humor newspaper as well...

"CARTOONS WITH CAPTION" THE PERIOD IN THE TURKISH CYPRIOT
CARTOON...
Researches state that there was no other cartoonist but Ahmet Rifat Efendi
in the Cyprus Turkish Community until late 1940's. Between the years 1940
and 1950 the drawings of three important cartoonist appear in the Cypriot
Turkish Press: İsmet Vehit Guney, Sevki Cankaya and Ramiz
Gökçe...
All of them are the most influential cartoonists of that period. In those
days the trend of "cartoons wit captions" is effective. The cartoons are
more like pictures. The mesage of the content and spirit is emphasized in
the caption. In the Cypriot Turkish Community, Ismet Guney,mostly
knows as
an artist published his cartoons in"İstiklal" (1949-1953)
and "Koylu"(1954-1955), the most influential newspapers of that period. The cartoons
of
Şevki Çankaya were mostly seen in the newspapers in Turkey rather
than
Turkish Cypriot Press...
Ramiz Gokce first began to draw cartoons in "Duvar Gazetesi"
in 1956 when he
was studying at "Magusa Namık Kemal High School". He
intensified his
activities and published his works in a book form called "Çizgi."
It was the
first cartoon publication in Cypriot Turkish Cartoon. Ramiz Gökçe
published
his works in "Halkın Sesi" (1942), "Bozkurt"
(1951- 1991), "Time of Cyprus"
(1955) and "Cyprus Mail" (1945)...
Toward the end of the 1940's the humor magazine "Zırıltı"
(1947-1948) was
published, but this magazine didn't allow much space to cartoon. It
published humorous articles and poems rather than cartoons. It is also
known
that most of the works in "Zırıltı" had been
published under false names...

PERIOD OF REFORMATION OF TURKISH CYPRIOT CARTOON
The years between 1960 and 1970 were classified as the
"Reformation" period
of the Turkish Cypriot cartoon. "Caption cartoon" which was
published before
1960's was replaced by less verbal forms of cartoon. The subject and humor
content in cartoons were completed with verbal forms and lines. In the
1960's Ramiz Gökçe published his works in "Karga" (Crow) a
humor magazine
(1964-1965); then the cartoonists Tarık Arsal and Aziz Amerikalı
also
published their works in a humor magazine called "Amcabey"
(1965-1966)...In the 1970's cartoonists also continued to publish their works in various
magazines and newspapers: Güner Pir; "Halkın Sesi", "Zaman"
(1973-1979),Erdogan Baybars; "Savas", "Bozkurt" and
"Halkın Sesi" (1968-1973), Erten
Kasımoğlu; "Halkın Sesi, "Kurtulus"
(1978-1984) "Oncu" (1981-1981) and "Yeni
Devir" (1978-1979), Serhan Gazioglu; "Yeni Duzen" and
"Halkın Sesi", Necmi Astam; "Olay" (1978-1985) and "Halkın
Sesi"...
The cartoonists of this
period were not only responsible for the reformation but also the
production
of the first no-caption cartoon...
THE PERIOD OF "UNIVERSALITY" IN TURKISH CYPRIOT CARTOON
1980's is the beginning of an important period in Turkish Cypriot Cartoon.The soncept of "no-caption cartoon" which started in the 1970's
started
gaining universal dimensions under the leadership of cartoonist Musa
Kayra.In these years we come across cartoonist who have been active and
successful
not only in local but also in international press: Musa Kayra, Huseyin Cakmak, Alper Susuzlu, Mustafa Tozakı, Mehmet Ulubatlı, Cemal
Tunceri,
Bertan Soyer and Arif Albayrak...The cartoons of this period reflect the local and universal problems and
happenings using 'lines'. Different symbols were used to express the
subject
and humor underlying it. The cartoons drawn in this style act as a visual
language which reflect and explain the common local and universal problems
of many a country. Turkish Cypriot Cartoonist who practides this art from
were awarded many prizes in many different countries. In the 1980's and
1990's the cartoonist whose works appeared more in the Turkish Cypriot
press
rather than in international publications were; Serhan Gazioglu, Necmi
Astam, Mustafa Azizoglu, Erdogan Baybars, Ramiz Gokce, Utku Karsu, Zuhal
Denizci, Aziz Yavuzdogan, Kemal Bozkurt, Ergin Asyalı, Ergun Soforogulları...

THE PERIOD OF ORGANIZATION OF THE TURKISH CYPRIOT CARTOONIST 
Turkish Cypriot Cartoonist, up to the year 1986, acted and showed up as
inviduals. Although they were contemporary and lived in a very small
country, they were unaware of each other's existence. Before the
foundation
of the Association of the Turkish Cypriot Cartoonist, the local cartoonist
could only convey messages to the public via newspapers and magazines...
Turkish Cypriot Cartoon Art started toward the end of the 1970's in street
and hall exhibitions along with the help of various publishers. However, a
lot of cartoonists were deprived of their professional rights and
had no
artistic collaboration...
To maintain these rights an organization was neccessary. The Turkish
Cypriot
Cartoonists Association was founded in January 25, 1986 by a group
consisting of M. Serhan Gazioğlu, Alper Susuzlu, Huseyin Cakmak,
Mehmet
Ulubatlı, Musa Kayra and Cemal Tunceri. The aims in establishing this
organization was explained as stated below:
1) Turkish Cypriot Cartoonists Association will proceed activities
universally without parting of the ways in Religion, Language, race and
nationality; and will observe the rules and traditions of the world
cartoon
organizations...
2) The association will organize the Turkish Cypriot Cartoonist performing
activities individually rather than collectively; and will protect the
Cartoonists rights along with their copyrights...
3) The association will help to educate and improve the professional
standards of the cartoonist in Cyprus...
4) The association will promote activities both at home and abroad to
introduce Cypriot and world cartoon by procuring documents on their
historical background. It will also establish an "International
Museum of
Humor and Cartoon"...
5) To introduce Cypriot and world cartoon the association will help open
solo and joint exhibitions, will have symposiums and help publish
promotional documents.Since its establishment Turkish Cypriot Cartoonists Association despite
many cultural- political barriers, pressures and restrictions, has realized
activities over 100 both within the country and abroad, and also
cooperated
with nearly 800 professional and cultural organizations in over 90
countries. The first executibe committee and the members of the present
executive committee are as follows:Members of the temporary executive committee (1986-1987):Hüseyin Çakmak (President), Alper Susuzlu (General Secretary), Cemal
Tunceri
(Auditor), Serhan Gazioğlu (Member), Mehmet Ulubatlı (Member)...Current Members of the executive
committe: (1987-1990)Hüseyin Çakmak (President), Alper Susuzlu (General Secretary), Serhan
Gazioğlu (Auditor), Musa kayra (Member), Mustafa Tozakı
(Member)...Current Members of the executive committe: (1990-1993)Hüseyin Çakmak (President), Musa Kayra (General Secretary), Bertan Soyer
(Financial Secretary), Ramiz Gökçe (Member), Mehmet Ulubatlı
(Member)...Current Members of the executive committe: (1993-)
Hüseyin Çakmak (President), Musa Kayra (General Secretary), Mehmet
Ulubatlı
(Administrative Secretary), Ulus Irkad (Secretary of Foreign Affairs),Bertan Soyer (Member), Mustafa Tozakı (Mermber)...


|
THE FEDERATION OF THE EUROPEAN CARTOONISTS ORGANIZATION (FECO) AND CYPRUS
REPRESENTATIVE FECO-CYPRUS

In 1988 Turkish Cypriot Cartoonists Association was accepted as a member
to
the Federation of the European Cartoonists Organization (FECO) and has won
an International identity, and indulged in a different kind of
organization
under the name of FECO-CYPRUS. Hüseyin Çakmak was appointed as
Vice-President General of FECO and Musa Kayra as Vice-Secretary General as
a
result of FECO...
FECO with its headquaters in Holland has started a rapid organization
called
the Federation of the World Cartoonists Organization accepting the
following
countries as true member states:
Australia,Belgium, Croatia, Cyprus, Czech Republic, Egypt, Germany, Great
Britain, Holland, Ireland, Israel, Japan, Macedonia, Romania, Slovakia,
Spain, Taiwan, Turkey...The countries accepted as an-hoc committee are:
Argentina, Brazil, Bulgaria, China, Cuba, Denmark, France, Hungary, India,
Italy, Peru, Poland, Portugal, Russia, Norway, Singapore, Ukraina,
Yugoslavia, United States America...There is a bi-monthly International Publication called "FECONEWS"
of the
European Cartoonists Organization "FECO" which provides many
professional
facilities to its member cartoonists and associations. The organization
also
has the rihgt to issue "International Press Card", and its
President is
Ronald Libin from Belgium. The General Secretary is Peter Neiuwendijik
from
Holland...

HUMOR MAGAZINES AND NEWSPAPERS THAT ATTACHED SIGNIFICANCE TO CARTTONS IN
TURKISH CYPRIOT PRESS
There are seven magazines and newspapers in the Turkish Cypriot Press
which
published cartoons and these are: "Kokonoz" (1896-1910)
"Akbaba"
(1897-1898), "Davul" (1920-1923) "Zırıltı"
(1947 -1948), "Karga" (1964-1968),"Amcabey" (1965 -1966), "Akrep" (1988 -), "Lololo"
(1993-)... Those not only
had humorous writings but cartoons as well. Following is a brief outlook
on
each of these magazines:DAVUL HUMOUR AND CARTOON MAGAZINE
(1920-1923)Owner-Ahmet Rifat Efendi. Director-Mehmet İhsan Uzman. 50 issues were
published. It was two pages long and was published once a week. It was the
longest surviving magazine. It was published for three years. In every
issue
there were carttons by Ahmet Rifat. The newspaper carried homorous
articles
and poems signed by pen-names. Here is how "Davul" explains its
objectives:"In Cyprus some Turkish newspapers have bben published so far but
"Davul" is
the first one with pictures. It is clear that the society is in need of
it.Publishing it is a difficult job. However it needs self-sacrifice. We are
doing our best. But we also want understanding and support from the
society.
Recently, on the island, there have been three pictured Greek humor
newspapers and they are making fun of us on every pretext. Own newspaper
will act as an "antidote" in every aspect against them"...
"ZIRILTI" HUMOUR MAGAZINE (1947-1948):
Owner: M. Kazım Bedevi (Yavuz) Altogether it had only 11 issues.
"Zırıltı"humor newspaper consisted of 6 pages and was published monthly. The
magazine , which had only a few cartoons, cpnsisted of humorous short
stories, poems and articles. Those works were generally published under
pseudo names...
"KARGA" HUMOUR MAGAZINE (1964-1965):
Owner: Ismet Kotak on behalf of Famagusta Local Radio "Canbulat"
and Cyprus
Turkish Information Office. It was published bi-monthly and had a 20 page
content. Altogether there were 30 issues. It was one of the most important
humor magazines published in the Turkish Cypriot Community. During the
periods of struggle between the Turkish and Greek Cypriots, Turkish
Cypriots
had difficulty of transportation and communication. For this reason, daily
Turkish newspapers couldn't be reached to towns and villages. Exposcd to
conditions such as those, Turkish people living in Famagusta published
"Karga" humor magazine. The magazine was published in leaflets
in very
limited numbers. Despite being a local magazine, it had a very high
circulation. Cartoons were contributions of Ramiz Gokce; and the writers
were Ismet Kotak, Eşref Nidai, Hasan Tuncer, Nazım Turanlı,
Necati Erozan,
Mehmet Niyazi, Huseyin Cemal, Yıldıray Fenercioglu, Erdogan
Muhammet,Kadriye Cemal, Zehra Ozalp, Behçet Huseyin...
"AMCABEY" HUMOUR MAGAZINE (1965-1966):
Owner: Hüseyin Kanatlı, Ersin Taşer. The 16 page magazine which
was
published once a month came to a standstill after the third issue. It is
known that the name of the magazine was inspired by "Amcabey" ,
the humor and
cartoon magazine of Turkey by the famous Turkish cartoonist Cemal Nadir.Writers who contributed to the magazine were Huseyin Kanatlı, Enver
Oztunc
while the cartoons were by Tarık Arsal, and Aziz Amerikalı. A
lot of pseudo
names were used in the humorous writings published in the magazine...
"AKREP" HUMOUR AND CARTOON MAGAZINE (1988-) Owner: Akrep
Publishing Company.
General Director: Hüseyin Çakmak; Editör: Musa Kayra. Humor magazine
"Akrep"was published about 20 years after the publication of "Amcabey"
was brought
to an end. It is in appearance and content of international standards. The
editorial policy of the newspaper is to express humor using
"lines", mainly
in cartoon forms. The newspaper was originally published monthly but due
to
some financial and technical problems started being published less
frequently. Compared with the previous humor newspapers "Akrep"
has the
biggest number of cartoonists. In addition to Turkish Cypriot cartoonists
and humor writers, the paper ( Akrep) publishes the works of cartoonists
from
different parts of the world. It is sent to different countries. It is
published in a twenty four page tabloit form. So far, it has been issued
eleven times...
The cartoonists who contributed to Akrep: Serhan Gazioglu, Musa Kayra,Mustafa Tozakı, Mehmet Ulubatlı, Erdogan Baybars, Cemal
Tunceri, Ramiz
Gokce, Alper Susuzlu, Arif Albayrak, Hüseyin Çakmak, Bertan Soyer,
Utku
Karsu. Humor Writers whose writings appeared were Hıfzı Topuz,
Turgut ceviker, Sevdakar celik, Ulus Irkad, Kutlu Adalı, Bulent Fevzioglu,
Zeki
Erkut, Mustafa Gokceoglu, Umit Inatcıı...
"LOLOLO" HUMOUR MAGAZINE (1993-1993):
(Owner: Erdoğan Baybars) which appeared in 1993 as eight pages in A4
size,stopped its publication after the third issue. In addition to local
carttonists and humor writers, it published the works of foreign
cartoonists.
CARTOONISTS IN THE TURKISH CYPRIOT PRESS:
Since the publication of "Saadet" (The first Turkish newspaper
of Cyprus) 30
cartoonists have published their works in all sorts of Turkish periodicals
and dailies. Though some of these cartoonists are still busily involved in
this profession and their carttons are still being published, some have
been
short lived and they have withdrawn into their shells. The cartoonists
whose
works were published and the names of the magazines and papers published
by
the Turkish Cypriot Press are as follows: Ahmet Rifat Efendi (Davul, Ses).Ismet V. Güney (Istiklal, Koylu),
Sevki Cankaya (Halkın
Sesi, Bozkurt,Hursoz), Ramiz Gokce ( Halkın Sesi, Bozkurt, Times Of Cyprus,
Cyprus Mail,Kurtulus, Akrep, Olay, Kıbrıs Postası, Ortam, Yeni Duzen),
Aziz Amerikalı (Amcabey), Tarik Arsal (Amcabey), M. Serhan Gazioğlu ( Yeni Düzen,
Halkın Sesi, Yeni Çag, Hekimce, Akrep, Cigir, Mimarca), Güner
Pir (Halkın Sesi,Zaman, Kibris Postası), Erdoğan Baybars (Savas,
Bozkurt, Halkin Sesi, Kıbrıs
Postası, Yenigun, Akprep, Kibrisli, Lololo, Avrupa),
Erten Kasımoglu (Halkın Sesi, Yeni Devir, Oncu, Kurtulus), Musa Kayra
(Yeni Duzen, Halkın
Sesi, Soz,Kurtulus, Kibris Postasi, Akrep, Ortam, Olay, Kıbrıs
Sanat), Necmi Astam (OLay, Halkın Sesi, Kibris Postası, Buket,
Bozkurt), Huseyin Cakmak (Yeni Duzen, Bozkurt, Ortam, Genclik, Ozgurluk, Soz, Kibris
Postasi, Akrep, Nokta
Kibris, Lololo, Yeşilada, Vatan, Kibrisli), Alper Susuzlu (Yeni Duzen,Kibris Postasi, Akrep, Kibris, Lololo, Vatan,
Demokrat), Mustafa C. Azizoglu(Yeni Düzen, Genclik), Zuhal Denizci (Yeni
Duzen, Ortam), Utku karsu (Soz,Kurtulus, Ortam, Halkın Sesi, Buket, Akrep, Çağ-Ses, Kıbrıs,
Sosyalist
Gözlem), Mehmet Ulubatlı (Yeni Düzen, Akrep, Ogretmen),
Mustafa Tozakı
Yeni Duzen, Ortam, Akrep, Rekortmen, Vatan, Kıbrıs),
Cemal Tunceri (Kibris
Postasi, Bozkurt, Akrep, Lololo, Kibris, Cag-Ses,
Yeni Düzen), Arif Albayrak (Ortam, Yeni Duzen, Kibris, Akrep, Lololo, Hekimce), Bertan
Soter (Yeni
Duzen, Akrep), Aziz Yavuzdogan (Kibris, Ortam), Kemal
Bozkurt (Bozkurt,Kibris, Halkin Sesi), Ergin Asyalı (Birlik), Ergun
Soforoglu (Halkin Sesi,Ortam)...

THE PRIZES THAT TURKISH CARTOONOSTS HAVE BEEN AWARDED INTERNATIONALLY:
As from 1970's Turkish cartoonists turned their attention to international
exhibitions so as to have acquaintance with the world of cartoon, contact
with the artists in from different countries and find a place in this
world.Of course, the most important reason for this act was the fact that
Turkish
Cypriot Press was dominated by the political parties and the majority of
the
pages in the newspapers and magazines were allocated fot the news
bulletins
of these parties. Newspapers and magazines were published with this
mentality, articles and cartoons do not carry the value of "art and
labour".Newspapers and magazines were prepared with militant views and reflect the
views of political parties only.Any different view is not tolerated. Copyright and the return for the
labour
is out of the question. They are not interested in increasing the number
of
readers. The most important thing is the appearence of the statements made
by the politicians or the party administrators in them. Therefore the
cartoonists who have been excluded from the press had to participate in
the
international activities. Turkish Cypriot cartoonists not only have
obtained
professional credit but won more than 200 awards in the international
cartoon activities that participated. Following are some of the prizes
they
were awarded:MUSA KAYRA: The International Cartoon Competition of Nasrettin Hoca,
"The
Special Award", 1980-Türkiye... ETOS Art Association International
Cartoon
Competition, "Special Award", 1993-Sweden... The International
Cartoon
Competition of "Taejon", "Special Award",
1994-95-South Korea... ETOS Art
Association Cartoon Competition, "Second Place Award",
1994-Sweden... One of
His Works Was Placed in The International Cartoon Museum in Florida,
"Diploma", 1997-USA... The Peace With Nature International
Cartoon Contest,"Special Prize", 1998-Türkiye... The Turkish Standards
Institute
International Cartoon Competition, "2nd Prize", 1998-Cyprus...ALPER SUSUZLU: Tib-Wats International Turkish Cartoonists Competition,
"First Award", 1986-Switzerland... The International "Ancona"
Cartoon
Competition, "Silver Medal", 1989-1990-1992-Italy... "The
City Council
Award" of the International World Cartoon Competition of "Skopje",
1993-Macedonia... The International Cartoon Competition of "Marostica",
"Special
Award", 1995-Italy...HÜSEYİN ÇAKMAK: The International Cartoon Competition of
"Bordighera",
The
Golden Date", 1989-Italy... "The European Council Award" of
the
International Cartoon Saloon of "Bordighera", 1989-Italy... The
International Cartoon Competition of "Humor Center",
"Bronze Medal", 1993-Russia... The International Cartoon Festival of "Harbor City",
"Silver
Medal", 1995- Australia... The International Cartoonists Against
Crime
Association, "The Year of International Cartoonist Prize",
1996-USA... One
of His Works Was Placed in The International Cartoon Museum in Florida,"Diploma", 1997-USA... 1998-International Umoristica-Marostica
Cartoon
Competition "International Marostica Prize", 1998-Italy... The
Turkish
Standards Institute International Cartoon Competition, "3rd
Prize",
1998-Cyprus...MUSTAFA TOZAKI: Tib-Wats International Turkish Cartoonist Competition,
"Second Award, 1986-Switzerland...BERTAN SOYER: The International Cartoon Competition of "Brindissi",
"The
Special Jury Award", 1987-Italy... International Cartoon Festival of
"Cafam", "Special Jury Award" 1993-Colombia...ARIF ALBAYRAK: ETOS Cartoon Competition, "Special Award",
1994- Sweden...The International "Golden Mouflon" Cartoon Contest,
"Special Prize",1998-Cyprus...
CEMAL TUNCERİ: The Turkish Standards Institute International Cartoon
Competition, "1st Prize", 1998-Cyprus... The International
"Taejon" Cartoon
Contest, "Mantition Prize", 1998-South Korea...
MEHMET ILKERLI: International "Golden Mouflon" Cartoon
Contest, "Special
Prize", 1997-Cyprus...
ERDINC ILKERLI: International "Golden Mouflon"
Cartoon Contest, "Special
Prize", 1998-Cyprus...

CARTOONS
PRINTED IN BOOK BY THE TURKISH CYPRIOT CARTOONISTS AND THE ORGANIZATION OF THE TURKISH CYPRIOT
CARTOOONISTS:
"Cizgi",
Ramiz Gokce (1955)... "Cizzzgiciklar", Musa
Kayra
(1983)... "Taşlar", Necmi Astam (1984)... "Afrodit
Adasindan Cizgiler", Alper Susuzlu (1992)... "Ali Baba'nın
Ciftligi",
Utku
Karsu (1992)... "Çevre Karikatur
Albumu, KTMMOB-KTKD
(1994)... "Turhan Selçuk-Insan Haklari Karikatur Sergisi Albumu"
, KTKD (1994)... "Isırgan Otu", Cemal Tunceri
(1996)...
"10.Yil Albumu", KTKD (1996)... "Kutlu
Adalı-Faili
Meçhul Karikatür Yarismasi Albumu", Ada-m Yayinlari,(1996)... "Mizahi
Cizgiler ve Oykuler Albumu, KTKD-IK
Yayinlari, (1996)... "Cypriot Cartoon Exhibition
Album","Ihsan Ali Foundation Publication", (1996)...
"Ilaç
Karikatur Albumu, KTTB-KTKD Yayinlari, (1997)... "Ulusal Altin
Muflon Karikatür Yarismasi Albumu ", KTKD Yayinlari,( 1997 ) ...
" Tan Oral
KarikatUr Sergisi Albumu"
, MEKB Yayinlari , ( 1998 ) ...
" YDU 1 . Ulusal Karikatur Yarismasi
Albumu", YDU Yayinlari 1998.Hüseyin
Çakmak
|