We want to know what you think of this article

Doktor na Palaban kan Bikol

Profile ni Dr. Juan Escandor

Ni Perry M. Calara

(Moderator's note: Para sa Bonifacio day uni an istorya kan sarong Bikolanong nakipaglaban man sa panahon kan diktadurya. Saro kan member kan satuyan egroup kapangaran niya an taong ini, baka kaparientes niya an yaon sa profile ta).

Bonifacio Day--Sinasabi kan iba na mabalik daa ang diktadurya, idedeklara daa ulit ang martial law, o magkakakudeta. Ang iba dai natatakot ang iba iyo. Kung mangyari man ini aram ta na may mga Bikolanong papalag, mag-uumalpas, lalaban!

Sinabi na kan nakaaging panahon na may mga ikolanong nakilaban para lang mamantinir ang katoninungan sagkod para tawan ang mga sunod na henerasyon na marhay na buhay. Saro sa mga Bikolanong ini si Dr. Juan Escandor--Jerry sa mga Kaamigo--kan Gubat, Sorsogon.

Alumnus siya kan Gubat High School. Gradwado siya sa Medicina Sa Unibersidad kan Pilipinas (UP). Saro siya sa mga dalubhasa sa kanser. Nagi siyang Chief kan Research Department, Kanser Institute, kan Philippine General Hospital (PGH). 

Igwa kuta siyang pagkakataon na yumaman, arog kan kadaklan kan mga doktor. Inaalok na ngani kan kaamigo na sa ibang nasyon na lang maging doktor ta dakol ning kwarta duman. Ang sabi lang ni Jerry sa Amigo, "may sinumpaan ako digdi." Hararom na tataramon pero maiintindihan niyato sa sinunod niyang landas sa buhay.

Nagi siyang volunteer sa government sagkod non-government organisasyons para maging doktor kan kadakol na pobreng mga bario sa central Luzon, Mindoro, sagkod sa saiyang munisipyo sa Gubat. Pinagsirbihan niya ang mga Indigenous people. Nagi pa siyang volunteer kan Presidential Assistance to National Minority (PANAMIN). Nagtatao siya ning mga free clinic sa mga paraoma kan Central Luzon asin Mindoro sagkod paramoma asin parasira sa Gubat.

Bako lang kanser kan laman an gusto niyang bulungon kundi pati na ang kanser kan banwaan. Binangga niya si Marcos sagkod mga pagiriba kaining mga crony kaiba pa ang mga kaamigong kapitalistang

foreigners. Kaya mahihiling man si Jerry na yaon sa piket kan mga

trabahador sa PGH asin sa dakol na "factory" sa manila.

Nakikipagrally man siya sa US embassy, Mendiola, Plaza Miranda asin

nakipag kurahaw man ning: "Marcos, killer, dictador, tuta; US-Marcos

ibagsak; Makibaka Huwag Matakot."

Saro siya sa organisador kan Sorsogon Progressive Movement sa Gubat sagkod responsable sa Pagkakasararo kan mga Kabataang Demokratiko sa Sorsogon.

Dai na nagngalas ang mga kaamigo ni Jerry kan siya nag-underground sa inot na arangkada kan Martial Law. Dai na siya inabutan kan mga

alipures ni Marcos. Sinunod na niya an sarong rebolusyonaryong buhay.

Parang si Andres Bonifacio laban sa mga kastila; Parang HUKBALAHAP ng partido komunista laban sa hapon. Pinamayohan niya bako lang ang Medical Bureau kan underground movement kundi pati ang sarong armadong grupo sa Central Luzon. Talagang binangga niya si Marcos asin ang nirerepresentar kaining "raot" na sistema.

Kaya man kan madakop siya kan estado talagang dai na siya pinatawad. Sabi sa mga report nagadan siya kan April 1, 1983, nakipagbadilan sa Quezon City. Pero may nagsasabi man Na nagadan siya Marso 31, 1983, tinorture.

Nagadan si Jerry apat na bulan lang bago man ginadan si Ninoy Aquino. Kasagsagan na kan kaanggutan kan banwaan--tolong taon bago napatalsik si Marcos.

Dai maaraman kun nuarin siya nagadan pero sa autopsiya ni Dr. Jaime

Zamuco, teacher ni Jerry sagkod Dr. Corazon Rivero, kaamiga saro

lang ang sigurado ninda: tinorture muna si Jerry bago nagadan.

Binunot ang mga bigote niya, Nahiling ninda na may mga bareng tulang

ang hawak ni Jerry. Ang bungo niya an laman basura, trapo, may brief

pa ngani sagkod plastic.

Dakol ang buminilib asin nagrespeto ki Jerry. Saro si Jerry kan dakol na Bikolanong nagtao kan buhay para lamang mapabagsak an diktadurya. Sa Homily ngani ni Msgr. Angel Dy, kan Diocese kan Sorsogon, sa Memorial Service ki Jerry ini ang sinabi niya: Friends, we honor the memory of Dr Juan Barrameda Escandor, Johnny to others, Jerry to his friends. After years of painful effort, the reality of a "good life" was for him near at hand. Yet he chose to serve the toiling masses for he could not bear to enjoy life while his brothers cry in despair. He, like a thousand others, have been sacrificed in the altar of some men's ambitions. These merit the respect of the Filipino People. For even in the face of extreme provocation, monetary enticements, a seat in power, they remained true to their principles. They offered their lives, unbowed even in torture, a witness to the greatness of the human spirit.

Porbaran lang nindang magbugtak nin diktadurya, porbaran nindang I-

deklara ang Martial Law, porbaran nindang magkudeta, dakol na Jerry

Escandor sa kabikolan ang mapalag, mag-uumalpas, malaban!

(kadaklan kan datus digdi hali sa librong PULANG HAMTIK, pig-edit ni

Reynaldo Jamorallin (kan Sorsogon Arts Council), Published kan 1997.

saro man sa member kan KAIBAegroup na si Atty. Soliman Santos may isinurat sa librong ini tungkol sa sarong Parochialista (Taga NPS),

taga Phil. Science High School, UNCean luminaban man sa ditadura--

Alexander Belone II an Pangaran. Kun siisay man an gustong magkaigwa nin kopya kan pulang hamtik magpadara lang nin email sa KAIBAnews egroup)

__________________________________

Filipino Translation

Doktor na Palaban ng Bikol

Profile ni Dr. Juan Escandor

Ni Perry M. Calara

end