ESPERANTO

Manifesto de Prago

Ni, anoj de la tutmonda movado por la progresigo de esperanto, direktas chi tiun manifeston al chiuj registaroj, internaciaj organizoj kaj homoj de bona volo, deklaras nian intencon firmvole plulabori por la celoj chi tie esprimitaj, kaj invitas chiun unuopan organizajhon kaj homon alighi al nia strebado.
    Lanchita en 1887 kiel projekto de helplingvo por internacia komunikado, kaj rapide evoluinta en vivoplenan, nuancorichan lingvon, esperanto jam de pli ol jarcento funkcias por kunligi homojn trans lingvaj kaj kulturaj baroj. Intertempe la celoj de ghiaj parolantoj ne perdis gravecon kaj aktualecon. Nek la tutmonda uzado de kelkaj lingvoj, nek progresoj en la komunikad-tekniko, nek la malkovro de novaj metodoj de lingvo-instruado vershajne realigos jenajn principojn, kiujn ni konsideras esencaj por justa kaj efika lingva ordo.

1. Demokratio
Komunika sistemo, kiu tutvive privilegias iujn homojn, sed postulas de aliaj, ke ili investu jarojn da penoj por atingi malpli altan gradon de kapablo, estas fundamente maldemokratia. Kvankam, kiel chiu lingvo, esperanto ne estas perfekta, ghi ege superas chiun rivalon en la sfero de egaleca tutmonda komunikado.
     Ni asertas, ke lingva malegaleco sekvigas komunikan malegalecon je chiuj niveloj, inkluzive de la internacia nivelo. Ni estas movado por demokratia komunikado.

2. Transnacia edukado
Chiu etna lingvo estas ligita al difinita kulturo kaj naci(ar)o. Ekzemple, la lernejano, kiu studas la anglan, lernas pri la kulturo, geografio kaj politiko de la anglalingvaj landoj, precipe Usono kaj Britio. La lernejano, kiu studas esperanton, lernas pri la mondo sen limoj, en kiu chiu lando prezentighas kiel hejmo.
     Ni asertas, ke la edukado per iu ajn etna lingvo estas ligita al difinita perspektivo pri la mondo. Ni estas movado de transnacia edukado.

3. Pedagogia efikeco
Nur malgranda procentajho el tiuj, kiuj studas fremdan lingvon, ekmastras ghin. Plena posedo de esperanto eblas ech per memstudado. Diversaj studoj raportis propedeùtikajn efikojn al la lernado de aliaj lingvoj. Oni ankaù rekomendas esperanton kiel kernan eron en kursoj por la lingva konsciigo de lernantoj.
     Ni asertas, ke la malfacileco de la etnaj lingvoj chiam prezentos obstaklon por multaj lernantoj, kiuj tamen profitus el la scio de dua lingvo. Ni estas movado por efika lingvo-instruado.

4. Plurlingveco
La esperanto-komunumo estas unu el malmultaj mondskalaj lingvokomunumoj, kies parolantoj estas senescepte du- aù plurlingvaj. Chiu komunumano akceptis la taskon lerni almenaù unu fremdan lingvon ghis parola grado. Multokaze tio kondukas al la scio de kaj amo al pluraj lingvoj, kaj ghenerale al pli vasta persona horizonto.
     Ni asertas, ke la anoj de chiuj lingvoj, grandaj kaj malgrandaj, devus disponi pri reala shanco por alproprigi duan lingvon ghis alta komunika nivelo. Ni estas movado por la provizo de tiu shanco.

5. Lingvaj rajtoj
La malegala disdivido de potenco inter la lingvoj estas recepto por konstanta lingva malsekureco, aù rekta lingva subpremado che granda parto de la monda loghantaro. En la esperanto-komunumo la anoj de lingvoj grandaj kaj malgrandaj, oficialaj kaj neoficialaj, kunvenas sur neùtrala tereno, dank' al la reciproka volo kompromisi. Tia ekvilibro inter lingvaj rajtoj kaj respondecoj liveras precedencon por evoluigi kaj pritaksi aliajn solvojn al la lingva malegaleco kaj lingvaj konfliktoj.
     Ni asertas, ke la vastaj potencodiferencoj inter la lingvoj subfosas la garantiojn esprimitajn en tiom da internaciaj dokumentoj, de egaleca traktado sendistinge pri la lingvo. Ni estas movado por lingvaj rajtoj.

6. Lingva diverseco
La naciaj registaroj emas konsideri la grandan diversecon de lingvoj en la mondo kiel baron al komunikado kaj evoluigo. Por la esperanto-komunumo, tamen, la lingva diverseco estas konstanta kaj nemalhavebla fonto de richeco. Sekve, chiu lingvo, kiel chiu vivajhospecio, estas valora jam pro si mem kaj inda je protektado kaj subtenado.
     Ni asertas, ke la politiko de komunikado kaj evoluigo, se ghi ne estas bazita sur respekto al kaj subteno de chiuj lingvoj, kondamnas al formorto la plimulton de la lingvoj de la mondo. Ni estas movado por lingva diverseco.

7. Homa emancipigho
Chiu lingvo liberigas kaj malliberigas siajn anojn, donante al ili la povon komuniki inter si, barante la komunikadon kun aliaj. Planita kiel universala komunikilo, esperanto estas unu el la grandaj funkciantaj projektoj de la homa emancipigho - projekto por ebligi al chiu homo partopreni kiel individuo en la homa komunumo, kun firmaj radikoj che sia loka kultura kaj lingva identeco, sed ne limigite de ili.
     Ni asertas, ke la ekskluziva uzado de naciaj lingvoj neeviteble starigas barojn al la liberecoj de sinesprimado, komunikado kaj asociigho. Ni estas movado por la homa emancipigho.

Prago, julio 1996

Esperanto - Unicode

Nós, membros do movimento em escala mundial para promoção do Esperanto, dirigimos este manifesto a todos os governos, organizações internacionais e pessoas de boa vontade. Declaramos a nossa firme intenção de continuar a trabalhar para os fins aqui expressos e convidamos todas as pessoas e coletividades a aderir ao nosso empenho.
  Lançado em 1887 como projeto de língua auxiliar para comunicação internacional, e promovido rapidamente a língua viva, rica de nuances, o Esperanto funciona já há mais de um século para ligar os homens para além das barreiras lingüísticas e culturais. Entretanto, os fins dos seus falantes não perderam nem importância nem atualidade. Nem o uso em escala mundial de algumas línguas nacionais, nem os progressos na técnica de comunicação, nem a descoberta de novos métodos de ensino de línguas realizarão provavelmente os seguintes princípios, que consideramos essenciais para uma ordem lingüística justa e eficaz.

1. Democracia
Um sistema de comunicação que por toda a vida privilegia algumas pessoas, mas exige de outras que invistam anos de sacrifícios para atingirem um maior grau de preparação, é fundamentalmente anti-democrático. Se bem que, como qualquer outra língua, não seja perfeito, o Esperanto supera qualquer rival na questão da comunicação igualitária em escala mundial.
  Temos como certo que a desigualdade lingüística tem como resultado a desigualdade na comunicação em todos os níveis, inclusive em nível internacional. Somos um movimento a favor da comunicação democrática.

2. Educação transnacional
Cada língua étnica está ligada a uma determinada cultura e a uma nação ou grupo de nações. Por exemplo, o aluno que estuda inglês aprende sobre a cultura, geografia e política dos países anglófonos, principalmente dos Estados Unidos e do Reino Unido. O aluno que estuda Esperanto aprende sobre um mundo sem fronteiras em que cada país se apresenta como seu lar.
  Temos como certo que a educação através de uma língua étnica, qualquer que seja, está ligada a uma determinada perspectiva sobre o mundo. Somos um movimento a favor da educação transnacional.

3. Eficácia pedagógica
Apenas uma pequena percentagem dos que estudam uma língua estrangeira chega a dominá-la. O domínio total do Esperanto consegue-se mesmo pelo método autodidático. Há diversos estudos que descrevem os efeitos propedêuticos para o ensino de outras línguas. O Esperanto recomenda-se também como disciplina básica em cursos para tomada de consciência lingüística por parte dos alunos.
  Temos como certo que a dificuldade das línguas étnicas sempre representará um obstáculo para muitos alunos, que contudo tirariam proveito do conhecimento de uma segunda língua. Somos um movimento a favor de um ensino eficaz das línguas.

4. Plurilingüismo
A comunidade esperantófona é uma das poucas comunidades lingüísticas em escala mundial cujos membros são, sem exceção, falantes de duas ou mais línguas. Todos os membros dessa comunidade aceitaram a tarefa de aprender pelo menos uma língua estrangeira até o nível coloquial. Em muitos casos, isso conduz ao conhecimento de, e ao amor por, diversas línguas, e de um modo geral a um horizonte pessoal mais vasto.
  Temos como certo que os falantes de todas as línguas, grandes ou pequenas, deveriam dispor de uma oportunidade para dominar uma segunda língua até um alto grau de comunicação. Somos um movimento para dar essa oportunidade.

5. Direitos lingüísticos
A desigual distribuição de forças entre as línguas constitui uma receita para uma permanente insegurança lingüística, ou para uma opressão lingüística direta, quanto a uma grande parte da população mundial. Na comunidade esperantófona, os falantes de línguas grandes e pequenas, oficiais e não-oficiais, reúnem-se em terreno neutro, graças à vontade recíproca de compromisso. Este tipo de equilíbrio entre direitos lingüísticos e responsabilidades abre um precedente para fazer desenvolver e ponderar outras soluções para a desigualdade lingüística e para os conflitos lingüísticos.
  Temos como certo que as grandes diferenças de forças entre as línguas minam as garantias expressas em tantos documentos internacionais, de tratamento das línguas por igual, sem distinção. Somos um movimento a favor dos direitos lingüísticos.

6. Diversidade lingüística
Os governos nacionais tendem a considerar a grande diversidade de línguas no mundo como uma barreira à comunicação e ao desenvolvimento. Para a comunidade esperantófona, por outro lado, a diversidade lingüística é uma permanente e indispensável fonte de riqueza. Conseqüentemente, todas as línguas, como todas as espécies de coisas vivas, são valiosas em si mesmas e dignas de proteção e apoio.
  Temos como certo que a política de comunicação e desenvolvimento, se não for baseada no respeito e apoio a todas as línguas, condena à morte a maioria das línguas do mundo. Somos um movimento a favor da diversidade lingüística.

7. Emancipação do Homem
Todas as línguas libertam ou limitam os seus falantes, dando-lhes o poder de comunicar entre si ou criando obstáculos à comunicação com outros. Planejado como meio de comunicação universal, o Esperanto é um dos grandes projetos em prática para a emancipação do homem -- projeto para possibilitar a todos os homens participarem como indivíduos na comunidade humana, com firmes raízes na sua identidade cultural e lingüística, mas de modo não limitado a elas.
  Temos como certo que o uso exclusivo de línguas nacionais inevitavelmente levanta obstáculos de expressão, comunicação e associação. Somos um movimento a favor da emancipação do Homem.

Praga, 27 de Julho de 1996

We, members of the worldwide movement for the promotion of Esperanto, address this manifesto to all governments, international organisations and people of good will; declare our unshakeable commitment to the objectives set out here; and call on all organizations and individuals to join us in working for these goals.
    For more than a century Esperanto, which was launched in 1887 as a project for an auxiliary language for international communication and quickly developed into a rich living language in its own right, has functioned as a means of bringing people together across the barriers of language and culture. The aims that inspire the users of Esperanto are still as important and relevant as ever. Neither the worldwide use of a few national languages, nor advances in communications technology, nor the development of new methods of language teaching is likely to result in a fair and effective language order based on the following principles, which we hold to be essential.

1. Democracy
Any system of communication which confers lifelong privileges on some while requiring others to devote years of effort to achieving a lesser degree of competence is fundamentally antidemocratic. While Esperanto, like any language, is not perfect, it far outstrips other languages as a means of egalitarian communication on a world scale.
     We maintain that language inequality gives rise to communicative inequality at all levels, including the international level. We are a movement for democratic communication.

2. Global education
All ethnic languages are bound to certain cultures and nations. For example, the child who learns English learns about the culture, geography and political systems of the English-speaking world, primarily the United States and the United Kingdom. The child who learns Esperanto learns about a world without borders, where every country is home.
     We maintain that education in any language is bound to a certain view of the world. We are a movement for global education.

3. Effective education
Only a small percentage of foreign-language students attain fluency in the target language. In Esperanto, fluency is attainable even through home study. Various studies have shown that Esperanto is useful as a preparation for learning other languages. It has also been recommended as a core element in courses in language awareness.
     We maintain that the difficulties in learning ethnic languages will always be a barrier for many students who would benefit from knowing a second language. We are a movement for effective language learning.

4. Multilingualism
The Esperanto community is almost unique as a worldwide community whose members are universally bilingual or multilingual. Every member of the community has made the effort to learn at least one foreign language to a communicative level. In many cases this leads to a love and knowledge of several languages and to broader personal horizons in general.
     We maintain that the speakers of all languages, large and small, should have a real chance of learning a second language to a high communicative level. We are a movement for providing that opportunity to all.

5. Language rights
The unequal distribution of power between languages is a recipe for permanent language insecurity, or outright language oppression, for a large part of the world's population. In the Esperanto community the speakers of languages large and small, official and unofficial, meet on equal terms through a mutual willingness to compromise. This balance of language rights and responsibilities provides a benchmark for developing and judging other solutions to language inequality and conflict.
     We maintain that the wide variations in power among languages undermine the guarantees, expressed in many international instruments, of equal treatment regardless of language. We are a movement for language rights.

6. Language diversity
National governments tend to treat the great diversity of languages in the world as a barrier to communication and development. In the Esperanto community, however, language diversity is experienced as a constant and indispensable source of enrichment. Consequently every language, like every biological species, is inherently valuable and worthy of protection and support.
     We maintain that communication and development policies which are not based on respect and support for all languages amount to a death sentence for the majority of languages in the world. We are a movement for language diversity.

7. Human emancipation
Every language both liberates and imprisons its users, giving them the ability to communicate among themselves but barring them from communication with others. Designed as a universally accessible means of communication, Esperanto is one of the great functional projects for the emancipation of humankind -- one which aims to let every individual citizen participate fully in the human community, securely rooted in his or her local cultural and language identity yet not limited by it.
     We maintain that exclusive reliance on national languages inevitably puts up barriers to the freedoms of expression, communication and association. We are a movement for human emancipation.

Prague, July 1996

Wir, Mitglieder der weltumspannenden Bewegung zur Förderung des Esperanto, richten dieses Manifest an alle Regierungen und internationale Organisationen sowie an alle einzelnen Menschen. Wir erklären, daß wir weiterhin entschlossen für die hier genannten Ziele eintreten werden, und ermuntern jede Organisation und jeden einzelnen, sich unseren Bestrebungen anzuschließen.
    1887 als Projekt eines internationalen Verständigungsmittels aus der Taufe gehoben, hat Esperanto sich rasch zu einer lebendigen, ausdrucksreichen Sprache entwickelt und dient nun schon mehr als ein Jahrhundert lang dazu, Menschen über sprachliche und kulturelle Barrieren hinweg zusammenzubringen.
    Die Ziele der Esperantosprechenden haben bis heute nichts an Gewicht oder an Aktualität verloren. Denn selbst ein weltweiter Gebrauch einiger Nationalsprachen, weitere Fortschritte in der Kommunikationstechnologie oder die Entwicklung neuer Methoden des Sprachunterrichts werden die folgenden Grundsätze, die wir für eine gerechte und wirksame Sprachenpolitik in der Welt für unabdingbar halten, nicht verwirklichen können:

1. Demokratie
Ein internationales Kommunikationssystem, das einen Teil der Menschen lebenslang privilegiert, von anderen aber verlangt, jahrelange Mühen auf sich zu nehmen, ohne dadurch ein vergleichbares Sprachniveau zu erreichen, ist von Grund auf undemokratisch. Obwohl Esperanto, wie jede Sprache, nicht perfekt ist, übertrifft es doch alle seine Konkurrenten auf dem Gebiet der weitweiten gleichberechtigten Verständigung bei weitem.
     Wir behaupten, daß sprachliche Ungleichheit auch kommunikative Ungleichheit auf allen Ebenen zur Folge hat -- einschliesslich der internationalen Ebene. Wir sind eine Bewegung für demokratische Kommunikation.

2. Transnationale Erziehung
Jede Nationalsprache ist mit einer bestimmten Kultur und einem oder mehreren Völkern verbunden. So lernt beispielsweise ein Schüler durch den Englischunterricht Kultur, Land und Politik der englischsprechenden Länder, vor allem der USA und Großbritanniens, kennen. Dagegen wird dem Schüler im Esperantounterricht eine Welt ohne Grenzen, in dem jedes Land ein Stück Heimat ist, nahegebracht.
     Wir behaupten, daß mit der Erziehung in einer Sprache, in welcher auch immer, gleichzeitig ein bestimmtes Weltbild vermittelt wird. Wir sind eine Bewegung für eine transnationale Erziehung.

3. Erfolgreicher Sprachunterricht
Nur ein kleiner Prozentsatz derjenigen, die sich mit einer Fremdsprache auseinandersetzen, erlernen diese wirklich. Die Beherrschung des Esperanto ist dagegen sogar im Selbststudium erreichbar. Verschiedene wissenschaftliche Untersuchungen haben nachgewiesen, daß eine Kenntnis des Esperanto das Lernen anderer Sprachen erleichtert. Auch empfiehlt sich Esperanto als Übungsobjekt in Kursen zur Förderung des Sprachbewußtseins der Teilnehmer.
     Wir behaupten, daß für viele Schüler, die sonst von der Kenntnis einer zweiten Sprache durchaus profitieren könnten, die Schwierigkeit von Nationalsprachen immer ein Hindernis darstellen wird. Wir sind eine Bewegung für einen erfolgreichen Sprachunterricht.

4. Mehrsprachigkeit
Die Esperantosprechenden stellen wohl die einzige weltweite Sprachgemeinschaft dar, deren Sprecher ausnahmslos zwei- oder mehrsprachig sind. Jedes Mitglied hat sich zur Aufgabe gemacht, wenigstens eine Fremdsprache bis zur Sprechbeherrschung zu lernen. Vielfach führt das zur Kenntnis und Wertschätzung vieler Sprachen und allgemein zu einem weiteren persönlichen Horizont.
     Wir behaupten, daß die Sprecher aller Nationalsprachen, seien diese nun weit verbreitete oder weniger bekannte, die ernsthafte Chance haben müssen, sich eine zweite Sprache auf hohem Niveau anzueignen. Wir sind eine Bewegung für die Chance auf Mehrsprachigkeit.

5. Sprachliche Rechte
Die ungleiche Machtverteilung der Sprachen führt bei einem Großteil der Weltbevölkerung zu einer ständigen Gefährdung ihrer Sprachen bis hin zur direkten Unterdrückung. In der Esperantosprechergemeinschaft begegnen sich die Sprecher weit verbreiteter oder weniger bekannter, offizieller und inoffizieller Sprachen in einem bewußten beiderseitigen Entgegenkommen auf sprachlich neutralem Boden. Diese Abgewogenheit von Rechten und Pflichten weist einen Weg für die Entwicklung und Beurteilung weiterer Ansätze, sprachliche Benachteiligungen und Konflikte zu lösen.
     Wir behaupten, daß die großen Unterschiede in der Machtverteilung der Sprachen die Garantien für eine von der Muttersprache unabhängige Gleichbehandlung aushöhlen, wie sie in unzähligen internationalen Vereinbarungen festgelegt wurden. Wir sind eine Bewegung für sprachliche Rechte.

6. Sprachenvielfalt
Die nationalen Regierungen neigen dazu, die große Sprachenvielfalt in der Welt als ein Hindernis für Kommunikation und Entwicklung anzusehen. Für die Gemeinschaft der Esperantosprechenden ist die Sprachenvielfalt hingegen eine ständige und unverzichtbare Quelle kulturellen Reichtums. Demzufolge ist jede Sprache, wie der Ausdruck jeder Lebensform, schon wertvoll an sich und damit schützens- und unterstützenswert.
     Wir behaupten, daß eine Kommunikations- und Entwicklungspolitik, die nicht auf der Anerkennung und Unterstützung jeder Sprache basiert, einen Großteil der Sprachen in der Welt dadurch zum Aussterben verurteilt. Wir sind eine Bewegung für Sprachenvielfalt.

7. Emanzipation der Menschheit
Jede Sprache erweitert und begrenzt den Horizont ihrer Sprecher, indem sie ihnen einmal die Möglichkeit der Verständigung untereinander gibt, die Kommunikation mit Anderssprachigen jedoch verhindert. Als universales Verständigungsmittel geschaffen, stellt Esperanto eines der großen Unternehmen menschlicher Emanzipation dar, ein Unternehmen, das jeden Menschen als Individuum an der menschlichen Gemeinschaft teilhaben läßt, und zwar fest verwurzelt in Kultur und Sprache seiner Heimat, aber nicht beschränkt durch sie.
     Wir behaupten, daß der ausschließliche Gebrauch von Nationalsprachen unausweichlich Hindernisse aufwirft, sich frei auszudrücken, zu verständigen und zusammenzutun. Wir sind eine Bewegung für die Emanzipation der Menschheit.

Prag, Juli 1996

Ni, anoj de la tutmonda movado por la progresigo de esperanto, direktas ĉi tiun manifeston al ĉiuj registaroj, internaciaj organizoj kaj homoj de bona volo, deklaras nian intencon firmvole plulabori por la celoj ĉi tie esprimitaj, kaj invitas ĉiun unuopan organizaĵon kaj homon aliĝi al nia strebado.
    Lanĉita en 1887 kiel projekto de helplingvo por internacia komunikado, kaj rapide evoluinta en vivoplenan, nuancoriĉan lingvon, esperanto jam de pli ol jarcento funkcias por kunligi homojn trans lingvaj kaj kulturaj baroj. Intertempe la celoj de ĝiaj parolantoj ne perdis gravecon kaj aktualecon. Nek la tutmonda uzado de kelkaj lingvoj, nek progresoj en la komunikad-tekniko, nek la malkovro de novaj metodoj de lingvo-instruado verŝajne realigos jenajn principojn, kiujn ni konsideras esencaj por justa kaj efika lingva ordo.

1. Demokratio
Komunika sistemo, kiu tutvive privilegias iujn homojn, sed postulas de aliaj, ke ili investu jarojn da penoj por atingi malpli altan gradon de kapablo, estas fundamente maldemokratia. Kvankam, kiel ĉiu lingvo, esperanto ne estas perfekta, ĝi ege superas ĉiun rivalon en la sfero de egaleca tutmonda komunikado.
     Ni asertas, ke lingva malegaleco sekvigas komunikan malegalecon je ĉiuj niveloj, inkluzive de la internacia nivelo. Ni estas movado por demokratia komunikado.

2. Transnacia edukado
Ĉiu etna lingvo estas ligita al difinita kulturo kaj naci(ar)o. Ekzemple, la lernejano, kiu studas la anglan, lernas pri la kulturo, geografio kaj politiko de la anglalingvaj landoj, precipe Usono kaj Britio. La lernejano, kiu studas esperanton, lernas pri la mondo sen limoj, en kiu ĉiu lando prezentiĝas kiel hejmo.
     Ni asertas, ke la edukado per iu ajn etna lingvo estas ligita al difinita perspektivo pri la mondo. Ni estas movado de transnacia edukado.

3. Pedagogia efikeco
Nur malgranda procentaĵo el tiuj, kiuj studas fremdan lingvon, ekmastras ĝin. Plena posedo de esperanto eblas eĉ per memstudado. Diversaj studoj raportis propedeŭtikajn efikojn al la lernado de aliaj lingvoj. Oni ankaŭ rekomendas esperanton kiel kernan eron en kursoj por la lingva konsciigo de lernantoj.
     Ni asertas, ke la malfacileco de la etnaj lingvoj ĉiam prezentos obstaklon por multaj lernantoj, kiuj tamen profitus el la scio de dua lingvo. Ni estas movado por efika lingvo-instruado.

4. Plurlingveco
La esperanto-komunumo estas unu el malmultaj mondskalaj lingvokomunumoj, kies parolantoj estas senescepte du- aŭ plurlingvaj. Ĉiu komunumano akceptis la taskon lerni almenaŭ unu fremdan lingvon ĝis parola grado. Multokaze tio kondukas al la scio de kaj amo al pluraj lingvoj, kaj ĝenerale al pli vasta persona horizonto.
     Ni asertas, ke la anoj de ĉiuj lingvoj, grandaj kaj malgrandaj, devus disponi pri reala ŝanco por alproprigi duan lingvon ĝis alta komunika nivelo. Ni estas movado por la provizo de tiu ŝanco.

5. Lingvaj rajtoj
La malegala disdivido de potenco inter la lingvoj estas recepto por konstanta lingva malsekureco, aŭ rekta lingva subpremado ĉe granda parto de la monda loĝantaro. En la esperanto-komunumo la anoj de lingvoj grandaj kaj malgrandaj, oficialaj kaj neoficialaj, kunvenas sur neŭtrala tereno, dank' al la reciproka volo kompromisi. Tia ekvilibro inter lingvaj rajtoj kaj respondecoj liveras precedencon por evoluigi kaj pritaksi aliajn solvojn al la lingva malegaleco kaj lingvaj konfliktoj.
     Ni asertas, ke la vastaj potencodiferencoj inter la lingvoj subfosas la garantiojn esprimitajn en tiom da internaciaj dokumentoj, de egaleca traktado sendistinge pri la lingvo. Ni estas movado por lingvaj rajtoj.

6. Lingva diverseco
La naciaj registaroj emas konsideri la grandan diversecon de lingvoj en la mondo kiel baron al komunikado kaj evoluigo. Por la esperanto-komunumo, tamen, la lingva diverseco estas konstanta kaj nemalhavebla fonto de riĉeco. Sekve, ĉiu lingvo, kiel ĉiu vivaĵospecio, estas valora jam pro si mem kaj inda je protektado kaj subtenado.
     Ni asertas, ke la politiko de komunikado kaj evoluigo, se ĝi ne estas bazita sur respekto al kaj subteno de ĉiuj lingvoj, kondamnas al formorto la plimulton de la lingvoj de la mondo. Ni estas movado por lingva diverseco.

7. Homa emancipiĝo
Ĉiu lingvo liberigas kaj malliberigas siajn anojn, donante al ili la povon komuniki inter si, barante la komunikadon kun aliaj. Planita kiel universala komunikilo, esperanto estas unu el la grandaj funkciantaj projektoj de la homa emancipiĝo - projekto por ebligi al ĉiu homo partopreni kiel individuo en la homa komunumo, kun firmaj radikoj ĉe sia loka kultura kaj lingva identeco, sed ne limigite de ili.
     Ni asertas, ke la ekskluziva uzado de naciaj lingvoj neeviteble starigas barojn al la liberecoj de sinesprimado, komunikado kaj asociiĝo. Ni estas movado por la homa emancipiĝo.

Prago, julio 1996