ABDEST
Abdest, belli organları usulüne uygun olarak yıkamak ve meshetmek
suretiyle yapılan bir temizliktir.
Abdest her şeyden önce her türlü pislik ve kirlilikten kurtulmak,
yani maddî ve manevî bütün pislik ve mikroplardan uzak kalmak için İslam'ın
emrettiği önemli bir ibadettir. Mikrobun en kolay ürediği yer ağızdır. Ağızdan
başlayarak el, yüz ve ayakların günde beş defa temizlenmesi İslam'ın temizliğe
verdiği önemi gösterir. Böylelikle İslam yüzyıllar önce temizliğin üzerinde
durup insanoğlunu maddî-manevî her türlü pislik ve mikroptan korumayı
hedeflemiştir. Bunun yanında abdest alan bir insan, kendini manen temiz ve rahat
hisseder ve bu güzel his ve temiz duyguyla Allah'a ibadete durur. Bu da ruhun temizliğini
sağlamaktadır. İnsanın yaratılış gayesi olan Allah'a kulluk böyle bir temizleme
ameliyesi ile başlayınca insanoğluna vereceği zevk ve rahatlığın değeri sonsuzdur.
İnsan abdestle bedenen ve manen temizlendikten sonra Allah'ın huzuruna çıkar. Böyle
bir temizlenme ile günlük bütün yorgunlukları ve yükleri geride bırakır.
Abdest almakla, dünyevî ve uhrevî bir çok fazilet ve güzellikler
elde edilir. Hz. Peygamber (s.a.s.) abdestle ilgili olarak şöyle buyururlar;
"Bir müslüman abdest alıp yüzünü yıkadığında, yüzündeki
azaların işlediği bütün günahları; el ve ayaklarını yıkadığında el ve
ayaklarıyla işlediği bütün hata ve günaları, su damlalarıyla beraber akıp gider
ve kendiside tertemiz olur. Hatta kirpik ve tırnak diplerindeki günahlarından eser
kalmaz. Adap ve erkanına uymak suretiyle abest alıp kıbleye dönerek: "Eşhedü en
la ilahe illallahü vahdehu la şerike leh ve eşhedü enne Muhammeden abdühü ve
Rasülühü" diyen bu kul için cennet kapıları açılmıştır; o, cennet
kapılarının dilediğiden içeri girer. "(Müslim Tahare, 32, 33; Tirmi Tahare,
2).
Abdestsiz Olarak Yapılması Yasak Olan Hususlar:
1- Namaz kılmak.
2- Kur'an-ı Kerim'e el sürmek.
3- Tilavet secdesi yapmak.
4- Cenaze namazı kılmak.
5- Kabe'yi tavaf etmek.
Abdestin Farzları
1 - Yüzü Yıkamak
Yüzün bir defa yıkanması farzdır. Yüzün sınırları, saçın
bittiği yerden sakal veya çene altına, kulakların köklerine kadar olan bölümdür.
Gözlerin içine suyun ulaştırılması gerekmez. Ancak abdest alırken gözler sıkılmaz,
tamamen açık bırakılmaz. Normal bir şekilde yüz yıkanır. Dudaklar yumulduğu
zaman, dışarda kalan kısımlar yüzün sınırlarıdır. Sakal, bıyık ve kaşın
altına suyu ulaştırmak gereklidir.
2- Kolları Yıkamak
Parmak uçlarından kol dirseklerine kadar -dirsekler de dahil-
olan kısmı bir defa yıkamak farzdır. Eğer iğne ucu kadar kuru bir yer kalırsa veya
tırnağının altına suyu geçirmeyecek (hamur, boya, çamur vb.) bir madde bulunursa,
abdest alınmış sayılmaz. Ancak boyacıların tırnaklarındaki boyalardan kaçınmanın
mümkün olmamasından dolayı bunlar abdeste zarar vermez. Tırnaklar parmak uçlarından
dışarı taşacak kadar uzamış olursa o fazlalığı da yıkamak gerekir. Bir kimse
abdest aldıktan sonra bu uzamış tırnağı keserse abdestini yenilemesi gerekmez.
Parmakta yüzük var ve bu geniş ise abdest alırken bunu oynatmak sünnet, eğer yüzük
dar ve altına su geçirmeyecek kadar parmağa oturmuşsa onu oynatmak farzdır.
3- Başı Meshetmek
Mesh, sözlükte eli bir şeyin üzerinden geçirmek demektir.
İbadet hukukunda ise suyun bir vücut organına isabet etmesidir. Başın
meshedilmesindeki farz oranı alın miktarıdır. Bu miktar ise başın dörtte biridir.
Meshederken üç veya daha fazla parmağı kullanmak gerekir. İki parmakla yapılan mesh
caiz değildir. Başa giyilen sarık veya takke üzerine meshetmek geçerli değildir.
Kadınlar da baş örtüleri üzerine meshedemezler.
4- Ayakları Yıkamak
Sağlam ve çıplak ayakları topuklarıyla birlikte bir defa
yıkamak farzdır. Yaralı veya mestle örtülü ayakları yıkamaya gerek olmayıp sadece
meshetmek yeterlidir. Maide Süresi 6. ayette geçen topuk topuk= ka'b, ayağın iki
tarafından inak kemiğine bitişik kemiktir. Rasulullah (s.a.s.): "Vay ateşten o
topukların haline... " (Buhari, İlim 30; Vudü', 27,29; Müslim, Tahare, 25-28,30;
Ebû Davud, Tahare, 46) buyurduğu ve ayakların tamamen yıkanmasını emrettiği
bilinmektedir. Bir kimsenin ayağında yarık varsa ve o yarığa su sızdırmayan bir ilaç
sürülmüşse, o kimse ayağını yıkadığı zaman, su yarığın altına geçmezse bu
durumda su, ayağa zarar verecekse abdest yerine getirilmiş sayılır ve bu caizdir.
Ancak su zarar vermiyorsa abdest tam olarak alınmış sayılmaz. Dolayısıyla zarar
vermediği takdirde yarıklara su ulaşacak şekilde yıkamak gereklidir.
ABDESTİN SÜNNETLERİ
1- Abdeste başlarken "Euzu ve Besmele" çekmek.
2- Abdeste niyet etmek.
3- Önce bileklere kadar elleri yıkamak.
4- Misvak kullanmak veya dişleri parmakla ovalamak.
5- Ağıza ve burna üçer defa su vermek. (mazmaza ve istinşak)
6- Kulakları, boynu mesh etmek.
7- Başın tamamını mesh etmek.
8 - Yıkanması gereken uzuvları üçer defa yıkamak.
9- Abdeste organları ara vermeden yıkayarak devam etmek.
10- Sırayı bozmamak.
11- Abdest almaya sağ taraftan başlamak
ABDESTİN EDEBLERİ
1- Abdest alırken başkasından yardım
istememek.
2- Abdest alırken suyun sıçramaması için dikkatli davranmak.
3- Kıbleye doğru yönelmek.
4- Gereksiz yere konuşmamak.
5- Niyet ederken dil ile niyet etmek.
6- Her uzvu iyice ovmak.
7- Abdest dualarını okumak.
8- Kullanılmış su ile abdest almamaya dikkat etmek.
9- Her uzvu yıkarken niyeti korumakla birlikte "Bismillah" demek.
10- Kulağı meshederken serçe parmaklarının uçlarıyla kulak deliklerini meshetmek.
11- Burna ve ağıza suyu alırken sağ eli kullanmak.
12- Sol el ile sümkürmek.
13- Özür sahibi olmayan kimsenin namaz vaktinden önce abdest alması.
14- Abdest bittikten sonra kıbleye karşı ayakta kelime-i şehadet getirmek ve dua
yapmak, biraz su içmek.
15- Durgun ve akarak yer değiştiren sular ile birikinti halindeki sulara ve Kıble'ye
karşı abdest bozulmaz.
ABDESTİ BOZAN DURUMLAR
1- İdrar veya dışkı yollarından
yani ön ve arkadan herhangi bir şeyin çıkması. (İdrar, dışkı, yel, vedi, mezi,
meni, kurt vb.)
2- Aklın idrak gücünü gideren hususlar; uyumak, bayılmak,
delirmek, sarhoş olmak vs.dir. Ancak oturduğu yerde kıpırdamadan uyuyan kimsenin
abdesti bozulmaz.
3- Vücudun herhangi bir yerinden kan, irin veya sarı su çıkması ve
etrafına yayılması. Ağızdan akan kana bakılır, şayet bu kan tükrük kadar veya
tükrükten fazla ise abdesti bozulur.
4- Ağız dolusu kusmak.
5- Cinsi münasebette bulunmak.
6- Tam olarak cinsi ilişki olmasa bile kadın ve erkeğin çıplak ve
ince bir elbise ile vucutlarının veya tenasül uzuvlarının birbirine değmesi.
7- Teyemmüm yapan kimsenin su bulması.
8- Namazda sesli gülmek.
ABDESTİ BOZMAYAN DURUMLAR
1- Kişinin ön veya arka
yollarından başka vücudunun herhangi bir yerinden kan çıkıp, bir damla halinde
kalması.
2- Kabuk bağlamış bir yaranın kan çıkmadan kabuğunun düşmesi.
3- Yaradan, burundan yahut kulaktan bir vücud kurdunun düşmesi.
4- Tenasül uzvuna (cinsi organına) el sürmek.
5- Kadın vücudunun herhangi bir yerine dokunmak.
6- Ağız dolusu olmayan kusuntu.
7- Ağızdan çıkan balgam.
8- Oturduğu yerde veya namazda uyumak.
9- Ağlamak. |