|
| @ | |||
|
|
||
|
กลอนบทละคร
เป็นกลอนสุภาพประเภทหนึ่ง จัดอยู่ในหมวดกลอนขับร้อง เช่นเดียวกับกลอนดอกสร้อย สักวา กลอนเสภา และเพลงไทยเดิม วัตถุประสงค์ในการแต่งกลอนบทละคร เพื่อนำ ไปแสดงละครร้องและรำ ซึ่งในอดีตถือเป็นการแสดงชั้นสูง ที่มีเฉพาะในรั้วในวังเท่านั้น ลักษณะบังคับ (ฉันทลักษณ์) กลอนบทละคร เช่นเดียวกับกลอนสุภาพ แต่จำนวนคำในวรรค จะอยู่ที่ จำนวน ๖-๗ เป็นส่วนมาก ทั้งนี้เพื่อให้จังหวะของเสียง เข้ากับท่าร่ายรำของตัวละคร และท่วงทำนองเพลงปี่พาทย์ นอกจากนี้ กลอนบทละคร จะมีคำนำ ในบาง บท เพื่อบอกถึงการกระทำ หรือเหตุการณ์สำคัญ ที่กำลัง ดำเนินไป ซึ่งจะมีอยู่ ๒ คำ คือ "เมื่อนั้น" กับ "บัดนั้น" คำว่า "เมื่อนั้น" ใช้สำหรับตัวละครสูงศักดิ์ ส่วนคำว่า "บัดนั้น" ใช้สำหรับตัวละครชั้นสามัญ สิ่งสำคัญที่สุด ที่กวีผู้แต่งบทกลอนละครร้อง จะต้องทราบคือ ๑. ท่าร่ายรำต่าง ๆ ในการแสดง โขน และละคร ๒. ท่วงทำนอง จังหวะ ของเพลงปีพาทย์ ขั้นพิ้นฐาน และ ๓. เพลงหน้าพาทย์ต่าง ๆ ที่มีอยู่ประมาณ ๓๐ เพลง ซึ่งถือเป็นเพลงปี่พาทย์ชั้นสูงของไทย ใช้เป็นเพลง ประกอบการบวงสรวง ไหว้ครู โหมโรงในพิธีการ ประกอบถึงท่าเหาะเหินของตัวละคร ความสำคัญดังกล่าวนี้ กวีผู้แต่งบทละครร้อง จะ กำหนดไว้ ท้ายบทกลอนแต่ละบท ว่ามีจำนวนคำ (คำกลอน) กี่คำ และใช้เพลงใดกำหนด ท่ารำของตัวละคร ผู้เขียนจำได้ว่า เคยชมการแสดงโขนสด ของ กรมศิลปากร เรื่องรามเกียรติ เวลาผู้พากย์ ๆ จบในแต่ละละคำ (คำกลอน) จะลงท้ายด้วยคำว่า ... บัดนั้น.... เชิด.... วงปี่พาทย์ก็จะบรรเลงเชิด ตัวละคร ก็ร่ายรำไปตามจังหวะ และท่วงทำนองเพลงนั้น ๆ จากรายละเอียดที่กล่าวมาทั้งหมด ทำให้สังเกตได้ว่า กวีที่แต่งบทกลอนละครร้องนั้น ล้วนเป็นพระราชวงศ์ ชั้นสูงทั้งสิ้น ทั้งนี้เพราะการแสดงก็ตาม องค์ประกอบ ความรู้ ที่จะนำมาสอดใส่ไว้ในบทกลอนก็ตาม ล้วนเป็น ความรู้ของชนชั้นสูงศักดิ์ทั้งสิ้น |
|