sahinartan@yahoo.com
Anasayfa
Seçme
Tematik
Portre
Sörf Hatırası
Linkler
Beşeri Durumlar
Çizgili Roman
Cyberman-6 Ocak 2001
Bu bir ticaret - 2
2000 yılı açısından, 5- 6 yıl önce başlayan bir eleme süreci hızlanarak sürdü denilebilir. Tutarsız ticari modeller, peşlerinden milyonlarca doları sürükleyerek denizin dibini boylarken, doğru modeller küçük yatırımcıları birer dev haline getirebiliyor. Yurt odalarında tasarlanan Yahoo'lar, küçük ofislerde hayal edilen Amazon'lar, 2000'de yeni başarıları da yanlarına alarak yola devam ediyor. Çok sayıda başarısızlık vakası ise daha yolun başında büyük yatırımcıları yaya bırakıyor.
Geçen hafta başladığım 2000 yılı değerlendirmesinde, Internet açısından "ticarileşme"nin anahtar kelime haline geldiğinden söz etmiştim. Geçen yıl, Internet'in bir bilgi paylaşımı ve iletişim aracı olmanın ötesinde, ticari faaliyet alanı olarak kullanılmasında çok önemli bir yol alındı. Bu arada ticari faaliyetlerin tümünde aynı başarının gösterildiğini söylemek elbette mümkün değil. Amerikalı halka arz araştırmacısı, WorldFinanceNet'in araştırma bölümü başkanı Irv DeGraw, Charles Dickens'a atıfta bulunarak, "2000 yılı, 'İki Şehrin Hikayesi' gibiydi" diyor. "Aynı anda hem en iyi dönemi, hem de en kötüsünü yaşadık."

DeGraw'a göre, ABD'de 2000 yılı içinde halka arzlar sonucu toplanan para miktarı 92.8 milyar dolar. University of Florida öğretim üyelerinden, finans profesörü Jay Ritter'ın tahminine göre ise bu miktar 65.8 milyar dolar.

ABD'de halka açılan 400 şirketin, yılı ortalama yüzde 55 kazançla kapadığı bildiriliyor. Bu, ABD tarihinde varılan ikinci en iyi yıllık ortalama.

2000 yılına bu şirketler açısından bakıldığında "iyi dönem" yorumu yerine oturuyor. Ama bir de tablonun diğer yüzü var. Geçen yıl halka açılan şirketlerin hisseleri ortalama yüzde 38 değer kaybetmiş durumda. En kötü durumdaki 20 şirketin hisse değeri ise 1 doların altına inmiş bulunuyor. Bu şirketlerin bir kısmı şimdi Nasdaq'dan atılma ihtimaliyle karşı karşıya. Yani 400 şirket tarafından yaratılan olumlu tablo, tüm şirketler temel alındığında olumsuz bir tabloya dönüşüveriyor.

Geçen yıl yaşanan gelişmelerin belki de en çarpıcı tezahürünü "FuckedCompany" adlı Web sitesinde görmek mümkün. Bu site, çöküşü rapor edilen şirketler hakkında bilgilerle dolu. Daha şimdiden sitenin "Hall of Fame" bölümünde, 170'in üzerinde şirket listelenmiş durumda. Şu tür raporlar yer alıyor:

AllAdvantage.com: Tüm operasyonlarını durduracağı ve tüm çalışanlarını işten çıkaracağı söylentisi dolaşıyor. Tarih: 22 Aralık 2000"

BizBuyer.com: Kadrosunun yüzde 90'ını (170 kişi) işten çıkardığı ve kepenklerini kapadığı söyleniyor. Tarih: 20 Aralık 2000

HeavenlyDoor.com: Cenaze sitesi HeavenlyDoor öldü. 22 milyon dolar kaybettikleri söyleniyor. Tarih: 19 Aralık 2000

Liste böyle uzayıp gidiyor. Bu arada sitenin bir bölümü de işsiz kalanlara ayrılmış. Bu bölümde iş ilanlarına yer veriliyor.

Salon Magazine de 22 Aralık'ta "The year the hype died" başlıklı yazısında aynı konuya yer verdi. Yazıda, "12 ay önce televizyonda arka arkaya 10 dot-com reklamının yayınlandığı günler"in mumla arandığı belirtiliyor ve "dot-com'ların çöküşü" 2000 yılının en önemli öyküsü olarak değerlendiriliyor: "Bir anda, binlerce kişinin işten çıkarılışı, milyonlarca doların havaya savruluşu ve ortalığın terkedilmiş dünyayı ele geçirme planlarıyla dolup taşması, TEK Net öyküsü haline geldi. Bu arada, her 10 para yutucu şarlatana 1 düşen gerçek işadamları da ne yazık ki bu ortamda toz yutuyor.."

Ama 2000 yılı bir yandan da başarı öyküleriyle anılacak. Bunların başında, MP3 paylaşma sistemi Napster geliyor. Müzik endüstrisini tepetaklak eden, aleyhinde açılan sürüyle davaya, alınan mahkeme kararlarına rağmen kullanıcı sayısı 30 milyona çıkan bu müthiş uygulama, Internet altyapısı üzerinde neler yapılabileceği konusunda da çarpıcı bir örnek oldu. Her an kanun dışı ilan edilme tehditiyle yüz yüze varlığını sürüdren bu uygulama, uluslararası medya devi Bertelsmann'ın yatırımları sonucu belki 2001'de ve önümüzdeki yıllarda paha biçilmez bir ticari operasyonun teknolojik temelini oluşturacak.

Aslında 2000 yılı açısından, 5- 6 yıl önce başlayan bir eleme, akla karayı seçme süreci hızlanarak sürdü de denilebilir. Internet'te kimin ayakta kalacağına büyük finansörler bile karar veremiyor. Tutarsız ticari modeller peşlerinde milyonlarca doları sürükleyerek denizin dibini boylarken, doğru modeller küçük yatırımcıları birer dev haline getirebiliyor. Yurt odalarında tasarlanan Yahoo'lar, küçük ofislerde hayal edilen Amazon'lar, 2000'de yeni başarıları da yanlarına alarak yola devam ediyor. Çok sayıda başarısızlık vakası ise daha yolun başında büyük yatırımcıları yaya bırakıyor. 2001'de bu sürecin devamını kaldığımız yerden izleyeceğiz, yaşayacağız.

bu şekilde reklam
Wallpaper'ını indir!
Ganimetler Sörf Hatırası'nda