KABANATA 5 ISANG BITUIN SA GABING MADILIM

Pumanhik si Ibarra patungo sa kanyang silid, na nasa tabi ng ilog, pabagsak na umupo sa isang silya, nakatingin sa walang katapusang kalawakan, na nasa kanyang harapan, sa bukas na bintana.

Ang bahay sa tapat, na nasa kabilang panig ng ilog, ay labis na naliliwanagan. Umaabot hanggang sa kaniyang kinaroroonan silid, ang masasayang musika na mula sa mga panugtog na kuwerdas. Kung hindi nagwawalang bahala ang isipan ng binata, at naging mapag-usisa nang kaunti, at tinanaw sana sa tulong ng isang larga vista ang nangyayari sa gitna ng liwanag na iyon, ay hinangaan sana niya ang isang malikmata. Na katulad sa kahanga-hangang panoorin na makikita sa malalaking tanghalan sa Europa. Ngunit ang panooring ito, ngayon ay nagaganap sa bahay na nasa harapan ng kaniyang silid. Kasabay sa mga timping tugtog ng orkesta ay nakikitang lumilitaw sa gitna ng liwanag na katulad ng buhos ng diyamante at ginto sa kagayakang silanganin. Nababalutan ng manipis na habi; ang isang diwata, isang silfide,[1] na dumarating na halos hindi tumutuntong sa sahig, na nalilibutan ng isang maningning na sinag sa kaniyang ulunan: sumisibol sa kaniyang harapan ang mga bulaklak, ginigising ang tugtugin, at koro ng mga diablo,[2] mga ninfa, mga satiro, mga genio, mga dalagang may hiyas na bulaklak, mga anghel, at mga pastol ay nagsasayawan, iniwawagayway ang kanilang mga pandereta, nakapaligid at bawat isa ay naghahandog ng isang alay sa paanan ng diwata.

Nakita sana ni Ibarra ang isang napakaganda at balingkinitang binibini, nadadamitan nang magandang kasuotan ng mga anak sa Pilipinas, sa gitna ng isang bilog na binubuo ng iba’t ibang lahi ng taong nagkukukumpas at di mapakali:[3] doon ay may Insik, Kastila, Pilipino, militar, kura, matatandang babae, kabinataan, atbp. Si Padre Damaso ay nasa tabi ng dilag na iyon. Si Padre Damaso ay nakangiting parang isang taong pinagpala;[4] pati na si Pray Sibyla, ay nakikipag-usap sa binibini,[5] at inaayos ni Donya Victorina sa malagong buhok ng dalaga ang isang tuhog ng kumikinang na perlas at brilyante. Ang dalaga ay maputi, marahil ay napakaputi; ang mga mata niyang palaging nakatungo ay nagpapakita ng isang malinis na kaluluwa kapag itinataas, at kapag siya ay ngumingiti ay makikita ang kanyang mapuputi at maliliit na ngipin, ay masasabing ang rosas ay isang halaman lamang at ang garing ay pangil lamang ng elepante. Sa pagitan ng manipis na pinyang hinabi, at sa paligid ng kanyang maputi at makintab na leeg ay nagkukurapan, ayon sa kasabihan ng mga Tagalog, ang masasayang mata ng isang collar na brilyante. Iisang tao lamang ang parang hindi naaakit ng kanyang kagandahan; ito ay isang batang Pransiskanong payat, mukhang maysakit, putlain, na nakamasid lamang na walang kakilos-kilos, buhat sa malayo, at halos hindi humihinga.[6]

MAY KARUGTONG

AT MARAMING INPORMASYON ANG INYONG MABABASA SA

CD ROM NA JOSE RIZAL CODE

[1] Diwata na nakalutang sa hangin - katawagan din sa isang balingkinitan at magandang babae.

[2] “sumisibol sa kaniyang harapan ang mga bulaklak, ginigising ang tugtugin, at koro ng mga diablo” Ang ganda naman ng pagkakasalansan ni Rizal ng hanay ng mga salita. Kung hindi mo naiintindihan, intindihin mo, dahilan sa maraming mga ganitong hanay ng salita si Rizal sa iba’t ibang kabanata ng Noli Me Tangere. .

[3] Sa kabanatang ito unang ipinakilala si Maria Clara.

[4] Higit ang pagmamalaki si Pray Damaso sa kagandahan ng inaanak na si Maria Clara.

[5] Mukhang si Pray Sybila ay isa sa mga nagising sa sumisibol na mga bulaklak sa harapan ni Maria Clara.

[6] Ipinakita sa unang pagkakataon si Padre Salvi. Sa bahaging ito ng kuwento nakita ni Padre Sa----------------------------- ng kagandahan ni Maria Clara, ngunit mapapansin na siya nakamasid lamang sa malayo at walang kibo. Bakit nakamasid lamang at walang kibo, una ito ay dahilan sa biglang pagdating ng paghanga sa kaniyang puso sa kagandahan ng dalaga, at ikalawa ay dahilan sa mayroon siyang nalalamang lihim ukol sa tunay na sanhi ng pagiging tao ng dalaga.

Maging ang paggamit ni Rizal ng pangalan ng kontra-bida sa kaniyang nobela ay isang makaling kabalintunaan “Salvi” na mas malapit sa salitang salve o kaligtasan. O isang pagpapaikli lamang ng salitang salvaje. Sa mga nakabasa ng akda ni Eugene Sue na and Le Juif errant o The Wandering Jews – ang katulad ni Padre Salvi ay ang tauhan ni Sue na si Padre Rodin.

Ang pagkakaulit ng kasaysayan sa kasalukuyan sa pangalan ni Padre Salvi at katulad ngayon sa mga biktima ng salvage na ang tunay na kahulugan ay iligtas ngunit sa ating pakahulugan ay pinatay ng walang laban at may bakas ng di makataong kaparusahan dahilan dito ay masasabing ang tunay na pinagmulan ng kahulugan ay ang salitang sinalbahe – sinalvage.