ญาณที่ 3
ญาณนี้ให้พิจารณาเห็นสังขารเป็นของน่ากลัว

ญาณที่  ๓ นี้ให้พิจารณาเห็นสังขารเป็นของน่ากลัว ท่านหมายถึงให้กลัว เพราะสังขารมีสภาพพังทลายเป็นปกติอยู่เป็นธรรมดาอย่างนี้ จะเอาเป็นที่พักที่พึ่งมิได้เลย สังขารเมื่อมีสภาพต้องเสื่อมไป เพราะวันเวลาล่วงไปก็ดี เสื่อมเพราะเป็นรังของโรค มีโรคภัยนานาชนิดที่คอยเบียดเบียนเสียดแทงจนหาความปกติสุขมิได้ โรคอื่นยังไม่มี โรคหิวก็รบกวนตลอดวัน กินเท่าไรก็ไม่อิ่มไม่พอ กินแล้วกินอีก กินในบ้านก็แล้ว กินนอกบ้านก็แล้ว อาหารราคาถูกก็แล้ว ราคาแพงก็แล้ว มันก็ไม่หายหิวถาวร ถึงเวลามันก็เสียดแทงหิวโหยเป็นปกติของมัน ฉะนั้น โรคที่สำคัญที่สุดพระพุทธเจ้าท่านตรัสว่า โรคนั้นคือโรคหิวดังพระบาลีว่า "ชิฆจฺฉา ปรมา โรคา " แปลว่า ความหิวเป็นโรคอย่างยิ่ง โรคภัยต่าง ๆ มีขึ้นได้ก็เพราะอาศัยสังขาร ความหิวจะมีได้ก็เพราะอาศัยสังขาร ความแก่ ความทุกข์อันเกิดจากภยันตรายจะมีได้ ก็เพราะอาศัยสังขาร เพราะมีสังขารจึงมีทุกข์ ในที่สุดก็ถึงความแตกดับก็เพราะสังขารเป็นมูลเหตุ สังขารจึงเป็นสิ่งน่ากลัวมาก ควรจะหาทางหลีกเร้นสังขารต่อไป 

ญาณที่ ๔  

ญาณนี้ให้พิจารณาให้เห็นโทษของสังขาร  

พิจารณาเหมือนญาณที่ ๓ เพราะอาการที่ทำลายนั้นเป็นอาการของสิ่งที่เป็นโทษ

http://www/oocities.com/samadhinet