ความว่างต่างจากสุญตา

คือสุญตานั้นเป็นธรรมที่เป็นเครื่องอยู่ของพระอริยเจ้า เป็นธรรมชาติที่เต็มเปี่ยมบริบูรณ์แห่งจิต ไม่มีการบกพร่องแต่อย่างได ส่วนความว่างในที่นี้ หมายถึงความว่างที่ผู้ปฎิบัติสร้างขึ้นได้ ซึ่งในทางปฎิบัตินั้นมีอยู่ 2 ทางคือ

1. ความว่างแบบสมถะ เป็นความว่างที่ไม่มีสภาวธรรมรองรับ คือว่างจากอารมณ์นึกคิดปรุงแต่งต่างๆ อยู่ในอาการที่สงบนิ่งด้วยอำนาจที่จิตอยู่ในสมาธิ แต่ยังไม่หมดกิเลส คือในความสงบนิ่งนั้น จิตยังมีอนุสัยนอนเนื่องอยู่ในสันดานเพียงแต่ถูกกดข่มด้วยอำนาจสมาธิชั่วคราว ทำให้จิตว่างจากอารมณ์ปรุงแต่ง และไม่ถูกกิเลสตัณหารบกวนใจ แต่ไม่สามารถทำลายกิเลสได้ เหมือน กับการเห็นแสงไฟนีออน มีแสงเย็นตาไม่เห็นการเกิดดับของกระแสไฟในหลอด

2. ความว่างแบบวิปัสสนา ความว่างแบบวิปัสสนาเป็นความว่างจากความนึกคิดปรุงแต่ง ว่างจากราคะ โทสะ โมหะ แต่ยังเป็นสภาวธรรมอยู่ คือเห็นอาการเกิดดับของจิตด้วยปัญญา เหมือนการมองดูหลอดไฟด้วย ซึ่งเป็นสภาวะการทำงานของจิตในขณะที่จิตทำงานเกิดดับอยู่นั้น กิเลสตัณหาจะไม่เกิดขึ้นในจิต และกิเลสตัณหาเก่าที่มีอยู่แล้วก็จะถูกทำลายไปด้วย จึงเรียกว่าเป็นความว่างแบบวิปัสสนา คือจิตว่างจากอารมณ์นึกคิดปรุงแต่ง ว่างจากกิเลสตัณหา แต่มีสภาวธรรมคืออาการเกิดดับของจิตปรากฎขึ้น