Το
seti@home είναι ένα screensaver ειδικού τύπου που ενεργοποιείται αυτόματα όταν
αφήνεις τον υπολογιστή σου για λίγη ώρα, ενώ απενεργοποιείται μόλις επιστρέψεις
στη δουλειά σου. Στο ενδιάμεσο διάστημα, που εσύ κάνεις κάτι άλλο, π.χ. τρως ή
κοιμάσαι, ο υπολογιστής σου διαθέτει την ισχύ του στο πρόγραμμα ανάλυσης των
δεδομένων που συλλέγουν τα ραδιοτηλεσκόπια από τις μακρινές γωνιές του Γαλαξία.
Ο server
σε συνδέει μόνο αν έχει καινούργια στοιχεία προς επεξεργασία, κάτι που
συμβαίνει για λίγα λεπτά ανά μερικές ημέρες.
Κάτω από
τη γενική ονομασία SETI (Search for Extraterrestrial Intelligence)
περιλαμβάνονται όλες οι προσπάθειες που ξεκίνησαν με το πρόγραμμα Ozma στις
αρχές της δεκαετίας του 1960 και φθάνουν στο σημερινό πρόγραμμα Phoenix για
να αποκτήσουμε επαφή μέσω των ραδιοκυμάτων με εξωγήινα νοήμονα όντα που έχουν
αναπτύξει τεχνολογικό πολιτισμό τουλάχιστον ίδιο με τον δικό μας. Αλλά ας
πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Η ιδέα
να χρησιμοποιήσουμε ραδιοτηλεσκόπια για να πιάσουμε εξωγήινα μηνύματα
χρονολογείται από τη δεκαετία του 1950. Το 1967 η Jocelyn Bell,
μεταπτυχιακή ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, διαπίστωσε ότι από
ορισμένες θέσεις στον ουρανό εκπέμπονταν παλμοί ραδιοκυμάτων σε κανονικά
χρονικά διαστήματα. Τρελή από χαρά για την ανακάλυψή της, το ανέφερε στον
καθηγητή της Antony Hewish και μαζί σκέφτηκαν ότι ίσως ήρθαν σε επαφή με
κάποιον εξωγήινο πολιτισμό! Μάλιστα σε μια διάλεξη που έδωσαν δεν δίστασαν να
ονομάσουν τους εξωγήινους που ανακάλυψαν LGM, απο τα αρχικά των λέξεων Little
Green Men (Μικροί Πράσινοι Ανθρωποι). Στο τέλος, προς απογοήτευση όλων, και
αυτοί και οι υπόλοιποι φυσικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι «εξωγήινοι» στην
πραγματικότητα ήταν περιστρεφόμενοι αστέρες νετρονίων που εξέπεμπαν παλμούς
ραδιοκυμάτων. Εκτοτε οι ραδιοπηγές αυτές του Διαστήματος έμειναν γνωστές με το
όνομα πάλσαρ, ενώ οι εξωγήινοι πολιτισμοί συνέχισαν να κωφεύουν.
Ωστόσο η
αποτυχία αυτή μας δημιούργησε μια απορία: Αν όντως υπάρχουν τεχνολογικά
εξελιγμένοι εξωγήινοι πολιτισμοί, σε ποια συχνότητα θα εκπέμπουν έτσι ώστε να
μπορούμε να τους πιάσουμε; Η απάντηση είναι ότι δεν γνωρίζουμε. Κάναμε ωστόσο
μια όχι και τόσο αυθαίρετη παραδοχή. Αν κάποιοι εξωγήινοι πράγματι θέλουν να
επικοινωνήσουν μαζί μας και δεν έχουν σκοπό να μας την «πέσουν» ξαφνικά, όπως
στο «Mars Attack», θα πρέπει να γνωρίζουν ότι έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα
τεράστιο εύρος συχνοτήτων. (Ισως το ίδιο έχουν να αντιμετωπίσουν και αυτοί.)
Κατά συνέπεια, πρέπει να διαλέξουν μια συμπαντική συχνότητα με κάποιο ιδιαίτερο
σημειολογικό χαρακτηριστικό ούτως ώστε να τη μαντέψουμε. Μια τέτοια συχνότητα
είναι τα 1.420 MHz, στην οποία εκπέμπει το πιο άφθονο στοιχείο του Σύμπαντος,
το ουδέτερο υδρογόνο (ΗΙ). Εικάζοντας λοιπόν ότι υπάρχει επιστημονικά κοινός
νους και σε άλλα μέρη του Σύμπαντος ψάχνουμε κατά κύριο λόγο σε αυτή την
περιοχή του φάσματος. Βέβαια η καταγραφή των ραδιοσημάτων δεν γίνεται μόνο σε
αυτή τη συχνότητα αλλά σε όλο το φάσμα των 1.000-3.000 MHz, όπου ο γαλαξιακός
και ατμοσφαιρικός ραδιοθόρυβος είναι ελάχιστος.
Αφού
λοιπόν δεν υπάρχει καμία σαφής ένδειξη σε ποια μπάντα «παίζουν» οι εξωγήινοι
αν «παίζουν» , είμαστε αναγκασμένοι να αναλύουμε ένα πολύ μεγάλο πλήθος
συχνοτήτων μήπως τυχαία πιάσουμε κανένα σήμα σαν εκείνο που έκανε τον
ραδιοαστρονόμο Μάρτιν Σιν στην «Αφιξη» να πεταχτεί από την πολυθρόνα του στο
αστεροσκοπείο του New Mexico.
Οι
αστρονόμοι-ντετέκτιβ των ραδιοσημάτων χρησιμοποιούν μεγάλα ραδιοτηλεσκόπια για
να καταγράφουν οποιοδήποτε σήμα προέρχεται από αστέρια παρόμοια με τον δικό μας
Ηλιο που βρίσκονται σε ακτίνα ως και 100 έτη φωτός. Πολυκαναλικοί
ραδιοφασματογράφοι με πολύ υψηλή διακριτική ικανότητα σαρώνουν ταυτοχρόνως
εκατομμύρια συχνότητες ψάχνοντας στην ουσία ραδιοσήματα-ψύλλους στα διαστημικά
άχυρα. Η ανάλυση τόσο πολλών δεδομένων δεν θα ήταν εφικτή αν δεν υπήρχαν οι
υπολογιστές που αναλύουν ταυτόχρονα πολλές διαφορετικές συχνότητες και
διεξάγουν αυτόματα ένα μεγάλο κομμάτι της έρευνας.
Αντίστοιχα
από τη Γη εκπέμπονται διαρκώς προς το Διάστημα ραδιοτηλεοπτικά σήματα που
ταξιδεύουν με την ταχύτητα του φωτός. Είναι σαν ένα τεράστιο νέφος ραδιοσημάτων
να απλώνεται σιγά σιγά προς κάθε κατεύθυνση στο Σύμπαν. Το νέφος αυτό θα
μπορούσε να πει κανείς ότι είναι η κοσμική απόδειξη του τεχνολογικού πολιτισμού
μας.
Οι
πρώτες εικόνες της τηλεόρασης από τις εκπομπές της δεκαετίας του '50 βρίσκονται
αυτή τη στιγμή σε απόσταση περίπου 40 ετών φωτός. Σε αυτή την απόσταση
βρίσκονται αρκετές χιλιάδες άστρα με πιθανότητες κάποια από αυτά να έχουν
πλανήτες που να μοιάζουν με τη Γη, όπου να έχει εξελιχθεί η ζωή και να έχει
αναπτυχθεί τεχνολογικός πολιτισμός. Ωστόσο τα συγκεκριμένα ραδιοτηλεοπτικά
σήματα είναι σχετικά αδύνατα για να μπορέσουν να ανιχνευθούν από ένα αντίστοιχο
με το δικό μας σύστημα ραδιοανίχνευσης. Ετσι η σκηνή στην ταινία «Επαφή», όπου
οι κάτοικοι του Βέγα πιάνουν τις πρώτες τηλεοπτικές εικόνες που έχουν εκπεμφθεί
ποτέ από τη Γη με τον Χίτλερ να μιλάει στα πλήθη, ανήκει μάλλον στον χώρο της
επιστημονικής φαντασίας παρά της διαστημικής πραγματικότητας. Οπότε είναι
μάλλον τυχεροί οι εξωγήινοι, αφού δεν θα έχουν την τύχη να δουν ποτέ στους
δέκτες τους το... «Μπράβο, Ρούλα» ή το «Αντρες έτοιμοι για όλα».
Αν
υπάρχει μια πιθανότητα να ανιχνευθούν κάποια ραδιοτηλεοπτικά σήματα είναι
εκείνα που εκπέμπονται από τα στρατιωτικά ραντάρ ή από τα ισχυρά
ραδιοτηλεσκόπια. Για παράδειγμα, τα σήματα που στέλνει στο Διάστημα το
αστεροσκοπείο Αρεσίμπο του Πουέρτο Ρίκο, που διαθέτει το μεγαλύτερο και πιο
ευαίσθητο ραδιοτηλεσκόπιο του κόσμου, είναι πολύ ισχυρά και ικανά να
ανιχνευθούν σε απόσταση ακόμη και 10.000 ετών φωτός από τη Γη από έναν
πολιτισμό με τεχνολογία ανάλογη του SETI.
Τέτοια
προγράμματα ραδιοανίχνευσης εξελίσσονται σήμερα στα πανεπιστήμια του Οχάιο, του
Μπέρκλεϊ, του Χάρβαρντ (πρόγραμμα ΒΕΤΑ με ταυτόχρονη σάρωση σε 250 εκατομμύρια
κανάλια) και στο Ραδιοαστρονομικό Ινστιτούτο του Μπουένος Αϊρες.
Το
seti@home, λοιπόν, για να ξαναγυρίσουμε στην αρχή, χρησιμοποιεί τα δεδομένα του
Arecibo. Τα δεδομένα αυτά, των οποίων ο όγκος φθάνει καθημερινά τα 35 Gbytes,
διοχετεύονται στο Πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ με το οποίο το seti@home
συνεργάζεται. Το Μπέρκλεϊ έχει αναπτύξει ένα ειδικό πρόγραμμα, το SERENDIP, που
αναζητεί ισχυρά σήματα μέσα σε έναν συνδυασμό 4.000.0000 διαφορετικών
συχνοτήτων, φασμάτων και chirp (η τάση μεταβολής της συχνότητας στον χρόνο). Τα
δεδομένα του ραδιοτηλεσκοπίου χωρίζονται σε μικρά κομμάτια των 0,25 Mbytes και
στη συνέχεια αποστέλλονται από τον server μέσω του Internet σε όλους τους
συνδεδεμένους υπολογιστές σε όλο τον κόσμο. Ο λόγος είναι απλός: αν προστεθεί η
ισχύς όλων των συνδεδεμένων υπολογιστών, τότε αθροιστικά δημιουργείται μια
μεγάλη υπολογιστική δύναμη δεκάδων χιλιάδων υπολογιστών, ικανή να ανταγωνιστεί
όλα τα τρέχοντα προγράμματα SETI.
Είναι η
πρώτη φορά που οι κομπιούτερ συνδέονται για έναν παγκόσμιο κοινό σκοπό: την αναζήτηση
εξωγήινων όντων. Μέχρι στιγμής (Απρίλιος 1999) οι δηλώσεις συμμετοχής στο
seti@home έχουν ξεπεράσει τις 250.000. Οι χρήστες Unix ήδη δουλεύουν για το
πρόγραμμα, ενώ οι αντίστοιχοι με Windows και Mac αναμένεται να ενταχθούν σε
αυτό τον επόμενο μήνα. Επικεφαλής του προγράμματος είναι ο δρ David Ρ.
Anderson, πρώην μέλος του Τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών του Πανεπιστημίου του
Μπέρκλεϊ και νυν τεχνικός διευθυντής της Tunes Network Inc. Το πρόγραμμα
συνδράμουν οικονομικά και με παροχή τεχνογνωσίας η Planetary Society που ίδρυσε
ο μακαρίτης πια Carl Sagan, η Sun Microsystems, η Engineering Design Team Inc.
(EDT) και φυσικά οι φίλοι απανταχού της Γης.
Εκείνο
που χρειάζεσαι για να συμμετάσχεις στο seti@home είναι έναν κομπιούτερ
τουλάχιστον 32ΜΒ RAM, χώρο στον δίσκο σου 10ΜΒ, σύνδεση στο Internet στα 28,8
Kbps και πάνω, και φυσικά εθελοντική διάθεση. Το μόνο που έχεις να κάνεις είναι
να κατεβάσεις και να εγκαταστήσεις το software από τη διεύθυνση, πράγμα που δεν
θα σου πάρει πάνω από πέντε λεπτά.
Μετά δεν
έχεις παρά να περιμένεις: ίσως ο δικός σου κομπιούτερ να είναι αυτός που θα
επεξεργαστεί το μήνυμα των εξωγήινων. Και τότε, εκτός από την αναγραφή του
ονόματός σου στην επίσημη λίστα των ερευνητών, ίσως να δεχθείς και ατομική
(ραδιοφωνική) πρόσκληση, τιμής ένεκεν, από τους ίδιους τους εξωγήινους για ένα
ταξιδάκι αναψυχής στον πλανήτη τους.
Πού θα
βρείτε το πρόγραμμα:
http://setiathome.ssl.berkeley.edu/
ΤΟ ΒΗΜΑ , 14-08-1999
Κωδικός άρθρου: B12667C141 HOME
SecretZone.gr