| İNGİLİZCE DİLBİLGİSİ İLE İLGİLİ KISA NOTLAR Sınavlarda sık yapılan hatalar üzerine hazırlanmıştır. Dikkatle okuyup inceleyiniz. Cümle (sentence) nasıl kurulur: Öğe dizilişi Subject + (auxililary verb) + main verb + object + adverb of place + adverb of time Özne yardımcı fiil asıl fiil nesne yer zarfı zaman zarfı Main verb (asıl fiil) nedir: Yapılan iştir. ‘I am studying English now’ (Ben şimdi İngilizce çalışıyorum) cümlesinde main verb ‘study’ (çalışmak) fiilidir. ‘I can read and write’ (Ben okuyup yazabilirim) cümlesinde iki tane asıl fiil vardır – ‘read’ ve ‘write’. ‘Do you usually watch the same TV channel? (Genellikle aynı TV kanalını mı izlersin?) cümlesinde asıl fiil ‘watch’ (izlemek) fiilidir. Auxiliary verb (yardımcı fiil) nedir: 1. Geniş zamanlı (simple present tense) ve di’li geçmiş zamanlı (simple past tense) olumlu cümle yapılarında yardımcı fiil kullanılmaz. I study English every day. (Hergün İngilizce çalışırım.) Geniş zamanlı bu cümlede yalnızca asıl filli görüyoruz. I studied English yesterday. (Dün İngilizce çalıştım.) Di’li geçmiş zamanlı bu cümlede de yardımcı fiil yer almıyor. 2. Ancak yardımcı fiiller diğer tüm zamanların olumlu cümle yapılarında asıl fiilden önce gelirler. Örneğin: ‘I am studying English’ cümlesi şimdiki zamanlı (present continuous tense) olumlu bir cümledir. Bu cümlede yardımcı fiil ‘am’dir. İşlevi cümlenin zamanı gösteriyor olmasıdır. ‘I was studying English’ cümlesinde de yardımcı fiil ‘was’dır. Demek ki ‘am’ ve ‘was’ sözcüklerinin kullanılmaması durumunda cümlemiz bozuk oluyor ve işin şimdi mi yoksa geçmişte mi yapıldığını anlayamıyoruz. 3. Tüm zamanların olumsuz cümle ve soru cümlesi yapılarında yardımcı fiil kullanılması zorunludur. Örneğin: ‘I do not study English every day’ (Ben her gün İngilizce çalışmam) geniş zamanlı bir cümledir ve ‘do’ yardımcı fiili kullanılmıştır. Demek ki yalnızca ‘not’ sözcüğünü kullanmak olumsuz cümle kurmada yeterli olmuyor. I am not studying English. I was not studying English. I did not study English. I have not studied English. I will not study English. Olumsuz cümlelerde yardımcı fiillerle ‘not’ sözcüğü çoğunlukla birleştirilirler: is not / isn’t, do not / don’t, were not / weren’t, did not / didn’t gibi. Soru cümlesi yapılarında yardımcı fiiller özneden önce yer alırlar: Am I studying English now? Did Mehmet pass the exam? What were they doing at this time yesterday? Why do we learn a foreign language? 4. Yardımcı fiiller ayrıca kısa cevap vermede kullanılırlar: ‘Are you studying English?’ ‘Yes, I am.’ ‘Does Ali like pop music?’ ‘No, he doesn’t.’ ‘Were you sleeping when Joe came?’ ‘Yes, I was.’ *Question Words (soru sözcükleri): What, which, who, where, when, why, how sözcükleri soru sözcükleridir. Bunlar soru cümlelerinin başında yer alırlar. When did you study English? Where are you going? How do you use it? Which team won? Who is coming? Why was she crying? Özne Yüklem Uyuşması Hangi özne ile hangi yardımcı fiil kullanılır? Hangi özne kullanıldığında fiile ‘-(e)s’ takısı getirilir? Bu soruların cevapları cümlede özne yüklem uyuşmasını belirler. Örneğin: ‘I is reading a book’ cümlesinde özne yüklem uyuşması yoktur. Cümle hatalıdır, çünkü ‘I’ zamiri ile şimdiki zamanda ‘am’ kullanılır. ‘Mr Baker and his son was fishing by the sea’ cümlesinde de özne yüklem uyuşması yoktur. Özne ‘Mr Baker and his son’ çoğul olduğu için ‘were’ kullanılmalıdır. ‘We goes to the cinema at weekends’ cümlesinde özne yüklem uyuşması yoktur, çünkü ‘-(e)s’ takısı fiile ancak öznenin 3. takil şahıs olması durumunda getirilir. Fiillerle getirilen takılarla ilgili kurallar -(e)s takısı: Geniş zamanlı olumlu cümlelerde öznenin 3. tekil şahıs (he, she, it) olması durumunda fiile –(e)s takısı getirilir. verb + s: think – thinks, live – lives, start - starts verb + es: -s, -sh, -ch, -x ve -o harfleriyle biten fiilerin sonuna es getiriyoruz. pass – passes, wash – washes, teach – teaches, relax – relaxes, go – goes, do - does -y__ ies: sonu bir ünsüz harf ve‘y’ harfi ile biten fiillere -es takısı getirirken ‘y’ harfini düşürüp yerine ‘i’ harfi getiriyoruz. study – studies, carry – carries, try – tries, fly – fies -ed takısı: Di’li geçmiş zamanlı olumlu cümlelerde düzenli fiiler –ed takısı alırlar. Sonunda zaten ‘e’ harfi bulunan fiiler yalnızca –d takısı alır. Live – lived, die – died / start – started, work – worked -y__ied: -(e)s takısı için geçerli olan kural –ed takısı için de geçerlidir. ‘y’ harfi düşer ve yerine ‘i’ gelir: study – studied, carry – carried, try – tried, fry – fried, deny – denied sondaki sessizin tekrarlanması: bir sesli ve bir sessiz harfle biten fillere –ed takısı eklenirken sondaki sessiz tekrarlanır: stop – stopped, drop – dropped, travel – travelled, beg – begged, pat – patted bu kural ‘y’ ve ‘w’ harfi ile biten fiiller için geçerli değildir: play – played, enjoy – enjoyed, snow – snowed, row - rowed -ing takısı: Şimdiki zamanda (present continuous tense) ve şimdiki zamanın hikayesinde (past continuous tense) fiillere –ing takısı eklenir. Sondaki ‘e’ harfinin düşürülmesi: Sonu bir sessiz ve ‘e’ harfiyle biten fiillere –ing takısı getirilirken ‘e’ harfi düşürülür: have – having, come – coming, take – taking, drive – driving, make – making, write – writing, dance – dancing Sondaki sessizin tekrarlanması: Bir sesli ve bir sessiz harfle biten fiillere –ing takısı getirilirken sondaki sessiz tekrarlanır: swim – swimming, run – running, put – putting, get – getting, stop – stopping, pat – patting Bu kural ‘y’ ve ‘w’ ile biten filler için geçerli değildir. Play – playing, snow – snowing -ie __ ying: -ie harfleriyle biten fiilere –ing takısı eklenirken –ie atılır ve -ying getirilir: lie – lying, die – dying, tie – tying |