พระศิริมังคลาจารย
 
 
 
ประวัติพระศิริมังคลาจารย์

                   พระศิริมังคลาจารย์ จอมปราชญ์แห่งล้านนา เดิมชื่อ ศรีปิงเมือง ต่อมาเมื่อบรรพชาเป็นสามเณรมีฉายาว่า สิริมังคละ บิดามีอาชีพ ค้าช้าง ท่านเกิดในสมัยราชวงศ์มังรายปกครองอาณาจักรล้านนาตรงกับราชกาลพระเจ้าติโลกราช ระหว่าง พ.ศ.๒๐๑๐ - ๑๐๒๐ มรณภาพในรัชกาลพระเจ้าเมกุฏิสุทธิวงศ์ (พ.ศ.๒๐๙๔-๒๑๑๗) ท่านจำพรรษาอยู่ที่วัดสวนขวัญ ปัจจุบัน ชื่อ วัดตำหนัก ซึ่งตั้งอยู่ทางทิศ ตะวันตกเฉียงใต้ของนครเชียงใหม่ ประมาณ ๔ กิโลเมตร เป็นปราชญ์ทางด้านภาษาบาลี ผู้แตกฉานในอักขรวิธี วจีวิพาก วากยสัมพันธ์ และฉันทลักษณ์อย่างยากจะหาผู้เสมอเหมือนได้ ซึ่งเป็นหลักสูตรบาลีชั้นประโยค ปธ.๔ ปธ.๕ และ ปธ.๗ ในปัจจุบัน

                   ผลงานของท่าน พระสิริมังคลาจารย์รจนาไว้ทั้งหมด ๔ เรื่อง แต่ละเรื่องมีแนวการรจนาไปในทางอธิบาย คือ ประเภทแรกอธิบาย คัมภีร์ที่มีมาแต่เดิม มีเวสสันตรทีปนี สังขยายปกาสฏีกา และมังคลัตทีปนี โดยเฉพาะมังคลัตทีปนีเป็นหลักสูตรที่ผู้เรียนพระปริยัติธรรม ต้องศึกษา ส่วนประเภทที่สอง เป็นการอธิบายเรื่องราวที่มิได้เป็นคัมภีร์เรื่องใดเรื่องหนึ่งโดยเฉพาะ ได้แก่ เรื่อง จักรวาฬทีปนี เป็นเรื่องที่ค้นคว้ามีหลักฐานอ้างอิง คือ พระไตรปิฏกและคัมภีร์ต่างๆ เรื่องนี้ว่าด้วยจักรวาล คือ โลกและสรรพสิ่งที่มีอยู่ในโลกจักรวาล คือ สัณฐานของโลก
พระสิริมังคลาจารย์ ได้รับเกียรติคุณเป็นพระอาจารย์ของพระมหากษัตริย์แห่งล้านนาถึงสองพระองค์ คือ พระอาจารย์ ของพระเมืองแก้ว และพระเมืองแก้วทรงแต่งตั้งท่านเป็นเจ้าอาวาสวัดเจ็ดยอดพร้อมถวายสมณศักดิ์ให้เป็นพระสิริมังคลาจารย์ตามฉายาเดิม เคยเดินทางไปศึกษาพุทธศาสนาในลังกา ต่อมาได้เป็นเจ้าอาวาสวัดสวนดอกจนถึงมรณภาพ

                   พระสิริมังคลาจารย์เป็นพระสงฆ์ที่ทรงภูมิปัญญา ท่านเป็นพระสงฆ์รูปหนึ่งที่ทำให้อาณาจักรข้างเคียงรู้จักและยอมรับ ความเจริญรุ่งเรืองของยุคทองพุทธศาสนา และยุคทองของวรรณกรรมพุทธศาสนาของอาณาจักรล้านนา

 
ประวัติดินแดนล้านนา(เชียงใหม่), ครูบาศรีวิชัย, เจ้ากาวิละ, พระราชชายาดารารัศมี, พระศิริมังคลาจารย์, พระนางสามผิว, นายพลตรีเจ้าแก้วนวรัฐ, นายไกรศรี, พระบรมพระราชานุสรณ์สามกษัตริย์