Απο την εποχή πριν απο το Βυζάντιο ήταν γνωστή στην περιοχή ενας οικισμός με το όνομα Ξάνθεια με το οποίο έκαναν όλοι συναλλαγές, που το διατήρησε μέχρι και τα τέλη του 19οθ αιώνα. Οι πηγές επιτρέπουν να συμπεράνουμε πως η Ξάνθεια, απο τα προχριστιανικά χρόνια ώς τον 9ο αιώνα ήταν μια μικρή πολίχνη. Αργότερα αναφέρεται πιο συχνά απο τις εκκλησιαστικές και ιστορικές πηγές.
Το 13ο αιώνα η Ξάνθεια είναι μια αρκετά ευρύχωρη και άνετα οχυρωμένη πόλη, ενώ το 14ο αιώνα διαδραματίζει ρόλο σημαντικό στα ιστορικά γεγονότα της εποχής και ιδίως στους εμφυλίους πολέμους μεταξύ Ιωάννη ΣΤ' Καντακουζινού και Άννας Παλαιολόγου ώσπου το 1361 περιέρχεται μαζί με την υπόλοιπη Θράκη στον Εβρέν πασά. Στα νεότερα χρόνια η πόλη αναπτύχθηκε ως αγροτικό κέντρο. Το 1912 την κατέλαβαν οι Βούλγαροι και το 1913 ο ελληνικός στρτός. Αλλα με την συνθήκη του Βουκουρεστίου παραχωρήθηκε στην Βουλγαρία για να αποδωθεί οριστικά στην Ελλάδα μαζί με την υπόλοιπη Δυτική Θράκη μετά τον Α'Παγκόσμιο πόλεμο. Στην συνέχεια ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος την βρίσκει μαζί με όλη την ανατολική-Μακεδονία και Θράκη κάτω απο τα χέρια των Βουλγάρων και απελευθερώνεται το 1944.
Γιορτάζει στις 4 Οκτωβρίου ημέρα εισόδου των Ελληνικών στρατευμάτων στην πόλη. |
