Ο ναός, ολόκληρος από μάρμαρο της Πεντέλης, είναι δωρικός, περίπτερος, αμφιπρόστυλος, μήκους 69,5 μ.και πλάτους 31 μ. Στις στενές πλευρές του έχει οκτώ κίονες και στις μακρές δέκα επτά. Το ύψος του (10,45 μ.) είναι 5,5 φορές η διάμετρος τους ενώ οι γωνιακοί κίονες είναι παχύτεροι τόσο ώστε να μην φαίνονται λεπτότεροι με τους άλλους, καθώς δέχονται περισσότερο φώς. Εκτός από τη λεπτομέρεια που προέβλεψε ο Αθηναίος αρχιτέκτονας, στον Παρθενώνα εφαρμόστηκαν οπτικοί κανόνες και πολλές άλλες και πολλές άλλες τεχνικές και αισθητικές επινοήσεις δια να ελαττωθεί η επιβλητική βαρύτητα που έχουν οι παλιότεροι δωρικοί ναοί και για να ερμανονισθούν οι όγκοι του υποδειγματικού αυτού οικοδομήματος μέσα στο τοπίο και στον αττικό ουρανό. Με τις περίφημες κρυφές καμπύλες του Παρθενώνα χάνεται η ψυχρή και στατική ακμψία της ευθείας, οι γραμμές πάλλονται στο άπλετο φώς και το τεράστιο οικοδόμημα γίνεται ελαφρότερο. Καμία γραμμή ή επιφάνεια δεν είναι τέλεια ευθεία ή επίπεδο με την μαθηματική έννοια. Ο στυλοβάτης, τα σκαλία και τα επιστήλια δεν είναι εντελώς οριζόντια, αλλά κυρτώνονται ελαφρά, οι κίονες δεν είναι εντελώς κάθετοι, αλλά συγλκίνουν προς τα μέσα ώστε οι προεκτάσεις τους να ενώνονται στην υποθετική κορυφή μιας κολούρου πυραμίδας, ούτε ο καθένας χωριστά είναι απόλυτα ευθύγραμμος αλλά καμπυλώνεται ανεπαίσθητα σαν να συμπιέζεται από το βάρος που δέχεται. Η απλότητα και η αυστηρότητα του δωρικού ρυθμού συνδυάστηκε με τόση άνεση σε ένα αρμονικό σύνολο, με τόση σοφία και κάλλος, ώστε το αρχιτεκτονικό μνημείο να μείνει ανεπανάληπτο στους αιώνες. |