İzmir'in
Yılmaz Güney'li Günleri
Yılmaz
Güney üzerine bir şeyler söylemek kolay değil. Çok
sıradan bir söz olacak belki, ama o Türk halkının
gönlünde sözcüklere sığmayacak denli büyüktü.
Gerçekten de öyle. Bugünün gençleri onu daha çok
anlatılardan ve okuduklarından bilir. Son zamanlarda
değişik vesilelerle filmlerini görenler de arttı. Son
bir yıl içinde senaristliğini yaptığı, Şerif
Gören tarafından yönetilen Yol ile Zeki
Ökten tarafından yönetilen Sürü filmleri
gösterildi. Bilindiği gibi Güney her iki filmde de
oyuncu ya da yönetmen olarak görev almadı, ama onun
ağırlığı tabii ki hissediliyor. Yakında başta Umut
olmak üzere oynayıp yönettiği diğer filmler de
gösterime girince, daha rahat karşılaştırma
olanağı doğacak daha önce izleyemeyenler için. Ben
burada uzun uzun Yılmaz Güney filmografisinden söz
edecek değilim. Nasıl olsa onunla ilgili bilgileri
başka yerlerden de edinme olanağınız vardır, ya da
aşağıda verilen bağlantıları izleyerek o tür
bilgileri zaten edinebilirsiniz. Ben daha çok sinemirna'nın
özgünlüğüne denk düşecek biçimde, daha İzmir'le
bağlantılı şeyler söylemek istiyorum. Yani İzmir'in
Yılmaz Güney'li günlerinden söz etmek istiyorum.
İzmir'de
daha çok toplumsal içerikli filmleri göstermekle
tanınan belli başlı sinemalar vardı 1970'lerde ve
80'lerde; bunların en önemlileri Güzelyalı
Parkı'nın hemen yanında bulunan As Sineması ve yine
Karataş'ta bulunan Köşk Sineması sayılabilir, ki
bunların ikisi de yok artık. Pek çok Yılmaz Güney
filminin o sinemalarda kapalı gişe oynadığını
anımsıyorum. Ben o zamanlar pek oralara kadar gitmezdim
doğrusu. Daha çok gittiğim Şirinyer'de bulunan ve
hiçbiri günümüze erişemeyen toplam yedi sinemada
(Hayal, Park, Uğur, Altınordu Yazlık, Emek Kışlık,
Emek Yazlık, İpek) ise merkezdekilere göre daha az
Yılmaz Güney filmi gösterilirdi, ya da bir-iki hafta
daha geç gelirdi merkezdeki diğer sinemalara göre.
Ancak son derece net anımsadığım olaylar vardır: Umut
filmi İpek Sineması'nda gösterime girdiğinde
haftalarca kapalı gişe gösterildiydi. İki kez gittim
o filme, ki iki kez gittiğim ilk filmdir. Derinden
etkilemişti bizi ve sinemadan insanları yoksulluğa ve
çaresizliğe iten nedenlere hınç duyarak
çıktıydık. Yılmaz Güney, Umut filmiyle gençler
arasında idol oluverdi. Sonra diğer filmleri geldi
birer birer. 12 Eylül darbesinden hemen önce son
izlediğimiz Yılmaz Güney filmi ise Çınar
Sineması'nda haftalarca oynayan Sürü
filmidir.
Eskiden
sinemalar yaz-kış hep dolardı. Yazın eski filmlerin
yeniden gösterildiği dönemler değildi. Yeni filmler
hem kış hem de yaz aylarında pekala gösterime
girerdi. Arkadaş filmi de yine bir yaz günü
gösterime girdiydi. Film, Şirinyer'de Emek Yazlık
Sineması gösteriliyordu. Gösterimden önce zaten
dillere çoktandır dolanmış olan Melike Demirağ'ın
Arkadaş şarkısı da filme ilgiyi iki kat artırmış
olmalı ki, ilk birkaç gün bilet bulup giremedik.
Nihayet girdiğimiz gün ise havanın epeyce bulutlu
olduğunu anımsıyorum. Filmin tam orta yerinde yağmur
başladı. Ama kimse sinemayı terketmedi. Film de
kesilmedi. Ama yağmur giderek şiddetlenince, bu kez
filmi kestiler ve izleyiciler arasında bir uğultudur
başladı, ama yine de kimse yazlık sinema bahçesini
terketmiyordu. Bunun üzerine sinema sahipleri
sırılsıklam olan bizleri hemen yan tarafta bulunan
kışlık salona aldılar ve filmin gösterimi kaldığı
yerden sürdü. İşte böylesi bir coşku vardı o
zamanlar sinemaya ve özellikle de Yılmaz Güney
sinemasına yönelik.
Gökten
üç elma düştü, biri Yılmaz Güney'in, biri onun
dönemini gören biz şanslı yaşlı kuşağın, biri de
onu şimdi tanıma şansına sahip olan yeni kuşağın
başına.
Uğur Altunay
16 Mart 2000
|
