ÖZET
RUH VE SİNİR SİSTEMİ FONKSİYONLARI ;
1) MOTOR FONKSİYON VE BOZUKLUKLARI ; Kişinin olaylar karşısında gösterdiği davranış değişme ve bozukluklarıdır.
a) Davranışlarda azalma ; Hareketlerde genel olarak azalma , tembellik , cansızlık , hareket yokluğu. (Depresyonda olduğu gibi).
b) Davranış artması ; Yerinde duramama , hareketlerde fazlalık , taşkınlık , atak , saldırgan hareketler. (manik hastalığında olduğu gibi)
c) Davranış bozulması ; Tikler , garip adet ve alışkanlıklar , seksüel bozukluklar , duruş bozuklukları. ( şizofreni)
2) REFLEKS FONKSİYON VE BOZUKLUKLARI ; İnsan vücudunu içerden yani organlardan kaynaklanan uyaranlar ve dış dünyadan gelen uyaranlar karşısında irada dışı bir takım cevaplarda bulunur. İşte bu uyaranların azalması veya yok olmasıyla ortaya çıkan bozukluklara refleks fonksiyon bozuklukları denir.
3) ALGI VE ALGILAMA BOZUKLUKLARI ; 3 çeşit duyum bozukluğu vardır.
I) İllüzyon ; Kişinin herhangi bir objeyi olduğundan farklı olarak algılaması.
II) Halusinasyon ; Var olmayan objeyi sanki varmış gibi algılama.
III) Halusinozis ; Kişinin bir takım hayaller görüp sesler işitmesi fakat bunların gerçek olmadığının da farkında olması.
4) ZEKA ; Kişinin etrafına uyum yapa bilme yeteneği.
- 0 – 2 yaş Gurubunda zeka ; Duyuları ile dış dünyayı algıladığı dönem.
- 2 – 7 yaş gurubunda zeka ; Bu dönemde çocuk sayıları , kişileri , nesneleri , cinsiyetleri öğrendiği dönemdir.
- 7 - 11 yaş grubunda zeka ; Somut kavramlar öğrenilmiştir. Sayılar , uzay , zaman , ağırlık.
- 11 yaş üstü dönem ; Erişkin bir insanın sahip olduğu zeka seviyesine gelinmiştir.
ZEKA GERİLİKLERİ ; Normal insanın zeka düzeyini 120 olarak kabul edersek , 120’nin altındaki değerler hafiften ağıra doğru seyreden zeka geriliği tablosunu ortaya çıkarır.
· Sınır Zeka ( 70 -90 arası ) ; Bu kişiler yavaş öğrenen kişilerdir. Okumayı geç sökerler. Çok çalışmalarına rağmen başarısızdırlar.
· Hafif derece zeka geriliği ( 50 – 70 arası) ; toplum içinde uyum sağlaya bilmeleri için eğitilmeleri gerekmektedir.
· Orta derece zeka geriliği (30 -50 arası) ; Öğrenmeleri oldukça yavaştır. Günlük yaşama adapte olabilmeleri oldukça zordur. Ancak konuşmayı ve basit işleri eğitim ile öğrenebilirler.
· Ağır derece zeka gerilikleri ( 20 -30 arası ) ; Özel bakım gerektirirler. Günlük hayatta yapılması gerekenleri bilmezler öğretilse bile beceremezler.
· İdiot ( çok ağır zeka gerilikleri ) ; Sürekli bakım isteyen yürümeyi bile öğrenemeyen ağır zeka geriliği.
5) BELLEK ; Geçmişteki olayları ve önceden edinilen bilgileri doğru olarak anımsaya bilme yeteneğidir.
6) İRADE ; Bir dürtü kudreti , bunun yanında beynin devreye girmesiyle ortadan kalkabilen bir durum.
7) FOBİ ; Kişinin durum , yerden yada aktiviteden duyduğu gerçekçi olmayan korkulardır
8) OBSESYON ; Kişinin kendine ters gelen düşünceleri aklından uzaklaştıramaması ve bundan huzursuz olması ile kendini gösteren bir hasatlıktır.
9) DUYGULANIM ; Kişinin olaylar karşısında neşe , sevinç , üzüntü gibi duygular duyması o kişinin duygulanımıdır.
§ Depresyon ; Duygulanım bozuklukları içinde en çok rastlanandır. Yaşamdan zevk almama , ölme isteği , kimseyle görüşmeme , iştahsızlık , uykusuzluk , bitkinlik , cinsel isteksizlik , konsantre bozukluğu , sıkıntı , iş yapamama gibi belirtiler gösteren bir duygulanım bozukluğu hastalığıdır.
§ Manik bozukluk ; Depresyonun tam tersi belirtiler verir.
10) KİŞİLİK TİPLERİ ;
a) Astenik Tip ; Genel olarak boyları 1,68 , vücut ağırlığı 50 – 55 arasındadır. Göğüs uzun dar ve silindirik şekildedir.
b) Piknik tip ; Orta boyda , orta yaşta ,orta ağırlıkta kısa ve tıknaz sarı tipler.
c) Atletik tip ; Uzun kol ve bacaklı , boyları 1,70 , göğüs ve omuz adalelerinde fazla gelişme
d) Displastik tip ; İrsi veya iç salgı bezlerinin salgıladıkları hormonlardan dolayı sonradan kazanılan anormal tip.
KİŞİLİK ; Bir insanı diğer insanlardan ayırtan duygu , düşünce , davranış örüntülerinin tümüne verilen isimdir.
RUH SAĞLIĞI HASTALIKLARININ NEDENLERİ ;
1) BİYOLOJİK NEDENLER ;
- Nörolojik Bozukluklar ; Epilepsi , fokal beyin lezyonları , beyin damarlarının yetersizliği , beyni etkileyen diğer hastalıklar.
- Hormonal bozukluklar ; Tiroid bezinin az veya çok çalışması , vücutta aşırı kortizon salınması ile oluşur.
- Akciğer hastalıkları
- Sindirim sistemi hastalıkları
- Böbrek hastalıkları
- Enfeksiyon hastalıkları
- Zehirlenmeler
- Kanserler
2) PSİKOLOJİK NEDENLER ;
· Evlenme – boşanma
· Çocuk doğması ve ölümü
· Parasal sorunlar
· Hapse düşme , cezalandırma
· Adolesan dönemle ilgili sorunlar , menopoz
· Fiziki yaralanmalar yada ameliyatlar sonucu olan sıkıntılar
· Ailenin çocuklarına karşı yumuşak yada aşırı sert davranması.
SAVUNMA MEKANİZMALARI ; İnsan kendine zarar verilecek durumlarda bir takım tepkiler verir.
I) Bastırma ; Kişi hoşuna gitmeyen acı veren konuları unutur. Örnek ; Evlenmekten korkan fakat bunun nedenini bilmeyen kişiler gibi.
II) Yer değiştirme ; Kişinin çözemediği durum karşısında ilgili durum yerine bir başka konu ile uğraşarak ilk konumun getirdiği huzursuzluğu atmaya çalışması.
III) Yansıtma ; Kişinin başka insanlar hakkında duyduğu şüpheleri ve düşmanca duyguları sanki onlar kendisine duyuyormuş gibi algılaması.
IV) Telafi etme ; Hakiki veya hayali kusurları fizik veya manevi başka safhalarda telafi etme yerine koyma gayretidir.
V) Özdeşim ; Kişinin kendisi için ideal örnek olarak gördüğü kişiye benzemeye çalışması ve onun yaptıklarını yapmaya çalışmasıdır.
VI) Gerileme ; Kişinin anksiyete yada düşmanlık yaratan bir durumda çocukluk dönemlerindeki davranışlarına benzer davranışlar göstermesidir.
VII) İnkar ; Kişinin hoşuna gitmeyen bir olayı kabul etmemesi durumudur.
VIII) İçe atım ; Kişinin sevdiği bir insanı içinde yaşatması.
IX) Somatizasyon ;Kişilerin olaylar karşısında duydukları tepkileri bedenlerinde yaşamaları. Kişinin çok sinirlendiğinde midesinde veya başında ağrı oluşması.
X) Çözülme ; Kişinin bazı hareketleri kontrolden çıkar başka kişiymiş gibi davranmaya başlar.
XI) Entelektualize etme ; Kişinin kendi sorunlarını sağdan soldan , gazetelerden duyduğu bilgiler ışığında kendine göre yorumlayıp hekimle bunlar üzerinde tartışmaya girer.
XII) İzole etme ; Kişinin duygu ve düşüncelerini ayırarak düşüncelerini sanki duygularından ayrıymış gibi yada acı çekiyormuş gibi anlatmasıdır. Örneğin 3 gün önce işten atılmış kişinin etrafa bu olaydan hiç etkilenmediğini anlatması.
XIII) Karşıt tepki kurma ; Kişinin kendi içindeki bilinç dışı yasak dürtü ve eğilimlerinin karşıtı tepkiler göstermesi. Örneğin içinde kin nefret ve kabalık olan kişinin aşırı derece kibar nazik davranması.
XIV) Yüceltme ; Kişinin içinden gelen olumsuz duyguları toplum tarafından taktir görecek konulara yönelmesidir. Örneğin saldırganlık dürtüleri olan kişinin spor yaparak içindeki saldırgan dürtüleri ortadan kaldırması ve iyi bir sporcu olması.
PSİKONEVROZLAR ;
Vücudun organik bir nedene bağlı olmayan fonksiyonel diye adlandırdığımız hastalıklardır.
Nedenleri ;
- Genetik faktörler
- Çocukluk çağındaki etkilenmeler
- Psikoanalitik teoriler
- Kişilik
- Yanlış öğrenmeler
- Çevre faktörleri
- Yaşam olayları
- Aile etkileri
PSİKONEVROZLARIN ÇEŞİTLERİ ;
1) ANKSİETE BOZUKLUKLARI ; Korkuya benzer bir duygudur. Korkudan farkı kişinin neden , niçin olduğunu bilmeden endişe ve korkuya benzer bir beklenti içine girmesi.
Belirtiler ; Fiziksel ve Psikolojik belirtiler olarak ikiye ayrılır.
A) FİZİKSEL BELİRTİLER ;
- Ellerde titreme
- Sırt , baş ağrısı
- Kaslarda gerilim hissi
- Kısa , kısa ama sık , sık nefes alma
- Halsizlik
- İrkilme
- Otomik sistemin aşırı cevapları ( Yüzde kızarma , çarpıntı , terleme , ellerde soğukluk , ishal , sık idrara gitme)
- Uyuşmalar
- Göğüste çırpınma hissi
B) PSİKOLOJİK BELİRTİLER ;
· Korku hissi
· Konsantrasyon güçlüğü
· İrritabilite
· Uykusuzluk
· Cinsel ilgide azalma
· Boğaza bir şey tıkanma hissi
· Midede çırpınma hissi
ANKSİYETE BOZUKLUKLARININ OLUŞ NEDENLERİ ;
i) Genetik Nedenler
ii) Kişilik özellikleri
iii) Stres dolu yaşam
iv) Şartlanma teorileri
ANKSİYETE BOZUKLUKLARININ ÇEŞİTLERİ ;
I. FOBİK ANKSİYETE BOZUKLUKLUĞU; Kişinin belli bazı konularda anksiete duyması ile ortaya çıkan bozukluktur.
· Basit fobiler ; Çocukluktan başlayan fobiler. Böceklerden korkma.
· Sosyal fobiler ; Kişinin topluluk içinde bulunmaktan ve konuşmaktan korkması.
· Açık alan korkuları (agorofobiler) ; Kişinin evden çıkıp bir yerlere gitme korkusu.
II. PANİK ANKSİYETE BOZUKLUĞU ; Tamamen normal olan bir kişinin başlatan bir etken olmadan bir anda başlayan ve baş dönmesi , çarpıntı , terleme , soğuk basması , bulantı , ateş , göğüs ağrısı ve ölüm korkusu gibi durumlarla karşı karşıya kalma ve bundan büyük korku duyma.
III. SAPLANTI – ZORLANTI HASTALIĞI ( OBSESİF KOMPULSİF NEVROZ)
Saplantı ; kişinin düşünmek istememesine karşı aklından atmadığı düşünce yada imajların insanın aklına sık , sık gelmesi hatta aklından atamaması ve bunun sonucunda rahatsız olma durumudur.
Nedenler ;
· Genetik nedenler
· Şizofreni
2) KONVERSİYON BOZUKLUKLARI ; Histerik bozukluklar diye de bilinirler.. kişide saptanabilen herhangi bir fiziksel bozukluk olmadığı halde sinirlenme sonucu birdenbire kollarda ,bacaklarda tutmama yürümede bozulma ortaya çıkar.
3) SOMATOFORM BOZUKLUKLAR ; Altında herhangi bir bedensel bozukluk bulunmamasına karşılık kişinin bulantı , karın ağrısı , barsak gazı , ishal , yiyeceklerin sindirilememesi , ellerde kollarda ağrı , idrar yaparken yanma , nefesin tıkanması , çarpıntı , baş dönmesi , unutkanlık , ses kısıklığı gibi belirtilerin çoğunu hissettiği ve doktor doktor gezip bir çok ilaç içip çare bulmaması.
4) HİPOKONDRİAZİS ;Kişinin kendisindeki normal bedensel değişiklikleri ciddi bir hastalık belirtisi olarak algılayıp bu hastalığın korkusuna kapılması tüm yaşantısını bu hastalıkla uğraşarak geçirmesi.
PSİKONOZLAR ;
Ruh hastalıklarının daha ağır şekilleridir
A) DUYGULANIM BOZUKLUKLARI ;
· DEPRESYON ; Mizaçta çökme , zevk almama , enerjide azalma , giyimi ihmal etme , mimik ve jestlerde azalma.
· MANİ ; Mizaçta kabarma ,aşırı hareket, uykuda azalma,saldırganlaşma.
Nedenler ;
- Genetik faktörler
- Fiziksel özellikler ; Piknik tiplerde daha sık rastlanılır.
- Çocukluk çağlarında anne babayı kaybetme
- Yaşam olayları
- Öğrenilmiş çaresizlik duygusu
- Kişinin yaşam hakkında olumsuz bakışları.
- Beyindeki bir takım kimyasal maddelerin seviyelerinde bozukluklar ; Seretonin , adrenalin , noradrenalin
- Endokrin sistemi bozuklukları
- Su ve elektrik dengesindeki bozukluklar.
B) ŞİZOFRENİ ; Genç yaşlarda başlayan , insanın kişiler arası ilişkilerden ve gerçeklerden uzaklaşarak kendisine özgü bir dünyada yaşadığı düşünüş duyuş ve davranışlarda önemli bozukluların yaşandığı bir hastalıktır.
Belirtileri ;
Ø Düşünce içeriğinde ; Düşüncelerinin başkaları tarafından okunduğuna , beynine düşünce sokulduğuna inanma.
Ø Düşünce akışı ; Düşünceler arasındaki bağlantı kopmuştur. Hasta konuşmaz yada konuşurken birden bire susar.
Ø Konuşmada ; Aynı kelimeleri tekrarlar , kendi başına yeni kelimeler üretir , konuşmalar arasında mantıksal bağlar ortadan kalkar.
Ø Davranış ; Aynı davranışları tekrarlar , söylenenleri yapmaz , aynı duruşu bazen saatlerce muhafaza eder. Elbiselerle duşa girme , yenmeyecek şeyleri yeme.
Ø Algılama ; Kulağına sesler gelmekte , o seslerle konuşma küfürleşme.
Ø Duygulanım ; Donuk bir yüz ifadesi , çok üzüntülü olayları gülerek veya çok sevinçli olayları ağlayarak anlatabilirler.
Nedenler ;
- Genetik yatkınlık
- Aile çevresi
- Sosyo – ekonomik ve kültürel çevre
- Kişilik özellikleri
- Biyolojik faktörler
Şizofreni çeşitleri ;
a) Paranoid tip ; Düşünce içeriğinde yer alan kötülük görme ve büyüklük sanrıları ön plandadır.
b) Hebefrenik tip ; Düşünce ve hareket bozuklukları daha ön plandadır.
c) Katatonik tip ; Hasta verilen pozisyonu saatlerce muhafaza eder. Yemek yemeyi , tuvalete çıkmayı redderler.
d) Ayrışmamış tip ; Hangi tip şizofreni olduğu ayrışmamıştır.
e) Rezidüel şizofreni ;Kişinin içine kapalı bir yaşam sürmesi.
C) PARANOİD BOZUKLUK ; Kişinin aksi ispatlansa bile düşüncelerinin değişmediği , kültürel bir inanışla açıklamanın mümkün olmadığı yanlış inancının olduğu bir hastalıktır.
Nedenler ; Sorunlu aile içinde yetişen çocukluk dönemi , cinsel kimliğin kazanıldığı dönem.
D) EPİLEPSİ ; Beyin fonksiyonlarının bozukluğu sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır.
Nedenleri ; Doğum travmaları , beyni etkileyen metabolizmasal olaylar , tümörler , yüksek ateş , MSS enfeksiyonları , Kimyasal ajanlar , beynin oksijensiz kalması , Beyin ödemleri , beyin travmaları.
EPİLEPSİ ÇEŞİTLERİ ;
I) Kısmi nöbetler ; Bir el yada ayaktan başlayıp tüm vücuda yayılan epilepsi.
II) Kompleks septomlarla birlikte kısmi nöbetler ; Kişi 1-2 dakika dış ortamla olan ilgisini kaybeder. Otomatik hareketler yapar
III) Jenarileze nöbetler ; Kaslarda kasılma olmadan kişinin 10 – 30 saniye süreyle bilincin kaybolması
E) ORGANİK BEYİN BOZUKLUKLARI ; Beynin kendisinden ya da vücuttan kaynaklanan hastalıklar nedeniyle ortaya çıkan psikolojik ya da davranışsal bozukluklar.
a) Delirium ; Beynin tüm bilişsel fonksiyonlarının etkilendiği akut bozukluktur. Bilinç kapalıdır , geceleri daha da artar.
Nedenler ;
- İlaç zehirlenmeleri
- Alkol ve uyuşturucunun bırakma dönemleri
- Metabolitik yetmezlikler
- Hormonal nedenler
- Sistemik enfeksiyonlar
- Kafa içi enfeksiyonları
- Kafa içi tümörleri
- Kafa travmaları
- Beslenme bozuklukları , vitamin eksiklikleri
- Epilepsi sonucu beyin hasarları
b) Demans ; Bilinç bozukluğu olmadan kişinin hafıza , kişilik yapılarında bozukluğun ortaya çıktığı bir hastalıktır.
Belirtiler ;
- Hafıza bozukluğu
- Kişilik değişiklikleri
- Algı bozuklukları
- Huzursuzluk , iritabilite
- Konuşmada azalma ve bozulma
Nedenler ;
· Beyin dejenerasyonu
· Kafa içinde yer kaplayan lezyonlar
· Travmalar
· Beynin enfeksiyon hastalıkları
· Beynin damar bozuklukları
· Metabolizmal bozukluklar
· Toksik madde zehirlenmeleri
· Beynin oksijensiz kalması
· Vitamin yetmezlikleri
RUHİ DÜZENSİZLİKLER ;
1) ANTİSOSYAL KİŞİLİK BUZUKLUKLARI ; Psikopat olarak da adlandırılan bu kişilerin en önemli özellikleri , yakın sevgi ilişkileri kuramamaları ani ve beklenmedik davranışlar içerisine girmeleridir. Suçluluk duyguları yoktur.
Nedenler ;
· Kromozom anamolileri
· Anne ve babada bu bozukluğun olması
· Beyindeki kısmi anormallikler
· Anne baba arasında yaşanan anlaşmazlıklar
2) CİNSEL SAPMALAR ;
a) Teşhircilik ; Kişinin diğer insanlara cinsel organlarını göstermesi ve bundan haz alması
b) Fetişizm ; Kişinin cinsel olmayan bir objeden zevk alması.(çorap , çamaşır)
c) Pedofili ; Kişinin 13 yaş altındaki çocuklarla cinsel ilişki kurma eğilimi.
d) Seksüel sadizm ;Kişinin bir başka kişiye acı vererek cinsel ilişkiye girmesi ve zevk alması.
e) Seksüel mazohizm ; Kişinin kendine acı vererek cinsel ilişki kurmaktan hoşlanması.
f) Röntgencilik ; Kişinin başka kişileri çıplak görmekten veya cinsel ilişkileri seyretmekten zevk alması.
g) Transvestism ; Kişinin karşı cinse ait giysileri giymekten zevk alması.
h) Zoofi ; Hayvanlarla kurulan cinsel ilişki.
PSİKOSOMATİK HASTALIKLAR ;
Psikolojik faktörlerle ortaya çıkan yada şiddeti artan hastalıklara psikosomatik hastalıklar denir.
Nedenler ; Kişilik özelliklerinin hastalık üzerindeki hastalıkları , sıkıntılar.
Psikosomatik hastalıkların çeşitleri ;
- Kalp hastalıkları
- Astım
- Romatizma
- Baş ağrısı
- Hypertansiyon
- Bazı bağırsak hastalıkları
- Deri alerjileri
- Şişmanlık
- Eklem kireçlenmeleri
- Mide ülserleri.
Psikiyatrik belirtiler gösteren fiziksel hastalıklar ;
· AİDS
· Guatr
· Böbrek üstü bezleri bozuklukları
· Kansızlık
· Beyin içi tümörleri
· Pankreas tümörleri
· Bazı romatizmal hastalıklar.
PSİKİATRİDE TEDAVİ YÖNTEMLERİ ;
Psikiyatride tedavi yöntemleri organik ve psikolojik yöntemleri olarak ikiye ayrılmaktadır. Organik tedavi yöntemleri ; ilaçlar , Electroconvulsif tedavi (EKT) , beyin ameliyatları.
PSİKİATRİK İLAÇLARIN SINIFLANDIRILMASI ;
A) ANTİPSİKOTİK İLAÇLAR ; Bu ilaçlar başta şizofreni olmak üzere , paranoid bozukluk , mani gibi psikozların tedavisinde kullanılmaktadır. Halisinasyonları , sanrıları düzeltmektedir.
Bu ilaçların bazıları ;
- Chlorpromazine ( Largactil)
- Thioridazin ( melleril)
- Trifluoperazine (telazin)
- Fluphenazin ( prolixin)
- Haloperidol ( haldol , nörodol)
- Colazapıne (leponex)
Yan etkileri ;
· Tıkanma sarılığı
· Hormonal sisteme etkileri
· Deri ve göz üzerine olan etkileri
· Uyku hali
· Ağız kuruluğu , kabızlık , idrar yapma zorluğu
· Tansiyon düşüklüğü
· Kalp üzerine ritm bozukluğu , taşikardi
· Kan hücreleri üzerine etkiler
· Nörölojik etkiler
B) ANTİDEPRESAN İLAÇLAR ; Bu ilaçlar depresyonda ve diğer nörotik bozukluklarda (panik bozukluk , saplantı-zorlantı)
Bu ilaçlar ;
- İmipramin ( tofrani)
- Clomipramin ( anafranil)
- Maprotil (ludiomil)
- Trazodone ( desyrel)
- Fluoxetin ( prozac)
- Amitriptilin (laroxil)
- Sertalin ( lustral)
- Amineptin (survector)
- Mianserin (tolvon))
- Trazodone ( desyrel)
- Fluoxetin ( prozac)
- Amitriptilin (laroxil)
- Sertalin ( lustral)
- Amineptin (survector)
- Mianserin (tolvon)
Yan etkileri ;
· Ağız kuruluğu
· Kabızlık
· Görme bozuklukları
· İdrar yapma zorlukları
· Kalın bağırsakların çalışma bozuklukları
· Hafıza bozuklukları
· Yorgunluk , enerji kayıpları
· Çok uyku hali
· Kalpte çarpıntı , ritm bozukluğu
· Sinirlilik
· El titremesi
· Epilepsi nöbetleri
· Uykuda kabus görme ve titremeler.
· Cinsel isteksizlik
· Cinsel fonksiyon kayıpları
· Kilo alma
· Terleme
· Deri döküntüleri
· Ateş basması
· Vücut kasılmaları
· Huzursuzluk
· Koma
· Solunum durması
C) ANTİMANİK İLAÇLAR ; Manik bozuklukların tedavisinde EKT önemli yer tutar. Bunun yanında lithium da kullanılır.
Yan etkileri ;
- Ellerde titreme
- Ağız kuruluğu
- Ağızda metalik bir tat
- Kaslarda kuvvetsizlik
- Halsizlik
- Kalp ritminde bozukluk
- Kan beyaz hücrelerinde artış
- Deri döküntüleri
- Unutkanlık
- Çok su içme ve idrara çıkma
- Kilo alma
- Guatr bezinin çalışmasında bozukluk
- Mide bağırsak sisteminde iritasyon
D) ANKSİOLİTİK İLAÇLAR ; Anksiyete giderici olarak bilinen bu ilaçların en önemli grubu benzodiazepamlardır. (diazem , nervium).
Yan etkileri ;
· Gün boyunca uyuklama hali
· Konsantrasyon güçlüğü
· Hafif unutkanlık
· Sersemlik nedeniyle kaza yapma
· Düşme
· Depresyon
· Huzursuzluk
· Bağımlılık riski
· Anksiyete
· Işığa hassasiyet
· Çarpıntı
· Ellerde titreme
· Baş ağrısı
· Terleme
· Epileptik nöbetler
E) HİPNOTİK İLAÇLAR ; Uyku vermek amacıyla kullanılan ilaçlardır. Yan etkileri çok azdır. Hareketlerde gün boyu yavaşlama , dikkatte azalma , uykuya meyil.
ELECTROCONVULSİVE THERAPY (EKT) ;
Beyne elektrik akımı vererek yapay bir epilepsi krizi geçirme esasına dayalı bir tedavi yöntemidir. Hasta tedavi sırasında ve sonrasında acı duymaz.
Endikasyonları ,
- Ağır depresif hastalıklar
- Gebelikte geçirilen depresif hastalıklar
- Manik atak
- Katabolitik şizofreni
- Şizofaffektif şizofreni
EKT sırasında vücutta oluşan değişikler ;
· Kalp atım sayısı artar. (130 -190)
· Tansiyon yükselir (170 -180)
· Vücut kasılmaları
· İdrar kaçırma
· Baş ağrısı
· Unutkanlık
· Bulantı kusma
· Baş dönmesi
· Kaslarda ve eklemlerde ağrı
· Dişlerde kırılma
· Vertebra kırıkları
· Omuz eklemlerinde çıkma
Kontrendikasyonlar ;
- Önemli kas hastalıklarında
- Akciğer enfeksiyonlarında (tbc)
- Beyinde yer alan tümöral oluşumlarda
- 38 dereceden yüksek ateşin olduğu hastalıklarda
- kırıklarda
- 6 aydan sonraki hamilelerde ve düşük riski olan hamilelerde.
CERRAHİ YÖNTEMLER ; Beynin bir bölümünün ameliyatla alınması.
UZUN SÜRELİ UYUTMA ; Hasta sadece yemek ve tuvalet ihtiyaçları için kaldırılır ve aylarca uyutulur.
İNSÜLİN – KOMA TEDAVİSİ ; Hastaya insülin verilerek kan şekerinin düşürülmesi ve komaya sokulması ve daha sonra damardan şekerli solüsyon vererek komadan çıkartılması.
FARADİ TEDAVİSİ ; Düşük dozda elektrik verilerek yapılan tedavi
PSİKOLOJİK TERAPİLER ;
İD (ALT BENLİK) ; Doğuştan var olan bir yapıdır. Zevk alma amacına yöneliktir , bilinç dışıdır , kişinin saldırganlık , açlık , cinsellik gibi temel dürtüleri oluştururlar.
EGO (BENLİK) ; İnsanın ilk yaşlarında ruhuna bir takım hakim olan ve özellikle zevk alma prensibine yönelik iç güdüsel dürtülere yönelik olan id yavaş yavaş dış çevredeki güçlükler , imkansızlıklarla işlenir ve toplum içinde kabul edilebilir bir nitelik kazanırlar buna ego denir.
SUPER EGO (ÜST BENLİK) ; Kişinin moral kısmını teşvik eder. Vicdandır.
PSİKOTERAPİ ÇEŞİTLERİ;
1) PSİKOANALİZ ; Haftada 3-5 kez terapist ile hastanın yan yana geldiği yoğun bir tedavi. Terapist hasta ile yüz yüze değildir.
2) PSİKOANALİTİK YÖNELİMLİ PSİKOTERAPİ ; Psikanalize göre daha kısa sürelidir.
3) KISA DİNAMİK PSİKOTERAPİLER ; Bir yıldan daha kısa süren tedaviler
SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI VE SENDROMLARI ;
FELÇLER ; Hareket sistemi bozukluğudur. 7 çeşidi vardır.
a) Monoplegia ; Tek bir kol veya bacakta oluşan felç durumu
b) Hepiplega ; vücudun sol veya sağ yanında ortaya çıkan felç durumu.
c) Paraplegia ; her iki bacağın felç durumu
d) Quadriplegia ; tüm kol ve bacakların felç hali
e) Biryada birden çok kas grubunun izole zayıflık ve felci ; omur ilikten çıkan bir ve birden fazla sinir kökünün etkilenmesiyle meydana gelir
f) Histerik felçler ; Bir kolun veya her ikisinin yada vücudun bir kısmının etkilendiği felçlerdir.
g) Sinir ve kaslarda görünür halde bozukluk olmayan felçler ; Böcek sokmaları vb.
Özeti Hazırlayan:Ufuk Tan Doğan YILDIZ