Önsöz
Dünya varoldugundan bu yana sürekli yasanan degisim bu gün hizini iyice artirmistir. Her alanda kendini hissettiren degisim, yeni bir olguyu ortaya çikarmistir; artik bilgi diger islevlerinin yani sira ,ekonomik deger yaratmadaki en önemli girdi haline gelmistir.
Gelinen düzey,sosyal,kültürel,ekonomik ve siyasal faaliyetlerin dijital bir ortamda yapilmasina imkan saglamistir. Faaliyetin özü degismemekle beraber,üzerinde bulundugu elektronik ortamin özellikleri ''faaliyetin uygulanmasinda yenilikleri beraberinde getirmistir.
AB, Bilgi toplumu ve bilgi temelli ekonomi açisindan bulundugu durumdan hosnut degildir. Özellikle ABD ile arasindaki rekabeti kapatmak için e Europe kavramini ortaya atmis ve bilgi toplumu projelerine öncelik vermistir. 2 yil sonrasinin Avrupasi bugünkünden çok farkli bir Avrupa olacaktir.
yeni teknolojilerin küresel agyapilar içinde tümlesmeye zorlandigi dünyada,teknolojiyi üreten ve sadece kullananlar arasindaki zenginligin ve refahin esit olarak dagilmayacagi açiktir.
Ancak bu durumun yol açabilecegi tahribat,uluslararasi enformasyon politikalarinin da ekonomik politikalar gibi kaygiyla takip edilmesini gerektirmektedir.
Yenilik = Internet; Lokkomotif = Yeni teknolojiler , Yeni Meta = Bilgi.
Bilgi ve iletisim teknolojilerinin neden oldugu devrimin yarattigi firsatlari ortak AB yararlarina dönüstürmek amaciyla 1994 te yayinlanan Avrupa ve Global Enformasyon Toplumu Raporu, yaratilacak AB bilgi toplumunu Birlikte yasamanin ve çalismanin yeni yollarinin egemen oldugu bir toplum olarak nitelendirmekteydi.
Bilgi toplumuna paralel olarak AB nin ekonomik yapilanmasinin ana çizgileri
1995 te yayinlanan ''Yenilikçilik Üzerine Yesil Belge'' de ilan edilmistir. Bunu 1996 da yayinlanan Avrupa'da Yenilikçilik için birinci eylem plani izlemistir.
AB, 21. yy yi bilim ve teknolojinin damgasini herzamankinden daha fazla vuracagi bir yüzyil olarak kabul etmektedir ve bu amaçla bu alanlara yatirimlar yapilmasi gerektigini bilmektedir.
Yapilan arastirmalarda, AB de Ar-ge ye ayrilan payin ABD ve Japonya'ya kiyasla düsük oranlarda kalmasi , yine bu ülkelere göre daha az olan arastirmaci sayisi,yillik 20 milyar Euro civarinda teknoloji ürünlerinde ortaya çikan ticaret açigi hizla önlem alinmasi gereken noktalar olarak görülmektedir.

Tek Avrupa (1987) ve Maastricht anlasmalari (1993) ayni zamanda AB nin arastirma ve teknoloji yeniligine kavusmasi yönünde topluluk adina atilan ilk adimlardir.
I- E- Ticaret
Elektronik ticaret, mal ve hizmet degisimi ve sunumuna yol açan faaliyetlerin telekomünikasyon aglarinda yapilmasidir. Bu yolla , bilgisayar ve telekomünikasyon teknolojisindeki gelismeler, ticaretin daha süratli verimli ve az masrafli olmasini saglamaktadir.

EDI (elektronik veri degisimi), EFT (elektronik fon transferi) gibi teknolojiler E- ticaret uygulamalarinda kullanilan teknolojilerdir. Bunlarin disinda E- Mail,Elektronik kataloglar,bülten tahtasi hizmetleri, ortak veri tabanlari,elektronik haber hizmetleri,elektronik formlar kullanilan diger örnekler arasindadir.

II-E- Ticarette taraflar :
E- Ticaret 4 grup arasinda gerçeklesebilir :
- Isletmeler arasinda,
- Isletme ile tüketici arasinda,
- Isletme ile kamu idaresi arasinda,
- Kamu idaresi ile bireyler arasinda.

III- E- Ticaretin Uygulama Sekilleri :
1- Piyasa Tanitma faaliyetleri
2- Sözlesme akdi ile ilgili faaliyetler ( alici tespit ettigi ürünün önceden belirlenmis veya müzakere edilen ücret ve ödeme sartlari çerçevesinde siparisini verirken)
3- Malin aliciya teslimini saglayan lojistik islemler konusunda ikili görüsmeler
4- Ödeme yapilmasi ile ilgili faaliyetler
5- Islemle baglantili kamu mercilerinin katilmasini gerektiren faaliyetler (ithalat/ihracat lisansi alinmasi,vergi harç ödenmesi vb.)

IV- E- Ticaret ve Hukuk :
Bilgi toplumuna geçiste günümüz hukuk altyapisinin yetersiz kaldigi görülmektedir. Bilgi toplumuna dair gelismenin kuralsiz ortamda olusmasi ,gerekli yasal düzenlemelerin sonradan yapilmasi ortaya çarpik sonuçlar çikarabilmektedir.

Elektronik ticaretin taraflar arasinda yaygin sekilde kullanilma egilimi, Borçlar Hukuku, Ticaret Hukuku ve Usul Hukuku nun yeniden düzenlenmesini gerektirmektedir.
E-ticaretin doguracagi ekonomik ve sosyal sorunlar, bu alt yapiya erisim ve kullanma, bunlarla ilgili teknolojilerin olusma süreci ,E- ticaretin yayginlasmasinin saglanmasi yine hukuk kurallarina konu olmaktadir.
Örnegin borçlar hukukunda yazili olarak yapilmasi öngörülen sözlesmelerde imza aranmasi ,E-Ticaretin yapilmasinda yeni bir imza türünü ortaya çikarmistir. Yine Türk Hukukunda oldugu gibi ; bazi hukuki iliskilerin varligini yazili olarak yapilma ispat sartina baglayan hukuk sistemlerinde ,ispat amaciyla gösterilecek deliller arasinda E ortamda yapilmis sözlesmeler yer alabilecek mi sorusu ,önemli bir Usul Hukuku problemi olusturmaktadir. Yine elektronik ortamda baski ve çogaltmanin kolayligi, içerige erisimin basitligi ve maliyetsiz olusu, elektronik iletinin içinde yer alan sanal ürünler üzerindeki fikri ve sinai haklarin ,fiziki ortamdakinden daha farkli bir koruma yöntemine ihtiyaci olup olmadigi sorusunu gündeme getirmistir.
Elektronik islemlerin Vergilendirilmesi konusunda ,üzerinde mutabik kalinan husus, bu islemlerin fiziki dünyadaki islemler gibi vergilendirilmesi; yeni vergilerin konmamasi seklindedir. Alti çizilen husus ise yasal açikligin saglanmasi ve klasik uygulamalara nazaran ayrimcilik yapilmamasidir.
Ceza hukuku ise özel hukuka nazaran yorum kurallarinin en az uygulandigi hukuk dalidir. Yargiç olayda, kanunda sayilan suç tipine uygunlugu ararken tipe uygun eyleme de kanunda öngörülen cezayi vermek durumundadir. kanunda tipi tanimlanamayan eylemler için ,özel hukuk da geçerli olan yorum kurallarindan yola çikarak ; nihai asamada ,kendisi kanun koyucu olsaydi ne kural vaz edecek idiyse bu çerçevede karar veremez. Kanunsuz suç ve ceza olmaz ilkesi ile ifade edilen bu yaklasim elektronik ortamdaki eylemler açiindan da önemlidir.

V- E- Ticaret ve Rekabet Hukuku
Hukuki düzenlemelerde rekabetin kendisi, bu düzeni bozucu nitelikteki sözlesmelere,uyumlu davranislara ve kararlara karsi korunmustur. Hukuk düzenleri, egemen durumda olan bir isletmenin bu durumunu kötüye kullanmasini da yaptirima baglamistir.
E- Ticaretin rekabet hukuku ile baglantisi iki noktada gerçeklesir ;
ilki, E- ticaretin üzerinde cereyan ettigi telekomünikasyon alt yapisinin rekabete açilmasi ile ilgilidir. Bu alt çerçevede rekabet hukuku açisindan bes grup aktör yer almaktadir. Bunlar ;
- Alt yapi ve iletisim agi kuruculari ve isleticileri
- Cihaz ve malzeme üretenler
- Yazilim üreticileri
- Hizmet sunuculari dir
Bu aktörlerin lisans sözlesmelerinde ve genel olarak bu sektördeki davranislari ,olusturduklari meslek birliklerinin kararlari,egemen konumda olanlarin bu durumlarini kötüye kullanmalari ,alt yapiyi olumsuz etkileyeceginden ; sonuç E- Ticaretin zarar görmesi olacaktir. bu nedenle alt yapi ile ilgili rekabet kurallarinin ve ilkelerinin özel bir düzenlemede yer almasi gerekiyor.
Ikinci husus ; yukarda belirtilen alt yapi üzerinde mal ve hizmet ticareti yapan gerçek veya tüzel kisilerin ,rekabeti bozucu alasma,uyumlu davranis,karar ve egemen durumlarini kötüye kullanma hareketleri nedeniyle ortaya çikmaktadir. Tesis edilmis alt yapi üzerinde, mal ve hizmet ticareti yapan aktörler için ayri rekabet kurallari öngörmekten çok,rekabet kanunlarinin hükümleri dogrultisinda uygulama yapilmaktadir.
VI- Elektronik Ticaret Konusunda Avrupa Inisiyatifi :
Avrupa Komisyonunun kabul ettigi "Elektronik Ticaret Konusunda Avrupa Inisiyatifi" adini tasiyan Tebligde, AB Tek Pazarinin kanitlanmis ilkeleri ve yararlarinin elektronik ticarete uygulanmasinin önemi vurgulaniyor. Avrupa'nin bu yeni ve hizla gelisen ticaret biçiminden yararlanabilmesi için 2000 yilina kadar eyleme geçilmesi gereken dört alan belirleniyor.
1-Elektronik ticaret için gereken altyapi, ürün ve hizmetlere ucuz ve yaygin
erisimolanaginin olusturulmasi.
2-Tek Pazar ilkeleri temelinde, AB bünyesinde tutarli bir düzenleyici yapinin saglanmasi.
3-Ilgili becerilerin tesvik edilmesi ve bilinçlendirme yoluyla olumlu bir is ortaminin
özendirilmesi.
4-Küresel düzeyde tutarli ve uyumlu bir düzenleyici çerçevenin varligi.
Küresel elektronik ticaret piyasasi son derece hizli büyümektedir ve Internet'teki ticaret hacminin 2000 yilina kadar 200 milyar ECU'ye ulasacagi tahmin edilmektedir. 1996 yili sonunda bütün dünyada 86 milyon kisi Internet'e bagliydi. Ilerleyen yillarda bunun çok daha büyük rakamlara ulasmasi beklenmektedir.
Dolayisiyla, Tebligde belirtilen dört ana hedef söyledir:
Elektronik ticaret için gereken altyapi, ürünler ve hizmetlere yaygin ve ucuz erisim olanaginin saglanmasi: Güvenli ve kullanimi kolay teknolojiler ve hizmetler ile, güvenilir, yüksek kapasiteli telekomünikasyon aglari. AB içinde ve dünya düzeyinde telekomünikasyon sektöründe tam serbestlesme saglanarak, ESPRIT ve ACTS (Ileri Iletisim Teknolojileri) gibi Avrupa programlari dahil arastirma ve gelistirme çalismalari pazarlanabilir ürünler ve hizmetler üzerinde odaklastirarak ve ayni zamanda elektronik piyasa sistemlerinin standartlari ve birbirleriyle bagdasmalari üzerinde genis bir görüs birligi saglanarak bu amaca erisilecektir.
AB'de elektronik ticaret için olumlu bir düzenleyici çerçeve olusturulmasi: Böyle bir çerçeve isletmeleri elektronik ticaret ürünleri, hizmetleri ve alt yapisina yatirim yapmaya tesvik edecek ve tüketicilere elektronik ticaret firsatlarindan yararlanmalari konusunda güven verecektir. Bu çerçeve var olan Tek Pazar ilkelerine, yani hizmetlerin, kisilerin, mallarin ve sermayelerin serbest dolasimina ve is kurma serbestisine dayanacaktir. Her Üye Devlet'in kurallarinin karsilikli kabul edilmesi ve bu mümkün olmadiginda uyumlastirma, geri kalan hukuki ve düzenleyici engellerin ortadan kaldirilmasini saglayacak ve yeni engellerin olusmasini önleyecektir. Öte yandan tüketicilerin korunmasi, küçüklerin korunmasi ve halk sagligi gibi genel çikari ilgilendirdigi kabul edilen hedeflerin, sinir ötesi ticaret ortaminda (ev sahibi ülkede denetim yoluyla) gözetilmesini mümkün kilacaktir.
Elektronik ticaretin gelismesini mümkün kilmak için vergi sistemlerinin hukuki kesinlik ve vergi tarafsizligi saglamasi sarttir. (Bir baska deyisle, vergi yükümlülükleri belirgin, saydam ve tahmin edilebilir olmali ve bu yeni faaliyetler üzerindeki vergi yükü geleneksel ticaret üzerindeki vergi yükünden daha yüksek olmamalidir). Mal ve hizmetlerde elektronik ticaret kesinlikle KDV kapsamina girdiginden AB'de elektronik "bit" vergisi gibi alternatif vergilerin uygulamaya konmasina gerek yoktur.
Elektronik ödemeler, mali hizmetler için uzaktan müzakere edilen sözlesmeler, telif hakki ve komsu haklar, kosullu erisim hizmetlerinin hukuken korunmasi ve sayisal imzalar konusunda Tek Pazar ülkelerine dayali bir dizi düzenleyici inisiyatif çikarilacaktir. Tek Pazarla ilgili yatay sorunlari kapsayan baska inisiyatifler de düsünülmektedir.
Ilgili becerilerin özendirilmesi ve siber ekonominin tam potansiyeli konusunda hem sanayicilerin hem de tüketicilerin bilinçlendirilmesi yoluyla elektronik ticaret için olumlu bir is ortami tesviki: Egitim, bilgilendirme ve demonstrasyon projeleri yoluyla hükümet ile sanayiciler arasindaki isbirliginden yararlanarak ve teknoloji, piyasalar ve kültürel/dilsel çesitlilik açisindan sahip oldugu karsilastirmali üstünlüklerin kullanilmasini tesvik ederek Avrupa Birligi yapici bir rol oynayabilir.
Küresel düzeydeki düzenleyici çerçevenin AB'deki çerçeve ile tutarli olmasinin ve bagdasmasinin saglanmasi: AB ülkelerinin, verilerin korunmasi, veri güvenligi, vergilendirme ve standartlar gibi konularda yapilacak küresel anlasmalarla ilgili uluslararasi forumlardaki ve gruplardaki konumlarini koordine etmeleri önemlidir.
VII- Telekomünikasyon :
Telekomünikasyon endüstrisi hizla gelisiyor; sürekli yeni gelismeler olmakta ve teknoloji hizla degismekte. Sunulan hizmet türleri ve sayisi arttikça, bu endüstri Avrupa toplumunda ve Avrupa ekonomisinde merkezi bir rol oynar konuma gelmektedir.
1995’te dünya telekomünikasyon pazari 700 milyar ECU’lük bir paya sahipti. 2005’e kadar 970 milyar ECU’ya ulasmasi bekleniyor. Avrupa’da bu endüstri yaklasik 1.5 milyon insana is olanagi sagliyor. Bir raporda, telekom serbestlesmesi sonucunda 2000 yilina kadar Avrupa'da 500.000 yeni is yaratilabilecegi tahmin edilmistir. 2005 yilinda bu rakam 1,3 milyona çikabilir. Topluluk sathinda sirketler daha düsük maliyetlerden ve daha kaliteli hizmetlerden yararlandikça, diger sektörlerde de istihdam artacaktir.
Daha 1987 yilindan Avrupa’yi telekomünikasyon serbestlesmeye giden yola sokarak, Avrupa Birligi yeni iletisim türleri ve bilgi teknolojisinin getirecegi zorluklara karsi hazirlanmayi seçmistir.
Avrupa Birligi’nin serbestlesme konusunda belirledigi öncelikler onun öncelikle vatandaslari (hizmetlerin standartlari ve erisilebilirligi, yeni bilgi kanallarinin daha genis kesimlerce ulasilabilirligi ve is yaratilmasi açisindan) ve isletmeler (yenilik getirme ve rekabeti arttirma kapasitesine agirlik vererek) için çalisma kararliligini göstermektedir.
VIII- Telekomünikasyonda rekabet:
Tekel egemenligi yerine birbiri ile yarisan bir dizi operatörden olusan bir pazari sistemini koydugu için serbestlesme telekomünikasyon endüstrisinin gelisimine ve Avrupa Birligi içindeki yeniliklere hayati önemi olan destegi vermektedir. Yeni ürünler ve hizmetlerin ve daha adil bir fiyatlandirmanin yolunu açmaktadir.
Avrupa Birligi Politikasi uyum, serbestlesme ve rekabet kurallarina uygunluk arasindaki denge ihtiyacinin farkindadir ve is sahalari yaratilmasina yardimci olmak, yeni teknolojilerin kullanimini desteklemek, Avrupa’nin yurttaslarina ve isletmelerine yeni iletisim imkanlarinin yararlarini ve bilgi toplumunun firsatlarini getirmek ve Avrupa sirketlerinin dünya telekomünikasyon pazarinda yer edinmelerine yardimci olmak gibi bir dizi önceligin gerçeklesmesine hizmet eder.
Bu hedeflere ulasmada yeni düzenleyici çerçevenin yanisira, Trans-Avrupa telekomünikasyon aglarinin kurulmasi, Yapisal Fonlarin ve Avrupa Yatirim Bankasi’nin islemleri ve Avrupa Birligi tarafindan finanse edilen arastirma ve gelistirme programlari da belirleyici bir rol oynayacaktir.
IX- Telekomünikasyonda Serbestlestirme Asamalari:
Telekomünikasyon hizmetlerinin serbestlesmesini yönlendiren ikiz kuvvetler iç pazar ve yaklasan bilgi toplumu iken, üzerine oturdugu temel bu ekonomik aktivitelerin kosullarini belirleyen ve Avrupa’daki her yurttasa evrensel hizmeti garanti eden apaçik düzenleyici (regülatmar) bir çerçevedir.
Avrupa Birligi içinde serbestlesme süreci ilerlerken, telekomünikasyon endüstrisinin dünya çapinda serbestlesmesi için görüsmeler Dünya Ticaret Örgütü kapsaminda yürütülmektedir. 700 milyar ECU degerinde bir dünya pazarini rekabete açarak, subat 1997’de Cenevre’de varilan anlasma serbestlesmenin ekonomik yararlarinin arttirilabilecegi ve bilgi toplumu üzerinde daha etkili olabilecegini göstermektedir. Avrupa sirketleri gelisme alanlarini tüm dünyayi kapsayacak sekilde genisletebilirler ve Avrupa telekomünikasyon pazari yabanci yatirimlari çekebilir.
X- Avrupa Yatirim Bankasi’nin Rolü
Altyapilarin ve Trans-Avrupa aglarinin gelistirilmesini desteklemek uzun zamandir Avrupa Yatirim Bankasi’nin önceliklerinden biri olagelmistir. Banka 1958 yilinda Roma Anlasmasi ile, özellikle Avrupa’nin degisik bölgelerinin dengeli gelismesini ve ekonomik ve sosyal birligini saglamak için kurulmustur. 1992 ile 1996 arasinda banka Avrupa’yi boydan boya kateden ulasim, enerji ve telekomünikasyon aglarinin gelistirilmesi ve bunlarin Avrupa Birligi ile sinirlari olan ülkelere de genisletilmesi için 33 milyar ECU degerinde para ödünç vermistir ki bu trans-Avrupa aglarina yapilan toplam yatirimin yaklasik üçte birini olusturmaktadir. Avrupa Birligi ülkelerinin çogunda bir banka belli basli altyapi projelerinin banka finansmanini saglayan temel kaynak haline gelmistir.
Telekomünikasyon sektöründe, Avrupa Yatirim Bankasi son bes yilda sabit, mobil ya da uydu aracili dijital telefon sistemi projeleri için yaklasik 9 milyar ECU borç vermistir. Bankanin önceliklerine göre, telekomünikasyon planlari için verilen borçlarin çogu bölgesel kalkinma hedeflerini yakalamak üzere özellikle Ispanya, Yunanistan, Irlanda, Italya, Portekiz ve Almanya'nin birlesme sonrasi topraklarina girmistir.
XI- AB’nin Serbestlesme Çerçevesi ve Kullanicilarin Korunmasini Garanti Eden Yasalari :
Endüstriyi rekabete açmak bir program belirlemekten daha fazlasini gerektirir. Eger tüketiciler serbestlesmeden tam olarak yararlanacaklarsa; isletmelerin pazara erisebilmelerini ve adil kosullarda is yapabilmelerini saglayacak kurallar olusturulmalidir; ayrica her kullanicinin diger kullanicilarla iletisim kurabilmesi ve Avrupa Birligi’nin tüm üye ülkelerinde iyi düzeyde hizmetlerin makul fiyatlarla sunulabilmesinin garantisi olmalidir. Simdi belirlenen politikanin temel bir görüsü sebekelerin altyapiya katkida bulunmak isteyen gruplara oldugu gibi tüm kullanici ve hizmet sunucularina açik olmasidir. Buna ulasmak sebekelerin kendi aralarinda baglanti kurulabilir ve isletilebilir olmalarini ve ruhsatlandirilabilmelerini saglayacak kurallarin olusturulmasi demektir. Böylece, son birkaç yilda uydu iletisiminin serbestlesmesi, kablolu sebekelerin telekomünikasyona açilmasi, mobil iletisim ve telekomünikasyonun tam serbestlesmesi için tamamlanma sürelerini belirleyen talimatlarda eklemelere gidilmistir.
Ister pazarlari disa açmak için anlasmaya varmak, ortaklik anlasmalarini degerlendirmek konularinda olsun, ister piyangodaki çikar oyunlarina göz kulak olmak konusunda olsun Avrupa Rekabet Yasasi burada belirleyici bir rol oynamaktadir. Bu konulardaki kurallar serbestlesmis telekomünikasyon pazarinda etkili bir rekabet ve rekabetçi bir Avrupa içi sunumu olmasinin garantisini saglar.
Iç pazarlarin ne derece rekabete açik oldugu Avrupa Komisyonu’nun telekomünikasyon sirketleri arasindaki ittifaklara onay vermesinde karari belirleyici bir faktördür. Global One iyi bir örnektir. France Télécom; Deutsche Telekom ve Amerikan sirketi Sprint arasindaki bir ittifak olarak, kendi ulusal pazarlarinda egemen olan iki Avrupa sirketini bir araya getirmektedir. Ittifaka olur vermeden önce, Komisyon Fransiz ve Alman pazarlarinda gerçek bir rekabet olduguna kanaat getirdi. Isveç, Hollanda ve Isvire’de agirligi olan sirketlerin ittifakindan olusan Unisource ve Avrupa sirketleri ile Amerikan AT & T firmasi arasindaki ittifaktan dogan Uniworld’e onay vermeden önce de ayni kosullari öne sürdü.
Gerçek rekabetin yerlesmis oldugundan emin olmak, tüm Avrupalilarin seçme özgürlügünden yararlanmasini garanti eder ve isletmelere pazar alanlarini gelistirme olanaklarini saglar.
Her üye ülkede telekomünikasyon pazarinin serbestlesme süreci, kamu sektörü isleticisi ve bagli oldugu bakanliktan bagimsiz monitorizasyon saglayan kuruluslarin kurulmasi ile beraber gelismektedir. Bu kuruluslarin görevi sirketlerin evrensel hizmet sunma ve kullanici çikarlarina saygi gösterme baglaminda yükümlülüklerini yerine getirmesini garanti etmektedir.
XII- eEuropa Genel bir Bakis :
Market arastirmacisi Forrester'in iddia ettigine göre Almanya ve Ingiltere gibi ülkeler gerekli tedbirleri birkaç yil içerisinde alacaktir.( kamu ve özel, her iki kesimde.) . Eger bunu dogru yaparlarsa E-ticarette hiper bir büyüme için 5-10 yil gibi bir süreyi saymaya baslayabilirler.
ABD zaten hizli bir geçis dönemi içindedir ki internet kapasitesiyle bunu göstermektedir.
Iyimserligin Nedeni :Iyimserlige fazla yer yok ama ayni zamanda , niyetlerin eyleme dönüstürülmesinin hizlanacagina dair birtakim isaretler var. Her bir Avrupa üyesi , E- Ticaretin stratejik gelisimi içinde aktif olmaya baslamasi bunun göstergesidir. Bu da sasirtici bir sekilde hizli oldu.
Global Bilgi Toplumu Konferansinda G-7 hükümet liderleri 11 uluslararasi projeyi baslattilar ki KOBI ler için E- Ticaret projesi de bu kapsamdadir. Bu proje, 1996 yili boyunca E- ticaretle ilgili tartismalarin Avrupa'daki bilançosunu ortaya çikardi.

1997 haziraninda beyazsaray politik bir insiyatif ile geldi; Global E-ticaret için bir çati...
Bu insiyatifler E-ticareti engelleyen hususlarla ilgiliydi ve bu konularda fikirbirligi saglandi. Ayrica su genel olarak kabul edildi ki , internetin global tarafi dikkate alinmali ve E-ticarete zarar verecek degil,tesvik edecek kurallar uygulanmali.
Bu asamada, bu tartisma, NIEs dahil olmak üzere tüm ülkeleri ve tüm taraflari ilgilendirir. WTO gibi uluslararasi organizasyonlar bu konularin tartisildigi platformlara ev sahipligi yapmalidir.
1997 deki ABD ve Avrupa Insiyatifinden sonra tüm AB üyesi ülkeler E-Ticaret hareket plani gelistirdiler.
Son hareket planlari da UK,Fransa,Italya gibi , önde olan ülke avantajlarini kullanan ülkelerce gelistirildi. ( Bu ülkeler düzenli olarak bu konularda görüsmekteydiler ve bunun avantajini burda kullandilar.)
Bu konuda etkinlik ülkeden ülkeye degismekle birlikte Fransa,Almanya,Italya ve UK Elektronik imza üzerinde duruyorlardi. Almanya ve UK nin bu konuda yatirimlari bulunmaktadir.
Fransa'nin ise ilginç bir KOBI insiyatifi var. Mevcut is kooperasyonlari (ürün zincirleri ya da lokal gelisime katilma seklinde)üzerine insa edilen projeleri desteklemek gibi.
Avrupa komisyonu E-Ticareti mümkün olan tüm araçlari ile uzaktan kkontrol edebilme yollarini aramaktadir.
AB nin bilgi toplumu sürecine cazip bir baslangiç noktasi zaten vardir. 370 milyonluk dahili pazar,tek kur ve birligin ortak genisleme politikalari gereken avantaji saglamaktadir.
AB politika önerileri formüle eder ve buna dair spesifik programlar uygular. Karar verme sürecinde ise, karari alan Konsül ve Avrupa Parlemontosudur.
E-Ticaretin yasal bir düzenleme gerektirdigi çok açiktir ve kaçinilmazdir. Kamu oyu faydasini ve güven kazanmayi hedeflemelidir.Su an da gayet net görüldügü gibi yeni birçok kural gerekmiyor. Gerekli olan yeni kural koymak yerine mevcut olanlari netlestirmek ve yasalardaki engelleri kaldirmaktir.
Hükümetlerin yaklasimi güven iklimi yaratmali ve konular dikkatle ele alinmalidir.

Konuyla ilgili öneriler ise sunlardir:
Seffafligin saglanmasi. üye ülke bilgi toplumuna dair her konuda komisyonu tam olarak bilgilendirecektir. Böylelikle pazar içerisinde tutralilik saglanacak ve yeni engellerin olusumu önlenir.
Elektronik Imza direktifi mallarin ve servislerin serbestçe kullanimini garanti eder. Ayni zamanda esnek ve pazar odakli bir sisteme hizmet eder. Ki bu sistem de pekçok yaklasimas izin verir. Örnegin hollanda gibi ülkeler TTP sertifikasyon semalariyla ,Almanya ve Italya küçük adaptasyonlarla mevcut yasalarini korurlar. Bu çalismalar e-imzaya yasal geçerlilik kazandirilmasi içindir. Mevcut görüsmeler ise teknik gereklilikler üzerinedir.
Uluslararasi ticaretin önemi. Dünyayi döndüren paradir. Komisyon mevcut finansal yasamaya birtakim adaptasyonlar kazandirarak banka disindaki girisimlerin de Elektronik para (Ulusal ve Avrupa para otoriteleri gözetimi altinda ve kalite zorunluluguyla birlikte), basmalarina olanak saglar.
Avrupa data koruma direktifleri Ekim 98 de yürürlüge kondu. Bu hala EU ve ABD arasindaki müzakerelerin de konusudur.
Internette telif haklarinin korunmasi hakkinda da bir öneri kabul edildi. Avrupa Parlemantosunda hala Yazar ve dijital bilgi dagitimcisinin menfaatlerinni dengelenebilmesi konusunda görüsülmekte.
Yine 1998 de komisyon bir taslak hazirlayarak, halihazirdaki kesinlik tasimayan e-ticaret uygulamalarinin sistemsel olarak elimine edilmesi uyumlastirildi. Burada amaç servislere internel marketde serbest ve tam dolanimi saglayabilmekti.
Vergi konusundaki politikalar da ,özellikle KDV konusunda adapte edildi.
Ek olarak, internet üzerinden saglanan servislere gümrük vergisi uygulanmamaliydi. (Buna karsin servislerin ne oldugu konusu uluslararasi arenada tam olarak müzakere edilmemistir. Mesela bir kitabin dijital olarak teslimi ne sekilde degerlendirilecektir.)
Avrupa R&D programminda ,Bilgi Toplumu için özel bir hareket plani mevcuttur. Bu plan yeni çalisma metodlari ve E-Ticareti içermektedir. Buna ayrilan bütçe 550 milyon EURO dur.
XIII- E- Istatistik
Ocak 2000
Afrika 2.1 milyon
Asya/Pasifik 40 milyon
Avrupa 70 milyon
Orta Dogu 1.9 milyon
Kanada & USA 120 milyon
Güney Amerika 8 milyon
Dünya Toplam 242 milyon
Kaynak: Çesitli

Methodology
Dünya genelindeki internet kullanicilari tahmin edilerek bilgi uluslararasi kaynaklardan alinmistir.
World Projections
Computer Industry Almanac reports ,
1999 sonu itibariyle 259 milyon online kullanicisi
2000 yilinda rakamin 349 milyona ulasmasi beklenmektedir.
2002 sonunda ise 490 milyon Internet kullanicisi
2005 yili sonunda 765 milyon Internet kullanicisi

Ayni zamanda 2002 yilinda , US toplam internet kullanicilarinin 1/3 ünü olusturacak.ve bu rakam 2005 de 27% lere düsecek Kasim. 1999)
Computer Ekonomilerine göre 2001 de 213 milyon 2005 de 350 milyon online kullanici olmasi beklenmektedir.
NUA 2003 yilinda dünya online nüfusunun %60 inin US disinda olacagini rapor eder. . (Kasim 1999)

Afrika
SangoNet 1.72 milyon insanin Afrikada online oldugunu tahmin eder; bununda 1,622,000 lik kismi Güney Afrikadadir.

Asya/Pasifik Rim
Newsbytes Asia gelecek alti yil içinde Asya'daki online kullanicilarinda %422 lik artis olacagini rapor eder ve bu rakamin 2005 te 228 milyon olmasi beklenmektedir.Su anda 43.6 milyon online kullanici vardir ve 2006 da %62 lik bir artis beklenmektedir. ki bu da 370milyon kisi demektir. Asya kullanicilarinin büyük bir kismi Japonya ' dadir. Buna ragmen 2005 te , Çinin tüm ülkeleri geçecegi beklenmektedir . Asyanin %37.6 si 2005 yilinda Çin deki kullanicilar olacaktir. ki bu da 85 milyon (Kasim. 1999)

Çin:
CNNIC e göre , Çinde 8.9 milyon kisi online (Ocak. 2000)

Xinhua News agency 2000 yilinda , 10 milyon kisinin daha online olmasini bekler.
%85i erkek
%40 i 21-25
%86 kolejli
%25 profesyonel kullanici

Japonya
Marketer' e göre 1999 da Japonya da 10.3 milyon online kullanici var ve bu 2000 de 16.5 milyon kisi olmasi beklenmektedir. . (Nisan. 2000)

AsiaBizTech, e göre Japon kullanici sayisi 18 milyona ulasti. (Eylül. 1999)

Japonya da 21 milyonu asan Internet kullanicisi var (Nielsen NetRatings. (Mar. 2000)

Avrupa
Computer Industry Almanac a göre , 2000 de 98.5 milyon kisinin online olmasi bekleniyor.(Agustos. 1999)
Forrester Research tahmin eder ki 2003 te Avrupa da dijital bir hayat yasanacak. (Aralik. 1999)
Computer Industry Almanac a göre Bati Avrupa Kuzey Amerkia dan daha hizla büyümektedir ve 2005 te 2. sirayi alacaktir. (kasim. 1999)
Cyberscan Avrupanin 1/5 inin Internet kullandigini rapor eder
Ortalama yas 32
Ortalama bir kullanici haftada 3 kere internete baglaniyor
Kullanicilarin %61 i erkek.
Danimarka :
Brand Boosting in bir çalismasi online kullanicilarin %40 inin yaslarinin 25 ile 39 oldugunu ve bunlarin %72.5 inin erkek % 39.5 inin beyaz yakali % 23.2 si 15 yas üstü ögrenci . Kredi karti numarasi verdiklerinde nasil hissettikleri soruldugunda kullanicilarin : %62 si kendilerini güvende hissetmediklerini söylediler.
Finlandiya:
Taloustutkimus, a göre 5 milyon nüfuslu Finlandiya da 2.15 milyonu online ki bu da nüfusun % 43 lük bir oranla Finlandiya yi dünyanin en yogun internet kullanilan ülkesi yapiyor. (Subat. 2000)
Almanya
GfK, ye göre su anda 15.9milyon kisi online Internet kullanici sayisi alti ayda % 50 artti. (Subat. 2000)
Datamonitor Alman sitelerindeki tüketici harcamalarinin 350 milyon USD ye ulastigini (1999) ve 2001 de USD 1.3 milyar ve 2002 de USD 1.9 milyar olacagini bildirir.
Italya :
Between ICT Brokers raporlarina göre , 10 milyon kisi online (Nisan. 2000)
Ingiltere
CommerceNet/Nielsen Media Research 12.5 milyon ya da nüfusun %27 si Internet i gecen ay kullanmistir. (Eylül. 1999)
%44 ü hergün baglaniyor
% 38 i kadin
%11i 50 yas üstü
Datamonitor, online tüketici harcamalarinin USD 190 milyon oldugunu ve 2001 de bunun 790 USD olacagini bildirir.
Fransa
Reuters Fransanin online reklamcilik icin 350 milyon frank harcadigini ve bu rakamin iki kat artis ile 2000 de 700 milyon frank olacagini bildirir. (Kasim 1999)
U.S. & Canada
According to a CommerceNet/Nielsen Media Research 1999 Internet Demographic Study, Kanada ve Amerika da 92 milyon kisi online ve bunun da 83.3 milyonu Amerika da 8.8 milyon . (Nisan1999)
According to Computer Industry Almanac, 2002 de 165 milyon online kullanici olacagini rapor etmistir. .
North America global e-commerce e 2004 te $6.9 trilyon olarak öndelik edecek der Forrester Research. (Nisan. 2000)
NUA da dünyanin %60 online nüfusunun ve internet satislarinin % 50sinin Amerika disinda yapilacagini bildirir.
Forrester Research, U.S.de internet üzerinden is hacminin 2000 yilinda $251 milyar, 1999 yilinda $109 milyar olacagini bildirir.
Cahners In-Stat Group küçük islerin 2002 yilinda internet için USD 51 milyar lira harcayacagini söyler. (Kasim. 1999)
IDC ise , US ISP marketinin gelecek 3 yil içinde USD 4.5 milyar kazanç ekleyecegini belirtir. (Nisan. 1999)
Forrester , US e-commerce hizmetleri pazarinin 2003 te 64.8 milyara ulasacagini rapor eder.
Yine Forrester Research, U.S. online perakende kazançin 1999 da $20.3 den 2000 de $38.8 milyara varacagini söyler.

XIV- Kaynaklar :
1- Dr. Oya Yüregir,Ç.Ü Endüstri Mühendisligi Bölümü
2- www.kobinet.org.tr
3- www.commerce.net
4- http://europa.eu.int/ISPO/ecommerce/
5- www.igeme.org.tr

 

 

---

Vedat Yigitoglu

2001