Trôû veà Muïc Luïc [back]NGUYEÃN QUOÁC CHAÙNH
Nhöõng Moái Quan Heä
I
Theo truyeàn thuyeát cuûa loøng suoái, ngöõ ñieäu
nhöõng vieân cuoäi, hoài öùc laù röøng thaùng gieâng,
nguï ngoân trong loøng tröùng cuûa doøng chaûy, vaø
tieáng haùt döôùi boùng raâm nhöïa caây, maù toâi,
thuoäc aâm baûn cuûa chem cheùp khoâng bieát noùi.Moät di vaät coøn soùt cuûa ao caïn.
Nôi binh töôùng cuûa sen vaø suùng tranh giaønh nhan saéc.
Nôi giaùo maùc cuûa ao vaø ñaàm quanh naêm ñaùnh nhau.Nôi xaùc thuyû sinh nhö nhöõng hoàn ma aùm vaøo
mieäng, muõi, maét, tai cuûa sen vaø suùng.Nhan saéc cuûa chuùng chöôùng khí, ruõ xuoáng thaønh muøn.
Chuùng bieán thaønh döôõng chaát trong voâ thöùc cuûa
ñaát. Chuùng nôû ra nhöõng boâng traéng vaø vaøng,
nhöõng boâng khoâng coù tay vaø chaân, laø gia vò
khieám khuyeát trong hình nhaân ñöùc haïnh, nôi xoù
beáp maù toâi haøng ngaøy, baø giöõ gìn caån thaän,
noù luoân ñaäm ñaëc vaø coù muøi buøn.Töø buøn non, moät con eãnh öông toáp xoäp vöøa thoaùt
haïn, oàm oäp keâu loan tin toå phuï chem cheùp baây giôø vaãn soáng.Laõo laø roàng.
Töø sinh vaät boø saùt hoaù thaân, trong luùc voäi bay
leân, roàng ñaõ ñeå rôùt sôïi raâu vaø moät con chem
cheùp haù mieäng ngaùp trong luùc buoàn nguû vôù
ñöôïc, caát vaøo buïng. Khi trôû thaønh roàng, toå
phuï chem cheùp ñaùnh thöùc giaác moäng trong noïc
ñoäc boø saùt.Con hoå mang boø leân maùi, nôi roàng chaàu, uoán
löôïn ñieäu ñoàng coát vaø hoå theïn vì khoâng raâu.Roàng vaãn ung dung baát ñoäng vaø chöa moät laàn
nhöùc ñaàu hay taêng huyeát aùp. Trong khi maù toâi,
uoáng ñuû thöù coå vaø taân döôïc, vaãn khoâng sao
truïc khoûi buïng côn ñau do raâu roàng taùc haïi.II
Xem theá giôùi loaøi vaät, con mô chim moû vaøng,
chaân xanh, ñaäu xuoáng kim gioù moå töøng con soá.
AÊn heát 1, 2, 3, … nhö Phuø Ñoång, chim vuït khoång
loà. Moïi chieác ñoàng hoà ñeàu maát quyeàn sôû höõu,
vaø thôøi gian khoâng coøn khe khaét.Khoâng tieáng gaø con trong vuoát dieàu haâu.
Khoâng khæ giaø coác ñaàu khæ nhoû.
Khoâng saâu boï thích ñeo baêng ñoû.
Khoâng caû söï quaáy nhieãu cuûa nhöõng khaåu hieäu nhaûm gì gì ñoùù…Ba tuoåi, con laø thoû traéng.
Chín ngaøy tuoåi, thoû nhieãm truøng ruùn.
Thoû, 24 ngaøy thôû trong loàng kính.Khi bieát noùi, thoû ñoøi veà trôøi.
Khi tieâu chaûy, thoû ñoøi veà trôøi.
Thoû noùi ôû ñoù khoâng coù ngöôøi lôùn, khoâng ñoû, ñen.
Chæ nhöõng ñaùm maây loâng traéng, nhöõng thoû vaïn hoa döôùi traêng.Gaëp aùc moäng 39 ñoä, thoû meâ saûng keâu: ‘B…oá! R…aé…n! …’
Maét teâ daïi môû, vaø maët nhö laù non nhuùng nöôùc soâi.Thoû hoûi töø ñaâu thoû ra, ñaøn oâng hay ñaøn baø?
Chuùa sinh muoân loaøi, sinh Chuùa laø ai?Boá noùi doái, boá laø cuû caø roát, laø thöùc aên coù raâu cho nhöõng sinh vaät trong suoát.
Caø roát khoâng aùc moäng.
Caø roát khoâng Scar (Vua sö töû)
Caø roát khoâng ñoû, ñen, vaø con tin…Con bò tuø töø ngaøy vaøo lôùp maàm.
Giôø möôøi tuoåi, con chòu aùn baûy naêm.Ñeå khoeû maïnh, toâi hay aên maät ong, khoâng ra ngoaøi vaøo ngaøy leã.
Toâi hay maát bình tónh, noåi khuøng, vì moät laàn doái thoû traéng.III
Hoài nhoû, toâi thích aên roâ ñoàng, neân vôï toâi
gioáng con roâ bieån.Coâ ta bôi giöõa caù nhaùm vaø caù ñuoâi hoàng.
Coâ ta thôû baèng khoâng khí muoái, nhöng maãn caûmvôùi muøi nöôùc maém.
Coâ ta khoâng phaân ranh giöõa soâng vaø bieån.
Coâ ta nhìn moïi vaät bôûi aùnh saùng cheùo cuûa maét traéng vaø ñen.Khoâng may cho nhöõng ñöùa treû, khi coâ ta nhìn vaät
ñen baèng maét traéng, vaø ngöôïc.
IV
Anh toâi, ngöïa laïc vaøo sa maïc.
Chaân, luùn saâu trong caùt.
Cheát, döôùi gaùnh naëng gay gaét cuûa laïc ñaø.Caùc em toâi laø ngöïa vaèn.
Con ôû trong sôû thuù, con lô ngô bìa röøng.
Chuùng laø loaøi aên coû, soáng baèng loâng.
Chuùng sôï loâng bieán thaønh coû, vaø coû, thaønh xöông roàng.V
Baïn toâi laø ruøa coù tai thoû.
Chò ta thaønh ñaøn baø khi ba möôi bôûi moät oâng giaø.
Chò ta nghe ñöôïc aâm thanh töø raát xa, nhöng ñi ñeán nôi thöôøng raát chaäm.
Chò ta thích chöõ ‘thaø laø’ vaø hay kheõ haùt: ‘Thaø laø rong …’, ‘Thaø laø maây…’Chaéc baây giôø chò ta haùt: "Thaø laø… tuyeát, tuyeát, tuyeát…"
VI
Toâi gaëp treân baùo, ñoâi khi quaùn, ôû Saøi Goøn,
ñoâi khi quen, ñoâi khi baïn. Hoï thöôøng xaøi ngöõ
ñieäu truyeàn thoáng. Nhöng treân ñöôøng trôn cuûa
lôøi, ho,ï ñoâi khi khoâng thaéng kòp, bôûi vaäy maø
cuït chaân, ñoâi khi muø maét, thaäm chí boû maïng vì
caùc thöù chuû nghóa, ngay caû chuû nghóa phaùt xít.Hoï tinh quaùi trong aùnh saùng ñuïc, quôø quaïng döôùi aùnh saùng traéng.
Hoï nhuùng tay vaøo con baøi laù maët laù traùi.
Hoï luoân ñöôïc nuoâng vaø hay oõng eïo vôùi nhöõng con soá 6 & 8...Nhöõng con soá ‘minh trieát’ (moät trong soá hoï noùi).
Nhöõng con soá ñuùc neân theå thô lieät vaàn, vì bò hieáp quanh naêm.Hoï laø nhöõng theû saâm, bò laéc chí töû trong baøn
tay hoài xuaân cuûa baø giaø caàu duyeân.
VII
Bôi ngöôïc, toâi laàn vaøo chieác ñuoâi cuûa doøng chaûy.
Thaáy nhöõng caùi xaùc töø nguoàn troâi xuoâi.
Thaáy caùi mang phuøng khoâng kheùp ñöôïc cuûa con caù cheát.Löôõi cuûa nguoàn ñaõ naëng muøi, vaø soùng moâi voã vaøo raêng giaû.
Toâi ngoaùy ñuoâi giöõa nhöõng aâm baèng, aâm naøo
cuõng caøi saün baãy.
Toâi maéc löôùi. Cuøng caù côm, toâi bò toáng vaøo
thuøng goã.Khi muøi thôm vaân caây nhieãm maën, toâi tænh daäy,
bieát mình coøn thôû döôùi ñaùy cuûa vaïi nöôùc maém.Toâi ñoïc thô laúng cuûa baø Höông, kieåm laïi caûm
giaùc cuûa raêng vaø löôõi.
Raêng saïch vaø löôõi beùn.Ai noùi: coøn raêng, coøn löôõi, coøn muøi.
Baø noùi: giöõ raêng, giöõ toùc, giöõ goác.
Baø coøn noùi: ñöôøi öôi laø loaøi chæ cöôøi trong ñeâm.Nhöng baø khoâng bieát, ñoù laø taëng vaät cuûa nieàm vui tieàn söû.
VIII
Trong chieác giaøy haù moõm cuûa nhöõng keû laâm naïn,
trong trí nhôù ruùt ñaàu vaøo naùch cuûa dôi, trong dó
vaõng trôû thaønh taám chaên ñaày raän cuûa baày ñaøn,
trong ngaøy hoäi haøng ngaøn caùi mieäng xaøi chung
moät löôõi, boá toâi, laø tình traïng hình hoaï cuûa cua ruïng caøng.Moät chieán binh cuûa nhöõng caùi hoác.
Gia taêng ñoä saâu cho nhöõng caùi hoác,
Caùc chieán binh laàn löôït ruïng heát caøng.
Gia taøi cuûa boá toâi laø daùm chui ra khoûi hang,
Vaø ñeå laïi giaác mô keá thöøa cuûa ñaát moät quaù khöù ñaày hang hoác.Maët ñaát tænh daäy khi naém linh chi môû maét.
Hang hoác ngoä ra töø caùi thaùp giaû coå vöøa moïc.
Muõi vaø mieäng thaùp troå töù phía, thôû vaø noùi saëc muøi nhang.Naïn oâ nhieãm cuûa raêng
Töôùc maát quyeàn töï do lôøi noùi,
Vaø thöùc aên cuûa ruoài muoân naêm khoâng xöông.(Chuùng ño khoaùi caûm cuûa khaåu vò xöa nay baèng muøi.)
Voâ soá xaùc cuûa giaø, treû, ñaøn oâng, ñaøn baø vaãn
xanh trong kyù öùc caây coû.
Nhöõng thi haøi cuûa chim, caù, chuoät, heo, gaø
khoâng mai taùng trong moä, laêng lòch söû.
Söï thaät cuûa nhöõng huyeàn thoaïi raõ trong caùi
löôõi baåm sinh khoâi haøi cuûa ñaát.
Nhöõng keû soáng soùt trong doái traù phaûi nuoát söï thaät vaøo buïng.(Con ñöôøng ñeán töï do laø hoïc caùch suy tö ôû trong cöùt.)
Muoái thieáu i oát, giöõ cho caù khoûi öôn, ñöôïc
pheùp haønh ngheà. Chuùng luoân noùi toå maãu cuûa boá toâi baây giôø vaãn trinh.Baø laø tieân.
Toâi hoài töôûng moät ngaøn naêm trong baøo thai,
baèng caùch nhaän maët toå maãu cuûa boá toâi qua caùc
cuoäc thi saéc ñeïp. Toâi hau haùu nhìn nhöõng boä
ngöïc maâm cao, nhöõng caùi moâng coå ñaày, vaø trinh
tieát thoû ñeá, luoân kheùp neùp giöõa hai ñuøi saønh ñieäu.(Saønh ñieäu löôïm töø chöông trình quaûng caùo thôøi
trang treân TV 14 inch, nhaäp veà töø nghóa trang ñieän töû.)IX
Trong trí nhôù dai daúng, toâi coù laõo cuøi treân
soâng. Maët laõo boùng gioáng traùi caø bieán gien, dò
kyø vaø saéùp nöùt. Nhöõng chieác ngoùn cuûa laõo
chín, suùt cuøi, ruïng, beàu maët nöôùc.Ngheà cuûa laõo, chuyeân caâu caù cheûm, laõo phuø
thuyû khi nhìn xuoáng soâng. Nhö toâi tôù, laõo luoân
bieát nôi vaø giôø ñaïi yeán cuûa nhöõng con caù lôùn.
Caù böï khoâng kieám moài ôû nhöõng soâng noâng.Laõo noùi: ‘Xöù sôû laõo laø con voi laâm naïn’.
Roài maët laõo taùi, vaõi ra quaàn.
Chaân tay co giaät, baät khoûi thuyeàn.(Chaéc khoâng phaûi nôi vaø giôø ñaïi yeán cuûa nhöõng con caù böï)
Moät ñaøn oâng, coù naêm con, boû nhaø leân nuùi. Baûy
möôi chín tuoåi, luùc saép vieân tòch, sö ñoøi aên
chuoái. Möa, ñöôøng leân nuùi trôn, baù taùnh vaõn. Sö
luoân moàn keâu: ‘Chuoái! Chuoái! Chuoái !’Choác choác haù mieäng cöôøi, haøm raêng saéc vaø
traéng, vaø caùch laõo cöôøi khoâng theå xoaù trong
toâi, vì noù vöøa ngaây ngoâ, noù vöøa tinh quaùi, noù
vöøa van naøi, noù vöøa ñe doaï. Caùc chuù tieåu baét
ñaàu caõi, vì khoâng coøn chuoái.Moät chuù tieåu laàm lì, quaùt: ‘Ñoà con voi ham aên’.
Maét lim dim, sö laïi nhe raêng, maéng: ‘Luõ choàn
caùo, bay löøa tao!’(EÂ, leâu leâu! Voi nheï daï, boû nhaø theo caùo, bò chuùng ñaùnh rôi!)
Hôn ba theá kyû traàm mình, ñaàm moät ngaøn naêm
khoâng ñaùnh raêng röûa maët. Raén bieát gaùy, ruøa
moïc loâng, caù coù caùnh, voi baát ñaéc dó laïm
phaùt moïc theâm voøi, ñoäng taùc ngoï ngoaïy vaãn y nhö cuõ.Voøi thöù nhaát, vôù ñöôïc: ‘Naém xoâi’ (Ca dao)
Voøi thöù hai, vôù ñöôïc: ‘Coû non xanh taän chaân trôøi’ (Kieàu)
Voøi thöù ba, vôù ñöôïc: ‘Chai Vodka’ (Nga)
Voøi thöù tö, vôù ñöôïc: ‘Traùi thò trong bò baø giaø’ (Coå tích)Ngôõ laø pheùp maøu, ngoï ngoaïy maõi, chaân giao chæ
vaãn khoâng chaïm ñaát, khoâng laøm sao xoû ñöôïc vaøo giaøy.Nhöõng ñöùa treû buïng oûng, ñít teo, ñaàu chöa raùo
maùu, luoân bò raên baèng roi, duï baèng lôøi suït
suøi nöôùc maét, ñeå chuùng tích nhuïc, bieán nhuïc
thaønh kyõ naêng, qua göông cheát cuûa coøng vaø caùy.Lôùn leân, moãi theá heä ra khoûi nhaø vôùi dao giaét
löng, tieán veà ñaàm laày. Toâi, ñöùa treû xaáu hoå
bieát mình khoâng caøng (duø cu moïc loâng sôùm).Moät ngaøy coû, caây, ñaát vaø maùu troän nhau, toâi
bò böùng leân, neùm khoûi vuõng laày bôûi nhöõng vieân
ñaïn baèng ñaát seùt baén nhau giöõa coøng vaø caùy.
Nôi voi laâm naïn vaø ñaàm ngaøn naêm laø ñoái töôïng
caùm doã, chia ñaùm ñoâng ra phe nhoùm. Vaø ñeán löôït
noù, voi thaønh naïn nhaân cuûa chính söï caùm doã.
Voi, nhö vaät teá, bò chaët ñuoâi, khaác nhöôïng. Hoï
keùo noù leân, trònh troïng ñaët xuoáng taám thôùt loä
thieân baèng ñaù caåm thaïch (loaïi ñaù duøng xaây ñeàn vaø laêng).Theo taäp tuïc nhuïc hình, saûn phaåm chia theo keát
quaû aùc hieåm cuûa dao. Vaø treân tinh thaàn baûo
toàn moâi sinh cuûa UN:Da voi thuoäc.
Thòt voi xay.
Loøng voi ngaâm röôïu.
Xöông voi naáu cao.Vaø boä ngaø quí laø vaät baát hôïp phaùp luoân thuoäc
veà gaõ quaûn töôïng vaø boïn buoân laäu.(Nay, ñaõ maát vaøi caây raêng, toâi cuõng khoâng
coøn thoùi quen che giaáu maëc caûm tröôùc boä caøng
cuûa coøng vaø caùy, nhöng vaãn sôï söï ranh maõnh
cuûa dao, aùm, vaø thænh thoaûng cuøng Nhon vaøo sôû
thuù, nhìn voi laøm troø kieám aên).