Een magisch moment
Kruiden kun je het beste oogsten vlak voordat de knoppen opengaan. Het blad bevat dan de hoogste concentratie oliëen en etherische stoffen. Oogst vroeg op de dag, voordat de zon de olie opdroogt en zodat bloemen minder snel verwelken. Oogst nooit kruiden wanneer deze vochtig zijn omdat ze dan sneller gaan rotten.
Op het oogstfeest van Mabon, maar ook in september en oktober kun je verse kruiden oogsten en in bosjes te drogen hangen om het huis te vullen met magische, verkwikkende geuren voor de lange wintermaanden. Dit is ook meteen goed voor het humeur en geeft een knusse sfeer.
Je kunt ook je potplanten of balkonplanten oogsten. Zo kun je je huis versieren met druiventrossen, hopscheuten, tarwe of klimplanten, waar je meteen van kunt genieten! Eenjarige planten kun je 2 keer tijdens de groeitijd tot 10 cm. van de grond afsnijden. De laatste oogst is dan vlak voor de eerste vorst.
Pluk bij toenemende of volle maan zodat alle olie in de toppen zit. En graaf wortels uit bij afnemende maan wanneer alle stoffen in de wortels getrokken zijn.
Oogsten
Bloempjes plukken met eerbied
*
Plukken bevordert, normaal gesproken, nieuwe groei en een gezonde ontwikkeling van de planten. Maar overblijvende planten kun je beter het eerste jaar gewoon laten ontwikkelen.
* Gebruik voor het oogsten altijd een scherpe schaar zodat je de stelen niet beschadigd. Zorg wel dat je nooit in de houtige delen van de planten snijdt! En als dit toch gebeurt, verbind de wond dan met plakband of linnen, tegen infecties aan de plant. Als bieten beschadigen bij het opgraven, dan kun je het 'bloeden stelpen' met meel.
* Je kunt het rijpen versnellen door paardebloemen onder rijpe vruchten te strooien. Tomaten rijpen als je 1 rijpe tomaat bij geoogste groene tomaten legt. Paardebloemen en rijpe tomaten geven namelijk ethyleen af, wat het rijpingsproces timuleert.
* Oogst van gezonde planten voor de beste extracten. Schudt de insecten af en verwijder beschadigde of verkleurde bladeren en bloemen.
* Oogst elke plantensoort in een aparte zak om geur en olie te behouden. Gebruik geen plastic want door de condens kan het materiaal gaan rotten.
* Tot slot laat je een offer achter voor de (overgebleven) plant. Dit kan water, zaad, brood, mest, menstruatiebloed of een lied zijn, als blijk van je dankbaarheid.
* Spoel thuis alles goed af of zet het direct op water, maar niet in fel licht omdat de olie dan verdampt.
Oogsttijd
Bladeren en stengels oogst je voor en tijdens de bloeitijd, voor de stengels taai en houtachtig worden. De bladeren geuren het meeste vlak voor de bloei. Neem de jonge verse blaadjes. Bladeren voor potpourri vind je op een herfstwandeling.
Zaadknoppen en zaadpeulen verzamel je dagelijks, als de zaadpeulen van kleur veranderen en als het zaad eruit valt als je er tegenaan tikt; dan zijn ze rijp. Begin pas met verzamelen als de dauw is opgetrokken en neem geen overrijpe mee. Als het gaat regenen, snijdt dan de hele zaadtak af en hang deze op een droge plek met ventilatie, om de zaden te laten rijpen. Of bind een stuk neteldoek of een papieren zak, een halve week van tevoren, om de zaadhoofdjes om de gevallen zaden op te vangen. Scheid de zaden van ander materiaal door ze op te gooien in een zeef of mand, zodat de kaft weg waait. Zaadhoofden en peulen kunnen ook in hun geheel gedroogd en bewaard worden. Bonen en erwten oogst je tot de peulen rammelen. Pak de zaadjes uit de peulen en bewaar ze in een luchtdichte pot op een koele donkere plek. De zaden van zachte groenten en vruchten oogst je door het zaad eruit te scheppen en te scheiden van het vruchtvlees. Droog ze een paar dagen in een geventileerde koele ruimte, voor je ze opbergt.
Bloemen snijdt je net onder het bloemhoofdje van de steel, wanneer hij opengaat en bloeit aan het begin van de bloeitijd.
Fruit verzamel je in de late herfst. Bessen en vruchten pluk je als ze rijp zijn, maar als ze overrijp of beschadigd door de vogels, kun je ze beter achterlaten voor de vogels. Gebruik ze direct of maak ze in. Pruimen volgen een oud gezegde; "Als er veel wespen zijn, is het tijd om pruimen te plukken". Wespen worden namelijk gelokt door het suikergehalte. Appels en peren zijn rijp als je ze los kan draaien. Perzik en abrikozen zijn rijp als hun huidje zacht is. Draag bij het oogsten hiervan katoenen handschoenen zodat je de vruchten niet beschadigd. Vijgen zijn rijp als er een 'traantje' sap in het 'oog' van de vijg aan de stengel komt. Bramen oogst je voor oktober, zodat daarna de vogels de overige vruchten kunnen eten.
Wortelstokken, wortels en knollen laat je wachten tot de bovengrondse stengels en bladeren dood zijn en de plant in winterslaap gaat, laat in de herfst omdat ze dan alle voedingstoffen hebben opgeslagen. Een ander moment om de ondergrondse delen uit te graven is vroeg in het najaar.
Hout en bast zit op veel planten en kan ook gebruikt worden. Maar snijdt nooit de bast rondom een levende plant of boom weg, want dit beschermt de plant tegen infecties. Bast neem je van geoogste twijgen of takken en sluit gesneden plekken na hun verwijdering goed af (met linnen of plakband) zodat de wond bij de plant veilig kan genezen. Verzamel schors op een boswandeling.
Terug naar Kruiden
Magische potpourri
Kleuren blijven voller als je ze oogst wanneer ze nog niet zijn verbleekt of ze net geopend zijn. Deze planten behouden hun kleur na het drogen: bergamot, boerenwormkruid, citroenkruid, dille, duizendblad, eucalyptus, kamille, karwij, kervel, laurier, lavendel, polei, rozemarijn, venkel, vrouwenmantel en zuring. Geurige planten: de lelie, rozen en lathyrus, oogst je juist in de ochtenddauw, terwijl je dit bij andere planten nooit mag doen. Voor potpourri kan je elke ontwikkelingsfase van planten gebruiken. Pluk dan alleen de mooiste, zodat de rest verder kan groeien.