รูปที่ 1
รูปที่ 1 แสดงการตั้งหมากของทั้ง 2 ฝ่ายเมื่อเริ่มต้นจากตั้งกระดาน และฝ่ายขาวเดินก่อน
ขาว แดง
1. 25 - 22 7 - 10
2. 22 - 18 (ดูรูปที่ 2)
รูปที่ 2
|
กลยุทธพื้นฐาน |
|
การกัก (1) |
|
โดย วินัย ลิ้มดำรงค์ชิต |
|
การกัก
คือการใช้หมากหรือตาเดินของหมาก
ไปกันหรือขวางทางเดินของหมากอีกฝ่ายหนึ่ง
ทำให้เดินไม่ได้
หรือหากเดินแล้วจะถูกกิน
การกักแบ่งเป็น 2 ลักษณะ
คือ การกักเป็น และ
การกักตาย การกัก เป็นวิธีสำคัญที่สุดวิธีหนึ่งในการเดินหมากฮอส และจะพบในการเล่นทุกกระดาน การเดินหมากของทั้ง 2 ฝ่ายจะเริ่มพันตูด้วยการกักก่อนเสมอ โดยจะเริ่มจากการกักของหมากบางส่วน แล้วจึงขยายออกไป หรือเปลี่ยนเป็นการกินและผสมผสานกัน โปรดดูตัวอย่างจากการเปิดหมาก |
| จากรูปที่ 2 หลังจากขาวเดินที่ 2 คือเบี้ยจาก 22 ไป 18 ทำให้เกิดการกักขึ้นครั้งแรก โดยเบี้ยขาวตา 18 ขวางตาเดินของเบี้ยแดงตา 10 ถ้าเบี้ยแดงตา 10 เดินไปที่ 14 หรือ 15 จะถูกเบี้ยขาวที่อยู่ตา 18 กิน |
2. ................ 10 - 15 3. 18 x 11 8 x 15 4. 27 - 23รูปที่ 3
|
หลังจากขาวเดิน
27 ไป 23
ทำให้เกิดการกักขึ้นอีก
คือเบี้ยขาวตา 32
ไปกักตาเดินของเบี้ยแดงตา
15 เป็นต้น การกักมีหลายรูปแบบ ขึ้นอยู่กับ - จำนวนหมากของทั้ง 2 ฝ่าย - ลักษณะของตัวหมาก (ว่าเป็นฮอส หรือ เบี้ย) - รูปหมาก หรือ ตำแหน่งของหมากแต่ละตัวที่มาประกอบกัน ในที่นี้ จะแสดงการกักแบบต่าง ๆ โดยใช้เงื่อนไขจำนวนและลักษณะหมากของทั้ง 2 ฝ่ายเป็นหลัก เพื่อให้เข้าใจเกี่ยวกับการกักมมากขึ้น 1. 1 เบี้ย กับ 1 เบี้ย เป็นลักษณะการกักที่ง่ายที่สุด ไม่ซับซ้อน เพียงแต่ต้องนับจังหวะให้ถูกต้อง ว่าเป็นฝ่ายกักหรือถูกกัก |
รูปที่ 4
|
ตามรูปที่
4 ฝ่ายขาวเดินก่อน
และจะเป็นฝ่ายเดินกักหลังจากเดินได้
3 ครั้ง ดังนั้น
หากแดงเดินมาที่ตา 10 หรือ 11
หรือ12 จะถูกกักและแพ้
ดังนั้น
แดงจะต้องเดินไปที่ตา 13
ผลจึงจะออกมาเสมอกัน
หากแดงเดินก่อน
ขาวต้องเดินไปตา 24 และ 20
ผลออกมาก็จะเสมอ.......เช่นกัน 2. 1 ฮอส กับ 1 เบี้ย เนื่องจากฮอสเดินได้ไกลกว่าเบี้ย ทำให้มีตาเดินมากกว่า จึงเป็นฝ่ายเดินกัก สำหรับเบี้ยจะเดินได้ครั้งละ 1 ตา โดยเลือกจาก 2 ทางเดิน คือ ซ้ายหรือขวา ยกเว้นเมื่ออยู่ริมกระดาน จะเดินได้เพียงทางเดียว วิธีเดินกักของฮอส คือ บีบทางเดินของเบี้ยให้เหลือทางเดียว จนกระทั่งหมดทางเดิน ดูตัวอย่างรูปที่ 5 และ 6 |
รูปที่5
|
ขาวจะเลือกกักได้
2 วิธี ดังนี้ 1) 1. 2 - 13 บีบทางเดินของเบี้ยแดงให้เหลือทางเดียว จากนั้นยึดเส้น 4 - 29 แดงจะเดินจนเข้าริมกระดานตาที่ 21 และเหลือตาเดินเดียว คือ 25 ซึ่งจะถูกฮอสขาวกินในที่สุด 2) 1. 2 - 13 14 - 18 2. 13 - 26 แดงถูกกักตาเดินทั้ง 2 ทาง ต้องเดินออกมาให้กิน แต่หากขาวเดิน 2. 13 - 31 แดงจะเดิน 18 - 23 ฮอสขาวต้องเดินและเบี้ยแดงจะเข้าฮอสได้ และผลคะออกมาเสมอกัน ดังนั้น ต้องดูตาและนับจังหวะให้ดี |
รูปที่ 6 ฝ่ายขาวเลือกเดินได้ ดังนี้ 1) 1. 2 - 20 19 - 23 2. 20 - 31 กักอยู่พอดี 2) 1. 2 - 9 19 - 24 2. 9 - 14 24 - 28 3. 14 - 32 กักตายเบี้ยแดง
| 3. 1 ฮอสกับ 2 เบี้ย
เป็นการใช้หมาก 1 ตัว กัก 2
ตัว
มีข้อที่ต้องคำนึงถึง
คือ
ฝ่ายกักมีตัวเดินเพียงตัวเดียว
ในขณะที่อีกฝ่ายหนึ่งอาจเลือกเดินตัวใดก็ได้
หากฝ่ายมีฮอสไม่ถูกฆ่าและแพ้ไปก่อนแล้ว
ผลของการเดินนั้นอาจพิจารณาได้ก่อนจบกระดาน
โดยดูจากการเข้าฮอสได้หรือไม่ของฝ่ายเบี้ย
โดยทั่วไปหากเข้าฮอสไม่ได้ฝ่าย
2 เบี้ยจะเป็นฝ่ายแพ้
หากเข้าได้ 1
ตัวแต่ต้องเสียเบี้ยไป
ก็เสมอกัน และหากเข้าฮอสได้และยังเหลือเบี้ยอยู่
จะสามารถเดินต่อจนชนะได้ การกัก 1 ฮอส กับ 2 เบี้ย ที่ทำให้ฝ่ายฮอสชนะ จะมี 4 ลักษณะ ดังนี้ 3.1 การกักแบบรวม เป็นการบังคับให้เบี้ยทั้ง 2 ตัวถูกกักอยู่ด้านเดียวกัน ฮอสจะเดินกันในแนวตรง ไม่ให้เบี้ยเดินได้โดยไม่ถูกกิน |
รูปที่ 7
รูปที่ 8
|
รูปที่ 7
เป็นแนวต่ำสุดที่จะสามารถเดินกับรวมเบี้ยไว้ได้
และรูปที่ 8 เป็นแนวสูงสุด ตัวอย่างการเดินกัก แสดงที่มาของรูปที่ 7 และ 8 |
รูปที่9 ขาว แดง 1. 11 - 8 2 - 7 2. 8 - 4 7 - 10 3. 4 - 11 10 - 14 4. 11 - 15 14 - 17 5. 15 - 11 17 - 21 6. 11 - 15 5 - 9 7. 15 - 11 9 - 13 8. 11 - 15 13 - 17 9. 11 - 29 เข้ารูปที่ 7 ขาวชนะ จะเห็นว่าฮอสเดินเฉพาะสายกลาง (แนว 4 - 29) และระวังไม่ให้ถูกฆ่า
รูปที่ 10 ขาว แดง 1. 15 - 10 ............... ( ถ้าขาวเดิน 1. 15 - 11 จะเสมอกัน) 1 ............. 4 - 8 2. 10 - 6 8 - 11 3. 6 - 1 11 - 16 4. 1 - 6 16 - 20 5. 6 - 19 3 - 8 6. 19 - 10 8 - 12 7. 10 - 15 12 - 16 8. 15 - 28 เข้ารูปที่ 8 ขาวชนะ
| ข้อควรระวังของฝ่ายมีฮอสในการกักแบบนี้ คือ ต้องไม่ให้อีกฝ่ายหนึ่งมีโอกาสเดินเบี้ยให้กินแล้วสามารถพาเบี้ยที่เหลือเข้าฮอส เพราะผลออกมาจะเสมอกัน |
รูปที่ 11
| จากรูปที่ 11 ขาวยึดแนว 4 - 29 ตลอด ในการเดินครั้งต่อไปต้องไม่เดินไปที่ตา 11 หรือ 15 เพราะแดงจะเดินเบี้ยที่ตา 2 ให้กิน แล้วเดินเบี้ยที่เหลือเข้าฮอส |
รูปที่ 12
|
หากฝ่ายขาวเดินฮอสมาสายกลางทันทีคือ
2 - 11 จะเสมอกัน
เพราะแดงจะเดิน 3 - 7
ให้กินแล้ว เดิน 17 - 22 เตรียมเข้าฮอส ดังนั้น ขาวต้องเดินดังนี้ |
ขาว แดง 1. 2 - 13 17 - 21 2. 13 - 22 จากนั้นยึดสายกลางรูปที่ 13
|
แนวการเดินของรูปนี้คล้ายกับรูปที่
11 และ 12 โดยฮอสสามารถเริ่มต้นจากการเดิน
3 - 12 หรือ 3 - 10 ก็ชนะได้เช่นกัน |
3.2 การกักแยกเบี้ย คือการกักโดยทำให้เบี้ยแยกไปอยู่ตัวละด้าน มี 2 ลักษณะ คือ 3.2.1 การกักแบบแยกหน้าเบี้ย ฮอสจะด้านหน้าเบี้ยที่ถูกกักทั้ง 2 ตัวนั้นรูปที่ 14
รูปที่ 15
| รูปที่ 14 แสดงการกักแยกหน้าเบี้ยในตำแหน่งสูงสุดที่ฝ่ายเบี้ยจะเดินขึ้นมาแต่ฝ่ายฮอสยังชนะได้ และรูปที่ 15 เป็นตำแหน่งต่ำสุด |
ตัวอย่างการเดินกักลักษณะนี้ (ดูรูปที่ 16)รูปที่ 16 ขาว แดง 1. 10 - 7 4 - 8 2. 7 - 2 1 - 5 3. 2 - 16 5 - 9 4. 16 - 23 9 - 13 5. 23 - 18 8 - 12 6. 18 - 22 12 - 16 7. 22 - 26 16 - 20 8. 26 - 31 เข้ารูปที่ 14 ขาวชนะ
| 3.2.2 การกักแบบแยกหลังเบี้ย เบี้ยทั้ง 2 ตัวจะอยู่ตัวละด้าน ฮอสจะอยู่ด้านหลังหรือระดับเดียวกับเบี้ย ดูตัวอย่างรูปที่ 17 |
รูปที่ 17 ตัวอย่างที่มาของการกักตามรูปนี้
รูปที่ 18 ขาว แดง 1. 2 - 9 12 - 16 2. 9 - 23 16 - 20 3. 23 - 19 1 - 5 4. 19 - 6 เข้ารูปที่ 17 ขาวชนะ
| 3.3 การกักแบบแนวครึ่ง เป็นการใช้อำนาจการเดินและกินของฮอสยันเบี้ยตัวแรกในแนวตรงไม่ให้เดินได้ ส่วนเบี้ยที่เหลืออีกตัวหนึ่งจะอยู่ด้านข้างของแนวฮอสกับเบี้ยนั้น ดูตัวอย่างรูป 19 และ 20 |
รูปที่ 19
รูปที่ 20 ตัวอย่างการกักโดยวิธีนี้
รูปที่ 21 หากขาวเลือกเดิน ดังนี้ ขาว แดง 1. 3 - 21 4 - 8 2. 21 - 25 8 - 12 3. 25 - 22 12 - 16 4. 22 - 26 16 - 20 5. 26 - 31 เข้ารูปที่ 14 ขาวชนะแบบกักแยกหน้าเบี้ย แม้ขาวจะชนะ แต่เป็นการเดินที่เยิ่นเย้อ ไม่กระชับ วิธีที่เร็วที่สุด คือการใช้วิธีกักแนวครึ่ง ดังนี้ ขาว แดง 1. 3 - 12 13 - 17 2. 12 - 26 17 - 21 3. 26 - 22 เข้ารูปที่ 19 ขาวชนะ 3.4 การกักแบบยึดหาง หรือการจับเบี้ยตัวล่างที่โยงต่อถึงเบี้ยตัวบน ดูตัวอย่างรูปต่อไป
รูปที่ 22 แบบทดสอบที่ 1 จากรูปต่อไปนี้ กำหนดให้ขาวเป็นฝ่ายเดินก่อน ให้หาทางเดินที่ดีที่สุดของทั้ง 2 ฝ่าย และ สรุปผลของการเดินนั้น
รูปที่ 23
รูปที่ 24
รูปที่ 25
รูปที่ 26
รูปที่ 27
รูปที่ 28
รูปที่ 29 >> การกัก (2) >> การกัก (3)
