ภาคผนวก 1

“หลักการทรูแมน (Trueman Doctrine)”

สุนทรพจน์ของประธานาธิบดีทรูแมนต่อรัฐสภาอเมริกา

วันที่ 12 มีนาคม ค.ศ. 1947

ความรุนแรงของสถานการณ์ซึ่งโลกเผชิญอยู่ในปัจจุบันทำให้ข้าพเจ้าจำเป็นที่จะต้องมาอยู่ต่อหน้าการประชุมร่วมกันของรัฐสภาในครั้งนี้

นโยบายต่างประเทศและความมั่นคงแห่งชาติของประเทศนี้เข้าไปเกี่ยวข้องอยู่ด้วย

ประเด็นหนึ่งของสถานการณ์ปัจจุบันซึ่งข้าพเจ้าปรารถนาจะนำเสนอต่อท่านทั้งหลายในขณะนี้เพื่อให้ท่านพิจารณาและตัดสินใจก็คือ ประเด็นเกี่ยวกับประเทศกรีซและประเทศตุรกี

ประเทศสหรัฐอเมริกาได้รับการขอความช่วยเหลืออย่างเร่งด่วนจากรัฐบาลกรีซในด้านการเงินและเศรษฐกิจ รายงานเบื้องต้นจากคณะผู้แทนด้านเศรษฐกิจของสหรัฐอเมริกาซึ่งขณะนี้อยู่ในประเทศกรีซ รวมทั้งรายงานจากเอกอัครราชทูตอเมริกันในประเทศกรีซ ล้วนแต่สนับสนุนแถลงการณ์ของรัฐบาลกรีซที่ว่า ความช่วยเหลือเป็นสิ่งจำเป็นหากจะธำรงรักษาไว้ซึ่งความเป็นอิสระของประเทศกรีซ

ข้าพเจ้าไม่เชื่อว่า ชาวอเมริกันและรัฐสภาจะเพิกเฉยต่อคำขอร้องของรัฐบาลกรีซได้

ประเทศกรีซมิได้เป็นประเทศที่ร่ำรวยแต่อย่างใด การที่ไม่มีทรัพยากรธรรมชาติอย่างเพียงพอ ทำให้ชาวกรีซต้องทำงานหนักเพื่อให้สามารถดำรงชีวิตอยู่ได้นับตั้งแต่ ค.ศ. 1940 เป็นต้นมา ประเทศที่ขยันขันแข็งและรักสันติภาพประเทศนี้ต้องประสบความทุกข์ยากจากการรุกราน จากการถูกศัตรูที่โหดร้ายยึดครองเป็นเวลา 4 ปี และจากการต่อสู้ดิ้นรนที่ขมขื่นภายในประเทศ

เมื่อกองกำลังปลดปล่อยเข้าประเทศกรีซได้แล้ว พวกเขาได้พบว่าทหารเยอรมันที่ล่าถอยไปนั้น ได้ทำลายทางรถไฟ ถนน สิ่งอำนวยความสะดวกทางด้านท่าเรือ การสื่อสาร และเรือสินค้าไปจนหมดสิ้น หมู่บ้านมากกว่า 1,000 แห่งถูกเผาทำลายไป และ 85 เปอร์เซ็นต์ของเด็กๆ เป็นวัณโรค สัตว์เลี้ยงพวกวัว ควาย เป็ด ไก่ และสัตว์พาหนะสูญหายไปเกือบหมด สภาวะเงินเฟ้อได้ทำให้เงินออมสะสมหมดค่าไป

ผลที่ตามมาของสภาวะอันน่าสลดใจเหล่านี้ก็คือ คนกลุ่มน้อยที่กระหายเลือดได้กดขี่เบียดเบียนและเพิ่มความทุกข์ยากของเพื่อนมนุษย์ลงไปอีก และก่อให้เกิดความวุ่นวายทางการเมือง ซี่งได้ทำให้การฟื้นฟูทางเศรษฐกิจดำเนินไปไม่ได้

ประเทศกรีซในปัจจุบันนี้ไม่มีเงินทุนที่พอจะสนับสนุนในการส่งสินค้าที่จำเป็นเพื่อแก้ไขความขาดแคลนในประเทศ สภาวะเหล่านี้จึงทำให้ประชาชนของประเทศกรีซ ไม่สามารถดำเนินการแก้ปัญหาในเรื่องการฟื้นฟูบูรณะประเทศได้ ประเทศกรีซกำลังต้องการความช่วยเหลือทางการเงินและเศรษฐกิจอย่างยิ่งยวด เพื่อจะทำให้สามารถซื้ออาหาร เสื้อผ้า เชื้อเพลิง และเมล็ดพันธุ์พืชได้ สิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการดำรงชีพของประชาชน และเป็นสิ่งที่จะสามารถได้มาจากต่างประเทศเท่านั้น ประเทศกรีซ จะต้องได้รับความช่วยเหลือในการสั่งสินค้าเข้าที่จำเป็นเพื่อที่จะกลับคืนสู่ความเป็นระเบียบเรียบร้อยและความมั่นคงภายในประเทศอีกครั้งหนึ่ง ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญยิ่งสำหรับการฟื้นตัวทางเศรษฐกิจและการเมือง

รัฐบาลกรีซได้ขอความช่วยเหลือจากนักบริหาร นักเศรษฐศาสตร์ และผู้เชี่ยวชาญทางเทคนิคชาวอเมริกันที่มีประสบการณ์สูง เพื่อให้ช่วยประกันว่าความช่วยเหลือทางด้านการเงินและด้านอื่นๆ ที่จะให้แก่ประเทศกรีซนั้นจะถูกนำไปใช้อย่างมีประสิทธิผล เพื่อสร้างสรรค์เศรษฐกิจที่มั่นคงและเลี้ยงตัวเองได้ และเพื่อปรับปรุงการบริหารประเทศ

ประเทศกรีซในปัจจุบันนี้ถูกคุกคามจากผู้ก่อการร้ายที่มีกำลังพลติดอาวุธหลายพันคนภายในการนำของพวกคอมมิวนิสต์ที่ท้าทายอำนาจของรัฐบาลในหลายบริเวณด้วยกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งตามพรมแดนทางเหนือ คณะกรรมาธิการซึ่งได้รับการแต่งตั้งโดยคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติกำลังสำรวจสถานการณ์ที่สับสนวุ่นวายอยู่ในประเทศกรีซตอนเหนือ รวมทั้งเหตุการณ์รุนแรงตามพรมแดนระหว่างประเทศกรีซฝ่ายหนึ่ง กับประเทศอัลบาเนีย บุลแกเรีย และยูโกสลาเวียอีกฝ่ายหนึ่ง

ในขณะเดียวกัน รัฐบาลของประเทศกรีซก็ไม่สามารถที่จะแก้ไขสถานการณ์ได้ กองทัพกรีซมีขนาดเล็กและไม่ค่อยมีอาวุธ ประเทศกรีซจำเป็นจะต้องมีอาวุธยุทธภัณฑ์พร้อมเพรียง ถ้ารัฐบาลต้องการจะฟื้นฟูอำนาจของรัฐบาลทั่วพรมแดนของประเทศกรีซ

ประเทศจะต้องได้รับความช่วยเหลือเพื่อให้เป็นประเทศประชาธิปไตยที่เลี้ยงตนเองได้ และได้รับการยอมรับนับถือ

ประเทศสหรัฐอเมริกาจะต้องให้ความช่วยเหลือ เราได้ให้ความช่วยเหลือด้านเศรษฐกิจ และการบรรเทาความเดือดร้อนบางประการแก่ประเทศกรีซแล้ว แต่ความช่วยเหลือเหล่านั้นก็ยังไม่เพียงพอ

ไม่มีประเทศอื่นใดอีกเลยที่ประเทศกรีซ ซึ่งเป็นประชาธิปไตย จะหันไปพึ่งพาได้

ไม่มีประเทศอื่นใดเลย ซึ่งเต็มใจและสามารถให้ความช่วยเหลือที่จำเป็นแก่รัฐบาลกรีซประชาธิปไตยได้

รัฐบาลอังกฤษซึ่งให้ความช่วยเหลือประเทศกรีซตลอดมา ถึงปัจจุบันก็ไม่อาจจะให้ความช่วยเหลือทางการเงิน และเศรษฐกิจได้อีกต่อไปหลังจากวันที่ 31 มีนาคม ประเทศอังกฤษมีความจำเป็นที่จะต้องลดหรือล้มเลิกพันธกรณีต่างๆ ในหลายๆ ส่วนของโลก รวมทั้งในประเทศกรีซด้วย

เราได้พิจารณาแล้วว่า สหประชาชาติอาจจะให้ความช่วยเหลือต่อวิกฤตการณ์นี้ได้อย่างไร แต่สถานการณ์นี้เป็นเรื่องเร่งด่วนจึงต้องมีปฏิบัติการที่ทันท่วงที และสหประชาชาติกับองค์การที่เกี่ยวข้องต่างก็ไม่อยู่ในสถานะที่จะให้ความช่วยเหลือในรูปแบบซึ่งเป็นที่ต้องการได้

สำคัญยิ่งที่จะพิจารณาด้วยว่า รัฐบาลกรีซได้ขอความช่วยเหลือจากเราในด้านการเงินและด้านอื่นๆ ซึ่งเราอาจจะให้ได้แก่ประเทศกรีซ รวมทั้งในด้านการปรับปรุงการบริหารประเทศด้วย และเป็นการสำคัญมากที่เราจะต้องดูแลการใช้จ่ายงบประมาณที่เรามอบให้แก่ประเทศกรีซ ให้เป็นไปในลักษณะที่ว่าเงินทุกดอลล่าร์ที่ใช้ไปนั้น จะต้องทำให้ประเทศกรีซสามารถช่วยเหลือตนเองได้ และจะช่วยเหลือสร้างสรรค์เศรษฐกิจ ซึ่งจะส่งเสริมให้ระบอบประชาธิปไตยที่มีคุณภาพให้สามารถเจริญรุ่งเรืองได้

ไม่มีรัฐบาลใดเลยที่ปราศจากข้อบกพร่อง อย่างไรก็ตาม คุณลักษณะสำคัญประการหนึ่งของการปกครองระบอบประชาธิปไตย คือข้อบกพร่องนั้นมันปรากฏเสมอ เราสามารถหยิบยกข้อบกพร่องนั้นๆ ขึ้นมาได้ และแก้ไขได้ รัฐบาลของประเทศกรีซเองก็ไม่ได้สมบูรณ์พร้อม แต่อย่างไรก็ตาม รัฐบาลนั้นเป็นตัวแทนของ 85 เปอร์เซ็นต์ของสมาชิกรัฐสภากรีซ ซึ่งได้รับเลือกตั้งในการเลือกตั้งเมื่อปีที่แล้ว ผู้สังเกตการณ์ชาวต่างประเทศ ซึ่งมีชาวอเมริกันรวมอยู่ด้วยจำนวน 692 คน ได้พิจารณาแล้วว่า การเลือกตั้งครั้งนี้เป็นการแสดงออกอย่างบริสุทธิ์ยุติธรรมของความคิดเห็นของประชาชนกรีซ

รัฐบาลกรีซได้บริหารอยู่ในบรรยากาศแห่งความสับสนวุ่นวาย และความสุดโต่งทางการเมืองตลอดมา รัฐบาลกรีซได้ดำเนินการผิดพลาดหลายประการ การที่ประเทศสหรัฐอเมริกาให้ความช่วยเหลือแก่รัฐบาลกรีซนั้นมิได้หมายความว่าสหรัฐอเมริกาจะมองข้ามทุกๆ สิ่งซึ่งรัฐบาลกรีซได้กระทำไปแล้ว หรือจะกระทำต่อไปในอนาคต เราได้ประณามมาตรการสุดโต่งของทั้งฝ่ายขวาและฝ่ายซ้ายมาแล้วในอดีต และเรากำลังประณามอยู่ในปัจจุบัน เราได้แนะนำไปแล้วในอดีตว่าให้ใช้ขันติธรรม และกำลังแนะนำให้ใช้ขันติธรรมอยู่ในปัจจุบันด้วย

เพื่อนบ้านของประเทศกรีซ คือประเทศตุรกีก็สมควรได้รับความสนใจจากเราด้วยเหมือนกัน

อนาคตของประเทศตุรกีในฐานะที่เป็นประเทศเอกราชและมีเศรษฐกิจที่ดีนั้น มีความสำคัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าอนาคตของประเทศกรีซเลยแม้แต่น้อย สำหรับประชาชนผู้รักสันติภาพ สภาพแวดล้อมซึ่งประเทศตุรกีเผชิญอยู่ในปัจจุบันนี้แตกต่างจากสภาพแวดล้อมของประเทศกรีซเป็นอย่างมาก ประเทศตุรกีมิได้ประสบภัยพิบัติเช่นที่ประเทศกรีซได้ประสบ และในระหว่างสงคราม สหรัฐอเมริกาและอังกฤษก็ได้ให้ความช่วยเหลือด้านวัตถุแก่ประเทศตุรกีด้วย

อย่างไรก็ตาม ประเทศตุรกีก็ต้องการความช่วยเหลือจากเรา

นับตั้งแต่เกิดสงครามเป็นต้นมา ประเทศตุรกีก็ได้แสวงหาความช่วยเหลือทางการเงินเพิ่มเติมจากอังกฤษและสหรัฐอเมริกา โดยมีวัตถุประสงค์ที่จะสร้างประเทศให้มีความเป็นสมัยใหม่อย่างมีประสิทธิภาพ เพื่อจะรักษาไว้ซึ่งบูรณภาพแห่งประเทศของตน

บูรณภาพนั้นเป็นสิ่งสำคัญในการรักษาไว้ซึ่งความเป็นระเบียบเรียบร้อยในดินแดนตะวันออกกลาง

รัฐบาลอังกฤษได้แจ้งให้เราทราบว่า เนื่องจากความยุ่งยากภายในประเทศอังกฤษเอง จึงไม่สามารถให้ความช่วยเหลือทางการเงินหรือเศรษฐกิจแก่ประเทศตุรกีได้อีกต่อไปแล้ว

เช่นเดียวกัน ในกรณีของประเทศกรีซ ถ้าประเทศตุรกีต้องการความช่วยเหลือ สหรัฐอเมริกาก็จะต้องให้ เราเป็นเพียงประเทศเดียวเท่านั้นที่สามารถให้ความช่วยเหลือนั้นได้

ข้าพเจ้าตระหนักอย่างเต็มที่ถึงนัยอันกว้างขวางซึ่งเกี่ยวข้องอยู่ด้วย ถ้าประเทศสหรัฐอเมริกาจะขยายความช่วยเหลือไปยังประเทศกรีซและตุรกี และข้าพเจ้าจะขออธิบายถึงนัยเหล่านี้ให้ท่านได้รับทราบในขณะนี้

วัตถุประสงค์สำคัญประการหนึ่งของนโยบายต่างประเทศของสหรัฐอเมริกาก็คือการสร้างสรรค์สภาวะซึ่งเราและประเทศอื่นๆ จะสามารถดำเนินชีวิตไปในแนวทางที่เป็นอิสระปราศจากการกดขี่ข่มเหง นี่เป็นประเทศพื้นฐานในการทำสงครามกับเยอรมนีและญี่ปุ่น เราได้ชัยชนะเหนือประเทศซึ่งมุ่งหวังที่จะผลักดันเจตนารมณ์และวิถีชีวิตของตนให้อยู่เหนือประเทศอื่นๆ

เพื่อประกันพัฒนาการทางสันติภาพของประเทศต่างๆ ให้เป็นอิสระปราศจากการถูกบีบบังคับ ประเทศสหรัฐอเมริกาได้มีบทบาทนำในการจัดตั้งองค์การสหประชาชาติ องค์การสหประชาชาติได้รับการจัดตั้งขึ้นโดยมุ่งหวังที่จะให้เกิดเสรีภาพ และความเป็นเอกราชอย่างถาวรในบรรดามวลสมาชิกขององค์การทั้งหมด อย่างไรก็ตาม เราจะบรรลุวัตถุประสงค์ของเราไม่ได้เลยหากเราไม่มีความเต็มใจที่จะช่วยเหลือประชาชาที่เป็นอิสระให้รักษาไว้ซึ่งสถาบันตลอดจนบูรณภาพแห่งประเทศที่เป็นอิสระของพวกเขา ต่อต้านขบวนการที่ก้าวร้าวรุกราน ซึ่งมุ่งหมายที่จะนำเอาระบอบเผด็จการมาครอบงำประเทศอิสระเหล่านั้น จึงไม่มีสิ่งใดมากไปกว่าได้ตระหนักอย่างตรงไปตรงมาว่า ระบอบเผด็จการซึ่งครอบงำเสรีชนไม่ว่าจะเป็นการรุกรานโดยทางตรงหรือทางอ้อมก็ตาม ล้วนทำลายพื้นฐานของสันติภาพนานาชาติทั้งสิ้น และด้วยเหตุนี้ จึงเป็นการทำลายความมั่นคงของสหรัฐอเมริกาด้วยเช่นกัน

เมื่อไม่นานมานี้เอง ประชาชนของประเทศจำนวนหนึ่งของโลก ได้ถูกครอบงำโดยระบอบเผด็จการ อันเป็นสิ่งที่เขาเหล่านั้นไม่ได้พึงปรารถนา รัฐบาลของประเทศสหรัฐอเมริกาได้ทำการต่อต้านการกดขี่ข่มเหงและการคุกคามในโปแลนด์, โรมาเนีย, และบุลแกเรีย ซึ่งเป็นการละเมิดต่อข้อตกลงยัลต้ามาโดยตลอด ข้าพเจ้าจะต้องกล่าวด้วยว่า ในประเทศอื่นๆ อีกจำนวนหนึ่งก็มีพัฒนาการเช่นเดียวกันนี้เกิดขึ้นด้วย

ในประวัติศาสตร์ของโลกยุคสมัยปัจจุบันของเกือบทุกประเทศ จะต้องเลือกวิถีชีวิตแบบต่างๆ บ่อยครั้งทีเดียวที่การเลือกนั้นมิใช่เป็นการเลือกที่มีเสรีภาพ

วิถีชีวิตประการหนึ่งนั้น ขึ้นอยู่กับเจตนารมณ์ของคนส่วนมาก และมีลักษณะเด่นอยู่ที่สถาบันต่างๆ อันเป็นอิสระ รัฐบาลที่เป็นตัวแทน การเลือกตั้งเสรี การรับประกันเกี่ยวกับเสรีภาพส่วนบุคคล เสรีภาพในการพูด และเสรีภาพทางศาสนา รวมทั้งเสรีภาพ การถูกกดขี่ทางการเมือง

วิถีชีวิตประการที่สองขึ้นอยู่กับเจตนารมณ์ของคนส่วนน้อยซึ่งบีบบังคับคนส่วนใหญ่ วิถีชีวิตแบบนี้ใช้ความหวาดกลัวและการกดขี่ข่มเหง มีการควบคุมหนังสือพิมพ์และวิทยุ มีการเลือกตั้งที่ถูกกำหนดไว้แล้ว และการบ่อนทำลายเสรีภาพส่วนบุคคล

ข้าพเจ้าเชื่อว่าจะต้องเป็นนโยบายของประเทศสหรัฐอเมริกาที่จะสนับสนุนเสรีชนทั้งหลายซึ่งกำลังต่อต้านความพยายามรุกรานจากชนส่วนน้อยที่มีอาวุธ หรือจากแรงกดดันภายนอกประเทศ

ข้าพเจ้าเชื่อว่า เราจะต้องช่วยเหลือเสรีชนให้กำหนดโชคชะตาของตนด้วยตัวของเขาเอง

ข้าพเจ้าเชื่อว่า ความช่วยเหลือของเราควรจะเป็นไปในรูปของความช่วยเหลือทางเศรษฐกิจและการเงิน ซึ่งจำเป็นสำหรับความมั่นคงทางเศรษฐกิจและกระบวนการสร้างความเป็นระเบียบ

โลกมิได้หยุดนิ่งอยู่กับที่ และคำว่า “การรักษาสถานภาพเดิม” ก็มิใช่คำศักดิ์สิทธิ์ แต่เราก็มิอาจยอมให้การเปลี่ยนแปลงใดๆ ในการรักษาสถานภาพเดิมนั้นดำเนินไปในลักษณะที่คัดค้านต่อกฎบัตรแห่งสหประชาชาติ ไม่ว่าจะเป็นไปในรูปของการบีบบังคับหรือโดยการใช้เล่ห์กระเท่ห์ เช่น การแทรกแซงทางการเมือง ดังนั้นในการช่วยประเทศเสรีและมีเอกราชให้รักษาไว้ซึ่งเสรีภาพของตนนั้น สหรัฐอเมริกาจะดำเนินการตามหลักการของกฎบัตรสหประชาชาติ

เราจำเป็นต้องดูแผนที่เพื่อจะตระหนักว่า การรอดพ้นภัยและบูรณภาพของประเทศกรีซนั้นมีความสำคัญอย่างยิ่งยวด เมื่อคำนึงถึงสถานการณ์ในระดับกว้างยิ่งขึ้นไปอีก ถ้ากรีซตกอยู่ใต้เงื้อมมือของชนส่วนน้อยที่มีอาวุธเมื่อใดแล้ว เมื่อนั้นผลกระทบต่อเพื่อนบ้านของกรีซก็คือประเทศตุรกีก็จะรวดเร็วและรุนแรง ความสับสนวุ่นวายจะแพร่หลายไปในดินแดนตะวันออกกลาง

นอกจากนี้แล้วการสูญเสียประเทศเอกราชเช่นกรีซ จะส่งผลกระทบอย่างลึกซึ้งต่อประเทศต่างๆ ในยุโรป ซึ่งประชาชนของประเทศเหล่านั้นเองก็กำลังต่อสู้กับความยากลำบากอย่างใหญ่หลวง เพื่อรักษาไว้ซึ่งเสรีภาพและความเป็นเอกราชของประเทศตน ในขณะเดียวกันก็ต้องบูรณะประเทศที่เสียหายจากภัยสงคราม

จะเป็นโศกนาฏกรรมที่ไม่สามารถกล่าวได้เลยถ้าประเทศเหล่านี้ซึ่งผ่านการต่อสู้กับปัญหาต่างๆ ที่ประดังเข้ามาอย่างท่วมท้นมาแล้ว จะต้องสูญเสียชัยชนะซึ่งตนเองได้ยอมทุ่มเทเพื่อให้ได้มานั้นไป การล่มสลายของสถาบันที่เป็นอิสระเสรี และการสูญเสียเอกราช จะเป็นความสูญเสียอันร้ายแรง ไม่ใช่แต่สำหรับประเทศเหล่านั้นเท่านั้น แต่สำหรับทั้งโลกด้วย ประชาชนของประเทศเพื่อนบ้านซึ่งพยายามรักษาเสรีภาพและความเป็นเอกราชของตนไว้ ก็จะบังเกิดความสูญเสียกำลังใจ

ถ้าหากเราไม่ให้ความช่วยเหลือแก่ประเทศกรีซและประเทศตุรกีในขณะที่ประสบชะตากรรมเช่นนี้แล้ว ผลกระทบอันยาวไกลก็ย่อมจะบังเกิดทั้งแก่ประเทศตะวันตกและประเทศตะวันออก

เราจะต้องดำเนินการอย่างฉับพลัน และด้วยปณิธานอันแน่วแน่

ดังนั้นข้าพเจ้าจึงขอความกรุณาจากรัฐสภาให้จัดสรรงบประมาณช่วยเหลือประเทศกรีซ และประเทศตุรกีเป็นจำนวนเงิน 400 ล้านเหรียญดอลล่าร์ ตลอดระยะเวลาซึ่งจะสิ้นสุดในวันที่ 30 มิถุนายน ค.ศ. 1948 ในการของบประมาณเหล่านี้ข้าพเจ้าได้พิจารณาถึงจำนวนเงินสูงสุดที่จะให้ความช่วยเหลือแก่ประเทศกรีซจากวงเงิน 350 ล้านเหรียญดอลล่าร์ ซึ่งข้าพเจ้าได้ขอไปยังรัฐสภาเมื่อเร็วๆ มานี้ เพื่อให้ในการบรรเทาความอดอยากและความทุกข์ยากในประเทศต่างๆ ซึ่งประสบความลำบากจากภัยสงคราม

นอกเหนือจากงบประมาณแล้ว ข้าพเจ้าขอให้รัฐสภาอนุญาตให้บุคลากรชาวอเมริกา ทั้งพลเรือนและทหารไปยังประเทศกรีซและประเทศตุรกีตามคำขอของประเทศเหล่านี้ เพื่อจะไปช่วยเหลืองานการฟื้นฟูบูรณะประเทศ และเพื่อจุดประสงค์ของการควบคุมดูแลการให้ความช่วยเหลือทางการเงินและวัตถุให้เป็นไปตามที่กำหนด ข้าพเจ้าขอแนะนำว่าควรจะส่งเจ้าหน้าที่ไปให้คำแนะนำและฝึกฝนแก่บุคลากรชาวกรีซ และชาวตุรกีที่เลือกสรรมาแล้วด้วย

สุดท้ายนี้ ข้าพเจ้าขอให้รัฐสภามอบอำนาจ ซึ่งจะช่วยให้มีการใช้เงินช่วยเหลือดังกล่าวในรูปแบบที่เป็นสินค้า เสบียง และอุปกรณ์อย่างรวดเร็วที่สุด และมีประสิทธิผลที่สุด

ถ้ามีความต้องการเงินช่วยเหลือ หรือเจ้าหน้าที่เพิ่มเติมเพื่อวัตถุประสงค์ดังที่ได้ระบุไว้แล้วในสุนทรพจน์นี้ ข้าพเจ้าจะไม่ลังเลเลยที่จะนำสถานการณ์ดังกล่าวมาแจ้งให้รัฐสภาได้ทราบ ฝ่ายบริหารและฝ่ายนิติบัญญัติของรัฐบาลจะต้องทำงานด้วยกันในเรื่องนี้

นี่เป็นเรื่องสำคัญยิ่งที่เราจำต้องกระทำ

ข้าพเจ้าคงไม่แนะนำให้กระทำหากทางเลือกของเรื่องนี้จะไม่สำคัญยิ่งไปกว่านี้

ประเทศสหรัฐอเมริกาสนับสนุนเงินจำนวน 341,000 ล้านดอลล่าร์เพื่อให้ได้ชัยชนะในสงครามโลกครั้งที่ 2 นี่เป็นการลงทุนในด้านเสรีภาพและสันติภาพของโลก

ความช่วยเหลือซึ่งข้าพเจ้าขอแนะนำว่า สมควรให้แก่ประเทศกรีซและตุรกีนั้นมีจำนวนมากกว่าหนึ่งในสิบของหนึ่ง เปอร์เซ็นต์ของการลงทุนนี้เพียงเล็กน้อย จึงเป็นสามัญสำนึกที่ว่าเราควรจะให้ความคุ้มครองการลงทุนนี้ และทำให้แน่ใจว่าจะไม่เป็นการลงทุนที่ไร้ผล

เมล็ดพืชของระบอบเผด็จการเบ็ดเสร็จนั้นได้รับการหล่อเลี้ยงโดยความทุกข์ยากและความต้องการ มันแพร่กระจายไปและเติบโตในดินแดนแห่งความยากจนและการต่อสู้ดิ้นรนอันเลวร้าย และจะเติบโตเต็มที่เมื่อความหวังที่จะมีชีวิตที่ดีกว่าของผู้คนได้ดับสูญลง

เราจึงจะต้องหล่อเลี้ยงความหวังนั้นให้มีชีวิตอยู่เสมอ

เสรีชนของโลกขอความช่วยเหลือจากเราในการรักษาเสรีภาพของเขา

ถ้าหากเราสูญเสียความเป็นผู้นำของเขา เราก็อาจจะทำให้สันติภาพของโลกต้องตกอยู่ในภาวะอันตราย และความเป็นอยู่ที่ดีของประเทศของเราก็จะตกอยู่ในสภาวะแห่งอันตรายอย่างแน่นอน

ความรับผิดชอบอย่างใหญ่หลวง ได้ตกอยู่กับเราแล้ว โดยความเคลื่อนไหวอย่างรวดเร็วของเหตุการณ์ต่างๆ

ข้าพเจ้าเชื่อมั่นว่า รัฐสภาจะเผชิญกับความรับผิดชอบเหล่านี้อย่างตรงไปตรงมา

ที่มา: Harry S. Truman, “The Truman Doctrine: Special Message to the Congress on Greece and Turkey, March 12, 1947,” A Decade of American Foreign Policy, Basic Documents, 1941-1949, p. 1253-1257; แปลเต็มฉบับอยู่ใน แบรดลี และจุลชีพ, 2535: 204-212.

ภาคผนวก 2

“โครงการมาร์แชล”

ค.ศ. 1947

ข้าพเจ้าไม่จำเป็นต้องบอกท่านสุภาพบุรุษทั้งหลายเลยว่า สถานการณ์ของโลกนั้นรุนแรง เรื่องนี้เป็นสิ่งที่ปรากฏชัดเจนแล้วแก่ทุกท่านที่มีวิจารณญาณ ข้าพเจ้าคิดว่า ความยากลำบากประการหนึ่งก็คือ ปัญหาที่เกิดขึ้นครั้งนั้นมีความซับซ้อนอย่างใหญ่หลวงจนกระทั่งข้อเท็จจริงอันมากมายที่หนังสือพิมพ์และวิทยุเสนอให้แก่สาธารณชนได้รับทราบนั้น ทำให้เป็นการยากมากสำหรับคนเดินถนนทั่วๆ ไปที่จะประเมินสถานการณ์ได้อย่างชัดเจน ยิ่งไปกว่านั้น การยากสำหรับเขาเหล่านั้นที่จะเข้าใจถึงสภาวะและปฏิกิริยาอันเป็นผลเนื่องมาจากเหตุการณ์ดังกล่าวของประชาชนที่ประสบความทุกข์ยากมาแล้วเป็นเวลาอันยาวนาน รวมทั้งผลกระทบของปฏิกิริยาเหล่านี้ที่มีต่อรัฐบาลของพวกเขาเหล่านั้นในส่วนที่เกี่ยวกับความพยายามของเราที่จะส่งเสริมสันติภาพของโลก

เมื่อพิจารณาถึงความต้องการที่จะฟื้นฟูยุโรป ก็ได้มีการประเมินความเสียหายของชีวิตคน การพังทลายของเมือง โรงงาน เหมืองแร่ และทางรถไฟอย่างถูกต้อง แต่ได้ปรากฏชัดเจนในช่วงไม่กี่เดือนที่ผ่านมานี้เองว่า ความเสียหายที่เห็นประจักษ์ชัดนี้บางทีอาจจะร้ายแรงน้อยกว่าความยุ่งเหยิงของระบบเศรษฐกิจยุโรปทั้งหมดในระยะ 10 ปีที่แล้วมานี้ สภาวะต่างๆ มีความผิดปกติอย่างสูง การตระเตรียมเพื่อเข้าสู่สงครามอย่างเร่งร้อน ตลอดจนการรักษาไว้ซึ่งความพยายาม ในการทำสงครามอย่างรีบด่วน เข้าครอบงำเศรษฐกิจของประเทศต่างๆ ในยุโรปโดยสิ้นเชิง เครื่องจักรอยู่ในสภาพชำรุดทรุดโทรมและล้าสมัย ภายใต้การปกครองแบบใช้อำนาจเด็ดขาดและทำลายล้างของพวกนาซี กิจการทุกอย่างล้วนมุ่งสู่การผลิตอาวุธสงครามทั้งสิ้น พันธะผูกพันทางการค้าอันยาวนาน สถาบันเอกชน, ธนาคาร, บริษัทประกันภัย และบริษัทเดินเรือสลายตัวไปหมดสิ้น อันเนื่องมาจากการสูญเสียเงินทุนให้แก่ฝ่ายนาซี จากการโอนกิจการเข้าเป็นของรัฐ หรือจากการถูกทำลายไป ในหลายประเทศ ความเชื่อมั่นในระบบเงินตราของประเทศถูกสั่นคลอนอย่างร้ายแรง การล่มสลายของโครงสร้างทางธุรกิจของยุโรปในระหว่างสงครามนั้นเป็นไปอย่างสมบูรณ์ การฟื้นฟูเศรษฐกิจดำเนินไปอย่างล่าช้ามากเนื่องจากข้อเท็จจริงที่ว่า 2 ปีหลังจากสงครามสิ้นสุดลงยังไม่มีการทำสัญญาสันติภาพกับเยอรมนีและออสเตรีย แต่ถึงแม้ว่าจะมีการแก้ไขปัญหาอันยากยิ่งเหล่านี้ได้เร็วกว่านี้ก็ตาม การฟื้นฟูโครงสร้างเศรษฐกิจของยุโรปก็จะต้องการเวลานานกว่านี้ และความพยายามมากกว่านี้มากนัก

มีประเด็นหนึ่งของเรื่องนี้ ซึ่งเป็นประเด็นที่น่าสนใจและสำคัญ ชาวนาเป็นผู้ผลิตอาหารเพื่อเอาไปแลกเปลี่ยนกับสิ่งจำเป็นในการดำรงชีวิตจากชาวเมือง การแบ่งงานกันทำนี้เป็นพื้นฐานของอารยธรรมสมัยใหม่ ในปัจจุบัน ระบบนี้กำลังจะพังทลายอุตสาหกรรม ทั้งในเมืองเล็กและเมืองใหญ่ผลิตสินค้าได้ไม่เพียงพอที่จะแลกเปลี่ยนกับอาหาร ซึ่งชาวนาผลิตขึ้น มีการขาดแคลนวัตถุดิบและอาหาร เครื่องจักรก็ขาดแคลนหรือมิฉะนั้นก็เก่าแก่เต็มที ชาวนาไม่สามารถหาสินค้า ซึ่งเขาต้องการจะซื้อได้ ดังนั้นการขายพืชผลจากไร่นาของเขาเป็นการขายได้เงินซึ่งเขาไม่สามารถใช้ได้ เขาจึงรู้สึกว่าเป็นการแลกเปลี่ยนที่ไร้ประโยชน์ ด้วยเหตุนี้เขาจึงเลิกปลูกพืชผลในที่นาของเขา แต่ใช้ที่ดินเพื่อปลูกหญ้าเลี้ยงสัตว์แทน ถึงแม้ว่าเขาจะขาดแคลนเสื้อผ้าและสิ่งของธรรมดาสามัญที่แสดงถึงอารยธรรมก็ตาม แต่เขาก็มีอาหารสัตว์มากยิ่งขึ้น และมีอาหารเพียงพอสำหรับตัวเขาเองและครอบครัว ในขณะเดียวกัน ผู้คนในเมืองใหญ่ต่างขาดแคลนอาหารและเชื้อเพลิง ดังนั้นรัฐบาลหลายประเทศจึงถูกบังคับให้ใช้เงินสดและเงินเชื่อของตนหาสิ่งจำเป็นต่างๆ เหล่านี้มาจากต่างประเทศ กระบวนการนี้จึงทำให้เงินทุน ซึ่งเป็นที่ต้องการอย่างเร่งด่วนสำหรับการบูรณะประเทศต้องหมดสิ้นไป ด้วยเหตุนี้เอง สถานการณ์ที่รุนแรงมากจึงก่อตัวขึ้นมา ซึ่งไม่เป็นประโยชน์ใดๆ ต่อโลก ระบบการแบ่งงานแบบสมัยใหม่ ซึ่งเป็นพื้นฐานการแลกเปลี่ยนผลผลิต จึงใกล้จะล้มเหลว

ความเป็นจริงของเรื่องนี้ก็คือว่า ความต้องการอาหารและผลิตภัณฑ์อื่นๆ ที่จำเป็นของยุโรปในระยะ 3 หรือ 4 ปีข้างหน้า โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากสหรัฐอเมริกานั้นมีมากกว่ากำลังซื้อในปัจจุบันของประเทศเหล่านี้ จนกระทั่งประเทศเหล่านี้จะต้องขอความช่วยเหลือเพิ่มเติม หรือมิฉะนั้นก็กำลังประสบกับความล่มสลายทั้งทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมอย่างรุนแรงมาก

ทางแก้ไขก็คือ จะต้องทำลายวงจรอันชั่วร้ายนี้ให้หมดสิ้นไปและสร้างความเชื่อมั่นในอนาคตทางเศรษฐกิจของประเทศตน และของทวีปยุโรปทั้งหมดให้เกิดขึ้น กับประชากรของทวีปยุโรป ผู้ผลิตสินค้าและชาวนาจะต้องสามารถและเต็มใจที่จะแลกเปลี่ยนสินค้าและผลิตภัณฑ์ของตนเป็นเงินตรา ซึ่งค่าของเงินนี้จะต้องไม่มีปัญหา

นอกเหนือจากผลกระทบที่ทำให้หมดกำลังใจในโลกในระดับกว้าง และความยุ่งเหยิงที่อาจจะเกิดขึ้นได้ อันเป็นผลมาจากความสิ้นหวังของผู้คนที่เกี่ยวข้องแล้ว ผลกระทบต่อเศรษฐกิจของประเทศสหรัฐอเมริกาก็ปรากฏให้เห็นชัดเจนต่อทุกๆ คน จึงมีเหตุผลสมควรที่ประเทศสหรัฐอเมริกาควรจะกระทำสิ่งที่สามารถกระทำได้ เพื่อช่วยฟื้นฟูเศรษฐกิจของโลกให้กลับสู่สภาวะปกติ ซึ่งถ้าปราศจากความช่วยเหลือจากประเทศสหรัฐอเมริกาแล้ว เสถียรภาพทางการเมืองและสันติภาพถาวรก็จะเกิดมีขึ้นไม่ได้ นโยบายของเรานั้นมิได้มุ่งหมายที่จะต่อต้านประเทศใดหรือหลักการใด หากแต่มุ่งหมายที่จะต่อต้านความหิวโหย ความยากจน ความสิ้นหวัง และความสับสนวุ่นวาย จุดประสงค์ของนโยบายของเราก็คือ การฟื้นฟูเศรษฐกิจในโลกนี้เพื่อให้เกิดเงื่อนไขทางการเมืองและสังคมที่เอื้ออำนวยต่อการดำรงอยู่ของสถาบันที่เป็นอิสระต่างๆ ข้าพเจ้าแน่ใจว่า ความช่วยเหลือเช่นนั้นจะต้องไม่ดำเนินไปในลักษณะทีละเล็กละน้อย แล้วแต่วิกฤตการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้น ความช่วยเหลือใดๆ ก็ตาม ซึ่งรัฐบาลนี้จะให้ในอนาคต ควรจะเป็นการรักษาที่แท้จริง มิใช่เป็นเพียงยาบรรเทาแบบชั่วครั้งชั่วคราวเท่านั้น รัฐบาลใดก็ตามซึ่งเต็มใจจะให้ความช่วยเหลือในงานของการฟื้นฟูบูรณะจะได้รับความร่วมมืออย่างเต็มที่ ในส่วนของรัฐบาลแห่งสหรัฐอเมริกานั้น ข้าพเจ้ามีความเชื่อมั่นว่ารัฐบาลของประเทศใดก็ตามซึ่งใช้เล่ห์เพทุบายในการขัดขวางการบูรณะประเทศอื่นๆ จะไม่ได้รับความช่วยเหลือจากเรา ยิ่งไปกว่านั้น รัฐบาล พรรคการเมือง หรือกลุ่มใดๆ ก็ตาม ซึ่งสร้างความทุกข์ยากให้เกิดแก่มวลมนุษย์ เพื่อผลประโยชน์ทางการเมืองหรืออื่นๆ ของตนจะต้องประสบกับการต่อต้านจากประเทศสหรัฐอเมริกา

เป็นที่ชัดเจนว่า ก่อนที่รัฐบาลประเทศสหรัฐอเมริกา จะสามารถดำเนินความพยายามที่จะแก้ไขสถานการณ์และช่วยเหลือทวีปยุโรปให้ฟื้นตัวได้นั้นจะต้องมีข้อตกลงกันในบรรดาประเทศในยุโรปเสียก่อนถึงความต้องการและการมีส่วนร่วมของประเทศเหล่านี้เพื่อที่จะให้บังเกิดผลอันเหมาะสมจากการกระทำใดๆ ก็ตามที่รัฐบาลของประเทศนี้ดำเนินการ การที่รัฐบาลของประเทศนี้เป็นผู้ร่วมโครงการช่วยเหลือยุโรปทางเศรษฐกิจแต่ฝ่ายเดียวนั้นเป็นการไม่เหมาะสมและไม่ได้ผลด้วยประการทั้งปวง นี่เป็นเรื่องของชาวยุโรป ดังนั้นข้าพเจ้าคิดว่ายุโรปจะต้องเป็นผู้ริเริ่ม บทบาทของประเทศนี้ควรจะเป็นไปในรูปของการให้ความช่วยเหลือด้วยไมตรีอันดีงามในการร่างโครงการของยุโรป และให้ความช่วยเหลือโครงการนี้ในเวลาต่อมาเท่าที่เราสามารถกระทำได้ โครงการนี้จึงควรจะเป็นโครงการร่วมกัน ซึ่งได้รับความเห็นชอบจากประเทศในยุโรปจำนวนหนึ่ง แม้จะไม่ได้รับความเห็นชอบจากประเทศในยุโรปทั้งหมดก็ตาม

ในส่วนของประเทศสหรัฐอเมริกานั้น ประเด็นสำคัญที่จะทำให้การดำเนินงานประสบความสำเร็จก็คือ ประชาชนอเมริกันจะต้องมีความเข้าใจลักษณะของปัญหา และวิธีการแก้ไขจะต้องไม่ให้ความรู้สึกรุนแรงและความลำเอียงทางการเมืองเข้ามามีส่วนร่วมด้วย ด้วยทัศนะอันมองการณ์ไกลและความเต็มใจในส่วนของประชาชนของเรา ที่จะเผชิญกับความรับผิดชอบอันยิ่งใหญ่ ซึ่งประวัติศาสตร์ได้มอบหมายให้แก่ประเทศเราเท่านั้น ที่จะทำให้เราสามารถเอาชนะความยากลำบาก ซึ่งข้าพเจ้ากล่าวมาแล้วได้

ที่มา: Congressional Record, 80^th Congress, 1^st Session, Appendix, p. 3248 ff; แปลเต็มฉบับอยู่ใน แบรดลี และจุลชีพ, 2535: 213-216.

ภาคผนวก 3

“แถลงการณ์ถนัด-รัสค์”

วันที่ 6 มีนาคม ค.ศ. 1962

รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศของไทย นายถนัด คอมันตร์ และรัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐอเมริกา นายดีน รัสค์ พบกันหลายครั้งเมื่อสองสามวันที่แล้วเพื่อเจรจากันเกี่ยวกับสถานการณ์ปัจจุบันในดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เกี่ยวกับสนธิสัญญาป้องกันร่วมกันแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และเกี่ยวกับความมั่นคงของประเทศไทย

รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศของสหรัฐอเมริกายืนยันว่า ประเทศสหรัฐอเมริกาถือว่าการรักษาความเป็นเอกราชและบูรณภาพของประเทศไทยนั้นมีความสำคัญต่อผลประโยชน์แห่งชาติของสหรัฐอเมริกา และต่อสันติภาพของโลกด้วย นายรัสค์แสดงความตั้งใจอย่างแน่วแน่ของประเทศสหรัฐอเมริกาที่จะช่วยเหลือประเทศไทย ซึ่งเป็นพันธมิตรและมิตรประเทศ ทางประวัติศาสตร์แห่งการต่อต้านการรุกรานและการแทรกซึมบ่อนทำลายของคอมมิวนิสต์

รัฐมนตรีต่างประเทศของทั้งสองประเทศได้ทบทวนบทบาทความสัมพันธ์อันใกล้ชิดระหว่างประเทศไทยและประเทศสหรัฐอเมริกาในสนธิสัญญาป้องกันร่วมกันแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และเห็นพ้องต้องกันว่าความสัมพันธ์นี้เป็นการป้องกันปราบปรามการรุกรานของคอมมิวนิสต์ต่อประเทศไทยได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งสองฝ่ายมีความเห็นสอดคล้องกันว่า สนธิสัญญานี้เป็นพื้นฐานสำหรับประเทศผู้ลงนามในสนธิสัญญาที่จะร่วมมือกันที่จะช่วยเหลือประเทศไทยในกรณีที่ประเทศนั้นถูกโจมตีด้วยกำลังอาวุธจากฝ่ายคอมมิวนิสต์ รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐอเมริกายืนยันกับรัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศไทยว่า ในกรณีที่มีการรุกรานเช่นนี้เกิดขึ้น ประเทศสหรัฐอเมริกาตั้งใจจะดำเนินการตามพันธกรณีภายใต้สนธิสัญญาอย่างสุดความสามารถเพื่อจะเผชิญภยันตรายร่วมกัน ทั้งนี้โดยสอดคล้องกับกระบวนการรัฐธรรมนูญของประเทศสหรัฐอเมริกา รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศของสหรัฐอเมริกายืนยันอีกครั้งหนึ่งว่า พันธกรณีของสหรัฐอเมริกามิได้ขึ้นอยู่กับข้อตกลงของประเทศภาคีสนธิสัญญาอื่นๆ ทั้งหมดก่อนหน้านี้ ทั้งนี้เพราะพันธกรณีตามสนธิสัญญานี้เป็นทั้งเรื่องของแต่ละประเทศ และทุกประเทศร่วมกันก็ได้

ในการทบทวนมาตราการต่างๆ เพื่อเผชิญการรุกรานโดยทางอ้อมนั้น รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศของสหรัฐอเมริกากล่าวว่า ประเทศสหรัฐอเมริกาพิจารณาว่า ข้อผูกพันระหว่างประเทศสหรัฐอเมริกาและประเทศไทยภายใต้สนธิสัญญาป้องกันร่วมกันแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และภายใต้ข้อตกลงเกี่ยวกับการที่ประเทศสหรัฐอเมริกาจะให้ความช่วยเหลือทางด้านเศรษฐกิจและการทหารแก่ประเทศไทยนั้น เป็นรากฐานสำคัญในการที่ประเทศสหรัฐอเมริกาจะช่วยประเทศไทยให้เผชิญกับการรุกรานโดยทางอ้อมได้ ในประเด็นนี้รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศของสหรัฐอเมริกาได้ทบทวนให้รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศของไทยได้ทราบถึงปฏิบัติการต่างๆ ของสหรัฐอเมริกาในการช่วยเหลือสาธารณรัฐเวียดนามในการเผชิญกับภัยคุกคามของการรุกรานโดยทางอ้อม

รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศของไทยก็ได้ยืนยันกับรัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศของสหรัฐอเมริกาถึงความตั้งใจอันแน่วแน่ของรัฐบาลไทยในอันที่จะเผชิญกับภัยคุกคามจากการรุกรานโดยทางอ้อม โดยการดำเนินมาตรการต่างๆ อย่างมีประสิทธิภาพเพื่อจะนำมาซึ่งความเป็นอยู่ที่ดี ทั้งทางเศรษฐกิจและสังคม รวมทั้งความปลอดภัยของประชาชน

สถานการณ์ในประเทศลาวได้รับการพิจารณาอย่างละเอียด และได้มีการตกลงบันทึกความจำเป็นที่จะต้องให้ประเทศลาวเป็นประเทศเอกราช มีเสรีภาพ และมีความเป็นกลางอย่างแท้จริง ทั้งนี้เพื่อเสถียรภาพของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศทั้งสอง ได้พิจารณาถึงความพยายามร่วมกันของรัฐบาลของทั้งสองประเทศในการที่จะเพิ่มสมรรถภาพและความพร้อมรบของกองทัพของไทย เพื่อป้องกันประเทศ ทั้งสองฝ่ายตระหนักด้วยว่าประเทศสหรัฐอเมริกากำลังให้ความช่วยเหลือในเรื่องนี้อย่างเต็มที่ และประเทศสหรัฐอเมริกามีความตั้งใจที่จะเพิ่มการส่งกำลังอาวุธให้แก่ประเทศไทย ให้มากที่สุดที่จะกระทำได้ในอนาคต รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศทั้งสองได้สนทนากันถึงงานของคณะกรรมการร่วมไทย-สหรัฐอเมริกา ซึ่งได้รับการจัดตั้งขึ้นในกรุงเทพฯ เพื่อเป็นการรองรับความร่วมมือกันในด้านสังคม เศรษฐกิจ และการทหาร ในอันที่จะเพิ่มสมรรถภาพของประเทศไทย ทั้งสองฝ่ายเห็นพ้องต้องกันว่า คณะกรรมการร่วมและคณะอนุกรรมการควรจะดำเนินงานต่อไปเพื่อจะนำไปสู่การใช้ทรัพยากรของประเทศไทย และทรัพยากรที่ประเทศสหรัฐอเมริกามอบให้ความมีประสิทธิภาพ เพื่อส่งเสริมการพัฒนาและความมั่นคงของประเทศไทย

รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศทั้งสองเห็นพ้องกันอย่างเต็มที่ว่าความเจริญก้าวหน้าทางเศรษฐกิจและสังคมนั้นเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับเสถียรภาพของประเทศไทย ทั้งสองได้พิจารณากันถึงความเจริญก้าวหน้าทางเศรษฐกิจและสังคมที่น่าชื่นชมของประเทศไทย รวมทั้งแผนการของรัฐบาลไทยในการส่งเสริมการพัฒนา โดยเฉพาะอย่างยิ่งการตกลงใจของรัฐบาลไทย ที่จะใช้ทรัพยากรของตนอย่างเต็มที่ต่อไปเพื่อให้บรรลุวัตถุประสงค์ของการพัฒนา

รัฐมนตรีกระทรวงการต่างประเทศทั้งสองได้สนทนากันเรื่องความปรารถนาของทั้งสองฝ่าย ตามที่ปรากฏในข้อสรุปของสนธิสัญญา ไมตรี การค้า และการเดินเรือระหว่างทั้งสองประเทศ ซึ่งจะเป็นการทำสนธิสัญญา ค.ศ. 1937 มีความสอดคล้องต้องกันกับสภาวะในปัจจุบัน

อ้างใน แบลดลี และจุลชีพ, 2535: 311-313.

ภาคผนวก 4

"หนังสือสัญญากรุงสยามกับกรุงฝรั่งเศส แต่วันที่ 3 ตุลาคม รัตนโกสินทร์ศก 112 [2436]"

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวกรุงสยาม แลท่านประธานาธิบดีริปับลิกกรุงฝรั่งเสศมีความประสงค์เพื่อจะระงับกับความวิวาท ซึ่งเกิดขึ้นในสมัยที่ล่วงไปแล้วในระหว่างประเทศทั้งสองนี้ แลเพื่อจะผูกพันธ์ทางไมตรีอันได้มีมาหลายร้อยปีแล้ว ในระหว่างกรุงสยามแลกรุงฝรั่งเสศนั้น ให้สนิทยิ่งขึ้น จึงได้ตั้งอรรคราชทูตผู้มีอำนาทเต็มทั้งสองฝ่าย ให้ทำหนังสือสัญญาฉบับนี้ คือ

ฝ่ายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวกรุงสยาม ได้ตั้งพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงเทวะวงษวโรประการ คณาภยันดรมหาจักรกรีแลแครน์ออฟฟิเซอร์ลิยิอองดอนเนอร์ ฯลฯ เสนาบดีว่าการต่างประเทศกรุงสยามฝ่ายหนึ่ง

แลฝ่ายท่านประธานาธิบดีริปักลิกกรุงฝรั่งเสศ ได้ตั้งมองซิเออร์เลอร์ชาลส์มาริเลอมิร์เอดวิเลร์ ผู้ได้รับเครื่องอิศริยาภรณ์แครน์ออฟฟิเซอร์ลิยิอองดอนเนอร์ แลจุลวราภรณ์อรรคราชทูตผู้มีอำนาทเต็มชั้นที่หนึ่ง แลที่ปฤกษาแผ่นดินอีกฝ่ายหนึ่ง

ผู้ซึ่งเมื่อได้แลกเปลี่ยนตราตั้งมอบอำนาท แลได้เห็นเปนการถูกต้องตามแบบแผนดีแล้ว ได้ตกลงทำข้อสัญญาดังมีต่อไปนี้

1)คอเวอนแมนต์สยามยอมสละเสียซึ่งข้ออ้างว่ามีกรรมสิทธิทั้งสิ้นทั่วไปในดินแดน ณ ฝั่งซ้ายฟากตวันออกแม่น้ำโขง แลในบรรดาเกาะทั้งหลายในลำแม่น้ำนั้นด้วย

2)คอเวอนแมนต์สยามจะไม่มีเรือรบใหญ่น้อยไปไว้ ฤาใช้เดินในทเลสาบก็ดี ในแม่น้ำโขงก็ดี และในลำน้ำแยกจากแม่น้ำโขงซึ่งอยู่ภายที่อันได้มีกำหนดไว้ในข้อต่อไปนี้

3)คอเวอนแมนต์สยามจะไม่ก่อสร้างด่าน ค่าย คู ฤาที่อยู่ของพลทหารในแขวงเมืองพระตะบองและเมืองเสียมราฐ แลในจังหวัด 25 กิโลเมตร (625 เส้น) บนฝั่งขวาแม่น้ำโขง

4)ในจังหวัดซึ่งได้กล่าวไว้ในข้อ 3 นั้น บรรดาการตระเวนรักษาจะมีแต่กองตระเวรเจ้าพนักงานเมืองนั้นๆ กับคนใช้เป็นกำลังแต่เพียงที่จำเป็นแท้ แลทำการตามอย่างเช่นเคยรักษาเป็นธรรมเนียมในที่นั้น จะไม่มีพลประจำฤาพลเกณฑ์สรรพด้วยอาวุธเป็นทหารอย่างใดอย่างหนึ่งตั้งอยู่ในที่นั้นด้วย

5)คอเวอนแมนต์สยามจะปฤกษากับคอเวอนแมนต์ฝรั่งเศส ภายในกำหนดหกเดือน แต่ปีนี้ไปในการที่จะจัดการเป็นวิธีการค้าขาย แลตั้งด่านโรงภาษีในที่ตำบลซึ่งได้กล่าวไว้ในข้อ 3 นั้น แลในการที่จะแก้ไขข้อความสัญญา ปีมะโรงอัฐศก จุลศักราช 1218 คฤษตศักราช 1856 นั้นด้วย คอเวอนแมนต์สยามจะไม่เก็บภาษีสินค้าเข้าออกในจังหวัดที่ได้กล่าวไว้ในข้อ 3 แล้วนั้น จนกว่าจะได้ตกลงกัน คอเวอนแมนต์ฝรั่งเศสจะได้ทำตอบแทนให้เหมือนกันในสิ่งของที่เกิดจากจังหวัดที่กล่าวนี้สืบไป

6)การซึ่งจะอุดหนุนการเดินเรือนในแม่น้ำโขงนั้น จะมีการจำเป็นที่จะทำได้ในฝั่งขวาฟากตวันตกแม่น้ำโขงโดยการก่อสร้างก็ดี ฤาตั้งท่าเรือจอดก็ดี ทำที่ไว้ฟืนแลถ่านก็ดี คอเวอนแมนต์สยามรับว่าเมื่อคอเวอนแมนต์ฝรั่งเศสขอแล้ว จะช่วยตามการจำเป็นที่จะทำให้สดวกทุกอย่างเพื่อประโยชน์นั้น

7)คนชาวเมืองฝรั่งเศสก็ดี คนในบังคับฤาคนอยู่ในปกครองฝรั่งเศสก็ดี ไปมาค้าขายได้โดยสดวกในตำบลซึ่งได้กล่าวไว้ในข้อ 3 เมื่อถือหนังสือเดินทางของเจ้าพนักงานฝรั่งเศสในตำบลนั้น ฝ่ายราษฎรในจังหวัดอันได้กล่าวไว้นี้จะได้รับผลเป็นการตอบแทนอย่างเดียวกันด้วยเหมือนกัน

8)คอเวอนแมนต์ฝรั่งเศสจะกงสุลได้ในที่ใดๆ ซึ่งจะคิดเห็นว่าเป็นการสมควรแก่ประโยชน์ของคนผู้อยู่ในความป้องกันของฝรั่งเศส แลมีที่เมืองนครราชสีมาแลเมืองน่านเป็นต้น

9)ถ้ามีความขัดข้องไม่เห็นต้องกันในความหมายของหนังสือสัญญานี้แล้ว ภาษาฝรั่งเศสเท่านั้นจะเป็นหลัก

10)สัญญานี้จะได้ตรวจแก้เป็นใช้ได้ภายในเวลาสี่เดือนตั้งแต่วันที่ลงชื่อกันนี้

ออรคราชทูตผู้มีอำนาทเต็มทั้งสองฝ่ายซึ่งได้กล่าวชื่อไว้ข้างต้นนั้น ได้ลงชื่อแลประทับตราหนังสือสัญญานี้สองฉบับเหมือนกันไว้เปนสำคัญแล้ว

ได้ทำที่ราชวัลลภกรุงเทพฯ ณ วันที่ 3 ตุลาคม รัตนโกสินทรศก 112

(เซ็นพระนาม) พระเจ้านองยาเธอ กรมหลวงเทววงศ์วโรปการ

“หนังสือสัญญากรุงสยามกับกรุงฝรั่งเศส แต่วันที่ 3 ตุลาคม รัตนโกสินทร์ศก 112” [2436]; อ้างเต็มฉบับอยู่ใน เพ็ญศรี, 2542: 299-300.

ภาคผนวก 5

แถลงการณ์ของคณะราษฎร ฉบับที่ 1

ราษฎรทั้งหลาย

เมื่อกษัตริย์องค์นี้ได้ครองราชสมบัติสืบจากพระเชษฐานั้น ในชั้นต้นราษฎรบางคนได้หวังกันว่า กษัตริย์องค์ใหม่นี้คง ปกครองราษฎรให้ร่มเย็น แต่การก็หาได้เป็นไปตามที่คิดหวังไม่ กษัตริย์คงทรงอำนาจเหนือกฎหมายอยู่ตามเดิม ทรงแต่งตั้งญาติวงศ์และคนสอพลอไร้คุณความรู้ให้ดำรงตำแหน่งที่สำคัญๆ ไม่ทรงฟังเสียงราษฎร ปล่อยให้ข้าราชการใช้อำนาจหน้าที่ในทางทุจริต มีการรับสินบนในการก่อสร้าง ซื้อของใช้ในราชการ หากำไรในการเปลี่ยนแปลงราคาเงิน ผลาญเงินของประเทศ ยกพวกเจ้าขึ้นให้สิทธิพิเศษมากกว่าราษฎร กดขี่ข่มเหงราษฎร ปกครองโดยขาดหลักวิชชา ปล่อยให้บ้านเมืองเป็นไปตามยถากรรมดังที่จะได้เห็นได้จากความตกต่ำในทางเศรษฐกิจและความฝืดเคืองในการทำมาหากิน ซึ่งพวกราษฎรได้รู้กันอยู่ทั่วไปแล้ว รัฐบาลของกษัตริย์เหนือกฎหมายมิสามารถแก้ไขให้ฟื้นขึ้นได้

การที่แก้ไขไม่ได้ก็เพราะรัฐบาลของกษัตริย์นี้มิได้ปกครองประเทศเพื่อราษฎรตามที่รัฐบาลอื่น ๆ ได้กระทำกัน รัฐบาลของกษัตริย์ได้ถือเอาราษฎรเป็นทาส (ซึ่งเรียกว่าไพร่บ้าง ข้าบ้าง) เป้นสัตว์เดรัจฉานไม่นึกว่าเป็นมนุษย์ เหตุฉะนั้นแทนที่จะช่วยราษฎรกลับพาทำนาบนหลังราษฎร จะเห็นได้ว่าภาษีอากรที่บีบคั้นเอามาจากราษฎรนั้น กษัตริย์ได้หักไว้ใช้ส่วนตัวปีหนึ่งจำนวนหลายล้าน ส่วนราษฎรสิกว่าจะหาได้แม้แต่เล็กน้อยเลือดตาแทบกระเด็น ถึงคราวเสียเงินราชการหรือภาษีใด ถ้าไม่มีเงินรัฐบาล แก็จะยึดทรัพย์หรือใช้งานโยธา แต่พวกเจ้ากลับนอนกินกันเป็นสุข ไม่มีประเทศใดในโลกจะให้เงินเจ้ามากเช่นนี้ นอกจากราชวงศ์ซาร์และพระจ้าไกเซอร์เยอรมัน ซึ่งชนชาตินั้นก็ได้โค่นราชบัลลังก์เสียแล้ว

รัฐบาลของกษัตริย์ได้ปกครองอย่างหลอกลวงไม่ซื่อตรงต่อราษฎร มีเป็นต้นว่าหลอกว่าจะบำรุงการทำมาหากินอย่างโน้นอย่างนี้ แค่ครั้นคอยๆ ก็เหลวไปหาได้ทำจริงจังไม่ มิหนำซ้ำกล่าวคำหมิ่นประมาทราษฎรผู้มีบุญคุณเสียภาษีอากรให้พวกเจ้าได้กินว่าราษฎรยังมีเสียงการเมืองไม่ได้ เพราะราษฎรยังโง่ คำพูดของของพวกรัฐบาลเช่นนี้ใช้ไม่ได้ ถ้าราษฎรโง่ เจ้าก็โง่ เพราะเป็นคนชาติเดียวกัน ที่ราษฏรรู้เท่าไม่ถึงเจ้านั้นไม่ใช่เพราะโง่ เป็นเพราะขาดการศึกษาที่พวกเจ้าปกปิดไว้ไม่ให้เรียนเต็มที่ เพราะเกรงว่าเมื่อราษฏรได้มีการศึกษาก็จะรู้ความชั่วร้ายที่ทำไว้และคงจะไม่ยอมให้ทำนาบนหลังคน

ราษฏรทั้งหลายพึงรู้เถิดว่า ประเทศเรานี้เป็นของราษฏร ไม่ใช่เป็นของกษัตริย์ตามที่เขาหลอกลวง บรรพบุรุษของราษฏรเป็นผู้ช่วยกันกู้ให้ประเทศมีอิสสรภาพพ้นมือจากข้าศึก พวกเจ้ามีแต่ชุบมือเปิบและกวาดรวบรวมทรัพย์สมบัติเข้าไว้ตั้งหลายร้อยล้าน เงินเหล่านี้เอามาจากไหน? ก็เอามาจากราษฏร เพราะวิธีทำนาบนหลังคนนั่นเอง บ้านเมืองกำลังอัตคัดฝืดเคือง ชาวนาและพ่อแม่ทหารต้องทิ้งนาเพราะทำนาไม่ได้ผล รัฐบาลไม่บำรุง รัฐบาลไล่คนงานออกอย่างเกลื่อนกลาด นักเรียนเรียนเสร็จแล้ว และทหารปลดกองหนุนแล้ว ไม่มีงานทำ จะต้องอดอยากไปตามยถากรรม เหล่านี้เป็นผลของรัฐบาลกษัตริย์เหนือกฎหมาย บีบคั้นข้าราชการผู้น้อย นายสิบและเสมียนเมื่อให้ออกจากงานแล้วไม่ให้เบี้ยบำนาญ ความจริงควรเอาเงินที่กวาดรวบรวมไว้มาจัดบำรุงบ้านเมืองให้คนมีงานทำ จึงจะสมควรที่จะสนองคุณราษฏร ซึ่งได้เสียภาษีอากรให้พวกเจ้าได้ร่ำรวยมานาน แต่พวกเจ้าก็หาได้ทำอย่างใดไม่ คงสูบเลือดกันเรื่อยๆ ไป เงินมีเหลือเท่าใดก็เอาฝากต่างประเทศ คอยเตรียมหนีเมื่อบ้านเมืองทรุดโทรม ปล่อยให้ราษฏรอดอยาก การเหล่านี้ย่อมชั่วร้าย

เหตุฉะนั้น ราษฏร ข้าราชการ ทหาร และพลเรือน ที่รู้เท่าถึงการกระทำอันชั่วร้ายของรัฐบาลดังกล่าวแล้วจึงรวมกำลังตั้งเป็นคณะราษฏรขึ้น และได้ยึดอำนาจของรัฐบาลของกษัตริย์ไว้แล้ว คณะราษฏรเห็นว่า การที่จะแก้ความชั่วร้ายนี้ได้ ก็โดยที่จะต้องจัดการปกครองโดยมีสภา จะได้ช่วยกันปรึกษาหารือหลายๆ ความคิด ดีกว่าความคิดเดียว ส่วนผู้เป็นประมุขของประเทศนั้น คณะราษฏรไม่ประสงค์จะทำการแย่งชิงราชสมบัติ ฉะนั้นจึงได้ขอเชิญให้กษัตริย์องค์นี้ดำรงกษัตริย์ต่อไป แต่จะต้องอยู่ใต้กฎหมายธรรมนูญการปกครองแผ่นดิน จะทำอะไรโดยลำพังไม่ได้ นอกจากด้วยความเห็นชอบของสภาผู้แทนราษฏร คณะราษฏรได้แจ้งความประสงค์นี้ให้กษัตริย์ทราบแล้ว เวลานี้ยังอยู่ในความรับตอบ ถ้ากษัตริย์ตอบปฏิเสธหรือไม่ตอบภายในกำหนด โดยเห็นแก่ส่วนตนว่าจะถูกลดอำนาจลงมา ก็จะได้ชื่อว่าทรยศต่อชาติ และก็เป็นการจำเป็นที่จะต้องมีการปกครองอย่างประชาธิปไตย กล่าวคือ ประมุขของประเทศจะเป็นบุคคลสามัญซึ่งสภาผู้แทนราษฎรได้เลือกตั้งขึ้น อยู่ในตำแหน่งตามกำหนดเวลา ตามวิธีนี้ราษฏรพึงหวังเถิดว่า ราษฏรจะได้รับความบำรุงอย่างดีที่สุด ทุกๆ คนจะมีงานทำ เพราะประเทศเราเป็นประเทศที่อุดมอยู่แล้วตามสภาพ เมื่อเราได้ยึดเงินที่พวกเจ้ารวบรวมไว้จากการทำนาบนหลังคนตั้งหลายร้อยล้านมาบำรุงประเทศขึ้นแล้ว ประเทศจะต้องเฟื่องฟูขึ้นเป็นแม่นมั่น การปกครองซึ่งคณะราษฏรจะพึงกระทำก็คือ จะต้องจัดวางโครงการอาศัยหลักวิชชา ไม่ทำเสมือนคนตาบอดเช่นรัฐบาลที่มีกษัตริย์เหนือกฎหมายทำมาแล้ว หลักการใหญ่ๆ ที่คณะราษฏรวางไว้มีอยู่ว่า

1. จะต้องรักษาความเป็นเอกราชทั้งหลาย เช่น เอกราชในการเมือง ในทางศาล ในทางเศรษฐกิจ ฯลฯ ของประเทศไว้ให้มั่นคง

2. จะต้องรักษาความปลอดภัยในประเทศให้การประทุษร้ายต่อกันให้น้อยลงให้มาก

3. จะต้องบำรุงความสุขสมบูรณ์ของราษฏรในทางเศรษฐกิจ โดยรัฐบาลใหม่จะหางานใหม่ให้ราษฏรทุกคนทำ จะวางโครงการเศรษฐกิจแห่งชาติ ไม่ปล่อยให้ราษฏรอดอยาก

4. จะต้องให้ราษฏรได้มีสิทธิเสมอภาคกัน (ไม่ใช่ให้พวกเจ้ามีสิทธิยิ่งกว่าราษฏรที่เป็นอยู่)

5. จะต้องให้ราษฎรได้มีเสรีภาพ มีความเป็นอิสสระ เมื่อเสรีภาพนี้ไม่ขัดต่อหลัก 4 ประการดังกล่าวข้างต้น

6. จะต้องให้การศึกษาอย่างเต็มที่แก่ราษฎร

ราษฎรทั้งหลาย จงพร้อมใจกันช่วยคณะราษฏรให้ทำกิจอันจะคงอยู่ชั่วดินฟ้านี้ให้สำเร็จ คณะราษฎรขอให้ทุกคนที่มิได้เข้าร่วมยึดอำนาจจากรัฐบาลกษัตริย์เหนือกฎหมาย พึงตั้งอยู่ในความสงบ และตั้งหน้าทำมาหากิน อย่าทำการใดๆ อันเป็นการขัดขวางต่อคณะราษฏร การที่ราษฎรช่วยคณะราษฎรนี้เท่ากับช่วยประเทศ และช่วยตัวราษฎร บุตร หลาน เหลนของตนเอง ประเทศจะมีความเป็นเอกราชอย่างพร้อมบูรณ์ ราษฎรจะได้รับความปลอดภัย ทุกคนจะมีงานทำไม่ต้องอดตาย ทุกคนจะมีสิทธิเสมอกันและมีเสรีภาพพ้นจากการเป็นไพร่ เป็นข้า เป็นทาสของพวกเจ้า หมดสมัยที่เจ้าจะทำนาบนหลังราษฎร สิ่งที่ทุกคนพึงปรารถนาคือความสุขความเจริญอย่างประเสริฐ ซึ่งเรียกกันเป็นศัพท์ว่า “ศรีอาริย์” นั้นก็จะพึงบังเกิดขึ้นแก่ราษฎรถ้วนหน้า

อ้างเต็มฉบับอยู่ใน ชาญวิทย์, 2535: 89-91.

ภาคผนวก 6

พระราชหัตถเลขาพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่ทรงสละราชสมบัติรัชกาลที่ 7

บ้านโนล แครนลี. ประเทศอังกฤษ

เมื่อพระยาพหลพลพยุหเสนากับพวกได้ทำการยึดอำนาจการปกครองโดยใช้กำลังทหารในวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 แล้วได้มีหนังสือมาอัญเชิญข้าพเจ้าให้ดำรงตำแหน่งพระมหากษัตริย์ภายใต้รัฐธรรมนูญ ข้าพเจ้าได้รับคำเชิญนั้นเพราะเข้าใจว่าพระยาพหลฯ และพวกจะสถาปนารัฐธรรมนูญตามอย่างประเทศทั้งหลายซึ่งใช้การปกครองตามหลักนั้น เพื่อให้ประชาราษฎรได้มีสิทธิที่จะออกเสียงในวิธีการดำเนินการปกครองประเทศและนโยบายต่างๆ อันจะเป็นผลได้เสียแก่ประชาชนทั่วไป ข้าพเจ้ามีความเลื่อมใสในวิธีการเช่นนั้นอยู่แล้ว และกำลังดำริจะจัดการเปลี่ยนแปลงการปกครองของประเทศสยามให้เป็นไปตามรูปนั้น โดยมิให้มีการกระทบกระเทือนอันร้ายแรง เมื่อมามีเหตุรุนแรงขึ้นเสียแล้ว และเมื่อผู้ก่อการรุนแรงนั้นอ้างว่ามีความประสงค์จะสถาปนารัฐธรรมนูญขึ้นเท่านั้น ก็เป็นอันไม่ผิดกับหลักการที่ข้าพเจ้ามีความประสงค์อยู่เหมือนกัน ข้าพเจ้าจึงเห็นควรโน้มตามความประสงค์ของผู้ก่อการยึดอำนาจนั้นได้ เพื่อหวังความสงบราบคาบในประเทศ ข้าพเจ้าได้พยายามช่วยเหลือในการที่จะรักษาความสงบราบคาบเพื่อให้การเปลี่ยนแปลงอันสำคัญนั้นเป็นไปโดยราบรื่นที่สุดที่จะเป็นได้ แต่ความพยายามของข้าพเจ้าไร้ผล โดยเหตุที่ผู้ก่อการเปลี่ยนแปลงการปกครองหาได้กระทำให้บังเกิดมีความเสรีภาพในการเมืองอย่างบริบูรณ์ขึ้นไม่ และมิได้ฟังความคิดเห็นของราษฎรโดยแท้จริง และจากรัฐธรรมนูญทั้ง 2 ฉบับ จะพึงเห็นได้ว่าอำนาจที่จะดำเนินนโยบายต่างๆ นั้นจะตกอยู่แก่คณะก่อการและผู้ที่สนับสนุนเป็นพวกพ้องเท่านั้น มิได้ตกอยู่แก่ผู้แทนซึ่งราษฎรเป็นผู้เลือก เช่นในฉบับชั่วคราวแสดงให้เห็นว่าถ้าผู้ใดไม่ได้รับความเห็นชอบของผู้ก่อการจะไม่ให้เป็นผู้แทนราษฏรเลย ฉบับถาวรได้มีการเปลี่ยนแปลงให้ดีขึ้นตามคำร้องขอของข้าพเจ้า แต่ก็ยังให้มีสถาชิกซึ่งตนเลือกเองเข้ากำกับอยู่ในสภาผู้แทนราษฎรถึงครึ่ง 1 การที่ข้าพเจ้ายินยอมให้มีสมาชิก 2 ประเภท ก็โดยหวังว่าสมาชิกประเภทที่ 2 ซึ่งข้าพเจ้าตั้งนั้นจะเลือกจากบุคคลที่รอบรู้การงานและชำนาญในวิธีดำเนินการปกครองประเทศโดยทั่วๆ ไป ไม่จำกัดว่าเป็นพวกใดคณะใด เพื่อจะได้ช่วยเหลือนำทางให้แก่สมาชิกซึ่งราษฎรเลือกตั้งขึ้นมา แต่ครั้นเมื่อถึงเวลาที่จะตั้งสมาชิกประเภทที่ 2 ขึ้น ข้าพเจ้าหาได้มีโอกาสแนะนำในการเลือกเลย และคณะรัฐบาลก็เลือกเอาแต่เฉพาะผู้ที่เป็นพวกของตนเกือบทั้งนั้น มิได้คำนึงถึงความชำนาญ นอกจากนี้ คณะผู้ก่อการบางส่วนได้มีความคิดที่จะเปลี่ยนแปลงโครงการเศรษฐกิจของประเทศอย่างใหญ่หลวง จึงเกิดแตกร้าวกันขึ้นเองในคณะผู้ก่อการและพวกพ้องจนต้องมีการปิดสภาและงดใช้รัฐธรรมนูญบางมาตราโดยคำแนะนำของคณะรัฐบาล ซึ่งถือตำแหน่งอยู่ในเวลานั้น ทั้งนี้เป็นเหตุให้มีการปั่นป่วนในการเมือง ต่อมาพระยาพยหลฯ กับพวกก็กลับเข้ามาทำการยึดอำนาจโดยกำลังทหารเป็นครั้งที่ 2 และแต่นั้นมาความหวังที่จะให้การเปลี่ยนแปลงต่างๆ เป็นไปโดยราบรื่นก็ลดน้อยลง

เนื่องจากเหตุที่คณะผู้ก่อการมิได้กระทำให้มีเสรีภาพในการเมืองอันแท้จริง และประชาชนไม่ได้โอกาสออกเสียงก่อนที่จะดำเนินนโยบายอันสำคัญต่างๆ จึงเป็นเหตุให้มีการกบฏขึ้น ถึงกับต้องต่อสู้ฆ่าฟันกันเองระหว่างคนไทย

เมื่อข้าพเจ้าได้ร้องขอให้เปลี่ยนแปลงรัฐธรรมนูญเสีย ให้เข้ารูปประชาธิปไตยอันแท้จริงเพื่อให้เป็นที่พอใจแก่ประชาชน คณะรัฐบาลและพวกซึ่งกุมอำนาจอยู่บริบูรณ์ในเวลานี้ก็ไม่ยินยอม ข้าพเจ้าได้ร้องขอให้ราษฎรได้มีโอกาสออกเสียงก่อนที่จะเปลี่ยนหลักการและนโยบายอันสำคัญ มีผลได้เสียแก่พลเมือง รัฐบาลก็ไม่ยินยอม และแม้แต่การประชุมในสภาผู้แทนราษฎรในเรื่องสำคัญ เช่นเรื่องคำร้องขอต่างๆ ของข้าพเจ้า สมาชิกก็มิได้มีโอกาสพิจารณาเรื่องโดยถ่องแท้และละเอียดละออเสียก่อน เพราะถูกเร่งรัดให้ลงมติอย่างรีบด่วนภายในวาระประชุมเดียว นอกจากนี้รัฐบาลได้ออกกฎหมายใช้วิธีปราบปรามบุคคลซึ่งถูกกล่าวหาว่าทำความผิดทางการเองในทางที่ผิดยุติธรรมของโลก คือไม่ให้โอกาสต่อสู้คดีในศาล มีการชำระโดยคณะกรรมการอย่างลับไม่เปิดเผย ซึ่งเป็นวิธีการที่ข้าพเจ้าไม่เคยใช้ในเมื่ออำนาจอันสิทธิขาดยังอยู่ในมือของข้าพเจ้าเอง และข้าพเจ้าได้ร้องขอให้เลิกใช้วิธีนี้รัฐบาลก็ไม่ยอม

ข้าพเจ้าเห็นว่าคณะรัฐบาลและพวกพ้องใช้วิธีการปกครองซึ่งไม่ถูกต้องตามหลักการของเสรีภาพในตัวบุคคล และหลักความยุติธรรมตามความเข้าใจและยึดถือของข้าพเจ้า ข้าพเจ้าไม่สามารถที่จะยินยอมให้ผู้ใดคณะใดใช้วิธีการปกครองอย่างนั้นในนามของข้าพเจ้าต่อไปได้

ข้าพเจ้ามีความเต็มใจที่จะสละอำนาจอันเป็นของข้าพเจ้าอยู่แต่เดิมให้แก่ราษฎรโดยทั่วไป แต่ข้าพเจ้าไม่ยินยอมยกอำนาจทั้งหลายของข้าพเจ้าให้แก่ผู้ใดคณะใดโดยเฉพาะ เพื่อใช้อำนาจนั้นโดยสิทธิขาดและโดยไม่ฟังเสียงอันแท้จริงของประชาราษฎร

บัดนี้ข้าพเจ้าเห็นว่า ความประสงค์ของข้าพเจ้าที่จะให้ราษฎรมีสิทธิออกเสียงในนโยบายของประเทศโดยแท้จริงไม่เป็นผลสำเร็จ และเมื่อข้าพเจ้ารู้สึกว่าบัดนี้เป็นอันหมดหนทางที่ข้าพเจ้าจะช่วยเหลือหรือให้ความคุ้มครองแก่ประชาชนได้ต่อไปแล้ว ข้าพเจ้าจึงขอสละราชสมบัติและออกจากตำแหน่งพระมหากษัตริย์แต่บัดนี้เป็นต้นไป ข้าพเจ้าขอสละสิทธิของข้าพเจ้าทั้งปวงซึ่งเป็นของข้าพเจ้าอยู่ในฐานะที่เป็นพระมหากษัตริย์ แต่ข้าพเจ้าสงวนไว้ซึ่งสิทธิทั้งปวงอันเป็นของข้าพเจ้าแต่เดิมมา ก่อนที่ข้าพเจ้าได้รับราชสมบัติสืบสันตติวงศ์

ข้าพเจ้าไม่มีประสงค์ที่จะบ่งนามผู้หนึ่งผู้ใดให้เป็นผู้รับราชสมบัติสืบสันตติวงศ์ต่อไป ตามที่ข้าพเจ้ามีสิทธิจะทำได้ตามกฎมณเทียรบาลว่าด้วยการสืบสันติวงศ์

อนึ่ง ข้าพเจ้าไม่มีความประสงค์ที่จะให้ผู้ใดก่อการไม่สงบขึ้นในประเทศเพื่อประโยชน์ของข้าพเจ้า ถ้าหากมีใครอ้างใช้นามของข้าพเจ้า พึงเข้าใจว่ามิได้เป็นไปโดยความยินยอมเห็นชอบหรือความสนับสนุนของข้าพเจ้า

ข้าพเจ้ามีความเสียใจเป็นอย่างยิ่ง ที่ไม่สามารถจะยังประโยชน์ให้แก่ประชาชนและประเทศชาติของข้าพเจ้าต่อไปได้ตามความตั้งใจและความหวังซึ่งรับสืบต่อกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษ ยังได้แต่ตั้งสัตยอธิษฐานขอให้ประเทศสยามจงได้ประสบความเจริญ และขอประชาชนชาวสยามจงได้มีความสุขสบาย

ประชาธิปก ปร.

วันที่ 2 มีนาคม พ.ศ. 2477

อ้างเต็มฉบับอยู่ใน บัทสัน, 2543: 456-459.

ภาคผนวก 7

เอกสารรัฐบาลไทยประกาศสงครามกับฝ่ายสัมพันธมิตรในสงครามโลกครั้งที่ 2

(ด่วนมาก)

แถลงการณ์รัฐบาล จอมพล ป. พิบูลสงคราม

โดยที่ฝ่ายอังกฤษและสหรัฐอเมริกาได้กระทำการรุกรานประเทศไทยมาเป็นลำดับ ส่งทหารล่วงล้ำเขตแดนเข้ามาบ้าง โดยเฉพาะอย่างยิ่งได้ส่งเครื่องบินข้ามมาทิ้งระเบิดบ้านเรือนราษฎรผู้ประกอบการหาเลี้ยงชีพปกติ ทั้งระดมยิงราษฎรสามัญผู้ไร้อาวุธอย่างทารุณ ผิดวิสัยอารยชนโดยไม่กระทำการอย่างเปิดเผยตามประเพณีนิยมระหว่างชาติ นับได้ว่าเป็นการละเมิดต่อกฎหมายระหว่างประเทศและมนุษยธรรม ประเทศไทยจึงไม่สามารถที่จะทนดูต่อไปอีกได้

อาศัยอำนาจตามความในมาตรา 8 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย จึงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้ประกาศทราบทั่วกันว่า ได้มีสถานะสงครามระหว่างประเทศไทยฝ่ายหนึ่ง กับบริเทนใหญ่[Great Britian]และสหรัฐอเมริกาอีกฝ่ายหนึ่ง ตั้งแต่วันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2485 เวลา 12.00 น. เป็นต้นไป

ประกาศมา ณ วันที่ 25 มกราคม พุทธศักราช 2485 เป็นปีที่ 9 ในรัชกาลปัจจุบัน

ผู้รับสนองพระบรมราชโองการ

จอมพล ป. พิบูลสงคราม

นายกรัฐมนตรี

ภาคผนวก 8

คุณภาพชีวิตสำหรับชาวเอเชียตะวันออกเฉียงใต้:

ปฏิทินแห่งความหวัง จากครรภ์มารดาถึงเชิงตะกอน

โดย ป๋วย อึ้งภากรณ์

เมื่อผมอยู่ในครรภ์ของแม่ ผมต้องการให้แม่ได้รับประทานอาหารที่เป็นคุณประโยชน์ และได้รับความเอาใจใส่ และบริการอันดีในเรื่องสวัสดิภาพของแม่และเด็ก

ผมไม่ต้องการมีพี่น้องมากอย่างที่พ่อแม่ผมมีอยู่ และแม่จะต้องไม่มีลูกถี่นัก

พ่อกับแม่จะแต่งงานกันถูกกฎหมายหรือธรรมเนียมประเพณีหรือไม่ไม่สำคัญ แต่สำคัญที่พ่อกับแม่ต้องอยู่ด้วยกันอย่างสงบสุข ทำความอบอุ่นให้ผมและพี่น้อง

ในระหว่าง 2-3 ขวบแรกของผม ซึ่งร่างกายและสมองผมกำลังเติบโตในระยะที่สำคัญ ผมต้องการให้แม่ผมกับตัวผมได้รับประทานอาหารที่เป็นคุณประโยชน์

ผมต้องการไปโรงเรียน พี่สาวหรือน้องสาวผมก็ต้องการไปโรงเรียน จะได้มีความรู้หากินได้ และจะได้รู้คุณธรรมแห่งชีวิต ถ้าผมมีสติปัญญา เรียนชั้นสูงๆ ขึ้นไป ก็ให้มีโอกาสเรียนได้ ไม่ว่าพ่อแม่ผมจะรวยหรือจน จะอยู่ในเมืองหรือชนบทแร้นแค้น

เมื่อออกจากโรงเรียนแล้ว ผมต้องการงานอาชีพที่มีความหมาย ทำให้ได้รับความพอใจ ว่าตนได้ทำงานให้เป็นประโยชน์แก่สังคม

บ้านเมืองที่ผมอาศัยอยู่ จะต้องมีขื่อมีแป ไม่มีการข่มขู่ กดขี่ หรือประทุษร้ายกัน

ประเทศของผมควรจะมีความสัมพันธ์อันชอบธรรม และเป็นประโยชน์กับโลกภายนอก ผมจะได้มีโอกาสเรียนรู้ถึงความคิดและวิชาการของมนุษย์ทั้งโลก และประเทศของผมจะได้มีโอกาสรับเงินทุนจากต่างประเทศมาใช้เป็นประโยชน์แก่ส่วนรวม

ผมต้องการให้ชาติของผม ได้ขายผลิตผลแก่ต่างประเทศด้วยราคาอันเป็นธรรม

ในฐานะที่ผมเป็นชาวนาชาวไร่ ผมก็อยากมีที่ดินของผมพอสมควรสำหรับทำมาหากิน มีช่องทางได้กู้ยืมเงินมาขยายงาน มีโอกาสรู้วิธีทำมาหากินแบบใหม่ๆ มีตลาดดีและขายสินค้าได้ราคายุติธรรม

ในฐานะที่ผมเป็นกรรมกร ผมก็ควรจะมีหุ้นส่วนในโรงงาน บริษัท ห้างร้านที่ผมทำอยู่

ในฐานะที่ผมเป็นมนุษย์ ผมก็ต้องการอ่านหนังสือพิมพ์และหนังสืออื่นๆ ที่ไม่แพงนัก จะฟังวิทยุ ดูโทรทัศน์ก็ได้ โดยไม่ต้องทนรบกวนจากการโฆษณามากนัก

ผมต้องการมีสุขภาพอนามัยอันดี และรัฐบาลจะต้องให้บริการป้องกันโรคแก่ผมอย่างฟรี กับบริการการแพทย์ รักษาพยาบาลอย่างถูกอย่างดี เจ็บป่วยเมื่อใดหาหมอหาพยาบาลได้สะดวก

ผมจำเป็นต้องมีเวลาว่างสำหรับเพลิดเพลินกับครอบครัว มีสวนสาธารณะที่เขียวชอุ่ม สามารถมีบทบาทและชมศิลปะ วรรณคดี นาฏศิลป ดนตรี วัฒนธรรมต่างๆ เที่ยวงานวัด งานลอยกระทง งานนักขัตฤกษ์ งานกุศลอะไรได้พอสมควร

ผมต้องการอากาศบริสุทธิ์สำหรับหายใจ น้ำบริสุทธิ์สำหรับดื่ม

เรื่องอะไรที่ผมทำเองไม่ได้หรือได้แต่ไม่ดี ผมก็จะขอร่วมมือกับเพื่อนฝูงในรูปสหกรณ์ หรือสโมสร หรือสหภาพ จะได้ช่วยซึ่งกันและกัน

เรื่องที่ผมเรียกร้องข้างต้นนี้ ผมไม่เรียกร้องเปล่า ผมยินดีเสียภาษีอากรให้ส่วนรวมตามอัตภาพ

ผมต้องการโอกาสมีส่วนในสังคมรอบตัวผม ต้องการมีส่วนในการวินิจฉัยโชคชะตาทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมของชาติ

เมียผมก็ต้องการโอกาสต่างๆ เช่นเดียวกับผม และเราสองคนควรจะได้รับความรู้และวิธีการวางแผนครอบครัว

เมื่อแก่ ผมและเมียก็ควรจะได้ประโยชน์ตอบแทนจากการประกันสังคม ซึ่งผมได้จ่ายบำรุงตลอดมา

เมื่อจะตาย ก็ขออย่าให้ตายอย่างโง่ๆ อย่างบ้าๆ คือตายในสงครามที่คนอื่นก่อให้เกิดขึ้น ตายในสงครามกลางเมือง ตายเพราะอุบัติเหตุรถยนต์ ตายเพราะน้ำหรืออากาศเป็นพิษ หรือตายเพราะการเมืองเป็นพิษ

เมื่อตายแล้ว ยังมีทรัพย์สมบัติเหลืออยู่ เก็บไว้ให้เมียผมพอใช้ในชีวิตของเธอ ถ้าลูกยังเล็กอยู่ก็เก็บไว้เลี้ยงให้โต แต่ลูกที่โตแล้วไม่ให้ นอกนั้นรัฐบาลควรเก็บไปหมด จะได้ใช้เป็นประโยชน์ในการบำรุงชีวิตของคนอื่นๆ บ้าง

ตายแล้ว เผาผมเถิด อย่าฝัง คนอื่นๆ จะได้มีที่ดินอาศัยและทำกิน และอย่าทำพิธีรีตองในงานศพให้วุ่นวายไป

นี่แหละคือความหมายแห่งชีวิต นี่แหละคือการพัฒนาที่จะควรให้เกิดขึ้นเพื่อประโยชน์ของทุกคน

สุดท้ายนี้ ขอขอบพระคุณท่านทั้งหลายที่อุตส่าห์อ่านมาจนจบ ขอความสุขสวัสดีและสันติสุขจงเป็นของท่านทั้งหลาย และพระท่านกล่าวไว้ดังนี้เกี่ยวกับความสวัสดี

“เราตถาคตไม่เห็นความสวัสดีอื่นใดของสัตว์ทั้งหลาย นอกจากปัญญา เครื่องตรัสรู้ ความเพียร ความสำเร็จอินทรีย์ และความเสียสละ.”

“The Quality of Life of South East Asian: A Chronicle of Hope from Womb to Tomb” เสนอต่อ SEADAG (Souht East Asian Development Advisory Group) ตีพิมพ์ครั้งแรกใน The Bangkok Post, 18 October 1973. พากย์ภาษาไทยที่นำมาจากการแปลที่ตีพิมพ์ครั้งแรกใน สังคมศาสตร์ปริทัศน์ ปีที่ 11 ฉบับที่ 10 (ตุลาคม 2516) ซึ่งใช้ชื่อว่า “การอยู่ดีกินดีของคนในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (ปฏิทินแห่งความหวัง จากครรภ์ถึงเชิงตะกอน)” และตีพิมพ์ซ้ำในชื่อ “คุณภาพแห่งชีวิต ปฏิทินแห่งความหวัง: จากครรภ์มารดาถึงเชิงตะกอน” ใน ป๋วย, 2542: 5-8.