คำคล้องจอง

     คำคล้องจอง เป็นคำที่ใช้พูดกันมานานแล้วและยังคงใช้กันอยู่ในปัจจุบัน แม้บางคำจะให้ความหมายที่ไม่ชัดเจน เพราะมุ่งหวังให้คล้องจองกันเท่านั้น แต่ก็แสดงให้เห็นถึงความเป็นคนเจ้าบทเจ้ากลอนของคนไทย

กตัญญู รู้คุณ รู้ถึงความดีที่ผู้อื่นทำให้
กระโชก โฮกฮาก พูดจากระแทกเสียงซึ่งไม่น่าฟัง
กลับเนื้อ กลับตัว เลิกทำความชั่วหันมาทำความดี
กลางเก่า กลางใหม่ ไม่เก่าแต่ก็ไม่ใหม่
กล้านัก มักบิ่น กล้าเกินไปมักจะเป็นอันตราย
กว้างใหญ่ ไพศาล กว้างสุดลูกหูลูกตา
ก่อกรรม ทำเข็ญ ก่อความเดือดร้อนให้ร่ำไป
กอดแข้ง กอดขา ทำกริยาประจบประแจง
ก่อร่าง สร้างตัว ตั้งเนื้อตั้งตัวได้เป็นหลักเป็นฐาน
กำเริบ เสิบสาน ได้ใจ , เหิมใจ
กำลังกิน กำลังนอน อยู่ในวัยกินวัยนอน
กินแกลบ กินรำ โง่
กินนอก กินใน เบียดบัง , ทุจริตต่างๆ
กินลม กินแล้ง ทำเหนื่อยเปล่าๆ ไม่ได้ผลตอบแทน
กินลม ชมวิว นั่งรถเที่ยว
กินล้าง กินผลาญ กินทิ้งกินขว้าง
กินเศษ กินเลย เบียดเบียนเอาเล็กเอาน้อย
กินอยู่ พูวาย กินอย่างอิ่มหนำสำราญ
เกิดดอก ออกผล ได้กำไรงอกเงยขึ้น
เก็บหอม รอมริบ เก็บรวบรวมไว้ทีละเล็กละน้อย , ประหยัด
เกี้ยวพา ราสี พูดเกี้ยว
ขบเขี้ยว เคี้ยวฟัน แสดงอาการโกรธเมื่อทำอะไรเขาไม่ได้
ขยัน ขันแข็ง ทำงานอย่างแข็งขันไม่ปล่อยปละละเลย
ขวัญหนี ดีฝ่อ ตกใจ , ใจหาย
ข้าเก่า เต่าเลี้ยง คนเก่าคนแก่
ขาดตก บกพร่อง ไม่ครบ , ยังไม่เรียบร้อย
ข้ามหน้า ข้ามตา ทำเกินล่วงล้ำอำนาจผู้อื่น
ขายหน้า ขายตา อะไรที่ทำให้ต้องอับอายขายหน้า
ข้าวแดง แกงร้อน บุญคุณ
ข้าวยาก หมากแพง ภาวะขาดแคลนอาหาร
ข้าวเหลือ เกลืออิ่ม บ้านเมืองที่บริบูรณ์ด้วยข้าวปลาอาหาร
ข้าวใหม่ ปลามัน อะไรที่เป็นของใหม่ก็ถือว่าดี
ขี้ใหม่ หมาหอม เห่อของใหม่
ขิงก็รา ข่าก็แรง ต่างคนต่างไม่ยอมลดลากัน
ขี้หด ตดหาย กล้าหรือตกใจมาก
ขี้หมูรา ขี้หมาแห้ง เรื่องไม่เป็นเรื่อง
ขุดดิน กินหญ้า ทำงานพอเลี้ยงตัวไปวันๆ
ขุ่นข้อง หมองใจ ผิดใจกัน
เข้าด้าย เข้าเข็ม การทำอะไรที่ใกล้จะสำเร็จอยู่แล้วแต่มีอะไรมาขัดจังหวะ
เข้านอก ออกใน สนิทสนมกับเจ้าของบ้านเป็นพิเศษ จนสามารถเข้าไปถึงข้างในได้ตลอดเวลา
เข้าผู้ เข้าคน ติดต่อกับคนอื่นๆได้
เข้าพระ เข้านาง แสดงบทในการเกี้ยวพาราสี
เข้ารก เข้าพง พูดหรือทำไม่ถูกต้องเพราะขาดความชำนาญ
คงเส้น คงวา เสมอต้นเสมอปลาย
คนละไม้ คนละมือ ต่างคนต่างช่วยกันทำ
คนดี ผีคุ้ม คนทำดีย่อมไม่มีภัย
คอขาด บาดตาย ร้ายแรงถึงอาจต้องสูญเสียชีวิตได้
คลุกคลี ตีโมง อยู่ใกล้ชิดสนิมสนมกัน
คู่สร้าง คู่สม ผัวเมียที่เคยทำบุญร่วมกันมา
ค่อยเป็น ค่อยไป ดำเนินไปช้าๆ
คู่เรียง เคียงหมอน ผู้ที่เป็นผัวเมียกัน
เคราะห์หาม ยามร้าย เคราะห์ร้าย
เคียงบ่า เคียงไหล่ ไปไหนมาไหนด้วยกันเสมอ
ง่วงเหงา หาวนอน มีอาการอยากนอนเป็นปกติ
งอก่อ งอขิง กลัวจนตัวงอ
งอมือ งอตีน ไม่ทำอะไร
ง่อยเปลี้ย เสียขา มีร่างกายพิการเดินไม่ไหว
เงินถุง เงินถัง ร่ำรวย , มีเงินมาก
โง่เง่า เต่าตุ่น โง่ที่สุด
จงรัก ภักดี ผูกใจรักด้วยความเคารพหรือรู้คุณเป็นอย่างยิ่ง
จองหอง พองขน เย่อหยิ่งลบหลู่ผู้มีพระคุณ
จับต้น ชนปลาย ลำดับเรื่อง
จับแพะ ชนแกะ ทำอย่างขอไปที
จับไม่ได้ ไล่ไม่ทัน แก้ตัวเก่ง
จับให้มั่น คั้นให้ตาย หาหลักฐานให้แก้ตัวไม่หลุด
จุดหมาย ปลายทาง จุดที่ต้องพยายามไปให้ถึง
เจ็บไข้ ได้ป่วย ไม่สบาย
เจ็บช้ำ น้ำใจ เจ็บใจ , สะเทือนใจ
เจ้ากี้ เจ้าการ ผู้ชอบทำธุระให้คนอื่นโดยไม่ต้องขอร้อง
เจ้าขุน มูลนาย ผู้บังคับบัญชา , เจ้านาย
เจ้าชู้ ประตูดิน เจ้าชู้เกี้ยวไม่เลือกหน้า
เจ้าบท เจ้ากลอน ผู้มีความชำนาญในการพูดถ้อยคำคล้องจอง
เจ้าบุญ นายคุณ ผู้มีพระคุณ
เจ้ายศ เจ้าอย่าง คนที่ไว้ตัวไว้ยศ
เจ้าเล่ห์ เจ้ากล มีเล่ห์กลมากมาย
ใจไม้ ไส้ระกำ ไม่มีเมตตากรุณาหรือเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่แก่ใคร
ฉลาด ปราดเปรื่อง มีสติปัญญาดีและเฉียบแหลม
ฉกชิง วิ่งราว แย่งชิงทรัพย์
ฉับพลัน ทันด่วน โดยเร็ว
ฉูดฉาด บาดตา สีฉูดฉาดเห็นได้ชัดกว่าปกติ , สีจ้าบาดตา
ชอบมา พากล ชอบกล
ชั่วนา ตาปี ตลอดปี
ชั่วเจ็ดที ดีเจ็ดหน มีชั่วบ้างดีบ้างผลัดกันไป
ชื่อเสียง เรียงนาม ชื่อ นามสกุล
แช่งชัก หักกระดูก แช่งด่า , มุ่งให้ร้ายผู้อื่นได้รับอันตรายอย่างร้ายแรง
ซักไซ้ ไล่เลียง ไต่ถามไล่เลียงให้ถี่ถ้วน
ซัดเซ พเนจร เที่ยวไปไม่เป็นตำแหน่งแห่งที่
ดีดสี ตีเป่า เล่นดนตรีได้หลายอย่าง
ดูหมิ่น ถิ่นแคลน ดูถูกเหยียดหยามทำให้อับอาย , แสดงอาการเป็นเชิงดูถูกว่ามีฐานะต่ำต้อย
ได้ที ขี่แพะไล่ ซ้ำเติมเมื่อผู้อื่นเพลี่ยงพล้ำ
ตกลง ปลงใจ ตัดสินใจที่จะร่วมมือหรือร่วมชีวิตด้วย
ตกล่อง ปล่องชิ้น ตัดสินใจที่จะร่วมมือหรือร่วมชีวิตด้วย
ต้นสาย ปลายเหตุ ความเป็นมาของเรื่อง
ตลก โปกฮา อาการที่พูดชวนให้ขบขัน
ตลอด ปลอดโปร่ง ปลอดภัย , แจ่มใส , ไม่ติดขัด
ตลอด รอดฝั่ง ถึงจุดหมายปลายทาง , พ้นอันตราย , ผ่านอุปสรรคมาได้
ต้อนรับ ขับสู้ ต้อนรับอย่างแข็งขัน
ตัดญาติ ขาดมิตร ตัดขาดจากกัน
ตัวตาย ตัวแทน ผู้ที่รับช่วงงานติดต่อกันไปไม่ขาดตอน
ตาลุก ตาชัน มองทำตาเบิกกว้าง เพราะอยากได้สิ่งของที่ต้องการ
ตามลม ตามแล้ง ตามยถากรรม
ตายฝัง ยังเลี้ยง เลี้ยงดูตามบุญตามกรรม
ติดต้อย ห้อยตาม เดินตามไปติดๆ
ติดสอย ห้อยตาม ติดตามไปรับใช้
ตัวสั่น งันงก กลัวมาก
เต้นแร้ง เต้นกา แสดงอาการกระโดดโลดเต้น
ถอนต้น ก่นราก ทำลายให้ถึงต้นตอ
ถอนราก ถอนโคน ทำลายให้สิ้นเสี้ยนหนาม
ถึงพริก ถึงขิง รุนแรง หรือเผ็ดร้อน
ท้องยุ้ง พุงกระสอบ คนกินจุ
ทะลุ ปรุโปร่ง เข้าใจโดยแจ่มแจ้ง
ท่าดี ทีเหลว มีท่าทางดี แต่ทำอะไรไม่ได้เรื่อง
ทุกเมื่อ เชื่อวัน ตลอดเวลาไม่ว่างเว้น
นกมีหู หนูมีปีก พูดกลับกลอก
นอกลู่ นอกทาง ทำผิดแบบแผนหรือคำสั่ง
นั่งกิน นอนกิน ร่ำรวย , อย่างสุขสบาย
นุ่งลม ห่มฟ้า เปลือยกาย
นายว่า ขี้ข้าพลอย พลอยพูดผสมโรงติเตียนผู้อื่นตามนายไปด้วย
น้ำไหล ไฟดับ พูดเร็ว พูดคล่อง
น้ำใส ใจจริง จริงใจ ไม่มีเคลือบแฝง
เนื้อเต่า ยำเต่า นำเอาทรัพย์สินส่วนที่เป็นกำไรหรือดอกเบี้ยกลับไปลงทุนต่ออีกโดยไม่ต้องใช้ทุนเดิม
บนบาน ศาลกล่าว ขอร้องให้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ช่วยเหลือ
บ้านนอก ขอกนา บ้านนอก คอกนา เรียกคนที่เป็นชาวไร่ชาวนาอยู่นอกกรุง
บ้านเคยอยู่ อู่เคยนอน สถานที่ที่เคยอยู่อาศัยมาก่อน
บุกป่า ฝ่าดง พยายามต่อสู้อุปสรรคต่างๆ
บุญทำ กรรมแต่ง บุญหรือบาปที่ทำไว้ในชาติก่อนเป็นผลถึงชาตินี้
บุญมา วาสนาส่ง เมื่อมีบุญ อำนาจวาสนาก็มาเอง
บุญหนัก ศักดิ์ใหญ่ มีฐานันดรศักดิ์สูงและอำนาจวาสนายิ่งใหญ่
เบี้ยน้อย หอยน้อย มีเงินน้อย , มีเงินไม่มาก
เบี้ยบ้าย รายทาง เงินที่ต้องใช้จ่ายหรือเสียไปเรื่อยๆ เป็นระยะๆ ในขณะทำธุรกิจ จนสำเร็จ
แบ่งสัน ปันส่วน แบ่งให้ตามสัดส่วนที่ควรได้
ประดิษฐ์ คิดค้น คิดทำขึ้นมาเป็นคนแรก
ปล่อยนก ปล่อยกา ปล่อยให้เป็นอิสระ
ปล่อยปละ ละเลย ไม่เอาใจใส่ ทอดทิ้ง
ปล้ำผีลุก ปลุกผีนั่ง พยายามทำให้มีเรื่องมีราวขึ้นมาให้ได้
ปวดเศียร เวียนเกล้า เดือดร้อนรำคาญใจ เพราะมีเรื่องยุ่งยากมากจนแก้ไม่ไหว
ปากเปราะ เราะร้าย ชอบพูดจาชวนหาเรื่องไม่เลือกหน้า
ปากว่า ตาขยิบ ปากกับใจไม่ตรงกัน
เป็นกอบ เป็นกำ เป็นชิ้นเป็นอัน , เป็นก้อนใหญ่ , ทำประโยชน์ได้ดี
เป็นตัว เป็นตน เป็นหลักฐานปรากฏชัด
เป็นเนื้อ เป็นหนัง เป็นชิ้นเป็นอัน , เป็นกอบเป็นกำ
เป็นปี่ เป็นขลุ่ย เข้ากันได้ดี , ถูกคอกัน
เป็นล่ำ เป็นสัน เป็นหลักฐานมั่นคง , เป็นชิ้นเป็นอัน
เป็นหู เป็นตา ช่วยสดับตรับฟังและดูแลรักษาแทน
ปีกกล้า ขาแข็ง พึ่งตัวเองได้
ผ่อนสั้น ผ่อนยาว ประนีประนอมกัน , อะลุ้มอล่วยกัน , ผ่อนผันสั้นยาว
ผ่อนหนัก เป็นเบา ลดความรุนแรง , ลดหย่อนลง
ผัดวัน ประกันพรุ่ง ขอเลื่อนเวลาออกไปครั้งแล้วครั้งเล่า
ผ่าเหล่า ผ่ากอ ผิดจากพวกพ้องเผ่าพันธุ์
ผิดพ้อง หมองใจ ขุ่นเคืองใจ
ผีซ้ำ ด้ำพลอย ถูกซ้ำเติมเมื่อพลาดพลั้งหรือเมื่อเคราะห์ร้าย
ฝังรก ฝังราก ตั้งถิ่นฐานประจำ
ฝนสั่งฟ้า ปลาสั่งหนอง สั่งเสียเป็นครั้งสุดท้าย
ฝากเนื้อ ฝากตัว มอบตัวอยู่ในความดูแลหรืออุปการะของผู้อื่น
ฝากผี ฝากไข้ มอบตัวในความดูแลจนตาย
พระอิฐ พระปูน นิ่งเฉย , วางเฉยไม่เดือดร้อน
พลอยฟ้า พลอยฝน ไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องก็เป็นตามไปด้วย
พ่อแง่ แม่งอน ต่างฝ่ายต่างไม่ยอมกัน
พ่อแจ้ แม่อู พันธุ์ทาง , ต่างพันธุ์กัน
มีเฟื้อง มีสลึง มีเงินเล็กน้อย
มือถือสาก ปากถือศีล ทำชั่วแต่มักแสดงว่าเป็นคนมีศีลธรรม
แม่รี แม่แรด ทำเจ้าหน้าเจ้าตา , เจ้ากี้เจ้าการ
มุ่งมาด ปรารถนา คาดหมายไว้
มุ่งร้าย หมายขวัญ คิดปองร้าย
ไม้หลัก ปักเลน โลเล , ไม่แน่นอน
ยกยอ ปอปั้น ยกย่องเกินจริง , ยกให้ , มอบให้
ยับยั้ง ชั่งใจ คิดรอบคอบก่อนทำ
ยุแยง ตะแคงรั่ว ยุให้ทั้งสองฝ่ายแตกกัน
ยุให้รำ ตำให้รั่ว ยุให้แตกกัน , ยุให้ผิดใจกัน
ยากเจ็ดที ดีเจ็ดหน คนย่อมมีโชคดีกับโชคร้าย
ยากเย็น เข็ญใจ ยากมาก
ยิ้มแย้ม แจ่มใส มีความสุขมาก
ยิงนก ตกปลา ไปพักผ่อน
ยื่นหมู ยื่นแมว ส่งสิ่งของแลกเปลี่ยนกัน
ร่มไม้ ชายคา ที่พึ่งพาอาศัย
ร่วมเรียง เคียงหมอน อยู่กินฉันผัวเมีย , แต่งงานกัน
รวบหัว รวบหาง รวบรัดให้เสร็จโดยเร็ว
ร้อยเอ็ด เจ็ดย่านน้ำ ทั่วทุกแห่งหน
ริษยา อาฆาต เห็นเขาได้ดีแล้วทนไม่ไหว
รีดนา ทาเร้น ขูดรีดเอาทรัพย์สินจนอีกฝ่ายหนึ่งยากแค้น
รู้จัก มักคุ้น คุ้นเคยกัน
รู้เช่น เห็นชาติ รู้กำพืด , รู้นิสัยใจคอ
รู้มาก ยากนาน รู้มากเกินไปทำให้ยุ่งยากใจ
รู้เห็น เป็นใจ รู้เหตุการณ์และร่วมใจด้วย
ลดรา วาศอก ผ่อนปรน , เพลาลง
ลดหย่อน ผ่อนปรน ผ่อนให้เบาลง , ทุเลา
ล้มลุก คลุกคลาน ซวนเซ , ตั้งตัวไม่ติด , ไม่มั่นคง
ล้มหมอน นอนเสื่อ ป่วยจนต้องนอนพักรักษาตัว
ลับลม คมใน ความลับที่รู้กันเฉพาะสองคน
ลูกท่าน หลานเธอ ลูกหลานผู้มีอำนาจ
เลือกที่รัก มักที่ชัง ลำเอียง
เลือดเนื้อ เชื้อไข ลูกหลาน
โลภโม โทสัน อยากได้มากๆ
วัดวา อาราม วัด
ว่านอน สอนง่าย อยู่ในโอวาท
ไว้เนื้อ เชื่อใจ ไว้วางใจ , เชื่อใจ
สกุล รุนชาติ ตระกูลผู้ดี
สมัคร พรรคพวก ผู้เต็มใจเข้าพวกด้วย
สามวันดี สี่วันไข้ เจ็บออดๆ แอดๆ อยู่เสมอ
สมบูรณ์ พูนสุข บริบูรณ์ด้วยทรัพย์สมบัติและคุณสมบัติ
สิ้นไร้ ไม้ตอก ยากไร้ ขัดสนถึงที่สุด
สืบสาว ราวเรื่อง ค้นคว้าให้ได้เรื่อง
สุกเอา เผากิน ทำลวกๆ ให้เสร็จๆไป
สุดท้าย ปลายโต่ง ปลายสุด , สุดโต่ง
สุดสวาท ขาดใจ ยอดรัก
สุดหล้า ฟ้าเขียว ไกลที่สุด , ไกลพ้นโลกถึงฟ้าเขียว
สู้รบ ตบมือ ต่อสู้ , ทะเลาะวิวาท
เสียกำ ซ้ำกอบ เสียน้อยแล้วยังต้องเสียอีก
ใส่ถ้อย ร้อยความ พูดหาเหตุหาเรื่อง , ใส่ความ
หน่อเนื้อ เชื้อไข ลูกหลานเหลนที่สืบสายโลหิต
หนักไม่เอา เบาไม่สู้ เกียจคร้านต่อการงานทุกชนิด
หัวแก้ว หัวแหวน เป็นที่รักใคร่เอ็นดูมาก
หัวมังกุ ท้ายมังกร ไม่เข้ากัน , ไม่กลมกลืนกัน , มีหลายอย่างปนเปกันจนหมดงาม
หัวไม่วาง หางไม่เว้น ใช้งานจนไม่ได้ว่างเว้น
หน้าใหญ่ ใจโต ใจกว้างเหลือเกิน
หน้าสิ่ว หน้าขวาน อยู่ในภาวะที่มีอันตราย
หมอบราบ คาบแก้ว ยอมตามโดยไม่ขัดขืน , ยอมแพ้โดยดี
หมายมั่น ปั้นมือ มุ่งมั่นจะเอาหรือเป็นให้ได้
หมูไป ไก่มา แลกเปลี่ยนซึ่งกันและกัน
หัวหก ก้นขวิด เอาทุกท่าโดยไม่มีความหมาย
หายหก ตกหล่น ตกเรี่ยราดเสียหาย
หุนหัน พลันแล่น ด่วนทำสิ่งหนึ่งสิ่งใดไปด้วยความโกรธ
หูดับ ตับไหม้ ลักษณะเสียงที่ดังมากจนกลบเสียงอื่น
หูป่า ตาเถื่อน รู้ไม่ทันเหตุการณ์
หูหนา ตาเล่อ ชื่อโรคเรื้อน
เหลือบ่า กว่าแรง เกินความสามารถที่จะทำได้
อดตาหลับ ขับตานอน สู้ทนอดนอน
อดอยาก ปากแห้ง ไม่มีอะไรจะกิน
ออกลิง ออกค่าง ทำกิริยาซุกซนอย่างลิงอย่างค่าง
ออกหน้า ออกตา แสดงให้ปรากฏเปิดเผย
อ่อนน้อม ถ่อมตน มีกิริยาวาจาอ่อนน้อม
อ่อนอก อ่อนใจ เหนื่อยใจ , ระอาใจ , ท้อใจ
อยู่ยง คงกระพัน ทนทานต่อศัสตราวุธ
อยู่เย็น เป็นสุข อยู่สุขสบาย
อัดอั้น ตันใจ จนปัญญา , จนใจ
อาฆาต มาดร้าย พยาบาทอย่างรุนแรง
อารี อารอบ มีใจเผื่อแผ่ทั่วไป
อิ่มหนำ สำราญ ได้รับการเลี้ยงดูอย่างเต็มที่
อิ่มหมี พีมัน ได้รับการเลี้ยงดูอย่างเต็มที่
อิ่มอก อิ่มใจ ปลื้มใจ , สบายใจ , ภูมิใจ
อีลุ่ย ฉุยแฉก ฟุ่มเฟือย , สุรุ่ยสุร่าย , ไม่เป็นชิ้นเป็นอัน
อีโหน่ อีเหน่ เรื่องราวที่เกิดขึ้น
เอาอก เอาใจ คอยปฏิบัติให้ถูกใจ
เอาบุญ เอาคุณ หวังให้เขาตอบแทนบุญคุณ
เอาจริง เอาจัง ตั้งใจทำอย่างจริงจัง
เอาการ เอางาน ตั้งใจทำงานด้วยความขยัน
เออออ ห่อหมก พลอยเห็นตามไปด้วย
เอะอะ มะเทิ่ง ส่งเสียงดัง , เอ็ดตะโรโดยไม่เกรงใจผู้อื่น
โอนอ่อน ผ่อนตาม ยอมทำตาม

ไปหน้าหลัก