การเจริญเติบโตระยะหลังเอ็มบริโอของสัตว์

บางคนเคยเลี้ยงลูกสุนัขหรือลูกไก่  หรือมิฉะนั้นก็คงเคยสังเกตเด็กเล็ก ๆ ที่กำลังเจริญเติบโต  พบว่าสิ่งมีชีวิตเหล่านี้มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างลักษณะแตกต่างจากแรกเกิดไม่มากนัก  จะมีอยู่บ้างก็จะมีการเปลี่ยนแปลงบางส่วนของร่างกายอย่างช้า ๆ  หรือลูกไก่จะมีขนเพิ่มขึ้นมาและมีการเปลี่ยนแปลงสีขนซึ่งใช้เวลานานและค่อยเป็นค่อยไปทีละน้อยอาจจะสังเกต ไม่ได้ในช่วงเวลาสั้น ๆ          สัตว์บางชนิดมีการเจริญเติบโตในระยะหลังเอ็มบริโอมีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างเรียกลักษณะการเปลี่ยนแปลงนี้ว่า  เมทามอร์โฟซิส (metamorphosis )  ซึ่งเกิดขึ้นหลายระยะก่อนที่จะเจริญเป็นตัวเต็มวัยการเปลี่ยนแปลงรูปร่างนี้จะเห็นได้ชัดเจน   สัตว์บางชนิดแต่ละช่วงของการเจริญเติบโตมีลักษณะรูปร่างแตกต่างกันมากจนมองดูคล้ายกับว่าเป็นสัตว์ต่าง ชนิดกันดังภาพ          การเจริญเติบโตของกบในระยะหลังเอ็มบริโอนี้อาจแบ่งเป็น  2  ตอนได้อย่างชัดเจน  คือ  ตอนที่ดำรงชีวิตอยู่ในน้ำ  และตอนที่ดำรงชีวิตอยู่บนบก  แต่ละตอนมีรูปร่างลักษณะที่แตกต่างกันมากจนมองดูคล้ายกับเป็นสัตว์ต่างชนิดกัน  การเปลี่ยนแปลงนี้ใช้เวลาไม่มากนัก  แต่มีการเปลี่ยนปแลงหลายอย่างคือการเปลี่ยนแปลงไปทั้งรูปร่างลักษณะ  พฤติกรรมและการดำรงชีวิต

การเจริญเติบโตในระยะหลังเอ็มบริโอของกบ

           แมลงส่วนใหญ่จะมีการเจริญเติบโตแบบเมทามอร์โฟซิส  แต่แมลงบางชนิดการเจริญเติบโตจากตัวอ่อนไปเป็นตัวเต็มวัยมีเพียงการเพิ่มขนาดเท่านั้นแต่รูปร่างลักษณะยังคงเหมือนเดิมดังภาพ

ตัวสามง่าม ตั๊กแตน ผีเสื้อ

        มีจำนวนแมลงน้อยชนิดที่มีการเจริญเติบโตโดยไม่มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างลักษณะ  ซึ่งถือว่าไม่มีการเจริญเติบโตแบบเมทามอร์โฟซิส  ได้แก่  ตัวสามง่าม  และแมลงหางดีด  การเปลี่ยนหลังจากเอ็มบริโอที่เห็นชัดที่สุดมีอยู่อย่างเดียวคือ  มีการเพิ่มขนาดเท่านั้น  แมลงบางชนิด  เช่น  ตั๊กแตน  ถ้าสังเกตอย่างผิวเผิน  ก็คล้ายกับว่าไม่มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างเช่นเดียวกัน  แต่บางคนที่เคยสนใจศึกษาชีวิตของตั๊กแตนอย่างใกล้ชิดก็จะบอกได้ว่าตั๊กแตนที่โตเต็มวัยนั้นแตกต่างจากตัวอ่อนหลายประการ  ทั้งในแง่ขนาดและลักษณะ  และการทำงานของปีก  ลักษณะของปาก  อวัยวะสืบพันธุ์  หนวดตาและอวัยวะอื่น ๆ สรุปได้ว่า  การเปลี่ยนแปลงมีมากที่จะจัดตั๊กแตนเข้ามาอยู่ในข่ายของพวกที่ไม่มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างแบบไม่สมบูรณ์เ

         สำหลับแมลงอื่น ๆ เช่น  ด้วง  ยุง  แมลงวัน  ผีเสื้อ  และอีกหลายชนิดมีการเปลี่ยนมากจนกระทั่งต้องมีระยะดักแด้  ซึ่งเป็นระยะที่ตัวอ่อนอยู่นิ่งมากที่สุดเพื่อปรับระบบภายในร่างกายเสียใหม่ก่อนที่เจริญเติบโตไปเป็นตัวเต็มวัย  พวกนี้นับว่ามีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างแบบสมบูรณ์