คนหลายคนทั้งเด็กและผู้ใหญ่ ต่อว่าพ่อแม่ของตนเองว่า รักลูกไม่เท่ากัน
และส่วนใหญ่รู้สึกว่าตนได้รับความรักน้อยกว่าพี่น้อง
พ่อแม่บางคนไม่ยอมรับคำกล่าวหานี้และมักบอกลูกว่าความจริงพ่อแม่รักลูกทุกคนเท่ากัน
ลูกคงคิดมากไปเอง เรื่องนี้จะเป็นความจริงหรือไม่เพียงใด
ก็น่าจะลองมองย้อนกลับในทิศทางตรงข้ามบ้าง ว่าลูกๆ ทั้งหลาย
แต่ละคนรักพ่อแม่เท่ากันทุกคนหรือไม่ และระหว่างพ่อกับแม่ลูกรักเท่ากันทั้ง 2 คนหรือเปล่า
ในโลกนี้คงหายากมากที่พ่อแม่คนใดจะรักลูกทุกคนเท่ากันหมด
แม้แต่แฝดไข่ใบเดียวกันก็เถอะ ความแตกต่างของความรัก
สำหรับลูกแต่ละคนอาจมีมากบ้างน้อยบ้างในแต่ละครอบครัว ขึ้นกับปัจจัยหลายอย่าง
อีกทั้งยังแปรเปลี่ยนไปตามกาลเวลาด้วย
การรับรู้ความแตกต่างของความรักนี้ บางครั้งเจ้าตัวรู้สึกได้อย่างตรงไปตรงมา
เพราะเหตุว่าในระดับจิตสำนึก (conscious) แต่บางครั้งคนบางคนอาจไม่รู้ตัวว่า
มีความลำเอียงในความรักต่อลูก ทั้งนี้เพราะเป็นเรื่องที่อยู่ในระดับจิตไร้สำนึก (unconscious)
จึงอาจแสดงออกมาทางการปฏิบัติโดยไม่รู้ตัว
การที่พ่อแม่รักลูกแต่ละคนแตกต่างกัน มีสาเหตุจากปัจจัยหลายประการ
ทั้งจากพ่อแม่และจากตัวลูก รวมทั้งความเข้ากันได้ของพ่อแม่กับลูกที่เกี่ยวข้องกับปัจจัยเหล่านั้น
พ่อแม่แต่ละคน มีความพร้อมและความต้องการมีลูกไม่เท่ากัน
ในแต่ละเวลาขึ้นกับวุฒิภาวะ, การศึกษา, เศรษฐกิจ, ค่านิยม, ขนบประเพณี, บุคลิกภาพ
และสุขภาพจิตส่วนตัวของพ่อแม่เอง
บางคนอยากได้ลูกชาย บางคนอยากได้ลูกสาว บางคนอยากได้ลูกฉลาด
หรือมีความสามารพิเศษ บางคนอยากได้ลูกที่เชื่อฟัง อยู่ในโอวาทของพ่อแม่
บางคนอยากให้ลูกเป็นตัวแทนของตนในการสร้างฝันให้เป็นจริง
ปัจจัยเหล่านี้ ทำให้พ่อแม่มีแนวโน้มที่จะรักลูกคนที่มีคุณสมบัติที่ตนต้องการมากกว่าลูกคนอื่น
ลูกที่ปฏิบัติตนได้ตามแนวที่พ่อแม่ต้องการจึงมักประสบความสำเร็จ
ในการดึงดูดความรักจากพ่อแม่แม้ว่าจะไม่เจตนาแข่งขันกับพี่น้องก็ตาม
ลูกที่ได้รับความรักจากพ่อแม่มากกว่าคนอื่น อาจมีการตอบสนองได้หลายแบบ
ทั้งด้านบวกและด้านลบ บางคนอาจตอบแทนพ่อแม่ด้วยการปฏิบัติตนให้พ่อแม่ชื่นชมมากยิ่งขึ้น
หรืออาจแสดงความกตัญญูกตเวทีต่อพ่อแม่ แต่บางรายอาจหลงระเริงกับความรักที่ไม่เป็นธรรม
และเสียนิสัยไปเลยก็มี บางรายอาจเกิดความรู้สึกผิด เสมือนเช่น เอาเปรียบพี่น้องก็เป็นได้
ความลำเอียงมิได้เกิดขึ้นเฉพาะในครอบครัวเท่านั้น แต่เกิดขึ้นได้ทุกหนทุกแห่ง
ในโรงเรียนครูก็ย่อมมีความรู้สึกพึงพอใจลูกศิษย์ แต่ละคนไม่เท่ากัน
ผู้บังคับบัญชาย่อมไม่สามารถรักลูกน้องทุกคนเท่ากันหมด
หัวหน้าพรรคการเมืองก็รักลูกพรรคทุกคนไม่เท่ากัน
ผู้ที่ดำรงตำแหน่งต่างๆ ในสังคม มักมีบทบาทหน้าที่ ที่ได้รับการคาดหวังว่า
จะต้องให้ความเป็นธรรมแก่ผู้ที่เกี่ยวข้องในการปฏิบัติงานโดยเท่าเทียมกัน
หลายอาชีพได้รับการกำหนดไว้โดยจรรยาบรรณแห่งวิชาชีพ
ตุลาการเป็นผู้ที่มีอำนาจหน้าที่สูงสุดในการตัดสินความถูกผิดของเรื่องราวต่างๆ
ตามตัวบทกฎหมาย จึงจำเป็นต้องมีวุฒิภาวะและจิตสำนึก แห่งความรับผิดชอบต่อหน้าที่
การตัดสินคดีความใดๆ จึงต้องพิจารณาตามเจตนารมณ์ของกฎหมายอย่างเคร่งครัด
โดยไม่ปล่อยให้ความรู้สึกส่วนตัวหรือผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นแก่ตนเองหรือญาติมิตร
มาทำให้เกิดความลำเอียงในการตัดสิน
การเป็นกรรมการตัดสินต่างๆ เป็นความรับผิดชอบที่สำคัญทั้งสิ้น
ไม่ว่าจะเป็นเรื่องใหญ่หรือเรื่องเล็กเพราะผู้รับการตัดสินทุกคนสมควรได้รับความเป็นธรรม
ซึ่งอาจมีความหมายสำหรับเขามาก แม้ว่ามองดูผิวเผินจะเป็นเรื่องเล็กน้อย
อย่างเรื่องการสอบเข้าโรงเรียนอนุบาล
การพิจารณาความดีความชอบประจำปี เป็นเรื่องที่ก่อให้เกิดความขัดแย้ง
ในหน่วยงานราชการต่างๆ ได้มากและก่อให้เกิดความลำบากใจ
แก่กรรมการพิจารณาเป็นอย่างยิ่งเพราะการพิจารณาความดีความชอบของคนนั้นมีหลายแง่มุม
จึงจำเป็นต้องกำหนดเจตนารมณ์ของการให้ความดีความชอบ เช่น
ยกเรื่องการอุทิศตนเพื่อประโยชน์แก่หน่วยงานและประเทศชาติเป็นเรื่องสำคัญที่สุด
โดยไม่เอาเรื่องการรับใช้เจ้าเข้ามาเกี่ยวข้อง
การตัดสินการประกวดต่างๆ ควรมีเกณฑ์การตัดสินที่ชัดเจนและโปร่งใส เช่น
ประกวดขับร้อง ก็กำหนดให้ชัดเจนว่า จะให้คะนนสิ่งใดบ้าง ตั้งแต่เสียง, ลีลา, ท่าทางและกิริยา
การประกวดความงามก็ควรกำหนดให้ชัดเจนว่าให้คะแนนความสวยงามเป็นหลัก
ไม่เอาไปปะปนกับการประกวดเชาวน์ปัญญา ซึ่งไม่สามารถวัดได้ด้วยคำถามไม่กี่คำถาม
ถ้าจะให้คะแนนความฉลาดบ้างก็ควรกำหนดน้ำหนักของคะแนนในด้านต่างๆ
และประกาศให้คนทราบ ส่วนใหญ่พอตัดสินเสร็จแล้ว ได้ตำแหน่งไปก็ยังไม่แน่ใจว่าได้เพราะอะไร
บ่อยครั้งก็ไปใช้อ้างอิงว่าได้ เพราะเป็นคนสวยที่สุด แต่เวลาประกวดกลับไม่ได้ใช้เกณฑ์ตัดสินตามที่เข้าใจ
ในการประกวดแต่ละครั้ง มักมีการกล่าวอ้างกันอย่างไม่ตรงความเป็นจริง
เช่นเป็นนางงามจักรวาลก็บอกว่า เป็นผู้หญิงที่สวยที่สุดในจักรวาลทั้งที่ความจริงแล้ว
เป็นเพียงคนที่สวยที่สุดในกลุ่มผู้เข้าประกวด ตามสายตาของคณะกรรมการที่ตัดสินเท่านั้น
ผู้หญิงที่สวยๆ อีกจำนวนมาก อาจไม่ยอมเข้าประกวด เพราะเหตุผลที่แตกต่างกัน เช่น
ไม่อยากให้ตนเองเป็นเหมือนสินค้า เป็นต้น
การเป็นคนที่มีตำแหน่งที่ผ่านการประกวดแล้ว อาจมีส่วนให้บางคนเกิดความลำเอียงคล้อยตาม
และหมายปองคล้ายกับคนติดนักร้อง ทั้งที่นักร้องอาจสวยสู้เมียตนเองที่บ้านไม่ได้ด้วยซ้ำไป
การเป็นคนสวยหรือเป็นดาราอาจมีส่วนทำให้คนทั่วไป เกิดความหลงใหล
และมีแนวโน้มจะลำเอียงเข้าข้าง เช่น ทำผิดกฎหมายก็คิดในใจไปก่อนว่าเขาคงไม่ได้ตั้งใจ
หรืออาจผิดพลาดเพียงเล็กน้อยให้อภัยกันได้ ในเรื่องนี้อาจมีความลำเอียงเกิดขึ้นได้ถึง 2 อย่าง
คือลำเอียงว่าสวยเพราะเป็นดารา และลำเอียงว่าเป็นคนดี เพราะเห็นว่าสวย
สถาบันสงฆ์ได้รับความเคารพนับถือจากประชาชนมาโดยตลอด
และจำเป็นต้องมีองค์กรเพื่อทำหน้าที่รักษามาตรฐาน มิให้สงฆ์ประพฤติตนไม่เหมาะสม
บางเรื่องอาจไม่ผิดกฎหมาย เช่น การถือครองที่ดิน, รถยนต์, เพชรพลอย
แต่องค์กรสงฆ์ควรพิจารณาได้ว่าเหมาะสมหรือไม่เหมาะสม
โดยไม่เอามาตรฐานของตนเองมาเกี่ยวข้อง ถ้าหากผู้ทำหน้าที่นี้มีปัญหาด้านความประพฤติเสียเอง
ก็ย่อมหมดหวังที่จะไปชี้ถูกชี้ผิดได้
อาชีพบางอาชีพ จำเป็นต้องมีคุณสมบัติเฉพาะและไม่ควรมีความประพฤติบางอย่าง
ไม่เหมาะสมกับสถานภาพของวิชาชีพคนในวิชาชีพนั้นที่มีหน้าที่รับผิดชอบต่อการรักษามาตรฐานทางวิชาชีพ
ควรเป็นผู้ที่ใช้ดุลพินิจ พิจารณาได้ว่าอะไรเหมาะสมหรือไม่เหมาะสม
อาชีพแพทย์จำเป็นต้องมีการรักษาจริยธรรมและมาตรฐานแห่งวิชาชีพ
โดยมีแพทยสภาเป็นผู้มีอำนาจหน้าที่ตามกฎหมาย
ปัจจุบันมีการควบคุมติดตามพฤติกรรมหลายอย่าง เช่น การโฆษณา,
การคิดค่ารักษาพยาบาลเกินควร ฯลฯ แต่อาจมีพฤติกรรมบางอย่างที่หมิ่นเหม่ เช่น
การประพฤติตัวเป็นนักการเมืองน้ำเน่า จนทำให้ภาพลักษณ์ของแพทย์เสียหาย
สิ่งเหล่านี้เป็นเรื่องที่ยังไม่ได้เขียนไว้เป็นกฎหมาย แต่อยู่ในข่ายของพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมเท่านั้น
ต่อไปอาจต้องมีการทบทวนกฎเกณฑ์ให้ชัดเจนว่า ห้ามแพทย์ทำอะไรบ้าง เช่น
เป็นพ่อค้า แม่ค้า ขายสินค้าขายตรง เป็นนายแบบนางแบบโฆษณาสินค้าเกี่ยวกับสุขภาพ
เปิดคลินิกแผงลอยจัดชิงโชคฉลากยาจากคลินิก ฯลฯ
ทั้งนี้เพื่อให้แน่ใจว่าประชาชน จะได้รับบริการด้านสุขภาพจากแพทย์
ที่มีจิตวิญญาณของความเป็นแพทย์เท่านั้นถ้าอยากมีอาชีพอื่น
ก็ควรเปลี่ยนอาชีพไปเลยดีกว่า ประชาชนจะได้ไม่สับสน
นพ.เกษม ตันติผลาชีวะ
|
