คุณเคยสังเกตหรือไม่ว่า ฟันของคุณมีรอยสึกจนด้านบดเคี้ยวคือด้านข้างบนราบ
หรือมีอาการเสียวฟันเวลาเคี้ยวอาหารค่อนข้างแข็งหรือเหนียว แม้แต่ในเด็กวัย 8-10 ขวบ
บางคนนอนกัดฟันเสียงดังกรอดจนพ่อแม่วิตกกังวลมาปรึกษาทันตแพทย์ว่า
จะมีผลเสียต่อฟันของลูกหรือไม่
นิสัยชอบกัดฟันมีมาตั้งแต่โบราณ จากการศึกษาวิจัยฟันของมนุษย์สมัยดึกดำบรรพ์
และยังคงเป็นปัญหาของคนยุคปัจจุบัน
การกัดโดยออกแรงย้ำบ่อยๆ อาจจะเกดขึ้นขณะที่รู้สึกเครียดหรือทำไปโดยไม่รู้ตัวจะมีผลเสียต่อฟัน
ในระยะยาวหากมิได้รับการแก้ไข เพราะโครงสร้างภายนอกของฟันคือผิวเคลือบฟันสีขาวนวล
ที่เราเห็นเวลายิ้มหรือพูดจะถูกทำลายจนสึกกร่อน เมื่อสึกลึกเข้าไปถึงเนื้อฟันชั้นในที่มีสีเหลือง
เรียกว่า Dentin จะเริ่มมีอาการเสียวฟันเมื่อดื่มน้ำเย็น รับประทานอาหารหรือแม้กระทั่งขณะแปรงฟัน
ก็ยังเสียวฟัน เนื่องจาก Dentin มีรูพรุน (Dentinal Tubules) ซึ่งมีปลายประสาทเชื่อมต่อไปถึงโพรงประสาท
ลักษณะดังกล่าวมักจะบในฟันที่สึกมากจนใกล้ระดับเหงือกมองเห็นจุดที่เยื่อประสาทฟันสีน้ำตาลตรงกลางฟัน
โดยธรรมชาติฟันจะสึกจากการบดเคี้ยวอาหารประมาณ 0.3 มิลลิเมตรในระยะเวลา 10 ปี
แต่ในรายที่ชอบกัดฟันเป็นนิสัยจะเห็นได้ว่าฟันสึกเร็วขึ้นเกือบ 2 มิลลิเมตรในช่วงอายุเพียง 20 ปีกว่า
คนที่เรากัดฟันขณะนอนหลับจะทำลายผิวเคลือบฟันได้เร็วกว่าปกติถึง 10 เท่า
นิสัยการกัดฟันผิดปกติแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มคือ
1. กลุ่มที่กัดเยื้องไปมา (Bruxism) คือเยื้องถูไถฟันไปมาซ้าย-ขวา หรือเยื้องคางไปด้านหน้า
หรือบริเวณซี่เขี้ยว สังเกตเห็นได้ว่าผิวเคลือบฟันจะบางคนเห็นเนื้อฟันชั้นในสีเหลือง
และฟันจะสึกจนด้านบดเคี้ยวแบนเป็นเส้นตรง บริเวณเหลี่ยมและส่วนนูนจะหายหมด
การสึกของฟันที่เกิดในลักษณะเยื้อง (Bruxim) เป็นปัญหาที่แก้ไขได้ยาก
เพราะต้องบูรณะส่วนที่สึกหายไปของฟันโดยตั้งระดับแนวการสบฟันใหม่ด้วยการครอบฟันหลายซี่
เพื่อกระจายแรงบดเคี้ยวออกไปเท่ากัน
2. กลุ่มที่กัดโดยใช้แรงกดของกระดูกขากรรไกรลงบนฟันโดยไม่ได้เยื้องไปมามากนัก
(Clenching) ผู้ที่ติดนิสัยกัดฟันแบบนี้จะสังเกตเห็นว่าฟันหน้า 6 ซี่บนและล่างจะสึกมากจนดูสั้นผิดปกติ
ในขณะที่ฟันหลังจะมีระดับสูงกว่า การบูรณะทำโดยการครอบฟันที่สึก
นิสัยการกัดฟันทั้ง 2 แบบมีผลให้รูปหน้าเปลี่ยน คือคางจะยื่นเวลาสบฟัน
การกัดฟันในเด็กและการแก้ไข
ในขณะที่เด็กอายุ 8-12 ขวบ ซึ่งเป็นช่วงที่มีทั้งฟันน้ำนมและฟันแท้ขึ้นปะปนกัน
หากเด็กเริ่มนิสัยกัดฟันอาจสังเกตเห็นความผิดปกติได้ยากกว่าผู้ใหญ่ เนื่องจากผิวเคลือบฟันของเด็ก
จะมีความหนาเนื่องจากอายุน้อย นอกจากว่าพ่อแม่สังเกตว่าลูกนอนกัดฟันเวลากลางคืน
การแก้ไขจะทำอย่างไร ?
ในระยะที่เด็กเริ่มกัดฟันเวลานอนจนได้ยินเสียง พ่อแม่ควรพาไปพบทันตแพทย์
และอธิบายให้ลูกเข้าใจว่า การกัดฟันเป็นผลเสียต่อฟันทำให้ฟันสึกกร่อนมีปัญหาในการบดเคี้ยวอาหาร
รวมทั้งการพูดออกเสียง โดยมากเด็กจะให้ความร่วมมือดี ทันตแพทย์อาจช่วยได้ การทำ Occlusal Splint
ลักษณะคล้ายแผ่นยางกัดฟันของนักกีฬาแต่ทำด้วยวัสดุพวก Acrylic Resin ให้ใส่เวลานอน
หรือเวลาที่เกิดความเครียดและรู้สึกอยากกัดฟัน
การใส่ Occlusal Splint จะใส่ในเวลากลางคืนหรือตอนที่อารมณ์หงุดหงิด ช่วงที่ไม่ได้ใส่
ควรทำความสะอาดและใส่ไว้ในถุงพลาสติกพร้อมทั้งหยดน้ำไว้ 2-3 หยด เพื่อป้องกันการ
และรักษาความยืดหยุ่นของวัสดุที่ทำ Splint
กรณีที่การกัดฟันไม่สมดุล เช่น มีฟันบางซี่กระทบกันก่อนที่ซี่อื่นจะสบกัน สามารถแก้ไขได้
ด้วยการกรอผิวฟันเฉพาะจุดเพื่อเกิดความสมดุลในการสบฟันและการบดเคี้ยว
คุณแม่ที่มีลูกนอนกัดฟันกรอดๆ หรือสังเกตว่าฟันของลูกผิดปกติไปจากเดิม
ควรพามาพบทันตแพทย์หากไม่รักษาจะเป็นปัญหาแก้ยากในระยะยาวค่ะ
ท.ญ.ดร.ชมพูนุท จิตรปฏิมา
|
