|
|
ปัสสาวะผิดปกติเป็นปัญหาที่พบบ่อยในเด็ก และบ่อยครั้งที่คุณแม่เขียนจดหมาย
มาปรึกษาทีมแพทย์ในแม่และเด็ก วันนี้เรามีคำแนะนำจากคุณหมอจักรชัย จึงธีรพานิช มาฝากค่ะ
เมื่อลูกปัสสาวะผิดปกติคุณพ่อคุณแม่มักกังวลว่ามีสาเหตุจากอะไรอันตรายไหม
ต้องรีบพาไปพบแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและรักษาหรือไม่
|
ลูกปัสสาวะผิดปกติพบได้ตั้งแต่เป็นทารกอยู่ในท้องแม่ ลักษณะสำคัญที่เป็นข้อสังเกตคือ
น้ำหนักตัวแม่จะขึ้นช้า ขนาดท้องเล็กกว่าอายุครรภ์จากการที่มีน้ำคร่ำในมดลูกน้อยกว่าปกติต้องเข้าใจก่อนว่า
ทารกในครรภ์มีการพัฒนาของไตและระบบทางเดินปัสสาวะสมบูรณ์จนสามารถสร้างปัสสาวะได้
ตั้งแต่คุณแม่ตั้งท้องได้ 3 เดือนแล้วนะครับ ทารกในครรภ์จะถ่ายปัสสาวะออกมาปนกับน้ำคร่ำในมดลูก
ซึ่งจะถูกดูดซึมเข้าสู่กระแสโลหิตและขับถ่ายออกทางไตของแม่ ดังนั้นการฝากครรภ์แต่เนิ่นๆ
จึงมีความจำเป็นมากในรายที่แพทย์สงสัยว่าจะมีความผิดปกติก็จะต้องตรวจวินิจฉัย
เพื่อหาสาเหตุและวางแผนการรักษาต่อไป
เมื่อทารกคลอดออกมาแล้วคุณแม่ก็อย่ามัวแต่ดีอกดีใจที่ได้ลูกหน้าใหม่
อยากให้คอยสังเกตด้วยว่าลูกของเราถ่ายปัสสาวะหรือยัง โดยทั่วไปทารกแรกเกิด
จะถ่ายปัสสาวะภายใน 24 ชั่วโมงหลังคลอด ปัจจุบันโรงพยาบาลส่วนใหญ่จะนำทารกแรกเกิดปกติ
มาให้อยู่กับแม่ตั้งแต่หลังคลอดเลย ดังนั้นถ้าคุณแม่เห็นว่าคลอดมาเกิน 24 ชั่วโมง
แล้วลูกเรายังไม่ปัสสาวะครั้งแรกเลย ต้องรีบแจ้งให้แพทย์ทราบเพื่อจะได้สาเหตุต่อไป
ปัญหาปัสสาวะผิดปกติในเด็กแต่ละวัยจะแตกต่างกันไปในวัยเด็กอ่อน
ซึ่งไม่สามารถพูดจาสื่อสารกับคุณแม่ได้ คงต้องอาศัยการสังเกตพฤติกรรมการแสดงออกของลูกเป็นหลัก
เช่น ร้องเวลาปัสสาวะ ต้องออกแรงเบ่งเวลาปัสสาวะ ร่วมกับการเฝ้าดูขณะลูกปัสสาวะ
เด็กปกติไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชายเวลาถ่ายปัสสาวะหรือปล่อยทุกข์เบาชื่อก็บอกอยู่แล้วว่าปล่อยทุกข์
เด็กจึงไม่ควรแสดงสีหน้าท่าทางเป็นทุกข์ ลักษณะของปัสสาวะปกติควรมีสีใสถึงเหลือง
ซึ่งจะอ่อนหรือเข้มก็แล้วแต่ว่าดื่มน้ำมากหรือน้อย ถ้าเป็นสีอื่น เช่น สีแดง สีเหมือนน้ำล้างเนื้อ
สีเหมือนโคคาโคล่าละก็ผิดปกติแน่นอน บ่งบอกว่าเป็นไตอักเสบ หรือเม็ดเลือดแดงแตกทำลายมาก
ต้องรีบไปพบแพทย์
ถ้าคุณแม่ทำได้ควรรองปัสสาวะของลูกลงในภาชนะสะอาด แล้วสังเกตดูความใสของปัสสาวะ
ปกติแล้วปัสสาวะใหม่จะใส ถ้าขุ่นหรือมีตะกอนแสดงว่าอาจมีการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ
ซึ่งเป็นเรื่องใหญ่ที่จำเป็นต้องรีบให้การรักษาและตรวจวินิจฉัยหาความผิดปกติของระบบทางเดินปัสสาวะ
เพราะว่าถ้าการติดเชื้อลุกลามไปถึงเนื้อไตจะมีผลทำให้เกิดแผลเป็นที่ไต ลูกของเราเมื่อโตขึ้น
จะมีโอกาสเป็นโรคความดันโลหิตสูงหรือไตวายเรื้อรังได้
เมื่อดูปัสสาวะใสหรือขุ่นแล้วให้ถือโอกาสดมกลิ่นเสียเลย แต่คงไม่ต้องถึงกับชิมรสปัสสาวะด้วย
ปกติปัสสาวะใหม่ๆ จะมีกลิ่นหอม ถ้าลูกปัสสาวะออกมามีกลิ่นเหม็นให้คิดถึงการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ
สาเหตุอื่นๆ ที่ทำให้ปัสสาวะมีกล่นที่พบบ่อยๆ ก็เช่น ยา โดยเฉพาะยาปฏิชีวนะซึ่งจะถูกขับออกทางปัสสาวะ
อาหารก็ทำให้ปัสสาวะมีกลิ่นได้ ไม่เชื่อลองกินสะตอดูซิ
คุณพ่อหลายคนยังคงจำเกมแข่งขันพิสูจน์ความเป็นชายชาตรีในวัยเด็กได้ คือ
แข่งกันว่าใครจะฉี่พุ่งไกลกว่ากัน เด็กตั้งแต่เกิดไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชายเวลาปัสสาวะ
จะพุ่งเป็นสายตรงไปข้างหน้าเสมอ เพราะฉะนั้น ในเด็กผู้ชายถ้าปัสสาวะแล้วลำปัสสาวะพุ่งขึ้นบน
เหมือนกับน้ำพุงหรือพุ่งลงข้างล่างเปียกหัวแม่เท้าเป็นประจำ สิทธิการิยะท่านบอกว่า
รูเปิดของท่อปัสสาวะต้องเปิดผิดที่แน่ๆ คงต้องรักษาโดยการผ่าตัดแก้ไขเสียิฉะนั้นเวลาแต่งงาน
มีครอบครัวก็จะมีลูกยากด้วยเนื่องจากการหลั่งน้ำอสุจิจะผิดทิศทางและเป้าหมาย
ปัสสาวะเป็นหยดๆ ไหลซึมเปียกผ้าอ้อมหรือเสื้อผ้าเป็นประจำตั้งแต่เกิดในลูกสาว
มักเกิดจากรูเปิดของท่อไตมาเปิดในตำแหน่งผิดปกติ เช่น เปิดที่ช่องคลอด ปัสสาวะก็ไหลซึมตลอดเวลา
หรืออาจเกิดจากความผิดปกติของระบบประสาทที่ควบคุมการทำงานของระบบปัสสาวะก็ได้
ต้องปรึกษาแพทย์แล้วละครับ
ปัญหาปัสสาวะหยดหรือไม่พุ่งในลูกชาย สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากมีแผ่นเนื้อขวางกั้น
อยู่ภายในท่อปัสสาวะด้านหลัง ซึ่งเป็นมาแต่กำเนิด เด็กจะต้องออกแรงเบ่งเวลาปัสสาวะ
ถ้าคุณแม่ช่างสังเกตจะคลำได้ก้อนเหนือหัวเหน่าของลูกได้ ซึ่งเป็นกระเพาะปัสสาวะที่ใหญ่และหนาตัวขึ้น
จากการที่ต้องบีบตัวขับปัสสาวะให้ผ่านแผ่นเนื้อที่กีดขวางทางเดินปัสสาวะ การรักษาก็ต้องผ่าตัด
เอาแผ่นเนื้อที่ว่านั้นออกโดยเร็วไม่เช่นนั้นเด็กจะเสี่ยงต่อการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ
หรือปัสสาวะไหลย้อนกลับไปที่ไตทำให้ไตเสื่อมสภาพได้
คุณแม่หลายคนคงจะเคยเจอปัญหาลูกชายตอนอายุน้อยๆ คือ ในขวบปีแรกเวลาปัสสาวะ
จะต้องเบ่งมากกว่าปกติ แล้วหนังหุ้มปบายอวัยวะเพศจะโป่งพองออกก่อนที่ปัสสาวะจะพุ่งเป็นสายออกมา
ก็ไม่ต้องวิตกมากนักหรอกเพราะว่าตามปกติหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศชายจะปิดค่อนข้างแน่น
ในช่วงก่อนอายุ 3 ปี ถ้าทำให้ปัสสาวะลำบากคุณแม่อาจจะลอกรูดหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศลงมาเบาๆ
ให้พอเห็นรูเปิดของท่อปัสสาวะก็จะทำให้ปัสสาวะได้สะดวกขึ้น ถ้าไม่สำเร็จก็อาจปรึกษาแพทย์
เพื่อขยายหรือขลิบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศก็ได้ครับ
ในเด็กโตขึ้นมาคือเมื่อเข้าโรงเรียนแล้ว เด็กบางคนไม่คุ้นเคยกับสภาพห้องน้ำของโรงเรียน
หรือไม่กล้าลาคุณครูไปห้องน้ำ ก็จะใช้วิธีกลั้นปัสสาวะซึ่งจะมีผลเสียตามมาคือ กระเพาะปัสสาวะอักเสบ
เด็กจะมีอาการปวดที่ท้องน้องเวลาถ่ายปัสสาวะสุด ปวดปัสสาวะบ่อยแต่ปัสสาวะออกมาทีละน้อย
กลั้นปัสสาวะไม่ค่อยได้ ต้องแก้ไขโดยการแนะนำไม่ให้กลั้นปัสสาวะดื่มน้ำมากๆ
และให้แพทย์สั่งยาปฏิชีวนะให้รับประทาน
คุณแม่ควรหมั่นสังเกตหรือสอบถามเรื่องปัสสาวะของลูกบ้าง อย่าคิดว่าเป็นเรื่องเล็กน้อย
หรือเป็นเรื่องธรรมดาเชียวนะครับ
หมอจักรชัย จึงธีรพานิช
กุมารแพทย์โรคไต
คณะแพทย์ศาสตร์ ม.ธรรมศาสตร์
|
