โดยปกติฟันแท้จะขึ้นตามเกณฑ์อายุ อาจจะช้าหรือเร็วกว่ากำหนดไม่เกิน 3-6 เดือน
หากฟันน้ำนมหลุดไปตามธรรมชาติ มิใช่ว่าถูกถอนไปก่อนกำหนดเพราะฟันผุมากจนไม่มีเนื้อฟันเหลือ
หรือประสบอุบัติเหตุ แต่ถ้าฟันแท้ยังไม่ขึ้นหลังจากฟันน้ำนมหลุดเป็นเวลานานเกิน 6 เดือน
คุณพ่อคุณแม่ควรพาลูกมาปรึกษาทันตแพทย์เพื่อตรวจหาความผิดปกติของร่างกาย
และสาเหตุที่เป็นอุปสรรคในการขึ้นของฟันแท้
มีรายงานทางการแพทย์ว่า เด็กหญิงรายหนึ่งอายุ 8 ขวบ พ่อแม่มาพบทันตแพทย์
เนื่องจากพบว่าที่ก้อนเนื้องอกนูนออกมาจากสันเหงือกด้านล่างขนาดกว้างประมาณ 4 ซม.
ยาวประมาณ 4 ซม. แต่ไม่มีฟันแท้ขึ้น ซึ่งปกติเกณฑ์อายุที่ฟันแท้ซี่กลางด้านล่างควรจะขึ้น
เมื่ออายุ 6 61/2 ขวบ แต่ปรากฏว่ารอจนลูกอายุ 8 ขวบ แล้วก็ยังไม่เห็นฟันขึ้นเลย
จึงสงสัยว่าฟันหายไปไหน ? เมื่อซักประวัติและอาการของเด็ก พ่อแม่บอกว่าลูกไม่บ่นว่าเจ็บอะไร
แต่สังเกตว่าเหงือกบวมเล็กน้อยสักเกือบปีมาแล้ว ก็นึกว่าเป็นเพราะฟันแท้กำลังจะขึ้น
ต่อมาเหงือกบวมมากขึ้นจนเป็นก้อนเนื้อค่อนข้างใหญ่ แต่ฟันก็ยังไม่มีทีท่าว่าจะขึ้นเลยพามาให้หมอตรวจ
เมื่อทันตแพทย์ตรวจในช่องปากเสร็จแล้วก็ได้ถ่ายภาพรังสี X-ray บริเวณที่เป็นก้อนเนื้อ
จากภาพถ่ายรังสีมองเห็นเงาดำเป็นแอ่งบริเวณสันเหงือก ใต้เงาดำนั้นมีฟัน 4 ซี่
อยู่ในลักษณะถูกเบียดด้วยเงาดำ จึงบอกพ่อแม่ของเด็กว่าพบเนื้องอกเบียดฟันไว้จึงขึ้นไม่ได้
และจำเป็นต้องตรวจอย่างละเอียดโดยการตัดชิ้นเนื้อบางส่วนไปตรวจก่อนเพื่อวินิจฉัยว่า
ก้อนเนื้องอกเป็นชนิดที่มีความผิดปกติของเส้นเลือดซึ่งมาคั่งเกิดเป็นก้อนเลือดหรือไม่
โดยศัลยแพทย์ทางช่องปากได้ทำการเจาะก้อนเนื้อดังกล่าวด้วยเข็มฉีดยาและดูดของเหลว
จากก้อนเนื้อไปตรวจ
ผลการวิจัยจากแล็บพบว่าเนื้องอกชนิด Central Giant Cell Granuloma ซึ่งเกิดขึ้นในกระดูกขากรรไกร
เป็นโรคที่พบไม่บ่อยนักเมื่อเทียบกับเนื้องอกในกระดูกขากรรไกรชนิดอื่นๆ ซึ่งจะอธิบายได้พอสังเขปดังนี้
Central Giaut Cell Grauloma มักจะเกิดในบริเวณสันเหงือกตำแหน่งที่ฟันจะขึ้น
พบบ่อยในเหงือกฟันหน้าล่างของเด็กเล็กและวัยรุ่น โดยผู้หญิงมีโอกาสเป็นเนื้องอกชนิดนี้มากกว่าผู้ชาย
ก้อนเนื้องอกชนิดนี้อาจจะขยายขนาดอย่างช้าๆ แต่ทำลายกระดูกขากรรไกรเบียดฟัน
และละลายกระดูกปลายรากฟัน บางครั้งรุนแรงลุกลามจนทะลุกระดูกขากรรไกร
ทำให้ขากรรไกรหักได้ มีผลให้รูปหน้าผิดปกติและฟันเก
ส่วนใหญ่ผู้ที่เป็นโรคนี้จะมาพบทันตแพทย์ก็ต่อเมื่อเห็นความผิดปกติเกิดขึ้นชัดเจนแล้ว
ลักษณะอาการของโรคแบ่งเป็น 2 ประเภท
ประเภทไม่มีอาการเจ็บปวด เนื้องอกจะโตช้าๆ เมื่อถ่ายภาพรังสี X-ray
จะเห็นเป็นเงาดำเป็นวง ขอบไม่แน่นอน คล้ายฟองสบู่ที่จับตัวกัน
ประเภทที่มีอาการเจ็บปวด ก้อนเนื้องอกจะขยายตัวเร็ว
ทำให้หน้าบวมและกระดูกที่รากฟันถูกทำลาย ชนิดนี้มีอัตราการเกิดซ้ำซ้อนได้สูง
อย่างไรก็ดี Central Giant Cell Granuloma ไม่พบว่าลุกลามเข้าไปถึงเนื้อเยื่อหุ้มประสาท
สาเหตุของการเกิดเนื้องอกยังพิสูจน์ไม่ได้ชัดเจน แต่เนื่องจากพบในเด็กผู้หญิงและสาววัยรุ่นมากกว่าผู้ชาย
จึงมีการสันนิษฐานว่า ฮอร์โมนเพศหญิงมีความเกี่ยวข้องกับการเกิดเนื้องอกด้วย
หนูน้อยรายนี้ได้รับการผ่าตัดก้อนเนื้องอกด้วยการฉีดยาเฉพาะที่และผ่าเลาะจากขอบบน
ของก้อนเนื้องอกลงไปถึงขอบล่างของกระดูกขากรรไกร ฟันน้ำนมซี่ข้างและฟันแท้ซี่หน้ากลางอย่างละคู่
ซึ่งติดอยู่กับก้อนเนื้องอกได้ถูกดึงออกมาพร้อมกันจากนั้นแผลผ่าตัดก็ถูกเย็บปิดด้วยไหมซึ่งละลายเอง
เด็กไม่เจ็บและทนการผ่าตัดได้ดี หลังการผ่าตัด 1 ปี ก็ได้กลับมาให้ตรวจอีกปรากฏว่า
ก้อนเนื้องอกไม่เป็นอีกเลย ทันตแพทย์จึงนัดให้มาตรวจเป็นระยะทุกปี พร้อมทั้งถ่ายภาพรังสี
บริเวณที่เคยเป็นเนื้องอกไว้เปรียบเทียบกัน
หนูน้อยรายนี้ซึ่งอายุยังน้อยแต่ฟันแท้ไม่สามารถขึ้นมาได้ตามปกติเพราะมีพยาธิสภาพ
ของเนื้องอกที่ทำลายกระดูกของรากฟันแท้ ทันตแพทย์ต้องใส่ฟันปลอมทดแทนให้บริเวณที่ไม่มีฟัน
เพื่อให้เด็กสามารถคี้ยวอาหารได้ และมีสุขภาพจิตที่ดีไม่ต้องกังวลหรือมีปมด้อยว่าฟันหลออย่างถาวรตั้งแต่เด็ก
การเลี้ยงดูบุตรหลานให้มีสุขภาพดี มีการพัฒนาที่สมบูรณ์ของร่างกายและจิตใจ
ต้องอาศัยความรักความเอาใจใส่ใกล้ชิดจากพ่อแม่ หากเห็นว่าการพัฒนาของลูกช้ากว่าปกติ
ควรรีบมาปรึกษาแพทย์เพื่อจะได้ทำการรักษาได้ทันท่วงทีก่อนที่จะเกิดผลเสียมากขึ้น
ท.ญ.ดร.ชมพูนุช จิตรปฏิมา
|
