ดร.วินัย ดะห์ลัน พักหลังๆ มานี้พวกเราคงได้ยินชื่อ แมกนีเซียม ซึ่งเป็นธาตุตัวหนึ่งมากขึ้น ผู้เขียนเจอคำถามเกี่ยวกับแมกนีเซียมอยู่บ่อยๆ เพราะมีคนเห็น การเสริมธาตุแมกนีเซียม เข้าไปในผลิตภัณฑ์เสริมอาหารหลายตัว บางครั้งไปซื้อแคลเซียมมาแท้ๆ แต่กลับได้แมกนีเซียมเสริมเข้ามาด้วย เลยอยากจะรู้ว่า แมกนีเซียมมีหน้าที่ทำอะไร ในทางโภชนาการหากอยากรู้ว่า ธาตุตัวไหนสำคัญกับชีวิตอย่างไร ต้องดูตอนที่ขาด แมกนีเซียม ก็เหมือนกันมันเป็นธาตุตัวหนึ่งที่จำเป็นต่อกลไกการดำเนินชีวิตของคนเรา นักวิทยาศาสตร์ทางการแพทย์พบว่า มีโรคอยู่หลายโรคที่เกี่ยวข้องกับการขาดแมกนีเซียม เป็นต้นว่า เบาหวาน โรคไต และภาวะฮอร์โมนธัยรอยด์สูง ใครที่ขาดแมกนีเซียมแล้วเกิดเครียดนานๆ หรือออกกำลังกายหักโหม หรือท้องร่วงจะยิ่งทำให้ ภาวะการขาดแคลเซียมเกิดรุนแรงเข้าไปใหญ่ อาการของการขาดแคลเซียมที่ร่างกายแสดงออกมา ได้แก่ คลื่นไส้ กล้ามเนื้ออ่อนเปลี้ย ไม่มีแรง กล้ามเนื้อกระตุก ความคิดสับสนหรือแม้กระทั่งเกิดภาพหลอน แมกนีเซียมเป็นแร่ธาตุที่ทำหน้าที่ช่วยการทำงานของเอนไซม์หลายชนิดในร่างกาย ทั้งยังเกี่ยวข้องกับการทำงานที่เป็นปกติของเซลล์ประสาทและกล้ามเนื้อ อย่างนี้นี่เองที่ทำให้ การขาดแมกนีเซียมทำให้เกิดปัญหาที่เกี่ยวข้องกับทั้งกล้ามเนื้อและประสาท หน้าที่ที่สำคัญอีกอย่างหนึ่งของแมกนีเซียมคือ มันทำงานร่วมกับธาตุแคลเซียม ฟอสฟอรัส ในการสร้างกระดูก เด็กที่ขาดแคลเซียมอย่างรุนแรงจะเจอปัญหาร่างกายแคระแกรนขึ้นได้ กระดูกสร้างขึ้นได้อย่างไม่สมประกอบ เติบโตได้ไม่เต็มที่หรืออาจจะเจอปัญหากระดูกผุตั้งแต่วัยรุ่นเข้าก็ได้ แต่โชคดีตรงที่เราเจอเด็กเล็กๆ ที่ขาดแมกนีเซียมได้น้อยมาก อันที่จริงร่างกายต้องการธาตุแมกนีเซียมไม่มากนัก เพียงแค่ 250-350 มิลลิกรัม ก็น่าจะเพียงพอแล้ว การสำรวจที่ทำกันในเด็กพบว่า เด็กไม่ค่อยขาดแมกนีเซียม เพราะอาหารของเด็กมีแมกนีเซียมเพียงพอ การศึกษาที่ทำโดยคณะนักวิจัยจากมหาวิทยาลัย แคลิฟอร์เนียที่ดาวิส พบว่า เด็กเล็กๆ มีโอกาสขาดแมกนีเซียมได้ยากมาก เพราะได้รับเพียงพออยู่แล้ว จากอาหาร อย่าหลงไปเสริมแมกนีเซียมในเด็กให้มันวุ่นวายเลย มีรายงานภาวะแมกนีเซียมสูงเกินไปในเด็กจนเกิดปัญหาได้บ้างเหมือนกัน แต่คงไม่ต้องห่วง เพราะเรื่องนี้พบยากเช่นเดียวกัน เหตุที่เด็กเกิดปัญหาพิษจากแมกนีเซียมเป็นผลมาจาก แม่ทำการเสริมแมกนีเซียมมากเกินไปในช่วงการตั้งครรภ์ เสริมแมกนีเซียมเพราะหลงเชื่อคำโฆษณา ของผู้จำหน่ายผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่ให้ข้อมูลกระทั่งทำให้บางคนหลงเข้าใจว่า หากตั้งครรภ์ต้องเสริมแมกนีเซียม เพื่อช่วยให้ทารกเจริญเติบโตดี ผลที่ตามมาจากการที่แม่เสริมแมกนีเซียมมากเกินไปก็คือ เด็กที่คลอดออกมา มีภาวะแมกนีเซียมเป็นพิษซึ่งเผอิญรายงานไม่ได้บอกว่าเด็กแสดงอาการอย่างไรบ้าง แต่กล่าวถึงว่าเด็กมีอาการผิดปกติหลายอย่างทางร่างกายเมื่อตรวจสอบแล้วก็พบว่า ในเลือดมีแมกนีเซียมสูงมากเป็นผลมาจากแม่เสริมแมกนีเซียมมากเกินไปนั่นเอง ดังนั้นใครที่คิดจะเสริมอาหารชนิดไหนน่าจะได้บอกแพทย์ที่ดูแลรักษาเราอยู่ให้ได้ทราบด้วย อย่าได้หลงเข้าใจว่าสารอาหารปลอดภัยเป็นอันขาด จำไว้เถอะครับว่ายิ่งคิดว่าปลอดภัยก็ยิ่งต้องควรระวัง เพราะความปลอดภัยมักจะทำให้เราประมาทอยู่บ่อยๆ อันที่จริง ผู้เขียนไม่แนะนำให้ซื้อหาแมกนีเซียมมารับประทานหรอกครับเพราะมันไม่จำเป็น คนที่เป็นผู้ใหญ่แม้จะมีความเสี่ยงที่จะขาดแมกนีเซียมอยู่บ้าง แต่การขาดยังพบได้ไม่บ่อยนัก ส่วนใหญ่เป็นผลมาจากร่างกายได้รับแมกนีเซียมไม่เพียงพอจากอาหารนั่นแหละครับ ดังนั้นในทางที่ดีควรจะเสริมแมกนีเซียมจากอาหาร ยกเว้นแต่เมื่อพบว่า ร่างกายขาดแมกนีเซียมเข้าจริงๆ ก็ให้เสริมแมกนีเซียมได้ ใครที่คิดจะเสริมแมกนีเซียมคงต้องระวังกันหน่อย เพราะเคยมีรายงานอยู่บ้างเหมือนกันว่า ผู้ที่เสริมแมกนีเซียมสูงมากเกินไปอย่างเช่นสูงถึง 500 มิลลิกรัมต่อวัน ต่อเนื่องกันเป็นเวลานานๆ อาจจะเจอปัญหาท้องร่วงรวมไปถึงปัญหาอื่นทางด้านระบบทางเดินอาหารเข้าได้ วิธีง่ายๆ ในการป้องกันการขาดแมกนีเซียมคือ รับประทานอาหารที่มีแมกนีเซียมมากพอ เป็นต้นว่า การรับประทานถั่วเปลือกแข็งหรือประเภทนัททั้งหลาย ซึ่งจะมีแร่ธาตุแมกนีเซียมค่อนข้างสูง ถั่วเมล็ดเปียก ไม่ว่าจะเป็นถั่วลันเตา ถั่วฝักยาวก็มีแมกนีเซียมไม่น้อยเหมือนกัน คิดจะเสริมแมกนีเซียมด้วยวิธีง่ายๆ คือเลือกรับประทานถั่วงอกหัวโต ซึ่งเป็นถั่วงอกที่มาจากถั่วเหลือง ผลไม้ที่มีแมกนีเซียมค่อนข้างมากคือ กล้วย ข้าวกล้องเองก็มีแมกนีเซียมไม่น้อย พักหลังๆเมื่อผู้คนในบ้านเรานิยมรับประทานข้าวกล้องมากขึ้น ก็ย่อมต้องได้รับแมกนีเซียมมากขึ้น ลองเลือกวิธีการเสริมข้าวกล้องปนเข้าไปกับข้าวขาว ที่รับประทานกันอยู่ทุกวันก็ได้ครับ อาหารอีกกลุ่มหนึ่งที่เป็นแหล่งที่ดีของแมกนีเซียมคือ ผักใบเขียวเข้ม ผักกลุ่มนี้มีแมกนีเซียม อยู่ในสีเขียวของคลอโรฟิลนั่นเอง แมกนีเซียมเป็นธาตุที่จำเป็นต่อการสร้างสีเขียวของพืช ดังนั้นหากเลือกรับประทานผักใบสีเขียวเข้มบ่อยๆ ร่างกายก็น่าจะได้รับแมกนีเซียมเพียงพอ ไม่จำเป็นต้องไปซื้อหาแมกนีเซียมมาเสริมให้วุ่นวาย อย่างไรก็ตามมีพวกเราบางคนคิดอยากจะรับประทานผลิตภัณฑ์เสริมอาหารเสียเหลือเกิน เสริมผลิตภัณฑ์นั้นเสริมได้ครับ แต่น่าจะดูว่าความจำเป็นมันมีมากน้อยแค่ไหน หากคิดจะเลือกผลิตภัณฑ์เสริมอาหารมากกว่าเลือกอาหารธรรมดา เอาเป็นว่าให้เสริมแมกนีเซียม ในรูปของแมกนีเซียมออกไซด์หรือแมกนีเซียมคาร์บอเนตไม่ให้เกิน 50-100 มิลลิกรัม อย่าไปเสริมให้มากไปกว่านั้น เปลืองสตางค์เปล่าๆ อาจแถมโทษให้อีกต่างหาก

(update 30 พฤศจิกายน 2000)

main