Politike stikken (archyf)

Hjir publisearje ik guon fan myn stikken dy't al of net earne oars ferskynd binne.
De āldste steane ūnderoan. Datearring wurdt noch oanbrocht. Werom nei: frysk.htm
 
YNHALD_____

Stoomwals PvdA

Fertrouwen yn 'e polityk

MKB en polityk

Manke idealen en nije partijen

In swarte kommissaris

Kom op !

De kwaliteit fan 'e opposysje

De servile learaar

1498 aktueel

Euro-jild

Kok bedoelt it goed

De nije Nazi's

Grutske folken

It lźste Isme

Kwaliteit kabel-TV

Wurkgelegenheid sels brūke!

Kweade dwergen en ālde reuzen

De polder-parasyt

Van Thijn's tragyk

Polityk kafee

Provinsjale Bibleteek

Provinsjale Bibleteek wer yn gefaar?

Bagger en Apotheker

Fryske demokrasy

Hegere machten

Trou foar it libben

De tsjerke moat iepen

Terrorisme

Frysk feest?

It preekjen fan haat

Noch ienkear liberaal!

De ūndergong fan it sosjalisme

Werom nei: Thśsside fan Pyt Kramer.


Stoomwals PvdA

Fertrouwen yn 'e polityk

MKB en polityk

Manke idealen en nije partijen

In swarte kommissaris

Kom op !

De kwaliteit fan 'e opposysje

De servile learaar

1498 aktueel

Euro-jild

Kok bedoelt it goed

De nije Nazi's

Grutske folken

It lźste Isme

Kwaliteit kabel-TV

Wurkgelegenheid sels brūke!

Kweade dwergen en ālde reuzen

De polder-parasyt

Van Thijn's tragyk

Polityk kafee

Provinsjale Bibleteek

Provinsjale Bibleteek wer yn gefaar?

Bagger en Apotheker

Fryske demokrasy

Hegere machten

Trou foar it libben

De tsjerke moat iepen

Terrorisme

Frysk feest?

It preekjen fan haat

Noch ienkear liberaal!

De ūndergong fan it sosjalisme

Werom nei: Thśsside fan Pyt Kramer.


Stoomwals PvdA

Fertrouwen yn 'e polityk

MKB en polityk

Manke idealen en nije partijen

In swarte kommissaris

Kom op !

De kwaliteit fan 'e opposysje

De servile learaar

1498 aktueel

Euro-jild

Kok bedoelt it goed

De nije Nazi's

Grutske folken

It lźste Isme

Kwaliteit kabel-TV

Wurkgelegenheid sels brūke!

Kweade dwergen en ālde reuzen

De polder-parasyt

Van Thijn's tragyk

Polityk kafee

Provinsjale Bibleteek

Provinsjale Bibleteek wer yn gefaar?

Bagger en Apotheker

Fryske demokrasy

Hegere machten

Trou foar it libben

De tsjerke moat iepen

Terrorisme

Frysk feest?

It preekjen fan haat

Noch ienkear liberaal!

De ūndergong fan it sosjalisme

Werom nei: Thśsside fan Pyt Kramer.


Stoomwals PvdA

Fertrouwen yn 'e polityk

MKB en polityk

Manke idealen en nije partijen

In swarte kommissaris

Kom op !

De kwaliteit fan 'e opposysje

De servile learaar

1498 aktueel

Euro-jild

Kok bedoelt it goed

De nije Nazi's

Grutske folken

It lźste Isme

Kwaliteit kabel-TV

Wurkgelegenheid sels brūke!

Kweade dwergen en ālde reuzen

De polder-parasyt

Van Thijn's tragyk

Polityk kafee

Provinsjale Bibleteek

Provinsjale Bibleteek wer yn gefaar?

Bagger en Apotheker

Fryske demokrasy

Hegere machten

Trou foar it libben

De tsjerke moat iepen

Terrorisme

Frysk feest?

It preekjen fan haat

Noch ienkear liberaal!

De ūndergong fan it sosjalisme

Werom nei: Thśsside fan Pyt Kramer.


Stoomwals PvdA

Fertrouwen yn 'e polityk

MKB en polityk

Manke idealen en nije partijen

In swarte kommissaris

Kom op !

De kwaliteit fan 'e opposysje

De servile learaar

1498 aktueel

Euro-jild

Kok bedoelt it goed

De nije Nazi's

Grutske folken

It lźste Isme

Kwaliteit kabel-TV

Wurkgelegenheid sels brūke!

Kweade dwergen en ālde reuzen

De polder-parasyt

Van Thijn's tragyk

Polityk kafee

Provinsjale Bibleteek

Provinsjale Bibleteek wer yn gefaar?

Bagger en Apotheker

Fryske demokrasy

Hegere machten

Trou foar it libben

De tsjerke moat iepen

Terrorisme

Frysk feest?

It preekjen fan haat

Noch ienkear liberaal!

De ūndergong fan it sosjalisme

Werom nei: Thśsside fan Pyt Kramer.


Stoomwals PvdA

Fertrouwen yn 'e polityk

MKB en polityk

Manke idealen en nije partijen

In swarte kommissaris

Kom op !

De kwaliteit fan 'e opposysje

De servile learaar

1498 aktueel

Euro-jild

Kok bedoelt it goed

De nije Nazi's

Grutske folken

It lźste Isme

Kwaliteit kabel-TV

Wurkgelegenheid sels brūke!

Kweade dwergen en ālde reuzen

De polder-parasyt

Van Thijn's tragyk

Polityk kafee

Provinsjale Bibleteek

Provinsjale Bibleteek wer yn gefaar?

Bagger en Apotheker

Fryske demokrasy

Hegere machten

Trou foar it libben

De tsjerke moat iepen

Terrorisme

Frysk feest?

It preekjen fan haat

Noch ienkear liberaal!

De ūndergong fan it sosjalisme

Werom nei: Thśsside fan Pyt Kramer.


Stoomwals PvdA

Fertrouwen yn 'e polityk

MKB en polityk

Manke idealen en nije partijen

In swarte kommissaris

Kom op !

De kwaliteit fan 'e opposysje

De servile learaar

1498 aktueel

Euro-jild

Kok bedoelt it goed

De nije Nazi's

Grutske folken

It lźste Isme

Kwaliteit kabel-TV

Wurkgelegenheid sels brūke!

Kweade dwergen en ālde reuzen

De polder-parasyt

Van Thijn's tragyk

Polityk kafee

Provinsjale Bibleteek

Provinsjale Bibleteek wer yn gefaar?

Bagger en Apotheker

Fryske demokrasy

Hegere machten

Trou foar it libben

De tsjerke moat iepen

Terrorisme

Frysk feest?

It preekjen fan haat

Noch ienkear liberaal!

De ūndergong fan it sosjalisme

Werom nei: Thśsside fan Pyt Kramer.


Stoomwals PvdA

Fertrouwen yn 'e polityk

MKB en polityk

Manke idealen en nije partijen

In swarte kommissaris

Kom op !

De kwaliteit fan 'e opposysje

De servile learaar

1498 aktueel

Euro-jild

Kok bedoelt it goed

De nije Nazi's

Grutske folken

It lźste Isme

Kwaliteit kabel-TV

Wurkgelegenheid sels brūke!

Kweade dwergen en ālde reuzen

De polder-parasyt

Van Thijn's tragyk

Polityk kafee

Provinsjale Bibleteek

Provinsjale Bibleteek wer yn gefaar?

Bagger en Apotheker

Fryske demokrasy

Hegere machten

Trou foar it libben

De tsjerke moat iepen

Terrorisme

Frysk feest?

It preekjen fan haat

Noch ienkear liberaal!

De ūndergong fan it sosjalisme

Werom nei: Thśsside fan Pyt Kramer.


Stoomwals PvdA

Fertrouwen yn 'e polityk

MKB en polityk

Manke idealen en nije partijen

In swarte kommissaris

Kom op !

De kwaliteit fan 'e opposysje

De servile learaar

1498 aktueel

Euro-jild

Kok bedoelt it goed

De nije Nazi's

Grutske folken

It lźste Isme

Kwaliteit kabel-TV

Wurkgelegenheid sels brūke!

Kweade dwergen en ālde reuzen

De polder-parasyt

Van Thijn's tragyk

Polityk kafee

Provinsjale Bibleteek

Provinsjale Bibleteek wer yn gefaar?

Bagger en Apotheker

Fryske demokrasy

Hegere machten

Trou foar it libben

De tsjerke moat iepen

Terrorisme

Frysk feest?

It preekjen fan haat

Noch ienkear liberaal!

De ūndergong fan it sosjalisme

Werom nei: Thśsside fan Pyt Kramer.


Stoomwals PvdA

Fertrouwen yn 'e polityk

MKB en polityk

Manke idealen en nije partijen

In swarte kommissaris

Kom op !

De kwaliteit fan 'e opposysje

De servile learaar

1498 aktueel

Euro-jild

Kok bedoelt it goed

De nije Nazi's

Grutske folken

It lźste Isme

Kwaliteit kabel-TV

Wurkgelegenheid sels brūke!

Kweade dwergen en ālde reuzen

De polder-parasyt

Van Thijn's tragyk

Polityk kafee

Provinsjale Bibleteek

Provinsjale Bibleteek wer yn gefaar?

Bagger en Apotheker

Fryske demokrasy

Hegere machten

Trou foar it libben

De tsjerke moat iepen

Terrorisme

Frysk feest?

It preekjen fan haat

Noch ienkear liberaal!

De ūndergong fan it sosjalisme

Werom nei: Thśsside fan Pyt Kramer.

Stoomwals PvdA

Der is hiel wat te kleien oer de gemeente. Nim mar it gefal fan 'e brutsen tasizzings. Ik bin no al fjouwer gefallen tsjinkommen dźr 't soks spile: it boartersfjild yn Hearrenfean midden, de wenten yn Nijskoat, it kapjen fan beammen by de rykswei en no dan de grienstrook yn Ketlik. Yn al dy gefallen binne de boargers gerźststeld en hawwe se gjin beswierskriften yntsjinne. Mar gāns tasizzings binne net neikommen. No't dat sa faak bart, moat it hast wol meisin gean.

In oare saak is "snoeigraag". Troch de hiele gemeente binne de lźste tiid driftich beammen ōfseage, sūnder de omwenners te freegjen. Dat snijt in minske yn it hert. Tagelyk kin in te skadige ikeleane wer net śttinne wurde, om 't it net yn 'e regels past. Mar der wurdt fergetten dat it eins om 'e minsken draaie moat! En dan praat ik noch net iens oer de ōfskaffing fan de Hearewāl as winkelstrjitte (preadvys 1 maart).

Ut alles docht bliken, dat de gemeente him net tefolle fan 'e boargers oanlūkt. En dat moatte wy wite oan de grutste partij, de PvdA, dy't yn 't Hearrenfean de tsjinst śtmakket. Dat is in partij dy't wend is om offers te freegjen foar idealen. Yn 'e begruttingsrede hat de PvdA dat ek oankundige. Spitigernōch binne dat no gjin idealen mear foar de lytse man, mar foar minsken mei jild foar in djoer hūs en in stel auto's. Dźr moat in prachtige stźd foar boud wurde.

Mei sokke ideeėn yn 'e kop is der fansels net altefolle oandacht foar de yndividuele boarger. Ik tink dźrom, dat it foar de measte ynwenners better is, as dy PvdA yn it Hearrenfean mar net wer sa grut wurdt. In hiele bulte stimmers moatte noch marris goed betinke oft dat wier har partij noch wol is! P.K.,
Nei boppen

FERTROUWEN YN'E POLITYK

By "siz it mar" op Omrop Fryslān wiene tongersdei in pear minsken dy 't seine dat se net geane te stimmen, om't se gjin fertrouwen hawwe yn 'e polityk. Dy minsken soene ris in skoftke yn 'e skaadfraksje fan in parij of sa meidraaie moatte, dan soene se sjen kinne wat der allegearre yn provinsje en gemeente bart en hoe soarchfāldich oft dźr meastentiids mei de belangen fan de boarger omgien wurdt.

Men kin it fansels ūniens wźze mei de rjochting dy 't de polityk śtgiet, mar dat kin men mei jins stim stjoere. En alles kin net! Allegearre yn moaie huzen en auto's sitte kin blykber net tagelyk mei goede sūnenssoarch en sosjale foarsjennings. Dźrom moatte Jo sels kieze. As de mearderheid fan 'e kiezers thśs bliuwt, dan wurdt it in gekkeboel, want wa sil dan noch sizze hoe't it moat?
Nei boppen

KOM OP !

De ferkiezings aanst foar de Provinsiale Steaten binne fan grutter belang as Jo faaks tinke. In foarbyld: Der binne partijen dy 't it Frysk deselde kānsen jaan wolle as it Nederlānsk. As Jo dźr ek foar binne, dan moatte Jo op sa'n partij stimme. Oars wurdt it neat.

Mar as Jo dźr op tsjin binne, dan moatte Jo stimme op in partij dy 't der ek op tsjin is. Oars is it aanst samar ynienen sa. En dan hawwe Jo gjin rjocht fan sprekken mear.

Dźrom is it yn Jo eigen belang om woansdei 3 febrewaris nei de stimbus te gean, tusken moarns 8 oere en jūns 7 oere. P.K.,
Nei boppen

MKB en polityk

Moandeitejūn hie MKB-Fryslān in politike jūn yn it Oranjewāld. Sawat alle lanlike partijen wiene śtnoege, mar nūmer 4 - de FNP - wie fergetten (foutje!). En dat sil de hearen middenstanners raar spiten hawwe, want no wie it mar in saaie fertoaning. Alle partijen betsjūgen om it hurdst har leafde foar it midden- en lytsbedriuw, dat der wie hast gjin ferskil te sjen. De oanwźzigen hantsjeklapten śt tradysje allinne foar de VVD, mar dat is nei de folgjende Wallstreet-dip ek wol foarby.

Der is in sprekwurd: "Wiens brood men eet, diens taal men spreekt." Dat is de reden wźrom't krekt wy it meast mei de selsstannige ūndernimmer ferbūn binne. Boeren en middenstanners binne de sterkste dragers fan de taal. En wy hawwe it tink altyd oer dy taal, om't dat wer in symboal fan selsstannigens is, in symboal fan minsken dy 't harsels rźde en net oeral efteroan rinne.

De lytse middenstān op 'e doarpen lūkt in swiere sile. De doarpsbewenners betoane dźrby faak net altefolle solidariteit, mar ja, dat binne ek frije klanten. De iennichste oplossing is, dat de polityk earlike betingsten skept foar de middenstān op 'e doarpen. Dźrom is it ferkeard dat b.g. in gemeente as it Hearrenfean in bulte jild stekke wol yn de (alwčr) renovaasje fan it sintrum. Dźrmei wurde op kosten fan 'e boarger allinne mar klanten weilutsen śt de omlizzende plakken. En śteinlik binne it it grutbedriuw en de grūneigners dy 't de winst opstrike. Dźrom is it in goede saak, dat der by de provinsje ek guon sitte, dy 't dźr safier as mūglik op tasjogge.
Nei boppen

Manke idealen en nije partijen

Dizze ieu waard bestjoerd troch ideologyen. Yn it begjin kaam der hope foar de arbeider en de lytse man troch de opbloei fan it sosjalisme, dźr 't de PvdA en noch wat 'suverder' Grien lofts en SP śt fuortkommen binne. Dźrfoaroer stiene de foarstanners fan 'e frije ekonomy, de liberalen, no de VVD. En yn reaksje op al dat materialisme kamen ek de kristlike partijen ta grutte bloei, dźr 't no dan it CDA fan oerbleaun mei is de lytsere GPV, RPF en SGP.

Al dy rjochtings berźsten op goede bedoelings: leafde foar de meiminske, respekt foar de frije ūndernimmer, earbied foar de Skepper. En allegearre hiene se har dogma: ienfāldige politike programma's dy 't elk foar oar de oplossing fan alle problemen jaan soene. Sa begūn dizze ieu foar in soad minsken mei grutte hope op 'e takomst.

Mar hoe bitter is it no: misbrūk fan sosjale foarsjennings hat it fertrouwen yn rjochtfeardigens oantaast. It mei izeren hān oplizzen fan Gods leafde hat it leauwe skeind. No hawwe alle grutte partijen har siel ferkwānsele oan it liberalisme, mar it liket wol oft it minskdom noch nea sa ūngelokkich west hat. Dizze ieu hat syn idealen ferbrūkt!

Wat it meast opfoel yn dy idealen en benammen yn de bypassende learen, wie de geweldige selsoerskatting fan de minske! Ieuwenlang wiene der problemen en no soe dat efkes oplost wurde. Sels al hiene dy learen net meiinoar yn striid west, dan hie dat dochs neat wurden. Ik tink dat de minske fan dit alles leare kin, dat it net sa ienfāldich is en dat der gjin ienfāldich resept foar ferbettering fan 'e wrāld te jaan is. Wy moatte dźrom de hiele rykdom oan ideeėn fan it minskdom brūke en hieltiid wer kritysk besjen. Der moat in trochgeande diskusje ūntstean, dy 't him net deadrukke litte troch politike dogma's en wittenskiplike teoryen - al moatte dy lźste goed beharke wurde.

Dy tins liket ek al by folle mear minsken ūntstien te wźzen, mar op de iene of oare menier kin dat yn dy ālde partijen net op gong komme. Noch tefolle hearsket dźr it ālde leauwe dat de wierheid earne fan boppen komt - śt Den Haach of sa. Gjin wūnder dat der dźrom nije partijen ūntstiene. Sa kaam D'66 ta grutte bloei, in partij dy 't him net sasear rjochte op it doel, mar op 'e middels: der soe mear demokrasy komme moatte. Dochs haw ik it gefoel dat de rykdom fan ideeėn binnen dy partij ūnfoldwaande ta utering komt en hja liket ek temin identiteit te hawwen. Har nije bleke etiket "sosjaal-liberaal" sil dźr wol net folle oan feroarje en is eins in stap tebek.

Alder is de FNP, oprjochte śt ferset tsjin de diskriminaasje fan it Frysk, mar fan it begjin ōf al fol soarch foar natuer en lānskip en 'e minsken en mei in sterke klam op lokale en regionale demokrasy. Dy partij hie maklik in ekstreme taalpartij wurde kinnen, mar dat is net bard, benammen om 't de oare partijen har ek mear foar it Frysk yn begūnen te setten. De Ryks oerheid sjit noch wol te koart, mar dźrfoaroer is de hālding fan oarstalige ynkommelingen oer it algemien tige posityf. Wat dat oangiet steane wy tige ticht by in ideale twatalige maatskippij mei gelikense behanneling fan beide groepen. Dźr kin de wrāld noch hiel wat fan leare! Wy moatte no allinne noch in grut tal Frysktaligen weigrave ūnder it slyk fan ieuwenlange diskri minaasje.

Noch ālder binne de gemeentlike partijen. Faak wat lytsachtsjend beskōge as domme belangegroepen, kinne se op plakken dochs in heech nivo berikke. Har grutte bloei fan 'e lźste jierren lit ek wol sjen dat de minsken ferlet fan wat oars hawwe. Dochs binne sokke partijen faak tefolle konsintrearre op beskate detail-fraachstikken en driigje te ferwetterjen as dat net mear sa spilet.

Wat dat oangiet ferwachtsje ik neffens it Fryske foarbyld in grutte takomst foar partijen dy 't har op in streektaal oriļntearje. Der binne noch altyd gebieten yn Nederlān dźr 't de streektaal in rol spilet en sa'n partij is ek in machtich middel om dy rol te fersterkjen en ek minsken fan būten deryn op te nimmen. It praten yn eigen taal is sa'n grutte ferlossing foar minsken, dat dat sil noch lang in tige sterke binende faktor wźze. Dat makket it ek mūglik dat der yn sa'n partij in grut ferskaat fan mienings nei foaren komme kin en dat de politike diskusje benammen fierd wurdt yn gemeentlik ferbān. En wat jout it net in deagewoane wille om op gewoan minsklik nivo te praten oer dingen fan wźzentlik belang! Dat liket my de wei wźrop 't wy de wrāld in bettere takomst bringe kinne.P.K.,
Nei boppen

In swarte kommissaris

Dźr sjogge Jo nuver fan op, mar der binne allochtoanen dy 't al hiel wat better Frysk prate as gāns berne Friezen. En wy hawwe nei mear as hūndert jier wer ferlet fan in kommissaris dy 't Frysk praat en dy 't dat ek ūnferfeard docht. Dat is net yn it earste plak foar it Frysk, mar wol foar al dy Friezen dy 't it gefoel hawwe dat se twadderangs Nederlanners binne.

Dat leit net oan 'e Nederlānsktaligen - dy dogge genōch har bźst om Frysk te learen - mar wol oan dy Friezen sels, om 't se te benaud binne. As dźr feroaring yn komt, dan krije wy in bettere twatalige maatskippij mei makliker ūnderlinge kontakten en dan is der ek net ien mear dy 't by Nederlān wei wol. Dźrom wol ik bźst in swarte kommissaris ha, as er - of se - dan mar flot Frysk praat en sa it goede foarbyld jout. P.K.,
Nei boppen

DE KWALITEIT FAN 'E OPPOSYSJE

Sūnt de ferkiezings bin ik as boarger geregeld taskōger fan gearkomsten fan 'e gemeenterie en riedskommisjes. Dźr falt my benammen it gedrach fan VVD en D66 op. Dy partijen sieten oant foar koart noch yn it kolleezje en no moatte se ynienen opposysje wźze. Dźr dogge se tige har bźst foar en op ik haw grutte bewūndering foar de ynset en de deskundigens fan dy fraksjes. Yn it bysūnder genietsje ik fan 'e skerpe opmerkings fan de hear Kaastra.

Dochs sit der by beide fraksjes wat grimmitichs, krekt as kinne se har net goed hinnesette oer it ferlies fan har ālde posysje. Yn 'e lźste gearkomste is dat dan ta utering kommen yn in "rel"! Wat dźrby ferkeard is, is it gebrek oan fertrouwen yn B&W. Men kin jins twivels hawwe oer de finānsearring fan it Megapark en alles wat dermei anneks is, mar it is dochs net sa dat B&W dźr har persoanlike belangen by neistribje. It giet om mear wurkgelegenheid en beide fraksjes hawwe dat destiids swierder weage litten as de neidielen, dy 't se fansels ek wol seagen.

Krekt dźrom tink ik, dat dat wantrouwen net echt is, mar dat it spile wurdt. En dat is in kwealike saak, want net allinne taast dat de sfear yn 'e rie oan, mar de boarger kriget ek de yndruk dat B&W net te fertrouwen binne. As gefolch sille B&W faaks in folle stivere en formelere hālding oannimme, sawol tsjin de opposysje as tsjin de boarger. Elk sil him safolle mūglik yndekke en ynpleats fan op fruchtber oparbeidzjen draait it śt op einleas gebekfjocht.

Ik fyn dat dy beide partijen har mar yn har lot skikke moatte. Har posysje is in gefolch fan de ferkiezings en de kiezer is gelokkich kening yn dit lān. Fansels is it spitich dat by de riedsferkiezings de prestaasjes fan 'e riedsleden hast net meidogge, om't de lannelike polityk sa'n grutte ynfloed hat. Mar men moat jin ek realisearje dat sūnder dy lannelike ynfloed it Hearrenfean no faaks bestjoerd waard troch in koalysje fan LH en FNP.

It is fansels mar it oardiel fan in oan't foar koart būtensteander yn 'e gemeentlike polityk, mar ik soe dochs tsjin dy beide partijen yn it algemien belang sizze wolle: dimme jonges ! P.K.
Nei boppen

De servile learaar

Eartiids hiene wy yn dit lān beukerskoallen. Dat gie prima en der stie in hiele akademyske stipe efter. Doe ynienen moast dat fuort en waarden alle wiisheden oer board smiten. Ik haw my der doe tige oer fernuvere dat der śt it fjild fan 'e beukerliedsters hast gjin tsjinspul kaam. Mar ja, it wiene froulju, dy 't faaks wat op har eigen oplieding delseagen.

Mar no nei jierren moatte wy sizze, dat it hiele ūnderwiis op dy manier troch de mangel helle is, en noch oanienwei wurdt. Hieltyd moat it oars en grutter. En wat is it gefolch? Massakultuer, ūngelokkige bern, diskriminaasje fan streektaal en homo's. En de risseltaten? La me nie lache. As ik sjoch wat ik mei myn ienfāldige doarpsskoalle en wat kursussen berikt haw, dan kin de maatskippij dźr bźst tefreden mei wźze. Fansels, op't heden moat elk in goede oplieding hawwe, mar alderearst moat de basis goed wźze. In minske mei oplieding mar sūnder motivaasje berikt neat.

En dy motivaasje en ek de sa needsaaklike kommunikative eigenskippen begjinne yn it gewoane minsklike, it hawwen fan in feilige haven. En wylst hjoeddedei it gesin as basis ōfbroazelt, sjogge wy tagelyk de lytse oersjenbere skoalle ferdwinen. Fansels hawwe al dy leararen soks wol leard, mar likegoed hawwe se har sūnder protest ōfmeitsje litten. Komt dat om't se har yn 'e maatskippij dochs wat twadderangs fiele? Kom no! Se moatte de foarhoede foarmje yn it behāld fan goed ūnderwiis.

It roer moat folslein om. It departemint fan ūnderwiis moat desimearre wurde, dan kinne mei deselde kosten de klassen oansjenlik ferlytse wurde. En al dy bouplannen foar grutte skoallen moatte daliks stillein wurde. De "ūnderwiisfernijing" hat fierd ta in deadske massaliteit, dy 't śs maatskippij kwetsber makket. It is no tiid om de tūzen blommen wer bloeie te litten. En dan wier! P.K.
Nei boppen

1498 aktueel

Yn 1998 fiere wy, dat it 500 jier lyn is, dat Fryslān syn frijheid ferlear. Mar tagelyk betsjutte dat ek de ūndergong fan in demokrasy en dat is tige learsum foar dizze tiid. Der is wol sein, dat dy demokrasy lang net folslein wie, mar yn ien gebiet - it Brokmerlān - kaam it dochs ticht by de idealen fan no. It opmerklike fan dat gebiet wie, dat it nij oanmakke lān wie. De bewenners moasten fan har eigen wurk bestean en sa wie sawat elk like ryk. Mar de iene is altyd gelokkiger en gehaaider as de oare, en sa kamen stadichoan dochs wer inkelde 'haadlingen' boppedriuwen. En it is troch de striid fan dy haadlingen dat it ālde Fryslān ūndergien is.

Dat is in prima yllustraasje foar de stelling, dat demokrasy allinne goed funksjonearret yn in betreklik ryk lān, dźr 't de ynkomsten ūntsteane troch it wurk fan allegearre. Dat kin dan wźze troch yndustry, buorkerij of troch hannel, lykas yn it ālde Fryslān. Mar yn 'e lette midsieuwen sakke dy hannel troch konkurrinsje yninoar. Doe gie it allinne noch mar om it ferdielen fan ālde rykdommen, dźr 't machten fan būten ōf ek danich yn om begūnen te rieren.

Hjoeddedei giet it noch krekt sa. Lannen as Nigeria, Irak en Yndonesiė besteane benammen fan oalje. En dat binne ek sokke ālde rykdommen. It gefolch dźrfan is, dat de befolking suver neat yn te bringen hat. Wat dat oangiet, moatte se it gas hjir mar sa gau mūglik śt 'e grūn helje. En dan liket it ek better dat elke boer mar syn eigen wynmūntsje krijt. Sa aktueel is 1498! P.K.
Nei boppen

Euro-jild

Wy sille wol net mear oan de Euro ūntkomme, mar men wol dochs jins jild beneame kinne. De Eurosint en de Eurogūne sil wol gau genōch wenne, mar mei dy oaren wurdt it wat slimmer. Der komt nammers in 1-2-5-ferdieling en dat wol sizze dat der mear bykomme, wylst in wurd as 'kwartsje' net mear te brūken is.

Men soe no it folgjende śtstelle kinne:

E 0,01 Euro-sint
E 0,02 botsen
E 0,05 stoer
E 0,10 dūbeltsje
E 0,20 skelling
E 0,50 healgūne
E 1,00 Euro-gūne
E 2,- kroan
E 5,- fyfke
E 10,- tientsje

De botsen wie der noch yn myn bernetiid en śs pake prate noch fan skellings en kroanen. Mar dat is lang genōch lyn om gjin betizing mear te jaan. P.K.,
Nei boppen

Kok bedoelt it goed

Wim Kok is in man, dźr't ik lang heech by opsjoen haw. Ik twivelje der net oan, dat er it goed mei śs bedoelt. Dźrmei ūnderskiedt er him fundaminteel fan de Nazilieders, wat ferbline minskehaters wiene.

Likegoed bin ik fan miening dat Kok mei skuldich is oan 'e Nazi-eftige ferskynsels yn śs maatskippij. Oars as de hear Ferwerda tink ik dat Kok him hielendal oanpast hat oan 'e lijn fan "eigen ik earst". Hy hat him ferhurde. As earste minister soene Jo it dochs net goedprate meie, dat der yn dizze grutte rykdom gjin jild genōch is foar de fersoarging fan siken en ālden fan dagen, dat guon minsken temin iten krije of gjin dak boppe de holle hawwe, dat rike minsken mear ōflūke meie foar it ūnderhāld fan famyljeleden as earmere.

Ik tink dat Kok it spoar bjuster is. Hy sjocht net yn dat de lannen in ein meitsje moatte oan de heilleaze wedstriid om yndustryen te lūken. Dźrom kin ik him net langer stypje. P.K.,
Nei boppen

De nije Nazi's

Huzen iepenbrekke en hśsrie yn 'e brān stekke: it liket op de Kristallnacht. Lizzende minsken mei sin en sūnder genede deaskoppe en deaslaan, siken yn har eigen smoargens stjerre litte: it liket op in konsintraasjekamp. Sa binne wy oanlāne yn in nije Nazi-perioade. Der is ien ferskil: de slachtoffers binne no net mear allinne Joaden, Sigeuners of Homo's, mar alle minsken.

Dy nije Nazi's hawwe ek in ideology, mar dy wurdt net ferbean. Nee, krektoarsom stiet dy yn alle kranten en ferskynt geregeld op radio en TV. Kok en Bolkestein en de hiele ploech steane derefter en wa 't der op tsjin is, dy wurdt fertocht makke. Dy ideology hjit: "Eigen ik earst!"

Mei dy ideology wurde wy it rykste folk fan 'e ierde. Dat de rest omkomt yn earmoed, deart śs net. Mar wy sille noch raar op 'e kofje komme. P.K.,
Nei boppen

Pears is foar de riken

Us soan studearret, mar hy komt net yn oanmerking foar in beurs. Dus tart er op 'e būse fan heit en mem. Oant no ta koene wy dat foar de belesting aardich ōflūke, mar no is der in nije regel. Dy seit dat men foar soks mar tsien persint fan jins ynkommen mear ōflūke mei. No ha wy wol in aardich pinsjoentsje, mar fan tsien persint dźrfan kin gjin minske bestean.

It is wol dśdlik: bern fan 'e gewoane man meie net mear studearje, wylst de auto fan de rikeljussoan foar de helte of mear troch de oerheid betelle wurdt. It pearse regear is allinne foar de riken, foar de stjonkend riken. It is in spultsje fan "Pak van de arbeider" en "Vrij verdelen wij de buit". P.K.,
Nei boppen

Grutske folken

"Grutske Friezen" hiet it by ālds en dat wie gjin wūnder mei dy rike boeren op 'e fette klaai. Foaral Drinten en Stellingwervers sille dźr wolris it slachtoffer fan wurden wźze, mar no hawwe wy aardich omstean leard.

Yn 'e gouden ieu wie Nederlān it machtichste lān fan 'e wrāld en dat hat noch lang dźrnei yn 'e hollen spile. Utsein de jongerein witte wy allegearre noch wol fan dy donkere tiden fan diskriminaasje, mar dat liket no hast wol oer te wźzen. Dśtslān hat der twa bluodrige wrāldoarloggen oer dien om fan syn grutskens ōf te kommen en Ruslān hat no syn trekken ek thśs krige.

Mar der binne noch wol fan dy grutske folken oer, dy't dea en ferdjer om har hinne struie: Ingelsken yn Noard-Ierlān, Frānsken op Korsika, Spanjerts yn Baskelān, Serviėrs yn Bosniė, Tūtsi's yn Ruanda en - spitigernōch ek - Joaden yn Palestina. Fansels, ik wol op gjin inkelde menier de wrede aksjes fan organisaasje as IRA, ETA, PKK, Hamas, Tamil Tigers en sa goedkarre en de dieders moatte ek grif straft wurde. Mar oan 'e oare kant steane de grutske ūnderdrukkers dy 't de ōfhinklike folken gjin plak op ierde gunne en sadwaande freon en fijān yn it ūngelok stoarte. Want diskriminaasje is op 'en doer ūnferdraachlik.

Fryslān is in foarbyld fan hoe 't minsken leare kinne om goed meiinoar om te gean. Dźrby mei ek grif noch wolris wurdearring śtsprutsen wurden foar al dy Nederlānsktaligen dy 't sjen litte dat tolerānsje foar har gjin deade gjalp is. En ik hoopje ek fan herten dat de measte Friezen dźr better mei leare om te gean en wat mear har taal doarre te brūken. Want oeral dźr 't minsken tinke dat se mear of minder binne as oaren, dźr draait it ier of let śt op bargebiten.
Nei boppen

It lźste Isme

Dizze ieu wie in tiid fan Ismen: sosjalisme, kommunisme, faksisme. Allegearre ienfāldige resepten om de problemen fan 'e wrāld op te lossen. Guon wiene minsklik en guon ūnminsklik, mar fan de measten is no tsjin it jier 2000 net folle oer. Hast al dy ideeėn dźr 't de minsken sa fol fjoer efter oam rūnen en dźr 't se faak hiel wat foar opofferen, dy binne no ferdampt.

Efternei besjoen is dat gjin wūnder, want de minske is yn it hielal ommers mar in lytse krobbe. Hoe soe hy ynienen alle problemen samar oplosse kinne? Wat dat oangiet wie it wol in ieu fan ferskriklike selsoerskatting! En lit de saneamde "kristlike" partijen no mar net stean te gnyskjen, want foart har jildt itselde. Se tochten de Bibel as hānboek te hawwen, mar it wie net mear as har lyts-minsklike ynterpretaasje derfan.

Mar noch ien Isme is der oerbleaun, it liberalisme. Mei yn Nederlān de VVD en as byweinen de PvdA en D'66 liket it in grutte takomst temjitte te gean. "Gewurde litte" is har prinsipe en dat liket wakker goed te gean. De minske kin ommers net better libje en wurkje as yn frijheid en de bźste driuwt fansels boppe. Dat in hieltyd lytser part fan 'e wrāldbefolking dźr it nut fan ūn derfynt, liket de liberalen net te reitsjen. "Noch efkes trochsette en dan komt alles goed" sizze hja. Wźr hawwe wy dat earder heard?

Sa brūst de VVD c.s. blynseach de takomst yn, dwers troch kriminaliteit fan drugs en oandielen, dwers troch ferslave en lossleine jongerein, dwers troch diktatueren en flechtelingen. Wat my bang makket by dy liberalen, is dat der net ien liket te twiveljen. Mei itselde fjoer fan de ālde Ismen rinne se efter har ren idee oan, sij it dat se der faak mear oan fertsjinje as dat se der oan opofferje.

Benearet it Jim ek net wat, bźste lźzers? Wy hawwe mear leard as śs ālden en wy binne kritysker. Wy leauwe dochs net dat no samar ynienen de oplossing foar alles fūn is? Dźrom sjoch yn 'e kommende ieu dat liberalisme ek ferūngelokjen, krekt as syn foarrinders. En dam brekt in tiid oan fan twivel, fan in kritysker hālding en dźrtroch faaks foar in minskliker maatskippij. P. K
Nei boppen

Kwaliteit kabel-TV

Wa't wolris wat oars sjocht as Nederlān 1,2,3, dy fernimt dat der oan 'e kwaliteit noch wol wat mankearret. BRTN1 hat faak aardige programma's, mar der sit rūs ('snie') yn en it gelūd is ek net altyd goed, om fan Dśtslān 1 mar te swijen.

Sels Omrop Fryslān is net alhiel skjin en dy garandearret dochs goede ūntfangst binnen de hiele provinsje, dat ik nim hast oan dat Telekabel NV de ūntfangantenne op 'e grūn stean hat. Ik krij nammers dochs de yndruk dat Telekabel net sa aardich foar Omrop Fryslān is, want se hawwe it ek fan har 'Infokanaal' ōf helle (mei al dy blokjes) en soms sitte der ek frjemde donkere stikken yn.

Dy Telekabel NV sit yn in lśkse posysje, om 't de measte minsken dochs net doarre te kleien. Want as Telekabel seit dat it oan jins eigen TV leit, dan moat men sels de kosten betelje. Mar it komt fansels safier dat wy allegearre sels wer in antenne op it dak sette!P. K
Nei boppen

MINSKLIKE NOARMEN

Wa't net sa'n kristlike opfieding hān hat, tinkt faaks wat oars oer de dingen as de measte Nederlanners. Us dwaan en litten moast bestjoerd wurde troch minsklikens, net troch deade foarskriften. Mar foaral op it gebiet fan seks hat de tsjerke de minsklikens folslein ūnderdrukt; alles wat der op dat gebiet oan tradysjes bestien hawwe mei, is ferlern gien. It grutte foarskrift wie "Gij zult niet genieten!" As iennichst genot bleau foar in rike minderheid it grouwe materialisme.

Dochs hat dat noch mar sa'n 300 jier sa west. Noch tsjin 1648 koe de Fryske skoalmaster Gysbert Japicx boartlik dichtsje: "As it wiif de woartel die, dit soe my wol flije". Yn 1948 wie er dźr grif foar śt skoalle set en sels no sil it noch wol in pear generaasjes duorje, foar't wy wer sa frij en spanningsleas oer seks prate kinne. Want de moderne wrāld is in ōfspegeling fan dy ālde tsjerke. Like fanatyk as it genot destiids ferbean waard, sa wurdt it no neijage. "Alles dwaan wat God ferbean hat" is it biedwurd. Mar likemin as doe wurdt it sochte ideaal berikt.

Dat ek (gelokkich selden) tsjerklike persoanen oan har tafertroude bern seksueel misbrūke, is it dśdlikste teken fan it folslein ūntspoaren fan 'e ālde foarskriften; alle leafde is der śt ferdwūn. Lit śs dźrom werom gean nei it gewoan minsklike en rźstich ōfwachtsje oan't it lok foar śs komt. Faaks is it der dan al. Gewoan. P.K.,
Nei boppen

Wurkgelegenheid sels brūke!

Der wurdt wolris klage oer "al dy Hollanders" dy 't hjir foar master opslane. Mar dat falt genōch ta: fierwei de measten fersteane wol Frysk en der is gjin reden om jin yn 'e bocht te wringen.

In oare saak is, dat in te sterke ynstream skealik is foar alle ynwenners fan 'e provinsje. Yn Fryslān en faaks wol yn it hiele noarden liket it noch altyd gewoante om immen fan būten heger oan te slaan as de eigen minsken. It klearste gefolch is al, dat learlingen fan noardlike skoallen minder goed oan wurk komme kinne.

It is dus gjin wūnder dat der oanienwei oer befoardering fan wurkgelegenheid praat wurdt en provinsje en gemeenten tropje dźr ek hiel wat jild yn. Dat betsjut dat de Fryske boargers flink betelje foar wurkgelegenheid, dźr 't foar in grut part ynkommelingen fan profitearje. No meie wy bźst wat foar in oar oer hawwe, mar it liket my net goed ta dat in dochs al efteroan kommend part fan it lān ek noch foar de rest opdraait. En dan hawwe wy it noch net iens oer de skea oan miljeu en lānskip troch dy ekstra wurkgelegenheid.

Oerheid en bedriuwslibben soene hjir wat oan dwaan kinne, troch yn oerlis mei it ūnderwiis yn Fryslān te kommen ta it op inoar oanpassen fan wat it ūnderwiis ōflevert en wat it ferlet fan 'e regionale maatskippij is, fral ek yn liedende posysjes. Dat stelt learlingen dan ek yn steat om yn eigen provinsje in karriźre te plannen. Want der wurdt dan wol sein dat stoere jonges der neat om jouwe om yn 'e frjemdte te gean, mar ik kin śt eigen ūnderfining sizze, dat dat wol in bulte moaie dingen śt it libben weinimt. P.K.,
Nei boppen

Kweade dwergen en ālde reuzen

Fansels moatte dy ETA-moardners straft wurde. Mar dźrmei is it probleem net oplost. Der wurdt no wol moai fan demokrasy praat, mar leau mar dat it Franco-rezjym dźr destiids in flinke befolkingspolityk fierd hat. Wy krije net folle ynformaasje, mar se hawwe grif it lān sa fol mei Spanjoalen stoppe, dat in Baskyske mearderheid ūnmūglik waard. Dat woe wol mei dy yndustry.

As bestrider fan Franco waard dy ETA oeral priizge, mar de misdied fan Guernica is nea goedmakke. Yn it nije Spanje stiene de Basken noch mei de rźch tsjin 'e muorre. It is net goed te praten, mar wol te begripen, dat dy ETA doe mei syn terreur begūn. Troch de oerheid śtlokke misdied neam ik dat. Dat Baskelān kin mar it bźste fan Spanje losknipt wurde, mar Europa hat sels būter op 'e holle.

Op Corsica is de ellinde begūn mei dat Franryk dźr de planters delsette dy 't śt Algerije ferdreaun wiene. En yn Noard-Ierlān hawwe de Ingelsken al ieuwen lyn de protestanten delset, dy 't se no altyd noch de hān boppe de holle hālde. En dan dy Koerden yn Turkije: se meie net iens bestean!

Yn 'e alle fjouwer gefallen giet it om grutte lannen, dy 't lykwols in grut part fan har macht kwytrekke binne. Dat kinne se net goed ferkropje en it liket wol, dat dat op iene of oare wize wreekt wurdt op 'e minderheden dy 't se noch yn hannen hawwe. It dekolonisaasjeproses is gewoan net goed ōfmakke. Der sit neat oars op, of de grutske koppen fan Spanjoalen, Frānsken, Ingelsken en Turken dy moatte būge. De Dśtskers en Russen binne har foargien en ik tink dat dat heilsum is. P.K.,
Nei boppen

De polder-parasyt

Presidint Clinton priizget Nederlān fanwege śs polder-ekonomy en de regearing is sa grutsk as in brette hoanne. Mar yn feite is it mar in raar spultsje wat se spylje. Flink besunigje op kosten fan 'e earmsten, dat is it middel om foaroan te kommen. Mar dźrby profitearje wy fan Dśtsklān, dat sa wreed net is. Dźrom binne der yn dat lān noch in protte klanten en dźr kinne śs foardielige bedriuwen oan leverje. It gefolch is: noch grutter wurkleazens yn Dśtsklān. Om noch mar te swijen oer de earmere lannen. Sa profitearje wy fan śs buorlju lykas de Amerikanen fan Europa. Nederlān is in parasyt wurden.

Mar pas op, as Dśtsklān ek begjint te besunigjen. Dan falle dźr de klanten wei en har bedriuwen kinne wer better konkurrearje. Dan falt it hiele moaie poldermodel yn diggels. Wurkleazens, yninoar stoarten fan 'e merk en mear wurkleazens. En op syn slimst net allinne yn Nederlān, mar yn 'e hiele wrāld. Dat komt fan al dy parasiten.

Dźrom is it in goede saak dat it nije Europa-ferdrach fan Amsterdam in sosjale komponint kriget. Mar dat moat dan wol in goede ynhāld krije. It moat tenei ūnmooglik makke wurde, dat in lān yn in mindere konkurrinsje-posysje komt troch syn goede sosjale foarsjennings. Frije konkurrinsje tusken bedriuwen is in goede saak, mar konkurrinsje tusken lannen is in ramp!P.K.,
Nei boppen

Van Thijn's tragyk

Elk jier om distiid ferskynt Ed van Thijn yn in deadebetinking op 'e TV. Elk jier wer begruttet it my om dy man: hoefolle famylje hat er wol net yn 'e Nazi-gaskeamers ferlern. En ik bin it mei him iens dat dy boalen yn Bosniė pakt wurde moatte. Mar dan ferjit er presidint Milosjevitsj yn Belgrado, dy 't śt eigenbelang de lont yn it krūtfet Joegoslaviė smiten hat. En hy ferjit it span Kohl-Genscher, dy 't śt dommens en eigenbelang yn 'e saak omrierden troch Kroatiė te erkennen.

En dan tink ik oan dyselde van Thijn as minister, dy 't syn ālde stalke Hans Wiegel as kommissaris beneamde, tsjin de dśdlike foarkar fan Provinsjale Steaten yn. It is goed beteard, mar it wie in nuodlike set, dy 't bewiist dat it kwea ek yn van Thijn syn holle sit.

Lang haw ik my op 4 maaie skurf fielt, om't ik it gefoel hie dat wy Friezen as meiskuldich beskōge waarden. No is dat oer, mar ik fiel my noch oansprutsen op it wurd "nasjonaal". Ik bin lid fan in partij fan dy namme en dat is in prima klub mei in iepen each foar de belangen fan oaren.

Dochs kin ik my yntinke dat minsken as fan Thijn soks mei in skalk each beskōgje, om 't se dźr it spoek fan nasjonalisme yn sjogge. Hy soe ris mei śs prate moatte om śt te finen wźr 't de grins fan it kwea leit. Faaks kinne wy inoar dan de hān jaan en fielt de hear van Thijn him treast en minder allinne, as er ynsjocht dat it kwea net leit yn dizenige ideologyen, mar yn 'e geast fan elke minske. P.K.,
Nei boppen

De nutteleazen

Eartiids waard in fersoarge ālde dei sjoen as it fertsjinne lean foar in wurksum libben. Mar wa't net oan 't syn santichste yn it harnas stiet, telt tsjintwurdich net mear mei. Wat noch mear is: it moat ek noch tsjin ferlege lean. Dan fielt men jin dochs hast skuldich om fan AOW of pinsjoen te profitearjen? Dat besef bedjert it libben fan hiel wat ālderein en fansels noch folle mear fan jonge wurkleazen. Der sille dan ek grif minsken om dy reden in ein oan har libben makke hawwe.

Mar miskien is dat wol krekt wat de hearskjende elite wol. Miskien tinke se wol fan: lit śs dy nutteleazen mar de dea yn prate. Wat kinne wy dan net besparje op ferpleging en medyske soarch. Tagelyk binne wy dan de measte boeven ek kwyt, dus gjin ferlet mear fan plysje en finzenissen. En dan dy bern! Chriet Titulaer hat al sein dat 75% fan har aanst gjin wurk krijt. Dy hoege dus net nei skoalle en se kinne moai boartsje salang as se net wyld wurde. Wat in besparrings by it ūnderwiis!

As wy al dy lźsten kwyt binne, kinne wy prima konkurrearje mei it būtenlān. Spitigernōch sille se dźr it keunstke dan ek wol ūntdutsen hawwe, want se sille wol net méar kristlik, mohammedaansk, hindoeļstysk of gewoan minsklik fetsoen yn 'e hūd hawwe as dit lān. Dźrom wurdt it mei dy konkurrinsje dochs neat en sa komme stadichoan alle wurkers en direkteuren op 'e strjitte te stean en ferdwine śt it libben. Op 't lźst is allinne de keninginne noch mar oer. En wat moat dy sūnder ūnderdienen? Op in moaie dei jout se harsels in spuitsje. Op 'e paleisleane suchtet in iikhoarntsje: "Einlings rźst!"P.K.,
Nei boppen

Polityk kafee

Op 3 april wiene myn frou en ik yn it "Polityk kafee" fan 'e VVD. Wy hiene dźr nochal hege ferwachtings fan: Willem Verf fan Grien links yn debat nei v. Klaveren fan 'e VVD. Mar it foel raar ōf: beide hearen praten sawat deselde taal en it bleau oerflakkich. De driigjende ūndergong fan dizze maatskippij kaam kwealik oan 'e oarder en sa gau mūglik waard wer oergien ta de oarder fan 'e dei.

Dit hat my allinne mar yn myn miening besterke, dat politike partijen net mear de ynstituten binne dźr 't oer polityk op langere termyn praat wurde kin. It is dźrom ek gjin wūnder, dat de minsken gjin ynteresse mear yn 'e polityk hawwe. It liket wol oft alles mar bart, sūnder dat wy der ynfloed op śtoefenje kinne. Miskien hawwe de politisy dźrom wol gelyk, as se de kop yn it sān stekke!
Nei boppen

Provinsjale Bibleteek

It andert fan 'e direkteur fan 'e PB - de hear van den Broek (LC 11 maart) - hat my allinne mar besterke yn myn miening, dat de provinsje op 'e ferkearde wei is mei it śt hannen jaan fan dy bibleteek. It giet hjir net allinne oer it ōfstjitten fan taken, mar ek oer it weijaan fan mienskiplik besit, Jowes en mines dus.

Neffens de hear van den Broek hat de kwaliteit fan 'e bibleteek oan 't no altyd al de ferantwurdlikens fan 'e direksje west en hat de boarger nea ynfloed hān. Dat wol dus sizze dat de provinsje net ien kear hoegde yn te gripen. Mar by in goede direksje sprekt dat fansels: dy soarget wol dat er binnen it ramt fan syn opdracht bliuwt.

In nije opdrachtjouwer kin dus in oare koerts jaan en om't it in stifting is, kin dy koerts ek wolris yn striid komme mei it algemiene Fryske belang. Dan kin sels de direksje wolris minder frijheid krije as no. Dźrom reitsje ik der hieltyd mear fan oertsjūge dat it behāld čn de ūntwikkeling fan 'e PB it bźste tsjinne binne mei in rjocht fan binende ynspraak fan 'e provinsje. As it goed giet, hoecht fan dat rjocht ommers nea gebrūk makke te wurden.P.K.,
Nei boppen

PROVINSJALE BIBLETEEK WER YN GEFAAR?
P. Kramer
amateur-taalkundige

In nij gefaar liket de Provinsjale Bibleteek te bedriigjen. Koartlyn is nei breed protest śt 'e gelearde wrāld yn en būten Fryslān ferhindere dat de PB gearfoege waard mei de bibleteken fan it Heger Beropsūnderwiis yn Fryslān. No driget troch in efterdoarke wer soks te barren.

Yn it kader fan 'e privatisearring wolle Provinsjale Steaten ōf fan 'e bibleteektaak, dy 't de provinsje yn 1844 op har nommen hie. De PB wurdt no ūnderbrocht yn in stifting, dźr 't de provinsje wol oan betellet, mar fierders gjin ynfloed mear op śtoefenje kin. It bestjoer wurdt foaral socht yn it fermidden fan datselde Hegere Beropsūnderwiis. Dźrby wurdt ūnfoldwaande rekken holden mei it twaliddige karakter fan 'e bibleteek.

De Provinsjale Bibleteek te Ljouwert befettet in unike en hast folsleine samling boeken en hānskriften oer Fryslān en it Frysk. Op dat gebiet is de PB sūnder mis as in wittenskiplike bibleteek te beskōgjen. Nearne oars is sa'n samling boeken oanwźzich. Tagelyk is de PB ek op oare fjilden fan wittenskip śtboud ta in behoarlik nivo en it is fral dat part wat foar it Heger Beropsūnderwiis fan belang is. Dat part is dźr grif ek yn goede hannen, mar it is it Fryske stik dźr 't wy śs soargen oer meitsje moatte.

De PB is yn 1844 oprjochte op basis fan 'e bibleteek fan 'e eardere Frjentsjerter akademy (1585-1813) en it dźrop folgjende Ryksatheneum. Dźr nei waard de kolleksje noch tige śtwreide troch grutte skinkings, b.g. fan 'e boeken en hānskriften fan Joast Halbertsma. Tagelyk waard yn twafāld alles oankocht wat oer Fryslān ferskynde. In bysūndere oanwinst kaam yn 1922, doe 't mei help fan partikulieren genōch jild byinoar brocht waard om de kolleksje Von Richthofen oan te keapjen, in unike samling fan tsien Fryske hānskriften śt 'e midsieuwen.

No bin ik benaud, dat in bestjoer śt 'e net rūnte fan it HBU samar dy hānskriften weidwaan soe, mar ik kin wy wol yntinke, dat se in kear regaad meitsje yn al dy dūbele of trijedūbele eksimplaren. Dat soe dan betsjutte dat sokke boeken allinne mar mear yn 'e bibleteek ynsjoen wurde kinne en boppedat mear te lijen hawwe. Dźrby komt, dat yn guon boeken wichtige opmerkings fan 'e eardere eigners steane. Yn elk gefal sit it deryn, dat de PB foar de beoefeners fan 'e Fryske taal en skiednis yn 'e takomst minder biede kin.

In oare saak is de spesifike deskundigens: wat moat oankocht wurde op it mźd fan taalkunde, wat is de betsjutting fan guon hānskriften, en sa fuorthinne. Sa haw ik koartlyn yn in Dśtse gymnasiumbibleteek belutsen west by de ūntdekking fan in wichtich 150 jier āld hānskrift, dat dźr grif beskōge is as de tekst fan in al lang ferskynd boek. Troch dat misferstān hat de wittenskip dy gegevens oardel ieu misse moatten en fansels rint sa'n hānskrift dan ek ekstra risiko. Fan goede begelieding fan brūkers op dat terrein is yn sa'n gefal fansels alhiel gjin sprake mear.

Privatisearring is op himsels faak in goede saak, mar dan moat wol rekken holden wurde mei it doel fan 'e behearende ynstānsjes. It Heger Beropsūnderwiis hat fral belang by in algemiene bibleteek op behoarlik nivo. In bestjoer śt dy rūnten sil dat belang altyd foargean litte en yn krisissitewaasjes sil de Fryske komponint ūnūntkomber yn 'e knipe komme.

No is it by de tsjintwurdige tastān fan 'e wurkgelegenheid tige begryplik dat it beropsūnderwiis op 'e foargrūn stiet, mar dźr kin yn 'e takomst wolris hiel oars oer tocht wurde. Tink allinne mar oan 'e tsjintwurdige opkomst fan kultuerfakānsjes yn Fryslān. Dan kin histoaryske en taalkundige eftergrūn wolris ūnmisber wurde.

It is dźrom fan grut belang, dat de Fryske wittenskip neist it Heger Beropsūnderwiis in wichtige stim kriget yn it bestjoer fan dy privatisearre Provinsjale Bibleteek. Yn it stik fan saken fan dy Fryske samlingen en de dźrby hearrende deskundige stźf sil hja sels in trochslachjaande stim hawwe moatte.

Likegoed bliuwt it noch de fraach oft it wol sa ferstannich is, dat Provinsjale Steaten it heft folslein śt hannen jouwe, sūnder de minste mūglikheid om yn gefal fan need yn te gripen. De oan har yn it belang fan Fryske en oare stśdzjes tabetroude partikuliere boekesamlingen meie dochs net samar śt hannen jūn wurde. Ek mūglike takomstige skinkers sille dan foarsichtiger wurde, wat de kwaliteit fan 'e bibleteek allinne mar skea dwaan kin.

Der is dźrom alle reden om dochs noch in feilichheidsklep oan te bringen, no 't it noch kin. Dat is foar oare saken ek better; der soe ris in prof. Fortuyn yn it bestjoer komme kinne!P.K.,
Nei boppen

Bagger en Apotheker

De provinsje sit raar tangele mei de smoarge bagger. Fral it fertinjen fan smoarge grūn is in kwealike saak. Om dźr no in pear deputearren foar op te offerjen liket moai, mar it sit djipper. De oarsaak is, dat in goede organisaasje himsels net string kontrolearje kin. Dat komt troch de bannen fan kollegialiteit binnen sa'n organisaasje.

De kontrōle moat dźrom fan būten komme. Yn ienfāldiger tiden wiene de Prosinsjale Steaten dźr goed foar, mar sokke miljeusaken binne dźr blykber te yngewikkeld ta. Provinsjale Steaten moatte dźrom de rūmte krije, op dit gebiet sels spesjalisten oan it wurk te setten.

In oare stikel yn 'e pels fan 'e provinsje is boargemaster Apotheker fan Ljouwert. In man fan grutte kapasiteiten, mar hy komt der te ūnbehouwen mei oan. No 't it beslśt fan net-anneksearje fallen is, moat er him as beneamd amtner deljaan ūnder it beslśt fan 'e keazen bestjoerders. Dat dy dźrby rekken holden hawwe mei de kiezersgeunst is yn in demokrasy hiel normaal en goed.

It giet der no om, de goede ferhāldings mei de buorgemeenten wer op te pakken. It derby slepen fan 'e steatssekretaris om dochs noch gelyk te krijen, kin de ferhāldings yn Fryslān allinne mar fierder bedjerre. Soks tekent net de magistrale bestjoerder dy 't wy sa graach yn boargemaster sjen wolle. Hy moat mar wat mear Frysk prate - dat kin er śt 'e pin! - dan komt it noch wol wer goed.P.K.,
Nei boppen

FRYSKE DEMOKRASY

De provinsje wol feestfiere oer de ūndergong fan de Fryske demokrasy yn 1498. No wie dat fansels gjin "echte" demokrasy, want it wiene sa 't it liket fral de riken dy 't stim hiene. Mar wat dat oangiet is śs Nederlānske demokrasy op 't heden ek net sa "echt" mear.

Dochs hat demokrasy grutte foardielen boppe diktatuer en chaos, dat hawwe wy yn Joegoslaviė sjen kinnen. Sūnder demokrasy fjochtsje de machtigen harren konflikten śt op kosten fan de boargers, wylst yn in demokrasy de saken teminsten noch yn oerlis regele wurde. En as wy de grutte mannichte fan Aldfryske wetten beskōgje, dan moatte wy hast wol beslute dat dy demokrasy doe alteast yn beskate perioaden frij goed funksjonearre hat.

It soe foar it libben fan hjoeddedei wolris fan grut belang wźze kinne om nei te gean hoe 't sa 'n demokrasy ūndergean koe. It liket derop dat Fryslān yn dy tiid relatyf earmer waard. Faaks krigen būtenlānske machten dźrtroch automatysk gruttere ynfloed en hollen se sa de demokrasy śt. En is dat net te fergelykjen mei de treurige tastān fan 'e demokrasy yn hast alle earme lannen fan dizze ierde fan no?

Der is dźrom alle reden om dat "feest" oan te gripen foar in yngeande histoaryske stśdzje. Dźr soene wy allegearre wolris flink nut fan hawwe kinne.
Nei boppen

Hegere machten

Yn śs eardere wenplak krigen wy de krante in dei letter. It is is my doe meardere kearen oerkommen, dat ik jūns in stikje skreau en dan stie de oare moarns in haadartikel yn 'e krante oer itselde ūnderwurp en faak yn deselde teneur. Tūzenen minsken sille sa 'n haadartikel de foarige jūns lźzen hawwe en har tinken moat my dan op de iene of oare wize berikt hawwe. Dat hat my derta brocht te leauwen, dat der grif wol dingen binne dy 't har ūntlūke oan 'e hjoeddeiske wittenskiplike bewiisfiering.

Guon minsken prate mei grut ūntsach oer sokke "boppenatuerlike erfarings" en litte har der alhiel troch beynfloedzje. Dat kin fansels tige gefaarlik wźze, want in artikel laden mei haat soe op sa 'n wize immen ta negative gedachten bringe kinne. Tink mar oan 'e moardner fan Rabin ferline jier, dy 't sei yn Gods opdracht te hanneljen. En dat wie net de earste moard dy 't op sa 'n menier ta stān kommen is.

No wol ik net beweare, dat sokke erfarings altyd troch "śtstjoerings" fan oare minsken feroarsake wurde, mar ik tink dat der gjin hurde kritearia binne om fźst te stellen of dat al of net sa is. Dat betsjut dat dy "boppenatuerlike erfarings" tige kritysk besjoen wurde moatte. As se mei śs ferstān en śs opfettings fan meiminsklikens yn oerienstimming te bringen binne, dan kinne wy der grif wolris foardiel fan hawwe. Mar as dat net sa is, ferjit se dan mar. Dźrmei wapenje wy śs dan tagelyk tsjin bedroch op dit gebiet en tsjin oerhearsking troch oaren. P.K.,
Nei boppen

Trou foar it libben

Dat stiet sawat yn 'e formule by it sluten fan in houlik, mar yn 'e praktyk mislearret 30% fan 'e houliken en dan giet it faak hiel oars. Grutte konflikten ferskuorre it eardere pear en fral de bern wurde it slachtoffer. It is net foar neat dat in grut part fan 'e misdiedigers ōfkomstich is śt ferskuorde houliken. In grut lźst is ek it hinderlik folgjen fan de eardere oare helte.regelje en rekken hālde mei Mar it kin ek oars. Man en frou kinne it be-einigjen fan it houlik ek oarderlik de belangen fan inoar en fan de bern. Sokke bern hawwe dan folle bettere kānsen. It is fansels tige spitich dat in houlik mislearret, mar as it der wier-wier net yn sit, dan kin dat mar better tajūn wurde. Fan skuld kin dan lang altyd net sprutsen wurde, as beide inoar nei it houlik ek mar goed behannelje.

De formule foar it sluten fan in houlik soe dit ek neame kinne. It pear soe inoar ek trou tasizze moatte foar it gefal dat it houlik mislearret. Dat is dan net mear de klassike houlikstrou, mar wol saaklike en meiminsklike trou. Dat sil net altyd like maklik wźze, mar it is goed om it yn it begjin fźst te lizzen. Dat kin dan tagelyk it pear fan al te hege ferwachtings ōfhelpe. Ek guon dy 't allinne mar byinoar wenje soene in soartgelyk kontrakt slute kinne.P.K.,
Nei boppen

De tsjerke moat iepen

De tsjerken wolle meiinoar op wei. Mar faaks soene se ek besykje moatte om mei de wrāld op 'en paad te gean. Dy wrāld liket ūnkristlik, mar sa is it net. De wrāld is earder anti-kristlik of faaks better anti-tsjerklik. Like ūnberoaid as de tsjerke alle genot ferbea, sa wurdt dat no yn 'e wrāld neijage. Sa is de wrāld noch mei tūzen triedden oan 'e godstsjinst ferbūn, mar hat der op dy menier mear skea fan as nut.

De moderne minske is hiel oars as syn ālden. De sterk feroarjende maatskippij hat him leard te freegjen nei it "wźrņm". Dan docht foar in hielebulte minsken bliken, dat bibel en leare net bestand binne tsjin de moderne logika. It past net mear, mar de tsjerke kin blykber net folgje. Men soe sizze kinne, dat de tsjerke de moderne minske yn'e steek litten hat. Mar dat wol net sizze, dat alle leauwe yn 'e moderne minske śtblust is.

Op dy sitewaasje soe de tsjerke ynspylje kinne. Hja draacht in boadskip fan grutte wearde, wat de wrāld treast en ljocht bringe kin. No is de tsjerke faak net mear as in muorre om de leafde fan God. Mar al te inkeld skynt it ljocht troch de finsters nei būten. Mar dan moat de tsjerke wol begripe, dat hiel wat fan syn leare foar de moderne minske diskutabel is; de bibel is foar him faak net mear as in ferāldere ensyklopedy, dy 't syn eigen boadskip fertsjusteret.

Der mei ek wol efkes betocht wurde, dat de tsjerken yn 'e rin fan 'e ieuwen hiel wat misdieden tsjin it minskdom begien hawwe, dźr 't taaldiskriminaasje noch mar de minste fan is. It is dus net maklik! Mar dochs soe it spitich wźze as safolle ljocht, hope en ferwachting yn 'e mealstream fan minsklike ūnfolsleinens weiwaard.P.K.,
Nei boppen

TERRORISME

De Amerikanen wolle it terrorisme ynternasjonaal bestride. Dat is in goede saak, mar tagelyk soe ek ris nei de eftergrūnen fan dat terrorisme sjoen wurde moatte. Yn alle gefallen giet it oer befolkingsgroepen dy 't tige min behannele binne. Tige dśdlik komt dat nei foaren yn Noard-Ierlān, dźr 't de IRA-hel earst losbriek, nei 't Ingelske soldaten skeaten op in freedsume roomske demon straasje.

En dochs liket krekt yn dat gefal it probleem maklik oplosber, as roomsken en protestanten mar net de gelegenheid jūn wurdt om inoar te oerhearskjen. Koartlyn hat it Ingelske regear in kostbere perioade fan frede foarbygean litten. Dźr sil nasjonale grutskens grif in rol by spile hawwe. Itselde spilet yn Spanje, dźr 't de frede tige befoardere wurde soe troch rekken te hālden mei Baskyske eangst foar kulturele ūndergong. En it is Turkse grutskens en āld fertriet om it ferlerne wrāldryk, dat makket dat de Koerden net bestean meie.

Yn al dy gefallen wolle de terroristen noch prate. Hiel oars is dat yn Israėl, dźr 't de Palestynske en Joadske terroristen beide de oerwinning hoopje te beheljen, want beide tinke se śtferkeazen te wźzen. Sa koene se sels de fredesregearing fan Perez ta fal bringe. Wat in bloed en triennen stiet dat lān te wachtsjen!

Terrorisme is slim te bestriden en hielendal net as it om selsmoard-aksjes giet. De kennis fan eksplosiven is ommers wiid ferspraat en stiet grif ek wol op Ynternet. Al dy nasjonale regearingen moatte dźrom mar twongen wurde har grutskens op te jaan. It bźste middel tsjin terrorisme is it tefoaren kommen fan diskriminaasje fan minderheden, ek autochtoane. It twad-bźste is it iepentlik tajaan fan begiene fouten en dan dźr ek neffens hanneljen. Mar mei dat tajaan is sels Nederlān net botte rynsk.Ljouwerter Krante, P.K.,
Nei boppen

Frysk feest?

De provinsje Fryslān hat 500 jier bestien en no wolle feestfiere. Mar wy wy meie fantefoaren wol efkes betinke, wąt wy fiere. Op 't heden is Nederlān flink op wei om in goed lān foar de Friezen te wurden, mar dat hat wolris oars west. Yn myn jeugd wie in Fryskprater net in turf heech! Dat begūn daliks al doe't yn 1498 de greve fan Saksen syn Brabānske amtners hjir binnen brocht. Sūnt dy tiid ha se śs altyd būge litten.

Mar fantefoaren hiene wy it frije Fryslān en dat wie de lźste tiid ek net alles. Prof. Meijering hat it alris fergelike mei de sitewaasje yn Libanon en dźr soe men no Bosniė by neame kinne. In minskelibben hie yn dy tiid net folle te betsjutten. Dus gjin wūnder dat śs foarfaars tankber wiene dat se dźrfan ferlost wiene. Spitich dat wy noch altyd miene dat wy dźrom yn it stof būge moatte.

Yn 1498 barde noch wat oars. Feitlik waard in yn prinsipe demokratysk systeem ferfongen troch in yn prinsipe autoritźr systeem. Dy Fryske demokrasy wie fier fan ideaal, mar op papier of perkamint stiene de rjochten goed beskreaun en se sille grif ek wolris ta tefredenens śtfierd wźze. Oars soene der no gjin tsientallen hānskriften fan oerbleaun wźze.

Der is by myn witten noch nea goed ūndersocht wźrom 't dat demokratyske systeem ynstoarte, mar wy hoege mar oan 'e tritiger jierren te tinken om te begripen dat soks mear foarkomt. Wat dat oangiet, kinne wy 1498 fergelykje mei 1940, doe't gāns Nederlanners fan de Dśtske besetters ek in bettere takomst ferwachten. En faaks wie de gok fan 1498 better as dy fan 1940, mar ferjit net, dat wy tsjin de opfolgers fan dy greve fan Saksen letter ek noch 80 jier oarloch fiere moasten!

It feest "500 jier Fryslān" kin dus gjin feest fan inkeld freugde wurde.
Nei boppen

ACHTKAARTSPELEN

Sa haw ik lang tocht, dat de gemeente hiet, dźr 't se lźsten sa 'n getsier oer de plaknammen hiene. Mar dat is net sa; it Nederlānske wurd 'kerspel', Dśtsk 'Kirchspiel' sit der yn. Einlings betsjut it 'tsjerk-spel', it gebiet dźr 't de ferkundiging fan 'e tsjerke jildt. Dat 'spel' sit ek yn 'gospel'.

Hjirmei is wol dśdlik, dat dy gemeente alhiel net in Fryske namme hat. It soe wat mei 'Tsjer-' wźze moatte. En wier fine wy al yn it traktaat fan 'e sān Fryske Seelannen fan miskien 1323: "Achtzespel ende Colmerland."

In Fryske namme fan 'e gemeente soe dus wźze moatte "ACHTTSJERSPEL".

Dan is daliks dśdlik wat de namme betsjut en wy hawwe tagelyk in oantinken oan it ālde bisdom Munster. Want dźr yn it Fryske Sealterlān is it wurd as "Sespel", "Sespelterp" (tsjerkedoarp) noch goed bekend. En as dy Achtsjerspelers har eigen namme wer hawwe, dan wurde se faaks ek wat nueter.
Nei boppen

It preekjen fan haat

Jierren lyn wiene wy ris op Kreta. Wy hiene in goede gids - in skoaljuffer - mar by elke gelegenheid wiisde se op 'e misdieden fan 'e Turken: dat kleaster śtmoarde, dat doarp ferbaarnd, dźr de lźste bosken śtroege en al sa mear. Mar dat gie wol oer saken fan mear as hūndert jier lyn! Om sokke redenen sille de Moslims fan Bosniė ek boetsje moatten hawwe foar ieuwenālde misdieden fan 'e Turken. It is dit preekjen fan haat, it ūntminsklikjen fan 'e tsjinstanner, dat sels yn śs tiid skriklike wreedheden mūglik makket. En it is op dy grūn dat it preekjen fan haat troch ekstreem-rjochts feroardiele wurde moat.

Mar wy moatte ek fierder sjen. Sels haw ik my op oar terrein wolris oan sok preekjen skuldich makke en ik wit wat de djippere grūn is. Yn feite is dat preekjen fan haat neat as lūd razen foar earen dy 't net harkje wolle. Wat moat in earme wurkleaze wol net tinke as er mient dat būtenlānske gelokssikers op brutale wize binnen komme kinne en dan op alle mūglike wizen fersoarge wurde? Wat moat er mei grutske flechtlingen dy 't yn har rike ferline folle mear lśkse hān hawwe as him ea barre mocht?

Sokke dingen moatte bepraat wurde kinne. Yn Joego-Slaviė binne se ūnderdrukt en koene sa op in gefaarlike wize ūndergrūnsk fierder wreidzje. Ik tink dźrom dat de maatskippij ta in iepen debat mei ekstreem-rjochts komme moat, sūnder dat fan tefoaren fźst stiet wat de śtkomst is. Diskriminaasje fan dejingen dy't al opnommen binne, is dźrby fansels ūnbesprekber. En miskien kinne der noch wol tsien kear safolle by, mar dan moat de mearderheid fan 'e befolking it der wol wier mei iens wźze. Oars komme der ier of let problemen fan.P.K.,
Nei boppen

Noch ienkear liberaal!

De takomst liket prima foar it liberalisme. Troch de automatisearring is der hieltyd minder ferlet fan personiel. Dźrtroch binne der tsjintwurdich minskjen genōch te krijen en de bedriuwen kinne mar śtsykje. De ynfloed fan de fakbūnen wurdt hieltyd lytser en de ūndernimmer is eindlik frij.

No soe it de tiid fan 'e grutte wolfeart wurde moatte. Grutte protte lśkse artikels komme beskikber foar in hieltyd legere priis. Der kinne maklik auto's en huzen en TV's en boaten makke wurde om elk twa te jaan. Mar it wol net; der heakket wat. En de ekologyske konsekwinsjes lige der ek net om. Wy wolle leaver sūnder gasmasker būtendoar kinne!

Dźrom hingje der hingje tsjustere wolkens boppe ūndernimmerslān! Al dy minsken sūnder wurk meitsje har lźste jild op. En dan kinne se neat mear keapje. In hielebulte middenstanners kinne dat no al fernimme. Dat jout wer mear ūntslaggen en in wer lytsere merk. Dat wurket fansels troch oer de hiele wrāld en dan sakket aanst de eksport ek yn. Dan binne de ūndernimmers like earm as har klanten en hat it liberalisme syn doel ferlern.

Dit liket itselde byld as dat yn e tritiger jierren. Mar deer binne grutte ferskillen. De automatisearring jaget it proses no oanienwei oan. En troch de folle sterkere wrāldhannel kinne de lannen gjinselsstannige ekonomyske polityk mear fiere. De wrāldmerk is net langer in ūneinige taart, dźr 't men in stikje ōfpakke kin. It binne krekt de besparrings fan de ūndernimmers dy't dy taart oantaaste.

As śtwei soene de ūndernimmers ta in wrāldwiid merkbehear komme moatte. Se soene yn har eigen belang sosjale programma's yn har lannen befoarderje moatte. Mar sjogge dy yndividualisten it dźr iens oer wurden. Se dūke leaver mei syn allen yn beppe kelder! P.K.,
Nei boppen

De ūndergong fan it sosjalisme

De automatisearring nimt śs hieltyd mear wurk śt hannen. As gefolch dźrfan is der hieltyd minder ferlet fan minsken. Dźrtroch komt der hieltyd mear wurkleazens.De polityk wol dźr graach wat oan dwaan. Dźrom besiket elke gemeente en provinsje om bedriuwen oan te lūken. En de pearse regearing ūnder Kok besiket it foar sokke bedriuwen oantreklik te meitsjen troch de lźsten te ferleegjen. Dat moat fansels wol betelle wurde en dźrom wurdt op alle mūglike śtkearings besunige. Yn feite fielt de PvdA dźr net foar, mar it giet ommers foar it goede doel fan mear wurkgelegenheid.

As dy wurkgelegenheid der net komt, dan krije de minsken der genōch fan en stimme se op GL of SP. Dy wolle mear rekken hālde mei de swaksten en sille dan de śtkearings wer ferheegje. Dat betsjut mear lźsten foar de bedriuwen en dy geane dan nei foardieliger lannen. Dan wurde wy noch earmer.

It is dźrmei dśdlik, dat it sosjalisme gjin poat mear hat om op te stean. De bedoeling bliuwt goed, mar se kinne gjin fūst mear meitsje. Dat soe allinne kinne as se de oer de grinzen de hannen yninoar sloegen ta in sosjale wrāldpolityk. mar dat wurde se dochs nea iens. It liket der dus op dat it sosjalisme ōfdien hat. Dat wurdt in ramp foar de śtkearingslūkers en foar noch folle mear. P.K.,
Nei boppen

[Dit is 70% fan \ynst_fr2.wpd]
Werom nei: frysk.htm