Isaac Bashevis Singer    


       Najwybitniejszy pisarz tworzący w języku jidysz, laureat literackiej Nagrody Nobla. Urodził się w 1904 roku w Leoncinie, w Polsce. Dzieciństwo spędził w Radzyminie, a młodość w Warszawie. Starszy brat, Israel Joszua Singer, wprowadził go w środowisko pisarzy i dziennikarzy stołecznej prasy żydowskiej. Singer debiutował w 1925 roku opowiadaniem opublikowanym przez czasopismo "Literarische Bletter", w którym pracował do 1933 roku. W okresie tym przekładał również dzieła literatury światowej na język żydowski. W 1935 roku wydał pierwszą powieść Szatan w Goraju. W tym samym roku wyjechał do USA, osiadł w Nowym Jorku i nawiązał współpracę z tamtejszą prasą żydowską. Na łamach "Jewish Daily Forward" zaczął drukować opowiadania i powieści w odcinkach.  Jest autorem wielu wybitnych powieści: Rodzina Muszkatów, Sztukmistrz z Lublina, Dwór, Spuścizna, a także opowiadań, książek dla dzieci i wspomnień. 
W 1978 roku pisarz został uhonorowany literacką Nagrodą Nobla. Isaac Bashevis Singer zmarł 1991 roku.
     Pisarz tworzył w języku jidysz, lecz przekładów dokonywano z autoryzowanych wersji angielskich. Utwory Singera zdobyły rozgłos poza środowiskiem żydowskim i zostały przetłumaczone na kilkanaście języków.
     Na kartach książek Singera ożywają obyczaje, kultura i tradycje wielkomiejskich i małomiasteczkowych środowisk żydowskich. Z liryzmem i subtelnym dowcipem wielki pisarz ukazuje świat, którego już nie ma.
    W Polsce ukazały się między innymi:
"Certyfikat"
Miłośnicy prozy Isaaca Bashevisa Singera odnajdą w tym utworze  ów niezwykły urok nostalgii, tak charakterystyczny dla świata wskrzeszanego na kartach jego książek. Jednakże "Certyfikat" można także odczytywać jako traktat o dojrzewaniu. Dlatego tak ważna jest w tej powieści kreacja głównego bohatera - młodego człowieka, którego duszę szarpią jednocześnie bunt i rezygnacja, nieśmiałość i zainteresowanie kobietami. Wszystko to układa się w szczególny splot myśli i uczuć, a jego osnową jest pytanie o sens egzystencji, od stuleci dręczące ludzi niezależnie od ich wyznania, wieku czy wykształcenia.

"Grosiki na raj"
W tym zbiorze opowiadań spotkamy "histeryków" - zwariowanych twórców przekonanych o własnej wielkości, ekscentryczne żony i kochanki, zagubionych żydowskich heretyków, fatalistów i kabalistów oraz niepoprawnych grzeszników, o których świątobliwa ciotka Jentł woli opowiadać ściszonym głosem, zwłaszcza w szabasowe popołudnia, kiedy nie przystoi mówić o takich rzeczach. Ale nawet największy grzesznik może znaleźć pociechę, gdy zawierzy mądrości przodków i odnajdzie radość w zgłębianiu tory i prostym bytowaniu. Po co marzyć o raju na tamtym świecie, skoro dwór cadyka z Przysuchy może być rajem.

"Krotki Piątek"
Gdzieś w Nowym Jorku wskrzeszony został nagle świat tańczących chasydów, demonów, czarownic, świątobliwych rabinów, diabłów, aniołów i zwykłych, prostych ludzi, których senną egzystencję zakłócają czasem zupełnie nieprawdopodobne wydarzenia. Ten korowód bohaterów o ziemskiej i nieziemskiej proweniencji przewija się na kartach szesnastu opowiadań Singera, gdzie pośród metafizycznych treści i odwiecznych pytań o istotę bytu kryje się także elementarna prawda: przepaść, która dzieli Amerykę i galicyjską wioskę, można wypełnić własną wyobraźnią, jeśli tylko uwolni się ją od przekleństwa niepamięci.

"Meszuge"
Meszuge oznacza zwariowany, szalony. Główny bohater Aron Greidinger zakochuje się w emigrantce z Polski Miriam. Wydarzenia rozgrywają się w Nowym Jorku w latach pięćdziesiątych w środowisku żydowskich emigrantów z Polski, żyjących swoją dawną przeszłością.

"Opowieść o Królu Pól" ukazała się w 1989 roku. Jest ostatnim utworem Isaaka Bashevisa Singera, jaki został wydany za jego życia, a zatem stanowi zwieńczenie twórczości pisarza i jego swoisty testament. Ta mroczna baśń o człowieku poznającym bezwzględne prawa rządzące światem, skupia w sobie wszystkie wątki znane z prozy jej autora. Jest to tyleż historia chwały i miłości, co zdrady, okrucieństwa, szaleństwa i śmierci. Bohater, Cybula, choć przyjaźnie nastawiony do ludzi, doświadcza zła w najrozmaitszych wcieleniach: możemy w nim rozpoznać rysy wielu Singerowych postaci. Akcja Opowieści... toczy się w przedhistorycznej, nie istniejącej, "bajecznej" Polsce. Dzięki temu zyskuje wymiar mitu, sytuuje się poza czasem, dotyczy natury ludzkiej w ogóle.

"Spinoza z ulicy Rynkowej" to zbiór jedenastu opowiadań Isaaca Bashevisa Singera, powstałych w najlepszym, najbardziej twórczym okresie życia artysty. Ich tematy ogniskują się wokół kluczowych ludzkich doświadczeń: miłości i namiętności, cierpienia i szaleństwa, poczucia grozy istnienia, radości życia, jego nieprzewidywalności i niemożności spełnienia.
Singer wskrzesza tu barwny świat małych, żydowskich miasteczek gdzieś na obrzeżach dawnej Polski z całą ich tradycyjną religijnością, kulturą i obyczajami, kreśląc niezwykły, fascynujący wizerunek tworzących je społeczności oraz pojedynczych ludzkich losów.

"Spuścizna" podejmuje wątki "Dworu" malując, na tle przemian społecznych i obyczajowych, specyficzną atmosferę Warszawy i Nowego Jorku schyłku ubiegłego stulecia i opowiadając burzliwe koleje losu młodej żony Kalmana Jakobiego, Klary, oraz jego dzieci i wnuków, których drogi życiowe bardzo rozmaicie się układają.

"Szosza"
To opowieść o miłości pomiędzy tak zwanym normalnym mężczyzną, a nienormalną kobietą, opóźnioną w rozwoju umysłowym. W Szoszy występują ludzie, którzy mają zostać unicestwieni; nie wiedzą, dlaczego tak ma się stać i jaki jest tego cel. Żyją w cichej rozpaczy, ale nie szaleją z rozpaczy. Nie pragną walczyć. Po prostu czekają i usiłują zapomnieć, kochają się, czytają książki i rozmawiają o jakiejś nie istniejącej nadziei. Doświadczają spokoju, który wynika z ostatecznej rezygnacji. Niektórzy z nich przybierają postawę dziecinnego zaufania i beztroski. Jednym z przesłań w Szoszy jest to, iż wszelkie systemy czy przekazy okazują się niewystarczające w konfrontacji z tajemnicami i złożonością życia.

"Sztukmistrz z Lublina"
Spośród licznych powieści Isaaca Bashevisa Singer Sztukmistrz z Lublina cieszy się największym wzięciem w wielu krajach. Losy urzekającej wdziękiem tytułowej postaci tego utworu intrygują czytelnika i wywołują narastające napięcie: czy rzeczywiście uda się prowincjonalnemu akrobacie podbić wyrafinowana publiczność warszawską ptasim lotem ? Jego uczuciowe perypetie zrazu śmieszą, a następnie wzruszają, pokutniczy zaś finał jego żywota przejmuje do głębi.

"Szumowiny"
Świat żydowskiej Warszawy początków XX wieku. Max Barabander, szanowany w Buenos Aires biznesmen w średnim wieku, wraca do starej ojczyzny w poszukiwaniu sensu życia i utraconego po śmierci syna męskiego wigoru. Jego peregrynacja po Warszawie epoki fiakrów i lamp gazowych wprowadza czytelnika w najważniejszą problematykę prozy Singera - dramatyczne napięcie między tradycją a nowoczesnością, między ortodoksyjnym judaizmem a świecką moralnością, między nakazami wiary a pokusami spragnionego ziemskiej miłości ciała.Jedna z mroczniejszych powieści Singera wkracza w rejony zbrodni, prostytucji i okultyzmu, moralitetu pełnego odrazy od współczesnego świata, a jednocześnie jest żywym obrazem miasta, po którym pozostał tylko ten zapis w języku już prawie wymarłym. Frapująca, niepokojąca lektura.

"Urząd mojego ojca"
W przedwojennej Warszawie w mieszkaniu rodziców Singera przy Krochmalnej 10 znajdował się Bet Din, czyli sąd rabinacki, który był "swego rodzaju połączeniem sądu, synagogi, domu nauki, a nawet gabinetu psychoanalityka, dokąd mogli chodzić ludzie o zmąconym umyśle, by wyjawić swe troski". Singer, bystry i ciekawy świata chłopiec dowiadywał się o rzeczach zabawnych, zadziwiających, a nawet przerażających i rzadko przeznaczonych do uszu dziecka, co wycisnęło niezatarte piętno na jego psychice i na zawsze zapadło w pamięć. Singer jawi się w tej książce jako piewca świata, w którym nawet to, co najbardziej groteskowe i nikczemne zostaje przetworzone w dzieło uderzająco piękne.

"Wrogowie"
Herman Broder przeżył niemiecką okupację w Polsce. Ocalał dzięki służącej rodziców, wiejskiej dziewczynie, która ukrywała go przez trzy lata. Po wojnie żeni się z nią i emigruje do Nowego Jorku. W Ameryce wciąż prześladują go jednak wspomnienia holocaustu. Brzemię tragicznych przeżyć wojennych nie pozwala mu odnaleźć się w nowym świecie i nowych związkach uczuciowych. Skomplikowane życie osobiste Brodera staje się przyczyną jego głębokich rozterek i nieuchronnej katastrofy.