วิธีการโดยสังเขป
1. เตรียมแท่นขัด และอุปกรณ์ต่างๆ รวมทั้งสถานที่ที่เหมาะสม เนื่องจากการขัดจะทำให้ห้องสกปรกพอสมควร ควรระวังเรื่องความสะอาด
2. ยึดกระจกกับแท่นขัด [หัวใจของการขัดกระจกอยู่ที่นี่] นำกระจกอีกชิ้นมาวางทับ โดยโรยผงขัดเบอร์หยาบที่สุดและพรมน้ำไว้ และเริ่มขัดโดยถูกระจกชิ้นบนไปมาอย่างช้าๆ 5-6ครั้ง ปล่อยมือ แล้วเปลี่ยนตำแหน่งไปประมาณ 30 องศา และเริ่มจับกระจกขัดต่อกลับไปกลับมา 5-6 ครั้ง แล้วปล่อยมือ และหมุนไปอีก 30 องศา ไปเรื่อย ห้ามเผลอจับที่เดิมเด็ดขาด เพราะจะทำให้รอยเว้าของกระจกกินลึกเข้าไปเพียงจุดที่เราขัด ขัด 5-6ครั้ง ปล่อยมือ หมุน 30 องศา แล้วขัดต่อ ทำเช่นนี้ไปเรื่อยๆ ประมาณ 2-3 ชั่วโมงจะเริ่มเห็นได้ชัด (หากทำอย่างสม่ำเสมอและไม่เผลอจับกระจกไม่ปล่อย) ว่าชิ้นที่เราจับหรือชิ้นบน เริ่มเว้าลงไป ในขณะที่ชิ้นล่างนูนขึ้นโดยอัตโนมัติ ทั้งนี้ในการขัด การคุมน้ำหนักของมืออย่างสม่ำเสมอเป็นสิ่งที่สำคัญมาก และอย่าให้กระจกซ้อนกันพอดี (เพราะหากซ้อนกันพอดีก็จะเป็นกระถูกกันไปธรรมดา ไม่เกิดการเว้า ต้องให้เบี่ยงมาทางขอบประมาณ ? กระจก) หากขัดต่อไปประมาณ 15 -20 ชั่วโมง จะได้กระจกที่ความยาวโฟกัสประมาณ 800 - 1000 มม.
ภาพที่ 3
ผู้เขียนกำลังขัดกระจกตัวอย่างในการอบรมทางดาราศาสตร์ครั้งล่าสุดของสถาบันราชภัฏกาญจนบุรีร่วมกับ
หอดูดาวเกิดแก้ว เมื่อปลายเดือนมีนาคม 2544
3. เมื่อกระจกเริ่มเข้ารูป ลดความหยาบของทรายขัดลง จนละเอียดขึ้นเรื่อยและผิวของกระจกก็จะเรียบขึ้นเรื่อยจนมือเริ่มไม่รู้สึกถึงความหยาบ
4. ใช้กระจกชิ้นนูน (ซึ่งไม่ได้ใช้อะไร) หล่อยางสนด้วยส่วนโค้งเว้าของกระจกเว้า เพื่อทำเป็นชิ้นขัดความละเอียดสูง (เพราะยางสนนุ่มกว่ากระจก) ภาพของชิ้นที่เป็นยางสนหล่อเคลือบคือชิ้นที่เป็นสีออกดำๆในภาพที่แนบมาด้วย
5. ส่งโรงงานเคลือบ (ถ้าขัดไม่ละเอียดพออาจจะถูกโรงงานปฏิเสธ ต้องนำมาขัดใหม่ให้เรียบขึ้น)
6. ตรวจสอบโฟกัสด้วย sphereometer
คำถามที่มักถูกถาม .. (FAQ)
1. "เอากระจกมาขัดกันเองแค่นี้เอง ได้เป็นกระจกโค้งจริงๆหรือ ง่ายขนาดนั้นเชียว?"
ANS : จริง. ขัดกันไปเรื่อยๆ ต้องให้เหลื่อมกันไปตามที่อยู่ในวิธีการ จะเห็นผลในเวลาประมาณ 2-3 ชั่วโมง
2. "เราจะกำหนดความยาวโฟกัสได้อย่างไร?"
ANS : กำหนดไม่ได้ในเวลาที่ขัด ในกรณีของผู้เริ่มตั้น (ถึงจะเป็นผู้ชำนาญแล้วก็ยังยาก) สิ่งที่ทำได้คือตรวจสอบด้วย sphereometer แล้วก็พยายามแก้ความคลาดเคลื่อนไปเรื่อยๆจนกว่าจะได้ตามต้องการ เมื่อคุณขัดไปประมาณ 15 ชั่วโมง ลองเอาไปรับแสงอาทิตย์แล้วฉายขึ้นเพดาน คุณควรจะเห็นจุดโฟกัสของแสงเป็นจุดสว่างๆ จะใช้วิธีวัดระยะจากเพดาน-กระจกในขณะที่ภาพของจุดสว่างเล็กที่สุดเพื่อหาความยาวโฟกัสก็ได้
3. "วิธีนี้ขัดเลนส์ได้ไหม?"
ANS : ได้เช่นกัน
4. "ถ้าคุณจะทำกล้องดูดาวสำหรับถ่ายภาพดีๆสักตัว คุณจะซื้อกระจกหรือขัดเอง?"
ANS : ซื้อจากต่างประเทศเป็นทางเลือกที่ดีกว่า เพราะว่าภาพที่ได้จากกล้องนี้ถ้าขัดอย่างดีที่สุดก็จะเทียบได้กับกล้องตลาดกลาง - ล่าง (middle - lower line) ทั่วไป เช่นหักเหแสง 60 มม. หรือ ETX 60,70 ซึ่งไม่ใช่กล้องสำหรับทำงานด้านดาราศาสตร์ แต่สามารถใช้สังเกตด้วยตา (visual observations) ได้ดีมาก
5. "กระจกที่ได้จะเอาไปทำอะไรได้บ้าง?"
ANS : กระจกที่ได้จากการขัดนี้จะสามารถนำไปใช้สร้างกล้องดูดาวเพื่อการสังเกตด้วยตาที่ดีมาก ถึงแม้จะมีความคลาดเคลื่อนบ้าง แต่ด้วยสายตาก็เป็นสิ่งที่รับได้ และจะเป็นกล้องดูดาวที่คุณภูมิใจมาก เพราะว่าได้สร้างเองตั้งแต่ขัดกระจกจริงๆ หอดูดาวจะเขียนวิธีการสร้างกล้องดูดาวแบบสะท้อนแสงขึ้นบนเว็บในเร็วๆนี้
6. "กระจกนูนที่ได้มาสามารถนำไปทำประโยชน์อย่างอื่นนอกจากทิ้งไปเปล่าๆได้หรือไม่?"
ANS : กระจกนูนที่ได้ อาจจะนำไปเคลือบผิวสะท้อนแล้วไปติดไว้ที่ตรงข้ามบ้านเพื่อที่จะมองรถในซอยเวลาถอยรถได้ดีมาก (ควรขออนุญาตเพื่อนบ้านก่อนติดด้วย)
หากมีข้อสงสัย กรุณาemail มาที่ wiphu@kirdkao.org
