How - เมื่อทานยาปฏิชีวนะแล้วไม่ดีขึ้น

Last update 21/11/42

หัวข้อภายในเรื่องนี้
ข้อเท็จจริงที่ควรทราบ
สาเหตุของปัญหา
แนวทางการแก้ไข

หัวข้ออื่นที่น่าสนใจ
ความเข้าใจที่ถูกกับการอักเสบ
ยาปฏิชีวนะ
ทำไมจึงต้องทานยาให้ครบเทอม

อรัยสัจ 4 = ทุกข์ , สมุทัย , นิโรธ , มรรค

ข้อเท็จจริงที่ควรทราบก่อน

เชื้อจุลินทรีย์ที่ทำให้เกิดโรค มีหลายชนิด มีหลักๆ 3 กลุ่ม คือ ไวรัส, รา, แบคทีเรีย และในแต่ละกลุ่มก็มีย่อยๆอีกมากมาย
ยาปฏิชีวนะมีผลต่อเชื้อแบคทีเรียเท่านั้น ถ้าเป็นการติดเชื้อรา ไวรัส วัณโรค เรื้อน โปรโตซัว พยาธิ ยาปฏิชีวนะไม่สามารถฆ่าเชื้อเหล่านี้ได้
ยาปฏิชีวนะมีคุณสมบัติที่แตกต่างกัน ได้แก่
- การเข้าถึงส่วนต่างๆของร่างกายไม่เท่ากัน เช่น Amoxycillin ไม่เหมาะจะใช้กับอาหารเป็นพิษ ติดเชื้อในทางเดินอาหาร หรือทางเดินปัสสาวะ หรือ Norfloxacin ไม่เหมาะจะใช้กับทางเดินหายใจ แต่เหมาะกับทางเดินปัสสาวะ เพราะยาไปออกที่ปัสสาวะมาก เป็นต้น
- การฆ่าเชื้อ ความครอบคลุมไม่เหมือนกัน เช่น ในกลุ่มของ Penicillin ยา Pen-V มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อน้อยชนิดกว่ายา Amoxycillin
- วิธีการใช้ไม่เหมือนกัน บางอย่างต้องฉีดเท่านั้น ยาบางตัวมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อที่ดี แต่ต้องฉีดเท่านั้น ถ้าเอาไปรับประทาน ก็ไม่ถูกดูดซึม ทำให้ไม่มีผลในการรักษา ยาที่ใช้ผิดทำนองนี้และพบบ่อย คือ กานามัยซิน
พบการดื้อยามากขึ้นในปัจจุบัน กล่าวกันว่า วันที่มียาปฏิชีวนะใหม่ออกมา วันเดียวกันนั้นก็มีการดื้อยาเกิดขึ้นแล้ว เป็นสถานการณ์ที่มีแต่จะรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ จึงอยากขอให้ช่วยกันทานยาให้ครบเทอมกันนะครับ
โรคๆหลายโรคที่อาการเหมือนกับการอักเสบ หรือชื่อโรคบอกว่าอักเสบ ได้แก่ ข้ออักเสบ กล้ามเนื้ออักเสบ ผิวหนังอักเสบ ไม่ได้หมายความว่าเป็นการติดเชื้อ พบบ่อยทีเดียวว่า มาซื้อยา Ampicillin เพื่อไปรักษาข้อเข่าอักเสบ

เชิญดูเพิ่มเติมที่ ... ความเข้าใจที่ถูกกับการอักเสบ

สาเหตุที่ทำให้ทานยาปฏิชีวนะไม่ได้ผล

ทานยาไม่ครบขนาดที่ต้องใช้ เนื่องจาก ความกลัวกินยามาก หลายชนิดเกินไป ลืม
เลือกใช้ยาไม่ถูกชนิดกับการติดเชื้อที่เป็นอยู่ เพราะยาไม่ครอบคลุมเชื้อนั้นๆ
ไม่ดูแลสุขภาพให้แข็งแรงเท่าที่ควร ทำให้กลไกการป้องกันตัวเองแย่ลง ยาหลายตัวทำหน้าที่ทำให้เชื้อโรคอ่อนแรงลงเท่านั้น
เลือกยาที่ไม่มีมาตรฐาน ทำให้ได้ยาที่มีประสิทธิภาพไม่เต็ม 100% ซึ่งคงต้องเลือกซื้อกับร้านที่ท่านวางใจได้
ได้รับเชื้อที่ไม่ตอบสนองต่อยา ดื้อต่อยานั้นมาก่อนแล้ว ปัจจุบันพบมากขึ้นเรื่อยๆ แม้แต่ในประเทศที่เจริญแล้ว เช่น USA ก็ยังมีปัญหานี้

แนวทางแก้ไข ขึ้นกับสาเหตุ

ทานยาให้ถูกขนาด ไม่ลืม เพื่อให้ระดับยาคงที่ สม่ำเสมอ ผลการรักษาดีที่สุด
ถ้าทานยามา 2-3 วันไม่หาย ให้สงสัยว่าเลือกใช้ยาผิดตัว หรือ เชื้อโรคนั้นดื้อยาที่กำลังใช้อยู่ ให้เปลี่ยนยาใหม่ ซึ่งในการเปลี่ยนยาควรปรึกษาแพทย์ เภสัชกร โดยนำยาตัวเก่าไปด้วย หรือถ้ารู้ชื่อด้วยจะยิ่งดี จะได้ใช้ประกอบการพิจารณา
ดูแลรักษาสุขภาพให้แข็งแรง เพื่อให้มีภูมิคุ้มกันที่ดีโดยธรรมชาติ เพราะยาหลายชนิดที่ใช้มีผลทำให้เชื้ออ่อนแรงลงเท่านั้น ยังคงต้องอาศัยกลไกการกำจัดเชื้อในร่างกาย
รับประทานยาให้ครบเทอม เพื่อลดปัญหาการดื้อยาในภายหลัง

อ่านรายละเอียดเพิ่มได้ที่ ...ยาปฏิชีวนะ & ทำไมจึงต้องทานยาให้ครบเทอม

เมื่อจำเป็นต้องใช้ยาปฏิชีวนะ ไม่ควรเลือกใช้ยาที่แรงจนเกินไป โดยหวังผลให้ได้ผลเร็ว เพราะเป็นวิธีการใช้ยาที่ผิด ที่ถูกควรเริ่มตามขั้นตอน แล้วค่อยเพิ่มความแรงในภายหลัง เมื่อยาตัวแรกใช้ไม่ได้ผลแล้ว เช่น ทอนซิลอักเสบ ก็ควรเริ่มที่ Pen-V หรือ Amoxycillin หรือ Erythromycin ไม่ใช่ไปเริ่มที่ Cefaclor หรือ Ceftibuten หรือ Augmentin หรือ Ofloxacin แต่ทุกอย่างก็ต้องมีข้อยกเว้น คือ กรณีที่จำเป็นจริงๆ หรือวิเคราะห์เชื้อโรคแล้วว่าเป็นเชื้ออะไร ดื้อต่อยาอะไร เป็นต้น